Return to Video

အက်လီ့မန့် (Elements) နှင့် အက်တမ် (Atoms)

  • 0:00 - 0:03
    ငါတို့ လူသားတွေဟာ ကိုယ့်ဘေးပတ်ဝန်းကျင်ကို ကြည့်ရုံနှင့်
  • 0:03 - 0:06
    ဝတ္တုပစ္စည်းအမျိုးမျိုးရှိတာကို
  • 0:06 - 0:07
    နှစ်ပေါင်းထောင်ချီပြီးတော့ သိထားပြီးသားပါ။
  • 0:07 - 0:10
    အဲ့ဒီအမျိုးမျိုးသောပစ္စည်းတွေဟာ
    ဂုဏ်သတ္တိတွေ ကွဲပြားကြတယ်။
  • 0:10 - 0:12
    ဂုဏ်သတ္တိ မတူယုံတင်မကဘူး၊
  • 0:12 - 0:15
    တစ်ခုက သူ့နည်းသူ့ဟန်နှင့် အလင်းပြန်ချင်ပြန်မယ်
    (သို့) မပြန်ချင်မပြန်ဘူး။
  • 0:15 - 0:18
    ဒါမှမဟုတ်၊ အရောင်တစ်ခုခု ရှိမယ် (သို့) အပူချိန် တစ်ခုခုရှိမယ်။
  • 0:18 - 0:20
    အရည် (သို့) အငွေ့
    (သို့) အစိုင်အခဲတစ်ခု ဖြစ်နေနိုင်တယ်။
  • 0:20 - 0:22
    ဒါပေမယ့် ငါတို့ဟာ သူတို့ တချို့အခြေအနေတွေမှာ
  • 0:22 - 0:25
    တစ်ခုနဲ့တစ်ခု တုံ့ပြန်ပုံကို စတင်လေ့လာကြတယ်။
  • 0:25 - 0:28
    နောက်ပြီး ဒါတွေဟာ ပစ္စည်းအချို့ရဲ့
    ဓာတ်ပုံတွေဖြစ်တယ်။
  • 0:28 - 0:31
    ဒီဟာက ဂရက်ဖိုက် (graphite) ပုံသဏ္ဍာန် ရှိနေတဲ့
    ကာဗွန် (carbon) ဖြစ်တယ်။
  • 0:31 - 0:36
    ဒါကတော့ ခဲ ၊ ဒါကတော့ ရွှေ ဖြစ်တယ်။
  • 0:36 - 0:39
    ပြီးတော့ ကျွန်တော် ဒီမှာပြထားတဲ့ဓာတ်ပုံတွေအားလုံးကို
  • 0:39 - 0:41
    ဒီ website ကနေရထားတာပါ။
  • 0:41 - 0:45
    ဒါတွေအားလုံးဟာ အစိုင်အခဲပုံသဏ္ဍာန်တွေပါ။
    ဒါပေမဲ့ သူတို့ထဲမှာ
  • 0:45 - 0:47
    လေတစ်မျိုးမျိုး၊
  • 0:47 - 0:49
    လေမှုန်တစ်မျိုးမျိုး ရှိတာကို ကျွန်တော်တို့ သိထားတယ်။
  • 0:49 - 0:52
    ဒါ့အပြင်၊ သင်မြင်နေရသည့် လေမှုန်အမျိုးအစားဟာ
  • 0:52 - 0:55
    ကာဗွန် (carbon) လား၊ အောက်ဆီဂျင် (oxygen) လား၊
    (သို့) နိုက်ဒရိုဂျင် (nitrogen) လား ဆိုတာပေါ်မူတည်ပြီး
  • 0:55 - 0:58
    သူ့မှာ ဂုဏ်သတ္တိတွေ အမျိုးမျိုးရှိနေပုံရတယ်။
  • 0:58 - 0:59
    (သို့) အပူချိန် လုံလုံလောက်လောက် မြှင့်တင်ပေးနိုင်ရင် အရည်ဖြစ်နိုင်တဲ့
  • 0:59 - 1:02
    တစ်ချို့ ပစ္စည်းတွေလဲရှိတယ်။
  • 1:02 - 1:05
    ရွှေတို့၊ ခဲတို့ကို အပူချိန်လုံလောက်အောင် မြှင့်တင်ပေးလိုက်ရင်
  • 1:05 - 1:07
    သင်ဟာ အရည်တောင်ရနိုင်သေးတယ်။
  • 1:07 - 1:10
    ဒါမှမဟုတ် သင်ဟာအကယ်၍များ
    ဒီကာဗွန် (carbon) ကိုမီးရှို့မယ်ဆိုရင်
  • 1:10 - 1:12
    သူရဲ့ တည်ဆောက်ပုံကို ပျက်စေပြီး
  • 1:12 - 1:13
    လေထုထဲကိုလွှတ်နိုင်မည့် အငွေ့သဏ္ဍာန်နဲ့တောင်
  • 1:13 - 1:15
    ရနိုင်သေးတယ်။
  • 1:15 - 1:17
    ဒီအချက်တွေ အားလုံးဟာ
  • 1:17 - 1:21
    လူတွေ နှစ်ပေါင်းထောင်နဲ့ချီပြီး လေ့လာတွေ့ရှိထားတာတွေပါ။
  • 1:21 - 1:22
    အဲ့ဒါက တစ်လျှောက်လုံး ထင် ကြေးပေးနေတဲ့မေးခွန်းကို
  • 1:22 - 1:24
    သဘာဝကျသည့် မေးခွန်းတစ်ခုအဖြစ်ပြောင်းလဲသွားစေတယ်။
  • 1:24 - 1:26
