WEBVTT

00:00:00.086 --> 00:00:03.746
Γεια σας! Το όνομά μου 
είναι Κρίστιαν Απάρτα

00:00:03.771 --> 00:00:06.793
και θα σας μιλήσω
για τη μετάφραση ορολογίας.

00:00:07.800 --> 00:00:10.243
Ως μεταφραστές, όλοι γνωρίζουμε

00:00:10.268 --> 00:00:13.926
πως επειδή μια λέξη 
μπορεί να σημαίνει πολλά πράγματα,

00:00:13.951 --> 00:00:16.481
δεν μπορούμε απλά 
να μεταφράζουμε μια λέξη,

00:00:16.506 --> 00:00:20.719
χρειάζεται πρώτα να βρούμε
σε τι είδους έννοια αναφέρεται

00:00:20.744 --> 00:00:25.466
και μετά ποιές λέξεις χρησιμοποιούνται
για αυτή την έννοια στη δική μας γλώσσα.

00:00:26.673 --> 00:00:32.530
Συνήθως αρκεί να κοιτάξουμε
το γενικό πλαίσιο για να το βρούμε

00:00:32.555 --> 00:00:36.500
Έτσι λοιπόν η λέξη «ποντίκι»
στην πρώτη πρόταση,

00:00:36.525 --> 00:00:42.956
από τα συμφραζόμενα καταλαβαίνουμε
ότι αναφέρεται στον γενικό τομέα

00:00:42.981 --> 00:00:45.784
των γνώσεων και εμπειριών με τα ποντίκια

00:00:45.849 --> 00:00:50.523
και στη δεύτερη πρόταση, 
αναφέρεται σε έναν ειδικευμένο τομέα

00:00:50.548 --> 00:00:52.856
των εξαρτημάτων του υπολογιστή.

00:00:53.401 --> 00:00:56.272
Όταν μεταφράζουμε μια λέξη 
σαν το «ποντίκι» στην πρώτη πρόταση,

00:00:56.297 --> 00:00:59.518
πάμε απλά στις γενικές μας 
γνώσεις της γλώσσας,

00:00:59.646 --> 00:01:05.488
και κάνουμε την λεγόμενη «κυριολεκτική»
ή «λέξη-προς-λέξη» μετάφραση.

00:01:05.830 --> 00:01:09.218
Αλλά με μια λέξη όπως το «ποντίκι»
στη δεύτερη πρόταση

00:01:09.243 --> 00:01:11.462
που αναφέρεται 
σε έναν εξειδικευμένο τομέα,

00:01:11.487 --> 00:01:13.937
δεν μπορούμε να κάνουμε 
μια κυριολεκτική μετάφραση,

00:01:13.962 --> 00:01:16.580
χρειάζεται πρώτα να ψάξουμε...

00:01:16.890 --> 00:01:18.929
Αν δεν ξέραμε τίποτα από υπολογιστές,

00:01:18.954 --> 00:01:20.396
θα επρέπει να κάνουμε μια έρευνα

00:01:20.421 --> 00:01:24.856
και να βρούμε πως λέγεται 
αυτή η συσκευή στη γλώσσα μας.

00:01:25.496 --> 00:01:26.734
Και αυτό είναι σημαντικό,

00:01:26.759 --> 00:01:31.948
γιατί ενώ μπορεί στα Αγγλικά μια λέξη 
αναφέρεται σε δύο έννοιες,

00:01:32.092 --> 00:01:38.494
σε μια ξένη γλώσσα, ο εξειδικευμένος όρος μπορεί
να έχει διαφορετική, μη κυριολεκτική μετάφραση.

00:01:38.645 --> 00:01:43.253
Για παράδειγμα, στα Ιαπωνικά, το «ποντίκι»
με την έννοια του τρωκτικού είναι «νεζούμι»,

00:01:43.333 --> 00:01:47.944
και το «ποντίκι», η συσκευή 
του υπολογιστή είναι «μάουζου».

00:01:47.969 --> 00:01:51.104
Και βλέπετε πόσο τελείως διαφορετικά 
είναι το «μάουζου» και το «νεζούμι».

00:01:52.299 --> 00:01:58.302
Θα αναφερθώ σε μια λέξη που αναφέρεται
σε έναν εξειδικευμένο τομέα ως «όρος».

00:01:59.017 --> 00:02:05.876
Είναι σχετικά εύκολο να καταλάβεις 
πότε μια λέξη ή μια πρόταση είναι ορολογία.

00:02:06.162 --> 00:02:09.066
Πολύ συχνά, οι όροι γράφονται με κεφαλαία.

00:02:09.198 --> 00:02:14.523
Έτσι λοιπόν, αυτές οι δύο προτάσεις
σημαίνουν κάτι τελείως διαφορετικό,

00:02:14.548 --> 00:02:17.704
και μπορεί να έχουν 
διαφορετική μετάφραση στην γλώσσα σας.

