1
00:00:00,086 --> 00:00:03,746
Γεια σας! Το όνομά μου 
είναι Κρίστιαν Απάρτα

2
00:00:03,771 --> 00:00:06,793
και θα σας μιλήσω
για τη μετάφραση ορολογίας.

3
00:00:07,800 --> 00:00:10,243
Ως μεταφραστές, όλοι γνωρίζουμε

4
00:00:10,268 --> 00:00:13,926
πως επειδή μια λέξη 
μπορεί να σημαίνει πολλά πράγματα,

5
00:00:13,951 --> 00:00:16,481
δεν μπορούμε απλά 
να μεταφράζουμε μια λέξη,

6
00:00:16,506 --> 00:00:20,719
χρειάζεται πρώτα να βρούμε
σε τι είδους έννοια αναφέρεται

7
00:00:20,744 --> 00:00:25,466
και μετά ποιές λέξεις χρησιμοποιούνται
για αυτή την έννοια στη δική μας γλώσσα.

8
00:00:26,673 --> 00:00:32,530
Συνήθως αρκεί να κοιτάξουμε
το γενικό πλαίσιο για να το βρούμε

9
00:00:32,555 --> 00:00:36,500
Έτσι λοιπόν η λέξη «ποντίκι»
στην πρώτη πρόταση,

10
00:00:36,525 --> 00:00:42,956
από τα συμφραζόμενα καταλαβαίνουμε
ότι αναφέρεται στον γενικό τομέα

11
00:00:42,981 --> 00:00:45,784
των γνώσεων και εμπειριών με τα ποντίκια

12
00:00:45,849 --> 00:00:50,523
και στη δεύτερη πρόταση, 
αναφέρεται σε έναν ειδικευμένο τομέα

13
00:00:50,548 --> 00:00:52,856
των εξαρτημάτων του υπολογιστή.

14
00:00:53,401 --> 00:00:56,272
Όταν μεταφράζουμε μια λέξη 
σαν το «ποντίκι» στην πρώτη πρόταση,

15
00:00:56,297 --> 00:00:59,518
πάμε απλά στις γενικές μας 
γνώσεις της γλώσσας,

16
00:00:59,646 --> 00:01:05,488
και κάνουμε την λεγόμενη «κυριολεκτική»
ή «λέξη-προς-λέξη» μετάφραση.

17
00:01:05,830 --> 00:01:09,218
Αλλά με μια λέξη όπως το «ποντίκι»
στη δεύτερη πρόταση

18
00:01:09,243 --> 00:01:11,462
που αναφέρεται 
σε έναν εξειδικευμένο τομέα,

19
00:01:11,487 --> 00:01:13,937
δεν μπορούμε να κάνουμε 
μια κυριολεκτική μετάφραση,

20
00:01:13,962 --> 00:01:16,580
χρειάζεται πρώτα να ψάξουμε...

21
00:01:16,890 --> 00:01:18,929
Αν δεν ξέραμε τίποτα από υπολογιστές,

22
00:01:18,954 --> 00:01:20,396
θα επρέπει να κάνουμε μια έρευνα

23
00:01:20,421 --> 00:01:24,856
και να βρούμε πως λέγεται 
αυτή η συσκευή στη γλώσσα μας.

24
00:01:25,496 --> 00:01:26,734
Και αυτό είναι σημαντικό,

25
00:01:26,759 --> 00:01:31,948
γιατί ενώ μπορεί στα Αγγλικά μια λέξη 
αναφέρεται σε δύο έννοιες,

26
00:01:32,092 --> 00:01:38,494
σε μια ξένη γλώσσα, ο εξειδικευμένος όρος μπορεί
να έχει διαφορετική, μη κυριολεκτική μετάφραση.