    (ဒါပေမယ့်) အခုတော့ ငါတို့ဒီဟာကို နည်းနည်း ကောင်းကောင်း ဖြေနိုင်လာပြီး
  • 1:26 - 1:31
    အဲ့မေးခွန်းကတော့ အကယ်၍ ဒီကာဗွန် (carbon) ကို
  • 1:31 - 1:34
    သေးသထက်သေးသော အပိုင်းအစဖြစ်အောင် ကွဲပျက်စေမယ်ဆိုရင်
  • 1:34 - 1:36
    ကာဗွန်ရဲ့ ဂုဏ်သတ္တိ ဆက်ရှိနေဦးမည့်
  • 1:36 - 1:40
    အသေးဆုံးသောဖွဲ့စည်းမှု
  • 1:40 - 1:43
    ရှိနိုင်သလား။
  • 1:43 - 1:45
    ပြီးတော့ အဲဒါကို ထပ်ပြီးကွဲပျက်စေခဲ့ရင်
  • 1:45 - 1:48
    ကာဗွန်ရဲ့ဂုဏ်သတ္တိတွေ ကုန်သွားမှာလား။
  • 1:48 - 1:50
    အဖြေက...အသေးဆုံးသောဖွဲ့စည်းမှုဆိုတာ ရှိတယ်။
  • 1:50 - 1:52
    အခေါ်အဝေါ်သိရအောင်
  • 1:52 - 1:56
    ကျနော်တို့အဲ့ဒီပစ္စည်းတွေ၊
    (အဲ့ဒီ့သန့်စင်ပစ္စည်းတွေကို)
  • 1:56 - 1:59
    အပူချိန်တစ်ခုခုမှာ ဂုဏ်သတ္တိတစ်ချို့ရှိ ပြီး
  • 1:59 - 2:01
    တစ်နည်းနည်းဖြင့် တုံ့ပြန်သည့် ပစ္စည်းတွေကို
  • 2:01 - 2:05
    ကျနော်တို့ အဲလီမင့် (Element) လို့ခေါ်တယ်။
  • 2:05 - 2:09
    ကာဗွန်ဟာ အဲလီမင့် တစ်ခု၊ ခဲဟာ အဲလီမင့်တစ်ခု၊
    ရွှေဟာ အဲလီမင့် တစ်ခု ဖြစ်တယ်။
  • 2:09 - 2:10
    ရေကို အဲလီမင့် လို့ လည်းပြောလို့ရတယ်
  • 2:10 - 2:14
    သမိုင်းမှာ လူတွေက ရေကို အဲလီမင့် လို့ပဲ ဆိုခဲ့ကြတယ်။
  • 2:14 - 2:18
    ဒါပေမယ့် အခုတော့ ရေဟာ ပိုပြီး အခြေခံကျသည့် အဲလီမင့်တွေနှင့် ဖွဲ့စည်းထားတာကို သိကြပြီ။
  • 2:18 - 2:20
    ရေဟာ အောက်ဆီဂျင် နှင့် ဟိုက်ဒရိုဂျင် ပေါင်းစပ်ထားတာဖြစ်တယ်။
  • 2:20 - 2:25
    ပြီးတော့ အဲလီမင့် အားလုံးကို
  • 2:25 - 2:28
    element periodic ဇယားမှာ ဖော်ပြထားတယ်။
  • 2:28 - 2:29
    "C" က ကာဗွန်ကို ကိုယ်စားပြုတယ်။
  • 2:29 - 2:30
    (ကျွန်တော် လူသားတွေနဲ့ဆက်နွယ်မှုရှိတဲ့ ဟာတွေပဲ
  • 2:30 - 2:32
    အခု ပြောသွားမယ်)
  • 2:32 - 2:36
    (ဒါပေမယ့်) အချိန်နှင့်အမျှ ဒါတွေအားလုံးနှင့် ရင်းနှီးလာမှာပါ။
  • 2:36 - 2:39
    ဒါက အောက်ဆီဂျင်၊ ဒါက နိုက်ဒရိုဂျင်၊ ဒါက စီလီကွန်၊
  • 2:39 - 2:43
    ဒီ Au ဆိုတာက ရွှေ။ ဒါက ခဲ။
  • 2:43 - 2:52
    ပြီးတော့ element တွေရဲ့ အခြေခံ ဖွဲ့စည်းမှု (basic unit) က
    အက်တမ် (atom) ဖြစ်တယ်။
  • 2:52 - 2:55
    ဒီတော့ အကယ်၍ ဆက်ဆက်ပြီး
  • 2:55 - 2:57
    သေးသထက်သေးသည့် အပိုင်းအစတွေကို ရှာမယ်ဆိုရင်
  • 2:57 - 2:59
    တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ကာဗွန်အက်တမ် ကိုရလိမ့်မယ်။
  • 2:59 - 3:01
    ဒီမှာ အဲ့ဒီလိုပဲ လုပ်ရင်
  • 3:01 - 3:03
    တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ရွှေအက်တမ်ကို ရလာမယ်။
  • 3:03 - 3:04
    ဒီမှာလည်း အဲ့ဒီလိုပဲ လုပ်ရင်
  • 3:04 - 3:06
    တဖြည်းဖြည်းနှင့် ဒီ့ထက်သေးသည့်
  • 3:06 - 3:08
    ခဲအက်တမ် လို့ ခေါ်ရမည့်
  • 3:08 - 3:09
    (ပိုကောင်းသည့်စကားမရှိလို့) အမှုန် (particle) ရလာမယ်။
  • 3:09 - 3:11