00:02:17.729 --> 00:02:21.879
Στα Ισπανικά, το αξιοθέατο 
λέγεται «la Gran Muralla China,»

00:02:21.904 --> 00:02:24.655
που έχει κυριολεκτική μετάφραση 
«ο μεγάλος τοίχος,»

00:02:24.680 --> 00:02:28.290
που είναι απλώς κάποιος τοίχος 
σε κάποιο σπίτι.

00:02:28.323 --> 00:02:34.912
Επίσης, λέξεις που μοιάζουν δύσκολες 
ή ακούγονται «ξένες» είναι συνήθως όροι.

00:02:34.936 --> 00:02:38.927
Όταν συναντάμε λοιπόν λέξεις 
όπως «ταχύτητα» ή «κλείστρο»

00:02:38.953 --> 00:02:43.065
νοιώθουμε ότι πρέπει να το ψάξουμε.

00:02:45.769 --> 00:02:52.785
Υπάρχουν ωστόσο περιπτώσεις που είναι δύσκολο 
να ξεχωρίσουμε αν μια λέξη είναι όντως ένας όρος

00:02:52.809 --> 00:02:57.601
τότε λοιπόν, πρέπει πρώτα 
να βρούμε αν στα Αγγλικά είναι όρος.

00:02:57.626 --> 00:03:03.494
Και αν υπάρχει καθιερωμένη μετάφραση
στη γλώσσα μας

00:03:03.520 --> 00:03:06.416
ή αν θα πρέπει να φτιάξουμε μια δική μας.

00:03:06.996 --> 00:03:10.373
Και θα ήθελα να μοιραστώ
μια τέτοια εμπειρία μαζί σας

00:03:10.698 --> 00:03:14.140
που συνέβη όταν έκανα την επιμέλεια 
της πολωνικής μετάφρασης

00:03:14.156 --> 00:03:17.724
της ομιλίας της Γιάννα Λέβιν
σχετικά με τον ήχο του σύμπαντος

00:03:17.749 --> 00:03:19.318
που μετέφρασε η Κίνγκα Σκορούπσκα

00:03:19.334 --> 00:03:23.755
Και αυτό το παράδειγμα το χρησιμοποιώ
με την άδεια της μεταφράστριας.

00:03:24.562 --> 00:03:29.475
Σε κάποιο σημείο της ομιλίας η Γιάννα Λέβιν
χρησιμοποιεί τη φράση «dust lanes»

00:03:29.500 --> 00:03:34.459
που μεταφράστηκε 
στα Πολωνικά ως «ścieżki pyłu»

00:03:34.484 --> 00:03:38.768
ως κυριολεκτική μετάφραση
που σημαίνει «μονοπάτια σκόνης».

00:03:38.840 --> 00:03:43.721
Και επειδή η Γιάννα Λέβιν χρησιμοποιεί 
πολύ εξειδικευμένο λεξιλόγιο στην ομιλία της

00:03:43.746 --> 00:03:48.607
δεν ήμουν σίγουρος ότι
η κυριολεκτική μετάφραση ήταν η σωστή.

00:03:49.126 --> 00:03:55.104
Έτσι λοιπόν έπρεπε να βρω
αν «οι λωρίδες σκόνης» είναι ένας όρος.

00:03:56.089 --> 00:03:58.509
Ξεκίνησα γκουγκλάροντας πρώτα
τη «λωρίδα σκόνης» και τον «γαλαξία»

00:03:58.534 --> 00:04:04.928
και τα εισαγωγικά είναι για να εντοπιστεί
η ακριβής φράση.

00:04:05.715 --> 00:04:10.341
Και βρήκα μια αναφορά στην Βικιπαίδια
για τον γαλαξία Σομπρέρο

00:04:10.365 --> 00:04:15.338
που περιείχε τον όρο «dust lane» 
με την ίδια έννοια.

00:04:15.723 --> 00:04:19.853
Κάτι που επιβεβαίωσε ότι όντως 
το «dust lane» ήταν όρος στα Αγγλικά.

00:04:19.882 --> 00:04:24.191
Τώρα έπρεπε να βρω 
τη μετάφραση στα Πολωνικά

00:04:24.500 --> 00:04:30.498
και το πρώτο που έκανα ήταν να πάω στην 
πολωνική αναφορά στον γαλαξία Σομπρέρο.

00:04:30.657 --> 00:04:34.234
Εκεί υπήρχε αυτή η πρόταση 
που κυριολεκτικά σήμαινε:

00:04:34.388 --> 00:04:39.734
«φράσσεται μερικώς
από έναν ιμάντα μη φωταυγούς ύλης»

00:04:40.485 --> 00:04:46.984
Οπότε ο ιμάντας έμοιαζε σαν μια καλή λέξη 
για το «dust lane» στα Πολωνικά

00:04:47.009 --> 00:04:50.573
αλλά δεν ήμουν σίγουρος αν αυτή η λέξη 
είχε χρησιμοποιηθεί μόνο σε αυτό το άρθρο

00:04:50.598 --> 00:04:53.676
η ένας καθιερωμένος όρος στα Πολωνικά.

