Return to Video

Κρίστιαν Απάρτα: Πώς εντοπίζουμε όρους

  • 0:00 - 0:04
    Γεια σας! Το όνομά μου
    είναι Κρίστιαν Απάρτα
  • 0:04 - 0:07
    και θα σας μιλήσω
    για τη μετάφραση ορολογίας.
  • 0:08 - 0:10
    Ως μεταφραστές, όλοι γνωρίζουμε
  • 0:10 - 0:14
    πως επειδή μια λέξη
    μπορεί να σημαίνει πολλά πράγματα,
  • 0:14 - 0:16
    δεν μπορούμε απλά
    να μεταφράζουμε μια λέξη,
  • 0:17 - 0:21
    χρειάζεται πρώτα να βρούμε
    σε τι είδους έννοια αναφέρεται
  • 0:21 - 0:25
    και μετά ποιές λέξεις χρησιμοποιούνται
    για αυτή την έννοια στη δική μας γλώσσα.
  • 0:27 - 0:33
    Συνήθως αρκεί να κοιτάξουμε
    το γενικό πλαίσιο για να το βρούμε
  • 0:33 - 0:36
    Έτσι λοιπόν η λέξη «ποντίκι»
    στην πρώτη πρόταση,
  • 0:37 - 0:43
    από τα συμφραζόμενα καταλαβαίνουμε
    ότι αναφέρεται στον γενικό τομέα
  • 0:43 - 0:46
    των γνώσεων και εμπειριών με τα ποντίκια
  • 0:46 - 0:51
    και στη δεύτερη πρόταση,
    αναφέρεται σε έναν ειδικευμένο τομέα
  • 0:51 - 0:53
    των εξαρτημάτων του υπολογιστή.
  • 0:53 - 0:56
    Όταν μεταφράζουμε μια λέξη
    σαν το «ποντίκι» στην πρώτη πρόταση,
  • 0:56 - 1:00
    πάμε απλά στις γενικές μας
    γνώσεις της γλώσσας,
  • 1:00 - 1:05
    και κάνουμε την λεγόμενη «κυριολεκτική»
    ή «λέξη-προς-λέξη» μετάφραση.
  • 1:06 - 1:09
    Αλλά με μια λέξη όπως το «ποντίκι»
    στη δεύτερη πρόταση
  • 1:09 - 1:11
    που αναφέρεται
    σε έναν εξειδικευμένο τομέα,
  • 1:11 - 1:14
    δεν μπορούμε να κάνουμε
    μια κυριολεκτική μετάφραση,
  • 1:14 - 1:17
    χρειάζεται πρώτα να ψάξουμε...
  • 1:17 - 1:19
    Αν δεν ξέραμε τίποτα από υπολογιστές,
  • 1:19 - 1:20
    θα επρέπει να κάνουμε μια έρευνα
  • 1:20 - 1:25
    και να βρούμε πως λέγεται
    αυτή η συσκευή στη γλώσσα μας.
  • 1:25 - 1:27
    Και αυτό είναι σημαντικό,
  • 1:27 - 1:32
    γιατί ενώ μπορεί στα Αγγλικά μια λέξη
    αναφέρεται σε δύο έννοιες,
  • 1:32 - 1:38
    σε μια ξένη γλώσσα, ο εξειδικευμένος όρος μπορεί
    να έχει διαφορετική, μη κυριολεκτική μετάφραση.
  • 1:39 - 1:43
    Για παράδειγμα, στα Ιαπωνικά, το «ποντίκι»
    με την έννοια του τρωκτικού είναι «νεζούμι»,
  • 1:43 - 1:48
    και το «ποντίκι», η συσκευή
    του υπολογιστή είναι «μάουζου».
  • 1:48 - 1:51
    Και βλέπετε πόσο τελείως διαφορετικά
    είναι το «μάουζου» και το «νεζούμι».
  • 1:52 - 1:58
    Θα αναφερθώ σε μια λέξη που αναφέρεται
    σε έναν εξειδικευμένο τομέα ως «όρος».
  • 1:59 - 2:06
    Είναι σχετικά εύκολο να καταλάβεις
    πότε μια λέξη ή μια πρόταση είναι ορολογία.
  • 2:06 - 2:09
    Πολύ συχνά, οι όροι γράφονται με κεφαλαία.
  • 2:09 - 2:15
    Έτσι λοιπόν, αυτές οι δύο προτάσεις
    σημαίνουν κάτι τελείως διαφορετικό,
  • 2:15 - 2:18
    και μπορεί να έχουν
    διαφορετική μετάφραση στην γλώσσα σας.
  • 2:18 - 2:22