    အဲ့ဒါကို ဒီ့ထက်ပိုပြီးသေးအောင် ကွဲပျက်စေလို့ မရတော့ပေမယ့်
  • 3:11 - 3:14
    ။ ခဲရဲ့ ဂုဏ်သတ္တိတွေ ရှိနေသေးလို့
  • 3:14 - 3:17
    အဲဒါကို ခဲလို့ပဲ ခေါ်သေးတယ်။
  • 3:17 - 3:18
    သဘောတစ်ခု ပြောမယ်။
  • 3:18 - 3:21
    ကျွန်တော် တကယ်ကို စဉ်းစားရခက်တဲ့ဟာ ဖြစ်တယ်။
  • 3:21 - 3:24
    အဲ့တာက အက်တမ်တွေဟာ မယုံနိုင်အောင်ကို သေးတာပါ။
  • 3:24 - 3:26
    တစ်ကယ်ပါ ... စဉ်းစားလို့မရအောင် သေးတယ်။
  • 3:26 - 3:28
    ဥပမာအားဖြင့် ကာဗွန်။
  • 3:28 - 3:29
    ကျွန်တော့် ဆံပင်ဟာလည်း ကာဗွန် နဲ့ လုပ်ထားတာ။
  • 3:29 - 3:32
    တစ်ကယ်ဆို ကျွန်တော့်ကိုယ်ခန္ဓာအများစုက ကာဗွန်နှင့် လုပ်ထားတာ။
  • 3:32 - 3:36
    တကယ်ဆို သက်ရှိတော်တော်များများဟာ ကာဗွန် နဲ့လုပ်ထားတာ။
  • 3:36 - 3:41
    အဲ့ဒါကြောင့် ကျွန်တော့ဆံပင်ကို ကြည့်မယ်ဆိုရင်၊ ကျွန်တော့်ဆံပင်ဟာ ကာဗွန် ပဲဖြစ်တယ်။
  • 3:41 - 3:42
    ကျွန်တော့်ဆံပင်က အများအားဖြင့် ကာဗွန် ပါ။
  • 3:42 - 3:44
    တစ်ကယ်လို့ ကျွန်တော့်ရဲ့ဆံပင်ကို ဒီနားမှာကြည့်မယ်ဆိုရင်
  • 3:44 - 3:46
    ကျွန်တော့်ဆံပင်ကမဝါဘူး။
  • 3:46 - 3:47
    ဒါပေမယ့် နောက်ခံ အမဲရောင်နဲ့လိုက်တယ်။
  • 3:47 - 3:48
    ကျွန်တော့ဆံပင်က အမဲရောင်ဖြစ်တယ်။ ဒါပေမယ့် ကျွန်တော် ဒါလုပ်ရင်၊
  • 3:48 - 3:50
    ဖန်သားပြင်ပေါ်မှာ အဲဒါကို သင် မြင်ရမှာမဟုတ်ဘူး။
  • 3:50 - 3:52
    အကယ်၍ သင် ကျွန်တော့် ဆံပင်ကို ဒီကယူခဲ့ရင် ...
  • 3:52 - 3:55
    ကျွန်တော့်ဆံပင်ဟာ ကာဗွန်ဘယ်နှစ်ခုစာလဲလို့ ကျွန်တော် မေးမယ်။
  • 3:55 - 3:58
    တကယ်လို့ ကျွန်တော့ဆံပင်ရဲ့ အရှည်မဟုတ်၊ ကန့်လန့်ဖြတ်
  • 3:58 - 4:00
    အလုံးအကျယ်ကို တိုင်းပြီးတော့ ပြောမယ်
  • 4:00 - 4:03
    အဲဒါ ကာဗွန်ဘယ်နှစ်ခုစာ ကျယ်လဲလို့။
  • 4:03 - 4:07
    သင်ခန့်မှန်းမိမယ်... အို Sal က
    အရမ်းသေးတယ်ဆိုတာ ပြောပြီးပြီပဲ။
  • 4:07 - 4:09
    ဒီတော့ ကာဗွန်အက်တမ် တစ်ထောင်စာ ရှိမယ်။
  • 4:09 - 4:10
    (သို့) တစ်သောင်း၊ (သို့) တစ်သိန်း၊
  • 4:10 - 4:12
    ကျွန်တော် မဟုတ်ဘူး လို့ ပြောမယ်။
  • 4:12 - 4:14
    ဒီမှာ ကာဗွန်အက်တမ် တစ်သန်းရှိတယ်။
  • 4:14 - 4:17
    ကာဗွန်အက်တမ် အခုတစ်သန်းကို
  • 4:17 - 4:21
    (ပုံမှန်)လူရဲ့ ဆံပင်လုံးအကျယ်မှာ သီလို့ရတယ်။
  • 4:21 - 4:23
    သိတဲ့အတိုင်း အဲဒါ အကြမ်းဖျင်း ပြောတာ။
  • 4:23 - 4:24
    တစ်သန်းကွက်တိတော့မဟုတ်ပါဘူး။
  • 4:24 - 4:27
    ဒါပေမဲ့ အက်တမ်တစ်ခုဟာ ဘယ်လောက်
    သေးတယ်ဆိုတဲ့သဘော သိအောင်လို့ ပါ။
  • 4:27 - 4:28
    ခေါင်းကဆံပင်တစ်ချောင်းဆွဲနုတ်ပြီး
  • 4:28 - 4:31
    အခုတစ်သန်းလောက်ဟာတွေကို
  • 4:31 - 4:34
    ဆံပင်ကန့်လန့်ဖြတ်မှာ တစ်ခုဘေးတစ်ခု
  • 4:34 - 4:37
    (အရှည်မဟုတ်ဘဲ၊ အကျယ်မှာ)
    ထားတာကို တွေးကြည့်လိုက် စမ်းပါ။
  • 4:37 - 4:39
    ဆံပင်ရဲ့အလုံးအကျယ်ကိုမြင်ရဖို့တောင်ခက်တယ်။
  • 4:39 - 4:41