27
00:01:38,645 --> 00:01:43,253
Για παράδειγμα, στα Ιαπωνικά, το «ποντίκι»
με την έννοια του τρωκτικού είναι «νεζούμι»,

28
00:01:43,333 --> 00:01:47,944
και το «ποντίκι», η συσκευή 
του υπολογιστή είναι «μάουζου».

29
00:01:47,969 --> 00:01:51,104
Και βλέπετε πόσο τελείως διαφορετικά 
είναι το «μάουζου» και το «νεζούμι».

30
00:01:52,299 --> 00:01:58,302
Θα αναφερθώ σε μια λέξη που αναφέρεται
σε έναν εξειδικευμένο τομέα ως «όρος».

31
00:01:59,017 --> 00:02:05,876
Είναι σχετικά εύκολο να καταλάβεις 
πότε μια λέξη ή μια πρόταση είναι ορολογία.

32
00:02:06,162 --> 00:02:09,066
Πολύ συχνά, οι όροι γράφονται με κεφαλαία.

33
00:02:09,198 --> 00:02:14,523
Έτσι λοιπόν, αυτές οι δύο προτάσεις
σημαίνουν κάτι τελείως διαφορετικό,

34
00:02:14,548 --> 00:02:17,704
και μπορεί να έχουν 
διαφορετική μετάφραση στην γλώσσα σας.

35
00:02:17,729 --> 00:02:21,879
Στα Ισπανικά, το αξιοθέατο 
λέγεται «la Gran Muralla China,»

36
00:02:21,904 --> 00:02:24,655
που έχει κυριολεκτική μετάφραση 
«ο μεγάλος τοίχος,»

37
00:02:24,680 --> 00:02:28,290
που είναι απλώς κάποιος τοίχος 
σε κάποιο σπίτι.

38
00:02:28,323 --> 00:02:34,912
Επίσης, λέξεις που μοιάζουν δύσκολες 
ή ακούγονται «ξένες» είναι συνήθως όροι.

39
00:02:34,936 --> 00:02:38,927
Όταν συναντάμε λοιπόν λέξεις 
όπως «ταχύτητα» ή «κλείστρο»

40
00:02:38,953 --> 00:02:43,065
νοιώθουμε ότι πρέπει να το ψάξουμε.

41
00:02:45,769 --> 00:02:52,785
Υπάρχουν ωστόσο περιπτώσεις που είναι δύσκολο 
να ξεχωρίσουμε αν μια λέξη είναι όντως ένας όρος

42
00:02:52,809 --> 00:02:57,601
τότε λοιπόν, πρέπει πρώτα 
να βρούμε αν στα Αγγλικά είναι όρος.

43
00:02:57,626 --> 00:03:03,494
Και αν υπάρχει καθιερωμένη μετάφραση
στη γλώσσα μας

44
00:03:03,520 --> 00:03:06,416
ή αν θα πρέπει να φτιάξουμε μια δική μας.

45
00:03:06,996 --> 00:03:10,373
Και θα ήθελα να μοιραστώ
μια τέτοια εμπειρία μαζί σας

46
00:03:10,698 --> 00:03:14,140
που συνέβη όταν έκανα την επιμέλεια 
της πολωνικής μετάφρασης

47
00:03:14,156 --> 00:03:17,724
της ομιλίας της Γιάννα Λέβιν
σχετικά με τον ήχο του σύμπαντος

48
00:03:17,749 --> 00:03:19,318
που μετέφρασε η Κίνγκα Σκορούπσκα

49
00:03:19,334 --> 00:03:23,755
Και αυτό το παράδειγμα το χρησιμοποιώ
με την άδεια της μεταφράστριας.

50
00:03:24,562 --> 00:03:29,475
Σε κάποιο σημείο της ομιλίας η Γιάννα Λέβιν
χρησιμοποιεί τη φράση «dust lanes»

51
00:03:29,500 --> 00:03:34,459
που μεταφράστηκε 
στα Πολωνικά ως «ścieżki pyłu»

52
00:03:34,484 --> 00:03:38,768
ως κυριολεκτική μετάφραση
που σημαίνει «μονοπάτια σκόνης».