    Στα Ισπανικά, το αξιοθέατο
    λέγεται «la Gran Muralla China,»
  • 2:22 - 2:25
    που έχει κυριολεκτική μετάφραση
    «ο μεγάλος τοίχος,»
  • 2:25 - 2:28
    που είναι απλώς κάποιος τοίχος
    σε κάποιο σπίτι.
  • 2:28 - 2:35
    Επίσης, λέξεις που μοιάζουν δύσκολες
    ή ακούγονται «ξένες» είναι συνήθως όροι.
  • 2:35 - 2:39
    Όταν συναντάμε λοιπόν λέξεις
    όπως «ταχύτητα» ή «κλείστρο»
  • 2:39 - 2:43
    νοιώθουμε ότι πρέπει να το ψάξουμε.
  • 2:46 - 2:53
    Υπάρχουν ωστόσο περιπτώσεις που είναι δύσκολο
    να ξεχωρίσουμε αν μια λέξη είναι όντως ένας όρος
  • 2:53 - 2:58
    τότε λοιπόν, πρέπει πρώτα
    να βρούμε αν στα Αγγλικά είναι όρος.
  • 2:58 - 3:03
    Και αν υπάρχει καθιερωμένη μετάφραση
    στη γλώσσα μας
  • 3:04 - 3:06
    ή αν θα πρέπει να φτιάξουμε μια δική μας.
  • 3:07 - 3:10
    Και θα ήθελα να μοιραστώ
    μια τέτοια εμπειρία μαζί σας
  • 3:11 - 3:14
    που συνέβη όταν έκανα την επιμέλεια
    της πολωνικής μετάφρασης
  • 3:14 - 3:18
    της ομιλίας της Γιάννα Λέβιν
    σχετικά με τον ήχο του σύμπαντος
  • 3:18 - 3:19
    που μετέφρασε η Κίνγκα Σκορούπσκα
  • 3:19 - 3:24
    Και αυτό το παράδειγμα το χρησιμοποιώ
    με την άδεια της μεταφράστριας.
  • 3:25 - 3:29
    Σε κάποιο σημείο της ομιλίας η Γιάννα Λέβιν
    χρησιμοποιεί τη φράση «dust lanes»
  • 3:30 - 3:34
    που μεταφράστηκε
    στα Πολωνικά ως «ścieżki pyłu»
  • 3:34 - 3:39
    ως κυριολεκτική μετάφραση
    που σημαίνει «μονοπάτια σκόνης».
  • 3:39 - 3:44
    Και επειδή η Γιάννα Λέβιν χρησιμοποιεί
    πολύ εξειδικευμένο λεξιλόγιο στην ομιλία της
  • 3:44 - 3:49
    δεν ήμουν σίγουρος ότι
    η κυριολεκτική μετάφραση ήταν η σωστή.
  • 3:49 - 3:55
    Έτσι λοιπόν έπρεπε να βρω
    αν «οι λωρίδες σκόνης» είναι ένας όρος.
  • 3:56 - 3:59
    Ξεκίνησα γκουγκλάροντας πρώτα
    τη «λωρίδα σκόνης» και τον «γαλαξία»
  • 3:59 - 4:05
    και τα εισαγωγικά είναι για να εντοπιστεί
    η ακριβής φράση.
  • 4:06 - 4:10
    Και βρήκα μια αναφορά στην Βικιπαίδια
    για τον γαλαξία Σομπρέρο
  • 4:10 - 4:15
    που περιείχε τον όρο «dust lane»
    με την ίδια έννοια.
  • 4:16 - 4:20
    Κάτι που επιβεβαίωσε ότι όντως
    το «dust lane» ήταν όρος στα Αγγλικά.
  • 4:20 - 4:24
    Τώρα έπρεπε να βρω
    τη μετάφραση στα Πολωνικά
  • 4:24 - 4:30
    και το πρώτο που έκανα ήταν να πάω στην
    πολωνική αναφορά στον γαλαξία Σομπρέρο.
  • 4:31 - 4:34
    Εκεί υπήρχε αυτή η πρόταση
    που κυριολεκτικά σήμαινε:
  • 4:34 - 4:40
    «φράσσεται μερικώς
    από έναν ιμάντα μη φωταυγούς ύλης»
  • 4:40 - 4:47
    Οπότε ο ιμάντας έμοιαζε σαν μια καλή λέξη
    για το «dust lane» στα Πολωνικά
  • 4:47 - 4:51
    αλλά δεν ήμουν σίγουρος αν αυτή η λέξη
    είχε χρησιμοποιηθεί μόνο σε αυτό το άρθρο
  • 4:51 - 4:54
    η ένας καθιερωμένος όρος στα Πολωνικά.
  • 4:54 - 4:59
