-
આ પ્રસ્તુતિ માં સ્વાગત છે જેમાં અમે તમને અસમાનતાઓ ઉકેલતા શીખ્વાદ્શું
-
અથવા મને લાગે છે તમારે એને બીજગાણિતિક અસમાનતાઓ કેહવું જોઈએ
-
તો ચાલો પ્રસ્થાન કરીએ
-
હવે મારે જો તમને એવું કેહવું હોત, ધારો કે
-
x > ૫, બરાબર ?
-
એટલે x ૫.૦૧ પણ હોઈ સકે, એ ૫.૫ પણ હોઈ સકે, એ લાખ પણ હોઈ સકે
-
એ ખાલી ૪ કે ૩ કે ૦ કે -૮ ના હોઈ સકે.
-
અને આપડી સહુલીયત માટે
-
અપડે ચાલો એને સંખ્યા રેખા પર મુકીએ.
-
આ આપડી સંખ્યા રેખા છે.
-
અને જો આ ૫ છે, x પાંચ ના હોઈ સકે.
-
એટલે અહિયાં અપડે એક મોટું વર્તુર બનાવાસુ અને પછી બધી સંખ્યાઓ
-
ને રંગી લેશું જે x હોઈ શકે.
-
એટલે x ૫.૦૦૦૦૦૧ પણ હોઈ સકે,
-
એ ખાલી ૫ થી થોડું વધારે મોટું હોવું જોઈએ.
-
અને તે બાદ કોઈ પણ સંખ્યા ચાલે, બરાબર ?
-
તો ચાલો અપડે થોડી સંખ્યાઓ લખીએ જે આના અનુસંધાન માં છે.
-
૬ એના અનુસંધાન માં છે, ૧૦ પણ છે,
-
૧૦૦ પણ છે.
-
હવે જો મારે ગુણાકાર અથવા ભાગાકાર કરવો હોત
-
સમીકરણ ની બંને બાજુ પર, અથવા હું કહી શકું સમીકરણ પર
-
અથવા આ સમાનતા ને -૧ વડે, તો મારે સમજવું છે કે અહિયાં થાય શું.
-
હવે -x અને -૫ વચ્ચે શું સંબંધ છે?
-
અને જયારે હું કહુ શું સંબંધ છે?
-
એ -૫ કરતા વધારે છે કે ઓછો છે?
-
હવે, ૬ એવી સંખ્યા છે જે x માટે ચાલે
-
એટેલ -૬, હવે એ -૫ કરતા વધારે છે કે ઓછી છે?
-
-૬, -૫ કરતા ઓછી છે, બરાબર ને?
-
તો હવે મને અહિયાં સંખ્યા રેખા દોરવા દો.
-
હવે જો અહિયાં મારી પાસે -૫ હોય- મને અહિયાં એક વર્તુર બનવા દો.
-
કેમ કે મને ખબર છે કે એ -૫ બરાબર તો નથી જ હોવાનું.
-
કેમ કે અહિયાં અપડે ખાલી વિચારી રહ્યા છે.
-
કે આ સંખ્યા મોટી છે કે નાની છે.
-
એટલે અપડે કહીએ છે કે ૬ ચાલે, એટલે -૬ અહિયાં છે, બરાબર ને?
-
-૬
-
એટલે -૬, -૫ કરતા નાની છે
-
જેમ -૧૦ અથવા -૧૦૦ અથવા -૧૦૦૦૦૦૦, બરાબર ને?
-
એનો મતલબ થયો -x ઓછો છે -૫ કરતા
-
એટલે તમારે આ જ વસ્તુ યાદ રાખવાની છે
-
જયારે તમે બીજગણિત માં અસમાનતાઓ જોડે કામ કરો ત્યારે
-
તમે એને એ જ રીતે નાં લઇ સકો જેમ તમે = અથવા બરાબર ની
-
મુદ્રા ને લેતા હતા. < અથવા > એ એક અલગ વસ્તુ છે.