    အဲ့ဒီ့မှာ ကာဗွန်အက်တမ်ပေါင်း တစ်သန်း
  • 4:41 - 4:43
    စီနိုင်တယ်။
  • 4:43 - 4:48
    အဲဒါကိုက အတော့်ကို လွန်လှပြီ။
  • 4:48 - 4:49
    ကျွန်တော်တို့ သိတာ က၊
  • 4:49 - 4:51
    ကာဗွန်ရဲ့ အခြေခံအကျဆုံး ဖွဲ့စည်းမှု၊
  • 4:51 - 4:54
    အဲလီမင့်တို့ရဲ့ အခြေခံအကျဆုံးဖွဲ့စည်းမှု ဆိုတာရှိတယ် လို့ပါ။
  • 4:54 - 4:56
    ကောင်းတာတစ်ခုက အဲဒီအခြခံအကျဆုံးဖွဲ့စည်းမှုတွေဟာ
  • 4:56 - 4:59
    တစ်ခုနှင့်တစ်ခု ဆက်နွယ်နေတာပါပဲ။
  • 4:59 - 5:03
    ကာဗွန်အက်တမ်ဟာ ပိုပြီးအခြေခံကျသည့်
    အမှုန်တွေနဲ့ လုပ်ထားတာပါ။
  • 5:03 - 5:07
    ရွှေအက်တမ်ဟာပို ပိုပြီးအခြေခံကျသည့်
    အမှုန်တွေနဲ့ လုပ်ထားတာပါ။
  • 5:07 - 5:10
    သူတို့ဟာ
  • 5:10 - 5:13
    အဲ့ဒီ့အခြေခံကျတဲ့အမှုန်အမွှားတွေရဲ့ နေရာထားသိုမှု နှင့်ဆိုင်နေပြန်တယ်။
  • 5:13 - 5:14
    တစ်ကယ်လို့သင်ဟာအခြေခံ
  • 5:14 - 5:16
    အမှုန်အမွှားအရေအတွက်ကိုပြောင်းခဲ့မယ်ဆိုရင်
  • 5:16 - 5:18
    အဲ့ဒီ အဲလီမင့်ရဲ့ ဂုဏ်သတ္တိတွေကို တောက်ပြောင်သွားစေလိမ့်မယ်။
  • 5:18 - 5:19
    ဘယ်လိုတုံ့ပြန်တာ၊
  • 5:19 - 5:23
    (သို့) အဲ့ဒီ အဲလီမင့် ကိုယ်တိုင်ကိုတောင် ပြောင်းသွားစေနိုင်တယ်။၊
  • 5:23 - 5:25
    နည်းနည်းပိုရှင်းသွားအောင်
  • 5:25 - 5:28
    အဲဒီ အခြေခံအဲလီမင့်တွေအကြောင်း ဆက်ပြောကြရအောင်။
  • 5:28 - 5:32
    ဒီတော့... ပရိုတွန် (proton) ရှိတယ်။
  • 5:32 - 5:36
    ပရိုတွန်ကို သတ်မှတ်ပေးပုံက၊
  • 5:36 - 5:38
    အက်တမ်ရဲ့ နူကလီးယပ်ထဲမှာ ပရိုတွန် ဘယ်နှစ်ခု ပါသလဲဆိုတာက
  • 5:38 - 5:40
    (နူးကလီးယပ် အကြောင်းမကြာခင်ပြောပါ့မယ်)
  • 5:40 - 5:43
    အဲလီးမင့်ကို သတ်မှတ်တာပဲ။
  • 5:43 - 5:45
    ကဲ ... ဒီတော့ ဒါက အဲလီးမင့် ကိုသတ်မှတ်တဲ့ဟာ။
  • 5:45 - 5:47
    သင် ဒီ periodic ဇယားကို ကြည့်မယ်ဆိုရင်
  • 5:47 - 5:50
    သူတို့တွေဟာ အက်တမ် နံပါတ် အလိုက်ရေးထားတာ။
  • 5:50 - 5:52
    အက်တမ် နံပါတ် ဆိုတာက
  • 5:52 - 5:55
    အဲလီးမင့် မှာရှိသည့် ပရိုတွန် အရေအတွက်ပါပဲ။
  • 5:55 - 5:59
    ဒီတော့ အဓိပ္ပါယ်အရ ဟိုက်ဒရိုဂျင် မှာ ပရိုတွန် တစ်ခုရှိတယ်။
  • 5:59 - 6:03
    ဟီလီယမ် မှာ ၂ခု၊ ကာဗွန် မှာ ၆ခု၊
  • 6:03 - 6:05
    ပရိုတွန် ၇ ခု ပါသည့်ကာဗွန် မရှိနိုင်ဘူး။
  • 6:05 - 6:07
    တစ်ကယ်လို့ရှိခဲ့ရင် အဲ့ဒါ နိုင်ဒရိုဂျင် ဖြစ်သွားပြီ။
  • 6:07 - 6:09
    ကာဗွန် မဟုတ်တော့ဘူး။
  • 6:09 - 6:11
    အောက်ဆီဂျင်က ပရိုတွန် ၈ ခုရှိတယ်။
  • 6:11 - 6:13
    တကယ်လို့ ပရိုတွန်နောက်တစ်ခု ထပ်ထည့်မယ်ဆိုရင်
  • 6:13 - 6:14
    အဲဒါ အောက်ဆီဂျင် မဟုတ်တော့ဘူး။
  • 6:14 - 6:18
    ဖလော်ရင်း (Fluorine) ဖြစ်သွားပြီ။ အဲလီးမင့်ကို သတ်မှတ်တာ။
  • 6:18 - 6:20
    အဲလီးမင့်ကို သတ်မှတ်တာ။
  • 6:20 - 6:23
    ပြီးတော့ အက်တမ်နံပါတ် ဆိုတာ ပရိုတွန် အရေအတွက်
  • 6:23 - 6:25