    Και για να το ανακαλύψω αυτό
    έκανα άλλη μια έρευνα στο Google
  • 4:59 - 5:03
    αυτή τη φορά στα πολωνικά,
    στο "torus galaktyka"
  • 5:04 - 5:08
    Και βρήκα στην Βικιπαίδια
    μια αναφορά στον γαλαξία Σέιφερτ
  • 5:09 - 5:14
    που εμπεριείχε αυτή την πρόταση,
    που κυριολεκτικά μεταφράζεται ως:
  • 5:14 - 5:19
    κλπ κλπ «στενότερη περιοχή του ενεργού πυρήνα
    (γνωστή ως στήλη σκόνης)».
  • 5:19 - 5:21
    Ετσι λοιπόν,
  • 5:21 - 5:25
    νόμιζα ότι είχα τελειώσει
    και η μετάφραση μου ήταν:
  • 5:25 - 5:30
    το «dust lane» μεταφράζεται ως
    «torus pylowy» ή «λωρίδες σκόνης» στα Πολωνικά.
  • 5:31 - 5:36
    Αλλά τότε σκέφτηκα
    ότι μπορεί να μην είναι το ίδιο.
  • 5:36 - 5:40
    Γιατί ενώ η λέξη λωρίδα
    είναι συνήθως μια ευθεία,
  • 5:40 - 5:42
    κάποιες φορές μπορεί
    να περιγράφει κάτι κυκλικό
  • 5:42 - 5:46
    ενώ η λέξη «torus» είναι πάντα κυκλική.
  • 5:46 - 5:51
    Επρεπε λοιπόν να βρώ
    αν ο όρος «dust lane» στα Αγγλικά
  • 5:51 - 5:55
    χρησιμοποιείται για κάτι κυκλικό
  • 5:55 - 5:58
    όπως χρησιμοποιείται η λέξη «torus».
  • 6:00 - 6:04
    Ξαναπήγα στο Google
    και έψαξα για "dust lane" galaxy,
  • 6:04 - 6:06
    αλλά αυτή τη φορά το έψαξα ως εικόνα.
  • 6:06 - 6:09
    Αυτά έβρισκα μόνο αυτές
    τις όμορφες εικόνες γαλαξιών
  • 6:10 - 6:13
    τίποτα ωστόσο που να επιβεβαιώνει
    ή να απορρίπτει την σκέψη μου.
  • 6:14 - 6:16
    Τότε έκανα μία ακόμη αναζήτηση,
  • 6:16 - 6:19
    "straight|long dust lane"
  • 6:19 - 6:23
    και αυτή η κάθετος ανάμεσα στις λέξεις,
    λειτουργεί ως διαζευκτικό.
  • 6:25 - 6:29
    Και αυτό γιατί συνήθως δεν αναφερόμαστε
    σε κύκλους ως «ευθείς» η «μακρείς»
  • 6:30 - 6:35
    Αυτη η αναζήτηση με πήγε σε μια σελίδα
    με εικόνες και περιγραφές των γαλαξιών
  • 6:35 - 6:39
    και μία από αυτές τις περιγραφές
    είχε την φράση «one long dust lane».
  • 6:40 - 6:45
    Συγκρίνοντας τις περιγραφές και τις εικόνες
    για άλλους γαλαξίες σε εκείνη την σελίδα,
  • 6:45 - 6:51
    είδα ότι όλοι έμοιαζαν.
  • 6:51 - 6:57
    Άρα, το «dust lane» αναφέρεται
    σε κάτι κυκλικό σε όλες τις εικόνες.
  • 6:57 - 7:01
    Και έτσι, είχα βρει τον όρο μου.
  • 7:01 - 7:03
    Το «dust lane» μεταφράστηκε
    ως "torus pylowy"
  • 7:03 - 7:06
    ή κυριολεκτικά σαν «τόρος σκόνης»
    στα Πολωνικά.
  • 7:08 - 7:13
    Πιθανόν, ως μεταφραστές,
    να κάνετε συνέχεια τέτοιες έρευνες.
  • 7:13 - 7:16
    Ωστόσο θέλησα να μοιραστώ
    αυτή την ιστορία γιατί
  • 7:18 - 7:23
    το να ξεγελάσω μια ομιλία
    που προσπαθεί να μου κρύψει κάποιον όρο
  • 7:24 - 7:30
    είναι για μένα είναι από τα πιο συναρπαστικά μέρη
    της διαδικασίας μιας μετάφρασης.
  • 7:31 - 7:32
    Σας ευχαριστώ.
Title:
Κρίστιαν Απάρτα: Πώς εντοπίζουμε όρους
Description:

Μια ματιά σε μια παρουσίαση που έγινε σε εργαστήρι του Open Translation Project στο TEDGlobal. Δείτε την παρουσίαση στο: http://timetravel.net46.net/Krystian_Aparta_terms.ppt
Αναφέρομαι στο γιατί είναι σημαντικό να εντοπίζουμε όρους όταν μεταφράζουμε, βασισμένος σε ένα όρο που βρήκα στην μετάφραση στα πολωνικά της ομιλίας της Γιάνα Λέβιν με τίτλο «Ο ήχος του σύμπαντος». Μπορείτε να δείτε την ομιλία (και τη μετάφραση) στο http://www.ted.com/talks/lang/eng/janna_levin_the_sound_the_universe_makes.html

Εικόνες από:

SLIDE 2: ποντίκι (ζώο) -- Salssa http://www.sxc.hu/photo/985046 ποντίκι (υπολογιστής) -- Mustafa Kilic http://www.sxc.hu/photo/1279442
SLIDE 3: ποντίκι (ζώο) -- Bas van de Wiel http://www.sxc.hu/photo/757748 ποντίκι (υπολογιστής) -- Alen Stojanac http://www.sxc.hu/photo/206809
SLIDE 4: the Great Wall -- Webnut Shen http://www.sxc.hu/photo/777650 the great wall -- Maciej Nitka http://www.latimeria.pl/ni
SLIDE 5: background -- Svilen Milev http://www.sxc.hu/photo/1158788
SLIDE 6, 7: Janna Levin, "The sound the universe makes"
SLIDE 9, 12, 14 -- NASA/ESA/STScI
SLIDE 10: Yassine Mrabet
SLIDE 13: lane -- Library of Congress, LOT 13407, no. 025 torus -- Endolith http://www.endolith.com
SLIDE 16: text and images by Paul J Shulte http://sols.unlv.edu/Schulte/Astronomy/SBb.html
SLIDE 17: background -- Richard Styles http://www.sxc.hu/photo/605324
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TED Translator Resources
Duration:
07:39

  • Lazaros Boudakidis

    Μπορείτε να εγκαταστήσετε ένα αυτόματο λεξικό στον browser σας ώστε να σας βοηθά με την αυτόματη διόρθωση στα ορθογραφικά λάθη και τους τόνους. Επίσης, αν θέλετε δείτε τη χρήση των ελληνικών εισαγωγικών.

Greek subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.