53
00:03:38,840 --> 00:03:43,721
Και επειδή η Γιάννα Λέβιν χρησιμοποιεί 
πολύ εξειδικευμένο λεξιλόγιο στην ομιλία της

54
00:03:43,746 --> 00:03:48,607
δεν ήμουν σίγουρος ότι
η κυριολεκτική μετάφραση ήταν η σωστή.

55
00:03:49,126 --> 00:03:55,104
Έτσι λοιπόν έπρεπε να βρω
αν «οι λωρίδες σκόνης» είναι ένας όρος.

56
00:03:56,089 --> 00:03:58,509
Ξεκίνησα γκουγκλάροντας πρώτα
τη «λωρίδα σκόνης» και τον «γαλαξία»

57
00:03:58,534 --> 00:04:04,928
και τα εισαγωγικά είναι για να εντοπιστεί
η ακριβής φράση.

58
00:04:05,715 --> 00:04:10,341
Και βρήκα μια αναφορά στην Βικιπαίδια
για τον γαλαξία Σομπρέρο

59
00:04:10,365 --> 00:04:15,338
που περιείχε τον όρο «dust lane» 
με την ίδια έννοια.

60
00:04:15,723 --> 00:04:19,853
Κάτι που επιβεβαίωσε ότι όντως 
το «dust lane» ήταν όρος στα Αγγλικά.

61
00:04:19,882 --> 00:04:24,191
Τώρα έπρεπε να βρω 
τη μετάφραση στα Πολωνικά

62
00:04:24,500 --> 00:04:30,498
και το πρώτο που έκανα ήταν να πάω στην 
πολωνική αναφορά στον γαλαξία Σομπρέρο.

63
00:04:30,657 --> 00:04:34,234
Εκεί υπήρχε αυτή η πρόταση 
που κυριολεκτικά σήμαινε:

64
00:04:34,388 --> 00:04:39,734
«φράσσεται μερικώς
από έναν ιμάντα μη φωταυγούς ύλης»

65
00:04:40,485 --> 00:04:46,984
Οπότε ο ιμάντας έμοιαζε σαν μια καλή λέξη 
για το «dust lane» στα Πολωνικά

66
00:04:47,009 --> 00:04:50,573
αλλά δεν ήμουν σίγουρος αν αυτή η λέξη 
είχε χρησιμοποιηθεί μόνο σε αυτό το άρθρο

67
00:04:50,598 --> 00:04:53,676
η ένας καθιερωμένος όρος στα Πολωνικά.

68
00:04:54,160 --> 00:04:58,576
Και για να το ανακαλύψω αυτό
έκανα άλλη μια έρευνα στο Google

69
00:04:58,744 --> 00:05:03,251
αυτή τη φορά στα πολωνικά, 
στο "torus galaktyka"

70
00:05:03,744 --> 00:05:08,154
Και βρήκα στην Βικιπαίδια
μια αναφορά στον γαλαξία Σέιφερτ

71
00:05:08,718 --> 00:05:13,678
που εμπεριείχε αυτή την πρόταση, 
που κυριολεκτικά μεταφράζεται ως:

72
00:05:13,703 --> 00:05:18,926
κλπ κλπ «στενότερη περιοχή του ενεργού πυρήνα 
(γνωστή ως στήλη σκόνης)».

73
00:05:19,434 --> 00:05:20,505
Ετσι λοιπόν,

74
00:05:20,974 --> 00:05:24,807
νόμιζα ότι είχα τελειώσει 
και η μετάφραση μου ήταν:

75
00:05:24,832 --> 00:05:30,321
το «dust lane» μεταφράζεται ως 
«torus pylowy» ή «λωρίδες σκόνης» στα Πολωνικά.

76
00:05:31,020 --> 00:05:35,527
Αλλά τότε σκέφτηκα 
ότι μπορεί να μην είναι το ίδιο.