    ပရိုတွန် အရေအတွက် ... ပြီးတော့ မှတ်ထားပါ
  • 6:25 - 6:28
    အဲ့တာက periodic ဇယား မှာရှိတဲ့ အဲလီးမင့် တိုင်းအတွက်
  • 6:28 - 6:30
    ဒီအပေါ်မှာရေးထားတဲ့နံပါတ်
  • 6:30 - 6:32
    ပရိုတွန် အရေအတွက်ဟာ
  • 6:32 - 6:34
    အက်တမ်နံပါတ်နှင့် အတူတူပဲ။
  • 6:34 - 6:37
    အက်တမ်နံပါတ်နှင့် အတူတူပဲ။
  • 6:37 - 6:39
    အဲဒီနံပါတ် ကို ဒီအပေါ်မှာထား တာက
  • 6:39 - 6:42
    အဲ့ဒီ အဲလီးမင့်ရဲ့ သဘာဝဂုဏ်သတ္တိ ဖြစ်နေလို့ပဲ။
  • 6:42 - 6:46
    အက်တမ်ရဲ့ တခြားပါဝင်ပစ္စည်း ၂ ခုက
  • 6:46 - 6:48
    (ကျွန်တော်တို့ဒီလိုခေါ်နိုင်တယ်လို့ထင်တာပဲ)
  • 6:48 - 6:55
    ဘာလဲဆိုတော့ အီလက်ထရွန် နှင့် နူထရွန် တို့ပါ။
  • 6:55 - 6:58
    ခေါင်းထဲမှာ စပြီး ဆင်နိုင်သည့် model ကတော့
  • 6:58 - 7:00
    (ဒီ model ကို chemistry ကိုသင်တာနဲ့အမျှ တွေ့ပါလိမ့်မယ်)
  • 7:00 - 7:03
    model ဟာ နည်းနည်းပိုပြီး ဒြပ်မဲ့ ဖြစ်လာလိမ့်မယ်။
  • 7:03 - 7:05
    ပြီးတော့ နားလည်ဖို့ အရမ်းလည်း ခက်လာလိမ့်မယ်။
  • 7:05 - 7:07
    ဒါကို တွေးကြည့်ပုံ တစ်နည်းက
  • 7:07 - 7:08
    ပရိုတွန် နှင့် နူထရွန် တို့ဟာ
  • 7:08 - 7:10
    အက်တမ်ရဲ့ အလည်ခေါင်မှာ ရှိတယ်...လို့ပါ။
  • 7:10 - 7:12
    သူတို့တွေဟာ အက်တမ်ရဲ့ နူကလီးယပ် ပဲဖြစ်တယ်။
  • 7:12 - 7:15
    ဒီတော့ ဥပမာပေးရလျှင် ကာဗွန်မှာ ပရိုတွန် ၆ ခုရှိတာ သိတယ်။
  • 7:15 - 7:19
    ဒီတော့ ၁၊ ၂၊ ၃၊ ၄၊ ၅၊ ၆။
  • 7:19 - 7:22
    ကာဗွန် တစ်မျိုးဖြစ်သည့် ကာဗွန် ၁၂ ဆိုလျှင်
  • 7:22 - 7:24
    နူထရွန် ၆ခုရှိတယ်။
  • 7:24 - 7:26
    နူထရွန် အရေအတွက်ခြင်း ကွာသည့်
  • 7:26 - 7:28
    ကာဗွန် အမျိုးမျိုး ရှိကြတယ်။
  • 7:28 - 7:30
    ဒီတော့ နူထရွန်တွေ ပြောင်းနိုင်တယ်၊
    အီလက်ထရွန်တွေ ပြောင်းနိုင်တယ်။
  • 7:30 - 7:32
    ဒါပေမယ့် ဒီအဲလီးမင့်ပဲ ရှိဦးမယ်။
  • 7:32 - 7:33
    ပရိုတွန်တွေကတော့ မပြောင်းနိုင်ဘူး။
  • 7:33 - 7:36
    ပရိုတွန်တွေပြောင်းလဲလိုက်ရင်၊ အဲလီးမင့် မတူတော့ဘူး။
  • 7:36 - 7:39
    ကျွန်တော် ကာဗွန် ၁၂ ရဲ့ နူကလီးယပ်ကို ဆွဲမယ်။
  • 7:39 - 7:43
    ဒီတော့ ၁၊ ၂၊ ၃၊ ၄၊ ၅၊ ၆ ။
  • 7:43 - 7:46
    ဟော့ဒီဟာက ကာဗွန် ၁၂ ရဲ့ နူကလီးယပ် ပဲ။
  • 7:46 - 7:48
    နောက်ပြီး တစ်ခါတစ်ရံ သူ့ကို ဒီလိုရေးတယ်။
  • 7:48 - 7:51
    တစ်ခါတစ်လေ
  • 7:51 - 7:54
    ပရိုတွန် အရေအတွက်ကိုတောင် ရေးကြတယ်။
  • 7:54 - 7:56
    ဒါကို ကာဗွန် ၁၂ လို့ရေးသည့် အကြောင်းက
  • 7:56 - 7:59
    (သိတဲ့အတိုင်း၊ ကျွန်တော် နူထရွန် ၆ ခုကို ထည့်မရေထားဘူး)
  • 7:59 - 8:00
    ဒါဟာ စုစုပေါင်း...
  • 8:00 - 8:04
    (ဒါကို စုစုပေါင်းအရေအတွက်လို့မြင်လို့ရတယ်)
  • 8:04 - 8:05
    (ဒါက ကြေညာပုံ တစ်နည်းပေါ့)
  • 8:05 - 8:06
    (နောက်ပိုင်းမှာ ပိုသဲကွဲ လာလိမ့်မယ်)
  • 8:06 - 8:08
    ဒါဟာ စုစုပေါင်း...