-
હવે ફરક ખાલી એટલો જ છે કે, જયારે તમે ગુણાકાર અથવા ભાગાકાર કરો
-
સમીકરણ ની બંને બાજુ એક નેગતીવ સંખ્યા વડે
-
તમારે અદલા બદલી કરી દેવાની રેહશે.
-
ખાલી એટલું જ યાદ રાખવાનું છે.
-
ચાલો અપડે થોડા દાખલા કરીએ અને વધારે સારી રીતે સમજવા માટે પ્રયાસ કરીએ.
-
જો તમે ભૂલી જાઓ, તો તમારે થોડો પ્રયાસ કરવાનો છે એટલું યાદ રાખવા માટે
-
X > ૫ તો પછી -X < -૫
-
અને પછી બધી સંખ્યાઓ ને ચકાસતા રહો
-
એ તમને સૌ થી સારી રીતે વિચારવા માં મદદ કરશે
-
ચાલો થોડા દાખલાઓ જોઈએ
-
ધારો કે અપણી પાસે છે ૩X + ૨, ૧ થી ઓછુ અથવા બરાબર છે
-
હવે, આ બહુ સહેલું સમીકરણ છે ઉકેલવા માટે
-
અપડે કહીએ ૩X, મને બંને બાજુ પર થી ૨ બાદ કરવા દો
-
જયારે તમે સરવાળો અથવા બાદબાકી કરો
-
ત્યારે તમારે અસામનતા સાથે કસુ જ નથી કરવાનું
-
એટલે જો તમે બંને બાજુ પર થી ૨ બાદ કરો તો
-
તમને મળશે ૩X, -૧ કરતા ઓછુ અથવા વધારે છે
-
અને હવે અપડે બંને બાજુ ને ૩ વડે ભાગવાના છીયે
-
આપણ ને મળશે X, -૧/૩ કરતા ઓછુ અથવા વધારે છે
-
જોવો અહિયાં અમે કશું બદલાયું નથી
-
કેમ કે અમે બંને બાજુ ને પોસીટીવ ૩ વડે ભાગ્યો છે
-
બરાબર ને? અપડે આ જ સમીકરણ ને અલગ રીતે પણ ઉકેલી શકેત.
-
વિચારો કે જો અપડે બંને બાજુ પર ૧ બાદ કર્યો હોત
-
એટલે આ એક અલગ રીત છે આને ઉકેલવાની
-
ધારો કે અપડે એવું કહીએ કે ૩X + ૧, શૂન્ય કરતા વધારે અથવા મોટી છે
-
મેં બંને બાજુ પર ૧ બાદ કરી દીધું
-
અને હવે હું બંને બાજુ પર થી ૩X પણ બાદ કરીશ
-
મને મળશે ૧, -૩X કરતા ઓછો અથવા બરાબર છે
-
મેં અહિયાં થી ૩X બાદ કર્યો
-
એટલે હું અહિયાં થી ૩X બાદ કરીશ
-
હવે મારે બંને બાજુ ને નેગતીવ સંખ્યા જોડે ભાગવું પડશે
-
બરાબર ને? કેમ ક હું બંને બાજુ ને -૩ વડે ભાગવાનો છુ
-
એટલે મને આ બાજુ પર -૧/૩ મળશે
-
અને હમના અપડે જે શીખ્યા એની પર
-
અપડે એક નેગતીવ સંખ્યા જોડે ભાગી રહ્યા છે માટે
-
અપડે સમાનતા ને બદલવી પડશે, બરાબર ને?
-
એ ઓછુ અથવા બરાબર હતું
-
અને હવે એ બની જશે X થી વધારે અથવા બરાબર
-
હવે શું આપણ ને એક જ જવાબ મળ્યો બે અલગ રીત થી?
