0:00:00.137,0:00:03.002
ငါတို့ လူသားတွေဟာ ကိုယ့်ဘေးပတ်ဝန်းကျင်ကို ကြည့်ရုံနှင့်

0:00:03.002,0:00:05.867
ဝတ္တုပစ္စည်းအမျိုးမျိုးရှိတာကို

0:00:05.867,0:00:07.207
နှစ်ပေါင်းထောင်ချီပြီးတော့ သိထားပြီးသားပါ။

0:00:07.207,0:00:10.333
အဲ့ဒီအမျိုးမျိုးသောပစ္စည်းတွေဟာ[br]ဂုဏ်သတ္တိတွေ ကွဲပြားကြတယ်။

0:00:10.333,0:00:11.954
ဂုဏ်သတ္တိ မတူယုံတင်မကဘူး၊

0:00:11.954,0:00:14.745
တစ်ခုက သူ့နည်းသူ့ဟန်နှင့် အလင်းပြန်ချင်ပြန်မယ်[br](သို့) မပြန်ချင်မပြန်ဘူး။

0:00:14.745,0:00:17.601
ဒါမှမဟုတ်၊ အရောင်တစ်ခုခု ရှိမယ် (သို့) အပူချိန် တစ်ခုခုရှိမယ်။

0:00:17.601,0:00:20.457
အရည် (သို့) အငွေ့ [br](သို့) အစိုင်အခဲတစ်ခု ဖြစ်နေနိုင်တယ်။

0:00:20.457,0:00:22.108
ဒါပေမယ့် ငါတို့ဟာ သူတို့ တချို့အခြေအနေတွေမှာ

0:00:22.108,0:00:24.867
တစ်ခုနဲ့တစ်ခု တုံ့ပြန်ပုံကို စတင်လေ့လာကြတယ်။

0:00:24.867,0:00:27.663
နောက်ပြီး ဒါတွေဟာ ပစ္စည်းအချို့ရဲ့[br]ဓာတ်ပုံတွေဖြစ်တယ်။

0:00:27.663,0:00:31.477
ဒီဟာက ဂရက်ဖိုက် (graphite) ပုံသဏ္ဍာန် ရှိနေတဲ့ [br]ကာဗွန် (carbon) ဖြစ်တယ်။

0:00:31.477,0:00:36.069
ဒါကတော့ ခဲ ၊ ဒါကတော့ ရွှေ ဖြစ်တယ်။

0:00:36.069,0:00:38.719
ပြီးတော့ ကျွန်တော် ဒီမှာပြထားတဲ့ဓာတ်ပုံတွေအားလုံးကို

0:00:38.719,0:00:41.369
ဒီ website ကနေရထားတာပါ။

0:00:41.369,0:00:45.453
ဒါတွေအားလုံးဟာ အစိုင်အခဲပုံသဏ္ဍာန်တွေပါ။[br]ဒါပေမဲ့ သူတို့ထဲမှာ

0:00:45.453,0:00:47.395
လေတစ်မျိုးမျိုး၊

0:00:47.395,0:00:49.338
လေမှုန်တစ်မျိုးမျိုး ရှိတာကို ကျွန်တော်တို့ သိထားတယ်။

0:00:49.338,0:00:52.210
ဒါ့အပြင်၊ သင်မြင်နေရသည့် လေမှုန်အမျိုးအစားဟာ

0:00:52.210,0:00:55.079
ကာဗွန် (carbon) လား၊ အောက်ဆီဂျင် (oxygen) လား၊[br](သို့) နိုက်ဒရိုဂျင် (nitrogen) လား ဆိုတာပေါ်မူတည်ပြီး

0:00:55.079,0:00:57.948
သူ့မှာ ဂုဏ်သတ္တိတွေ အမျိုးမျိုးရှိနေပုံရတယ်။

0:00:57.948,0:00:59.425
(သို့) အပူချိန် လုံလုံလောက်လောက် မြှင့်တင်ပေးနိုင်ရင် အရည်ဖြစ်နိုင်တဲ့

0:00:59.425,0:01:02.082
တစ်ချို့ ပစ္စည်းတွေလဲရှိတယ်။

0:01:02.082,0:01:05.018
ရွှေတို့၊ ခဲတို့ကို အပူချိန်လုံလောက်အောင် မြှင့်တင်ပေးလိုက်ရင်

0:01:05.018,0:01:06.503
သင်ဟာ အရည်တောင်ရနိုင်သေးတယ်။

0:01:06.503,0:01:09.841
ဒါမှမဟုတ် သင်ဟာအကယ်၍များ [br]ဒီကာဗွန် (carbon) ကိုမီးရှို့မယ်ဆိုရင်