  • 8:08 - 8:12
    နူကလီးယပ် ထဲက ပရိုတွန် နှင့် နူထရွန် အရေအတွက်ပဲ။
  • 8:12 - 8:15
    ပြီးတော့ သတ်မှတ်ချက်အရ ဒီကာဗွန်ရဲ့ အက်တမ်နံပါတ် က ၆။
  • 8:15 - 8:17
    (ဒါပေမယ့်) ကျွန်တော်တို့ ဒီမှာ ပြန်ရေးလို့ရတယ်၊
  • 8:17 - 8:19
    ကိုယ့်ကိုကိုယ် သတိပြန်ပေးတဲ့ အနေနဲ့၊၊
  • 8:19 - 8:21
    ဒီတော့ ကာဗွန်အက်တမ် ရဲ့အလယ်မှာ နူကလီးယပ် ရှိတယ်။
  • 8:21 - 8:25
    ပြီးတော့ ကာဗွန် ၁၂ မှာ ပရိုတွန် ၆ ခု၊ နူထရွန် ၆ ခုရှိမယ်။
  • 8:25 - 8:27
    နောက်ကာဗွန်တစ်မျိုးဖြစ်တဲ့ ကာဗွန် ၁၄ မှာ
  • 8:27 - 8:31
    ပရိုတွန် က ၆ခု ပဲ၊ (ဒါပေမယ့်) သူ့မှာ နူထရွန် ၈ ခုရှိတယ်။
  • 8:31 - 8:32
    ဒါကြောင့် နူထရွန် အရေအတွက် ပြောင်းနိုင်တယ်။
  • 8:32 - 8:35
    ဒါပေမယ့် ဒီဟာက ကာဗွန် ၁၂ ပဲဖြစ်တယ်။
  • 8:35 - 8:37
    ပြီးတော့ တစ်ကယ်လို့ ကာဗွန် ၁၂ ဟာ neutral ဖြစ်တယ်ဆိုရင်၊
  • 8:37 - 8:41
    (neutral ရဲ့အဓိပ္ပါယ်ကို ကျွန်တော်ရှင်းပြပါ့မယ်)
  • 8:41 - 8:43
    တစ်ကယ်လို့ သူဟာ neutral ဖြစ်လျှင် အီလက်ထရွန်လည်း ၆ခုပဲ ရှိမယ်။
  • 8:43 - 8:45
    အဲဒီ အီလက်ထရွန် ၆ ခုကို ဆွဲမယ်။
  • 8:45 - 8:49
    ၁၊ ၂၊ ၃၊ ၄၊ ၅၊ ၆ ။
  • 8:49 - 8:52
    ပြီးတော့ နောက်တစ်နည်း၊ ဒါက first order နည်းနှင့်
  • 8:52 - 8:55
    နူထရွန် နှင့် နူကလီးယပ်တို့ရဲ့ ဆက်နွယ်မှုကို
  • 8:55 - 8:57
    စဉ်းစားတဲ့နည်းလမ်းက
  • 8:57 - 8:59
    အီလက်ထရွန်တွေဟာ
  • 8:59 - 9:01
    နူကလီးယပ်ရဲ့ ပတ်ပတ်လည်မှာ
  • 9:01 - 9:03
    ရွေ့လျားနေပုံ ကိုမြင်ကြည့်တာပါ။
  • 9:03 - 9:05
    တွေးကြည့်နိုင်သည့် model တစ်ခုကတော့
  • 9:05 - 9:07
    သူတို့ကို နူကလီးယပ်ရဲ့ပတ်ပတ်လည်မှာ
    လမ်းကြောင်းတွေနှင့်ပတ်နေတာကိုပါ။
  • 9:07 - 9:08
    ဒါပေမယ့် အဲ့ဒါက သိပ်မမှန်လှဘူး။
  • 9:08 - 9:10
    ဂြိုဟ်တွေ နေကို ပတ်နေတာမျိုး
  • 9:10 - 9:12
    ပတ်တာ မဟုတ်ဘူး။
  • 9:12 - 9:14
    (ဒါပေမယ့်) အဲ့ဒီလိုစဉ်းစားပုံက အစကောင်းတော့ ဖြစ်ပါတယ်။
  • 9:14 - 9:16
    နောက်တစ်မျိုးက သူတို့ဟာ နူကလီးယပ်ရဲ့
    ပတ်လည်မှာ ဟိုခုန်ဒီခုန်၊ ခုန်နေတာ၊
  • 9:16 - 9:19
    (သို့) နူကလီးယပ် ရဲ့ပတ်လည်မှာ လျှင်မြန်စွာ ရွေ့လျှား နေကြတာ..ပါ။
  • 9:19 - 9:20
    ဘာလို့လဲဆိုရင်
  • 9:20 - 9:22
    ဒီအဆင့်မှာ အရမ်း ရှုပ်လာ ပြီ
  • 9:22 - 9:24
    အီလက်ထရွန် တွေ ဘာလုပ်နေသလဲ နားလည်ဖို့
  • 9:24 - 9:26
    ကျနော်တို့ quantum physics အကြောင်း ပြောရတော့မယ်။
  • 9:26 - 9:29
    ခေါင်းထဲ စိတ်နှင့် အရင်ဆုံး ပုံဖော်နိုင်တာ က
  • 9:29 - 9:32
    (အဲ့ဒီ အက်တမ်)၊ အဲ့ဒီ ကာဗွန် ၁၂ အက်တမ်ရဲ့ အလယ်ခေါင်မှာ
  • 9:32 - 9:34
    ဒီ နူကလီးယပ် ရှိတာ ကိုပါ။
  • 9:34 - 9:37
    ဒီ နူကလီးယပ် ဟောဒီနေရာမှာ ရှိတယ်။
  • 9:37 - 9:41
    ပြီးတော့ ဒီအီလက်ထရွန်တွေဟာ
    နူကလီးယပ်ရဲ့ ပတ်လည်မှာ ခုန်နေကြတယ်။
  • 9:41 - 9:43
    ဘာလို့ အဲ့ဒီ အီလက်ထရွန်တွေဟာ
  • 9:43 - 9:45
    ဒီ နူကလီးယပ် နဲ့ ဝေးရာကို ခွာမသွားတာ၊
  • 9:45 - 9:47
    ဘာကြောင့် သူတို့ ဒီ နူကလီးယပ် ကို ကပ်နေတာ၊
  • 9:47 - 9:49
    ပြီးတော့ သူတို့က ဒီ အက်တမ် ရဲ့ အစိတ်အပိုင်း တစ်ခုဖြစ်နေတာ၊
  • 9:49 - 9:55
    တို့ဟာ ပရိုတွန်မှာ အဖိုဂုဏ်သတ္တိ ရှိ ပြီး၊