77
00:05:35,552 --> 00:05:39,598
Γιατί ενώ η λέξη λωρίδα 
είναι συνήθως μια ευθεία,

78
00:05:39,622 --> 00:05:42,145
κάποιες φορές μπορεί 
να περιγράφει κάτι κυκλικό

79
00:05:42,171 --> 00:05:46,016
ενώ η λέξη «torus» είναι πάντα κυκλική.

80
00:05:46,294 --> 00:05:50,912
Επρεπε λοιπόν να βρώ
αν ο όρος «dust lane» στα Αγγλικά

81
00:05:50,937 --> 00:05:55,315
χρησιμοποιείται για κάτι κυκλικό

82
00:05:55,340 --> 00:05:58,069
όπως χρησιμοποιείται η λέξη «torus».

83
00:06:00,007 --> 00:06:03,911
Ξαναπήγα στο Google 
και έψαξα για "dust lane" galaxy,

84
00:06:03,936 --> 00:06:05,872
αλλά αυτή τη φορά το έψαξα ως εικόνα.

85
00:06:05,897 --> 00:06:09,498
Αυτά έβρισκα μόνο αυτές 
τις όμορφες εικόνες γαλαξιών

86
00:06:09,523 --> 00:06:13,411
τίποτα ωστόσο που να επιβεβαιώνει 
ή να απορρίπτει την σκέψη μου.

87
00:06:14,126 --> 00:06:15,941
Τότε έκανα μία ακόμη αναζήτηση,

88
00:06:15,966 --> 00:06:18,775
"straight|long dust lane"

89
00:06:18,791 --> 00:06:23,203
και αυτή η κάθετος ανάμεσα στις λέξεις, 
λειτουργεί ως διαζευκτικό.

90
00:06:24,572 --> 00:06:29,294
Και αυτό γιατί συνήθως δεν αναφερόμαστε 
σε κύκλους ως «ευθείς» η «μακρείς»

91
00:06:29,874 --> 00:06:34,552
Αυτη η αναζήτηση με πήγε σε μια σελίδα
με εικόνες και περιγραφές των γαλαξιών

92
00:06:34,577 --> 00:06:39,139
και μία από αυτές τις περιγραφές
είχε την φράση «one long dust lane».

93
00:06:39,680 --> 00:06:44,855
Συγκρίνοντας τις περιγραφές και τις εικόνες
για άλλους γαλαξίες σε εκείνη την σελίδα,

94
00:06:44,880 --> 00:06:51,280
είδα ότι όλοι έμοιαζαν.

95
00:06:51,305 --> 00:06:56,872
Άρα, το «dust lane» αναφέρεται
σε κάτι κυκλικό σε όλες τις εικόνες.

96
00:06:57,041 --> 00:07:00,662
Και έτσι, είχα βρει τον όρο μου.

97
00:07:00,687 --> 00:07:03,408
Το «dust lane» μεταφράστηκε 
ως "torus pylowy"

98
00:07:03,433 --> 00:07:06,423
ή κυριολεκτικά σαν «τόρος σκόνης» 
στα Πολωνικά.

99
00:07:08,000 --> 00:07:12,889
Πιθανόν, ως μεταφραστές,
να κάνετε συνέχεια τέτοιες έρευνες.

100
00:07:12,914 --> 00:07:15,674
Ωστόσο θέλησα να μοιραστώ 
αυτή την ιστορία γιατί

101
00:07:17,945 --> 00:07:23,127
το να ξεγελάσω μια ομιλία 
που προσπαθεί να μου κρύψει κάποιον όρο

102
00:07:24,270 --> 00:07:30,380
είναι για μένα είναι από τα πιο συναρπαστικά μέρη
της διαδικασίας μιας μετάφρασης.

103
00:07:30,896 --> 00:07:32,134
Σας ευχαριστώ.