00:04:54.160 --> 00:04:58.576
Και για να το ανακαλύψω αυτό
έκανα άλλη μια έρευνα στο Google

00:04:58.744 --> 00:05:03.251
αυτή τη φορά στα πολωνικά, 
στο "torus galaktyka"

00:05:03.744 --> 00:05:08.154
Και βρήκα στην Βικιπαίδια
μια αναφορά στον γαλαξία Σέιφερτ

00:05:08.718 --> 00:05:13.678
που εμπεριείχε αυτή την πρόταση, 
που κυριολεκτικά μεταφράζεται ως:

00:05:13.703 --> 00:05:18.926
κλπ κλπ «στενότερη περιοχή του ενεργού πυρήνα 
(γνωστή ως στήλη σκόνης)».

00:05:19.434 --> 00:05:20.505
Ετσι λοιπόν,

00:05:20.974 --> 00:05:24.807
νόμιζα ότι είχα τελειώσει 
και η μετάφραση μου ήταν:

00:05:24.832 --> 00:05:30.321
το «dust lane» μεταφράζεται ως 
«torus pylowy» ή «λωρίδες σκόνης» στα Πολωνικά.

00:05:31.020 --> 00:05:35.527
Αλλά τότε σκέφτηκα 
ότι μπορεί να μην είναι το ίδιο.

00:05:35.552 --> 00:05:39.598
Γιατί ενώ η λέξη λωρίδα 
είναι συνήθως μια ευθεία,

00:05:39.622 --> 00:05:42.145
κάποιες φορές μπορεί 
να περιγράφει κάτι κυκλικό

00:05:42.171 --> 00:05:46.016
ενώ η λέξη «torus» είναι πάντα κυκλική.

00:05:46.294 --> 00:05:50.912
Επρεπε λοιπόν να βρώ
αν ο όρος «dust lane» στα Αγγλικά

00:05:50.937 --> 00:05:55.315
χρησιμοποιείται για κάτι κυκλικό

00:05:55.340 --> 00:05:58.069
όπως χρησιμοποιείται η λέξη «torus».

00:06:00.007 --> 00:06:03.911
Ξαναπήγα στο Google 
και έψαξα για "dust lane" galaxy,

00:06:03.936 --> 00:06:05.872
αλλά αυτή τη φορά το έψαξα ως εικόνα.

00:06:05.897 --> 00:06:09.498
Αυτά έβρισκα μόνο αυτές 
τις όμορφες εικόνες γαλαξιών

00:06:09.523 --> 00:06:13.411
τίποτα ωστόσο που να επιβεβαιώνει 
ή να απορρίπτει την σκέψη μου.

00:06:14.126 --> 00:06:15.941
Τότε έκανα μία ακόμη αναζήτηση,

00:06:15.966 --> 00:06:18.775
"straight|long dust lane"

00:06:18.791 --> 00:06:23.203
και αυτή η κάθετος ανάμεσα στις λέξεις, 
λειτουργεί ως διαζευκτικό.

00:06:24.572 --> 00:06:29.294
Και αυτό γιατί συνήθως δεν αναφερόμαστε 
σε κύκλους ως «ευθείς» η «μακρείς»

00:06:29.874 --> 00:06:34.552
Αυτη η αναζήτηση με πήγε σε μια σελίδα
με εικόνες και περιγραφές των γαλαξιών

00:06:34.577 --> 00:06:39.139
και μία από αυτές τις περιγραφές
είχε την φράση «one long dust lane».

00:06:39.680 --> 00:06:44.855
Συγκρίνοντας τις περιγραφές και τις εικόνες
για άλλους γαλαξίες σε εκείνη την σελίδα,

00:06:44.880 --> 00:06:51.280
είδα ότι όλοι έμοιαζαν.

00:06:51.305 --> 00:06:56.872
Άρα, το «dust lane» αναφέρεται
σε κάτι κυκλικό σε όλες τις εικόνες.

00:06:57.041 --> 00:07:00.662
Και έτσι, είχα βρει τον όρο μου.

00:07:00.687 --> 00:07:03.408
Το «dust lane» μεταφράστηκε 
ως "torus pylowy"

00:07:03.433 --> 00:07:06.423
ή κυριολεκτικά σαν «τόρος σκόνης» 
στα Πολωνικά.

00:07:08.000 --> 00:07:12.889
Πιθανόν, ως μεταφραστές,
να κάνετε συνέχεια τέτοιες έρευνες.

00:07:12.914 --> 00:07:15.674
Ωστόσο θέλησα να μοιραστώ 
αυτή την ιστορία γιατί

00:07:17.945 --> 00:07:23.127
το να ξεγελάσω μια ομιλία 
που προσπαθεί να μου κρύψει κάποιον όρο

00:07:24.270 --> 00:07:30.380
είναι για μένα είναι από τα πιο συναρπαστικά μέρη
της διαδικασίας μιας μετάφρασης.

00:07:30.896 --> 00:07:32.134
Σας ευχαριστώ.