  • 9:55 - 9:58
    အီလက်ထရွန် ကတော့ အမဂုဏ်သတ္တိရှိလို့ပါ။
  • 9:58 - 10:02
    ပြီးတော့ အဲ့ဒါဟာ ဒီအခြေခံအမှုန်တို့ရဲ့
    ဂုဏ်သတ္တိတွေထဲက တစ်ခုပဲဖြစ်တယ်။
  • 10:02 - 10:04
    charge ဆိုတာနာမည်အပြင် အခြေခံကျကျ
  • 10:04 - 10:05
    ဘာဖြစ်မလဲဆိုတာ စ စဉ်းစားကြည့်ရင်
  • 10:05 - 10:07
    နက်နဲစပြုလာပြီ။
  • 10:07 - 10:08
    ဒါပေမယ့်ကျွန်တော်တို့သိတာ တစ်ခုက
  • 10:08 - 10:11
    (လျှပ်စစ်သံလိုက်ဓါတ်စွမ်းအင် အကြောင်းပြောရင်)
  • 10:11 - 10:13
    မတူတဲ့ charge တွေက တစ်ခုနဲ့တစ်ခုဆွဲငင်ကြတယ်။
  • 10:13 - 10:15
    အကောင်းဆုံးစဉ်းစားပုံကတော့
  • 10:15 - 10:17
    ပရိုတွန် နှင့် အီလက်ထရွန်
  • 10:17 - 10:18
    သူတို့မှာမတူညီတဲ့ charge တွေရှိတာမို့
  • 10:18 - 10:20
    သူတို့တစ်ခုနဲ့တစ်ခုဆွဲငင်ကြတယ်။
  • 10:20 - 10:21
    နူထရွန် ကဓာတ်မဲ့တယ်။
  • 10:21 - 10:25
    ဒါကြောင့် သူတို့ဟာ နူကလီးယပ်ထဲမှာ ဒီတိုင်းပဲ ထိုင်နေကြတယ်။
  • 10:25 - 10:29
    တစ်ချို့ အဲလီမင့် တွေရဲ့ အက်တမ် တွေ မှာ
  • 10:29 - 10:33
    သူတို့က အက်တမ်ရဲ့ဂုဏ်သတ္တိကို အထိုက်အလျောက် သက်ရောက်မှုရှိပါတယ်။
  • 10:33 - 10:35
    (ဒါပေမယ့် ) အီလက်ထရွန်တွေ ရှိရသည့် အကြောင်းက
  • 10:35 - 10:37
    သူတို့ဘာသာလျှောက်ပျံဖို့တင်မကဘူး
  • 10:37 - 10:39
    သူတို့ဟာဆွဲငင်ခံနေရလို့ပဲ။
  • 10:39 - 10:42
    သူတို့ဟာ နူကလီးယပ်ဆီကို ဆွဲငင်ခံနေရတယ်။
  • 10:42 - 10:45
    ပြီးတော့ သူတို့ဆီမှာ မယုံနိုင်အောင် မြင့်တဲ့ မြန်နှုန်း ရှိတယ်။
  • 10:45 - 10:47
    တစ်ကယ်တော့ ခက်တယ်...
  • 10:47 - 10:48
    ကျွန်တော်တို့ ဒီတစ်ခါထပ်ပြီး
  • 10:48 - 10:52
    အီလက်ထရွန်တွေ
  • 10:52 - 10:53
    ဘာလုပ်နေလဲဆိုတာကို စပြောပြီဆိုရင်
  • 10:53 - 10:54
    သိပ်ဆန်းတဲ့ ရူပဗေဒပိုင်းကို ရောက်သွားပြန်တယ်။
  • 10:54 - 10:56
    (ဒါပေမယ့် တော်လောက်ပါပြီ)
  • 10:56 - 10:57
    ကျွန်တော့်အထင် သင်ပြောနိုင်တာက
  • 10:57 - 10:58
    အီလက်ထရွန်တွေဟာ နူကလီးယပ်ထဲကို မဝင်သွားအောင်
  • 10:58 - 11:01
    ခုန်နေတယ် ...ဆိုတာပါ။
  • 11:01 - 11:03
    ဒါကတော့ စဉ်းစားတဲ့ နည်းတစ်မျိုးပေါ့။
  • 11:03 - 11:08
    ပြီးတော့ ဒီက ကာဗွန် ၁၂ ကို သူရဲ့ ပရိုတွန် အရေအတွက်နှင့် သတ်မှတ်တယ်ဆိုတာကို
  • 11:08 - 11:10
    ကျွန်တော် ပြောခဲ့တယ်။
  • 11:10 - 11:12
    အောက်ဆီဂျင် ဆိုရင် ပရိုတွန် ၈ခု ရှိ တာက ပြတယ်။
  • 11:12 - 11:16
    (ဒါပေမယ့်) ထပ်ပြောရလျှင်၊ အီလက်ထရွန် တစ်ခုနဲ့တစ်ခု ဆက်ဆံမှု ရှိတယ်။
  • 11:16 - 11:19
    တစ်ခြား အက်တမ် တွေက ယူသွားလို့ရတယ်။
  • 11:19 - 11:21
    အဲဒီ အချက်ပေါ်မှာ ကျွန်တော်တို့ ရဲ့
  • 11:21 - 11:23
    ဓါတုဗေဒ နားလည်မှု တော်တော်များများဟာ တည်နေတယ်။
  • 11:23 - 11:26
    အက်တမ်တစ်ခုမှာ (သို့) တချို့ အဲလီးမင့် တစ်ခုခုမှာ အီလက်ထရွန်ဘယ်နှစ်ခု ရှိတာ ပေါ်
  • 11:26 - 11:28
    မူတည်နေတယ်။
  • 11:28 - 11:29
    ဒီ အီလက်ထရွန်တွေ ဘယ်လိုတည်ရှိနေလဲ၊
  • 11:29 - 11:34
    ပြီးတော့ တစ်ခြားအဲလီးမင့်တွေရဲ့ အီလက်ထရွန်တွေကရော ဘယ်လို တည်နေလဲ၊
  • 11:34 - 11:36
    ဒါမှမဟုတ်ရင်လဲ ဒီ အဲလီးမင့်တစ်ခုတည်းရဲ့ တခြား အက်တမ်တွေဘယ်တည်နေလဲ။