-
અને અહિયાં આપણ ને મળ્યું X , -૧/૩ કરતા ઓછુ અથવા બરાબર છે
-
ત્યાં આપણ ને મળ્યું -૧/૩ X કરતા વધારે અથવા બરાબર છે
-
બંને જવાબ એક જ થયા ને?
-
X -૧/૩ કરતા ઓછુ અથવા બરાબર છે
-
મને ગણિત ની પદ્ધતિ ની આ જ ખાસિયત ગમે છે
-
તમે એક અજ સમસ્યા નો બહુ બધી રીતે સામનો કરી સકો છો.
-
તમને સાચો જ જવાબ મળવો જોઈએ જો તમે કોઈ ભૂલ નાં કરો
-
ચાલો થોડા વધારે દાખલા કરીએ.
-
આને નીકળી દઈએ. હવે અપડે થોડું અઘરું સમીકરણ લઈએ
-
ધારો કે આપડી પાસે છે -૮x + ૭> ૫x + ૨
-
ચાલો અપડે બંને બાજુ પર થી ૫x બાદ કરીએ
-
-૧૩x + ૭> ૨
-
હવે અપડે બંને બાજુ પર થી ૭ પણ બાદ કરી શકીએ,
-
-૧૩> -૫
-
હવે અપડે સમીકરણ ની બંને બાજુ ને -૧૩ વડે ભાગી લેશું.
-
કેટલું સહેલું છે ને.
-
એક બાજુ ખાલી x છે અને બીજી બાજુ -૫/-૧૩ = ૫/૧૩, બરાબર ને?
-
નેગતીવ ચીન્હ નીકળી જશે.
-
અને કેમ કે અપડે એક નેગ્તીવ સંખ્યા વડે ભાગ્યું,
-
અપડે અસમાનતા ફેરવી કાધ્સું.
-
x, ૫/ ૧૩ કરતા ઓછો છે
-
અને ફરી પછી, જેમ અપડે શુરુઆત માં કર્યું,
-
તમને જો મારી પર વિશ્વાસ ના હોય તો તમે થોડી સંખ્યાઓ લઇ ને ચકાસી શકો.
-
મને યાદ છે જયારે મેં આ પેહલા શીખ્યું તું
-
મને મારા અધ્યાપક માં વિશ્વાસ નહતો એટલે મે થોડી સંખ્યાઓ લઇ ને ચકાસી જોયું
-
અને મને ખાતરી થઇ કે ના! આ કામ કરે છે
-
જયારે તમે સમીકરણ ની બંને બાજુ પર ગુણાકાર અથવા ભાગાકાર કરો છો
-
નેગતીવ ચીન્હ વડે, તમે અસમાનતા ને ફેરવી કાઢો.
-
અને યાદ રાખજો: ખાલી ત્યારે જયારે તમે ગુણાકાર અથવા ભાગાકાર કરો
-
ત્યારે નઈ જયારે તમે સરવાળો અથવા બાદબાકી કરો.
-
મને લાગે છે કે આ તમને
-
પ્રશ્નો કેવી રીતે ઉકેલવો એનો ખ્યાલ આપી દેશે.
-
અહિયાં કશું બહુ નવું નથી.
-
તમે એક અસમાનતા અથવા તમે એને કઈ સકો
-
અસમાન સમીકરણ, તમે એને આ જ પદ્ધતિ થી ઉકેલ્સો
-
જેવી રીતે તમે એક લીનેઅર સમીકરણ ને ઉકેલતા હતા.
-
ખાલી એટલો ફરક છે કે જયારે તમે ગુણાકાર અથવા ભાગાકાર કરો
-
સમીકરણ ની બંને બાજુ પર એક નેગતીવ સંખ્યા વડે
-
તમે અસમાનતા ને ફેરવી લેસો.
-
મને લાગે છે તમે થોડા નવા દાખલાઓ કરવા માટે તૈયાર છો.
-
મજા કરો.