  • 11:36 - 11:41
    အဲလီးမင့်တစ်ခုရဲ့အက်တမ်တစ်ခုဟာ
  • 11:41 - 11:43
    အဲဒီအဲလီးမင့်ရဲ့ တစ်ခြားအက်တမ်တွေနှင့် တုန့်ပြန်ပုံ၊
  • 11:43 - 11:47
    (သို့) အဲလီးမင့်တစ်ခုခုရဲ့ အက်တမ်တစ်ခုနှင့် တုံ့ပြန်ပုံ။
  • 11:47 - 11:50
    (သို့) ပေါင်းစည်းပုံ (သို့) မပေါင်းစည်းပုံ၊ ဆွဲဆောင်ပုံ၊ (သို့) တွန်းခွာပုံ
  • 11:50 - 11:52
    (သို့) တစ်ခြား အဲလီးမင့်ရဲ့ တစ်ခြားအက်တမ်နှင့် တွန်းခွာပုံ။
  • 11:52 - 11:53
    ဥပမာအားဖြင့်
  • 11:53 - 11:56
    (ဒီဟာကိုနောက်ပိုင်းမှာ ကျွန်တော်တို့ အများကြီး လေ့လာဦးမှာပါ)
  • 11:56 - 12:00
    တစ်နေရာရာက အက်တမ်တစ်ခုဟာ
  • 12:00 - 12:03
    ဘာအကြောင်းကြောင့်ပဲဖြစ်ဖြစ်
  • 12:03 - 12:06
    ကာဗွန်တစ်ခုရဲ့ အီလက်ထရွန်ကို ကိုဆွဲယူလိုက်လို့ရနိုင်လား။
  • 12:06 - 12:10
    ပြီးတော့ တစ်ချို့အဲလီးမင့်တွေရဲ့ တစ်ချို့သော ဓာတ်မဲ့အက်တမ်တွေဟာ
  • 12:10 - 12:14
    အီလက်ထရွန်ကို ပိုကြိုက်သလား ဆိုတာကို ပြောဦးမယ်။
  • 12:14 - 12:15
    ဒီတစ်ခု ... ထားပါတော့ဒီထဲကတစ်ခုဟာ
  • 12:15 - 12:17
    အီလက်ထရွန်ကို ကာဗွန်ကနေ ဆွဲယူလိုက်ပြီး၊
  • 12:17 - 12:19
    အဲ့ဒီ ကာဗွန် မှာ
  • 12:19 - 12:22
    အီလက်ထရွန်အရေအတွက်က ပရိုတွန်ထက်ပိုပြီးနည်းသွားမယ်။
  • 12:22 - 12:25
    ဒါဆို ကျွန်တော်တို့မှာ အီလက်ထရွန် ၅ခု၊ ပရိုတွန် ၆ခု ရှိသွားပြီး၊
  • 12:25 - 12:28
    positive charge ရသွားမယ်။
  • 12:28 - 12:30
    ဒါဆို ဒီကာဗွန် ၁၂ မှာ၊ ပထမ တခု ကျွန်တော် လုပ်တဲ့ဟာ
  • 12:30 - 12:34
    ပရိုတွန် ၆ခု၊ အီလက်ထရွန် ၆ခု၊ charge တွေကြေသွားတယ်။
  • 12:34 - 12:37
    တစ်ကယ်လို့ အီလက်ထရွန် ၁ခု ဆုံးရှုံးခဲ့လျှင်၊ ၅ခုပဲကျန်မယ်။
  • 12:37 - 12:39
    ဒါဆို ကျွန်တော်တို့မှာ positive charge ရသွားမယ်။
  • 12:39 - 12:41
    ဒီအကြောင်းတွေကို
  • 12:41 - 12:43
    chemistry playlist မှာအများကြီးဆက်ပြောမှာပါ။
  • 12:43 - 12:44
    ဒါတွေဟာ အခုကို စိတ်ဝင်စားစရော စကောင်းနေပြီဆိုပြီး
  • 12:44 - 12:46
    ခင်ဗျားတို့ သ ဘောကျလိမ့်မယ်လို့ မျော်လင့်မိတယ်။
  • 12:46 - 12:52
    ကျွန်တော်တို့ အက်တမ်လို့ခေါ်တဲ့အခြေခံကျတဲ့ဖွဲ့စည်းမှုကို
  • 12:52 - 12:53
    ပြောခဲ့ပါပြီ။
  • 12:53 - 12:55
    ဒီထက်ပိုပြီးတောင် ကောင်းတဲ့ဟာက
  • 12:55 - 12:57
    ဒီအခြေခံကျတဲ့ဖွဲ့စည်းမှုဟာ
  • 12:57 - 12:59
    ဒီ့ထက်ပိုပြီးအခြေခံကျတဲ့ဖွဲ့စည်းမှုတွေနဲ့ဆောက်လုပ်ထားတာပဲ။
  • 12:59 - 13:01
    ပြီးတော့ဒီအရာတွေအားလုံးကို အက်တမ်ရဲ့ဂုဏ်သတ္တိကိုပြောင်းဖို့အတွက်
  • 13:01 - 13:03
    ရွှေ့လို့၊ ပြောင်းလို့ ရနေတာပါပဲ။
  • 13:03 - 13:06
    (သို့) အဲလီးမင့် တစ်ခုရဲ့ အက်တမ်ကနေ
  • 13:06 - 13:09
    နောက် အဲလီမင့်တစ်ခုရဲ့ အက်တမ်ဆီကိုတောင် သွားနိုင်တာပါ။
Title:
အက်လီ့မန့် (Elements) နှင့် အက်တမ် (Atoms)
Description:

Elements များသည် atoms များနှင့်မည်သို့မည်ပုံဆက်နွယ်ကြသလဲ။
Proton, electron and neutron တွေက atom ဖြင့်
မည်သို့မည်ပုံဖွဲ့စည်းထားခြင်းဆိုသည့်အခြေခံသဘောတရားများ။
more » « less
Video Language:
English
Duration:
13:09

Burmese subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.