0:01:09.841,0:01:12.076
သူရဲ့ တည်ဆောက်ပုံကို ပျက်စေပြီး

0:01:12.076,0:01:13.351
လေထုထဲကိုလွှတ်နိုင်မည့် အငွေ့သဏ္ဍာန်နဲ့တောင်

0:01:13.351,0:01:14.702
ရနိုင်သေးတယ်။

0:01:14.702,0:01:17.271
ဒီအချက်တွေ အားလုံးဟာ

0:01:17.271,0:01:20.585
လူတွေ နှစ်ပေါင်းထောင်နဲ့ချီပြီး လေ့လာတွေ့ရှိထားတာတွေပါ။

0:01:20.585,0:01:22.452
အဲ့ဒါက တစ်လျှောက်လုံး ထင် ကြေးပေးနေတဲ့မေးခွန်းကို

0:01:22.452,0:01:24.226
သဘာဝကျသည့် မေးခွန်းတစ်ခုအဖြစ်ပြောင်းလဲသွားစေတယ်။

0:01:24.226,0:01:26.405
(ဒါပေမယ့်) အခုတော့ ငါတို့ဒီဟာကို နည်းနည်း ကောင်းကောင်း ဖြေနိုင်လာပြီး

0:01:26.405,0:01:30.898
အဲ့မေးခွန်းကတော့ အကယ်၍ ဒီကာဗွန် (carbon) ကို

0:01:30.898,0:01:33.518
သေးသထက်သေးသော အပိုင်းအစဖြစ်အောင် ကွဲပျက်စေမယ်ဆိုရင်

0:01:33.518,0:01:35.554
ကာဗွန်ရဲ့ ဂုဏ်သတ္တိ ဆက်ရှိနေဦးမည့်

0:01:35.554,0:01:39.867
အသေးဆုံးသောဖွဲ့စည်းမှု

0:01:39.867,0:01:43.166
ရှိနိုင်သလား။

0:01:43.166,0:01:45.256
ပြီးတော့ အဲဒါကို ထပ်ပြီးကွဲပျက်စေခဲ့ရင်

0:01:45.256,0:01:48.390
ကာဗွန်ရဲ့ဂုဏ်သတ္တိတွေ ကုန်သွားမှာလား။

0:01:48.390,0:01:50.354
အဖြေက...အသေးဆုံးသောဖွဲ့စည်းမှုဆိုတာ ရှိတယ်။

0:01:50.354,0:01:52.200
အခေါ်အဝေါ်သိရအောင်

0:01:52.200,0:01:56.156
ကျနော်တို့အဲ့ဒီပစ္စည်းတွေ၊[br](အဲ့ဒီ့သန့်စင်ပစ္စည်းတွေကို)

0:01:56.156,0:01:59.025
အပူချိန်တစ်ခုခုမှာ ဂုဏ်သတ္တိတစ်ချို့ရှိ ပြီး

0:01:59.025,0:02:01.185
တစ်နည်းနည်းဖြင့် တုံ့ပြန်သည့် ပစ္စည်းတွေကို

0:02:01.185,0:02:05.291
ကျနော်တို့ အဲလီမင့် (Element) လို့ခေါ်တယ်။

0:02:05.291,0:02:08.729
ကာဗွန်ဟာ အဲလီမင့် တစ်ခု၊ ခဲဟာ အဲလီမင့်တစ်ခု၊[br]ရွှေဟာ အဲလီမင့် တစ်ခု ဖြစ်တယ်။

0:02:08.729,0:02:10.400
ရေကို အဲလီမင့် လို့ လည်းပြောလို့ရတယ်

0:02:10.400,0:02:14.221
သမိုင်းမှာ လူတွေက ရေကို အဲလီမင့် လို့ပဲ ဆိုခဲ့ကြတယ်။

0:02:14.221,0:02:17.892
ဒါပေမယ့် အခုတော့ ရေဟာ ပိုပြီး အခြေခံကျသည့် အဲလီမင့်တွေနှင့် ဖွဲ့စည်းထားတာကို သိကြပြီ။

0:02:17.892,0:02:20.405
ရေဟာ အောက်ဆီဂျင် နှင့် ဟိုက်ဒရိုဂျင် ပေါင်းစပ်ထားတာဖြစ်တယ်။

0:02:20.405,0:02:25.014
ပြီးတော့ အဲလီမင့် အားလုံးကို

0:02:25.014,0:02:27.758
element periodic ဇယားမှာ ဖော်ပြထားတယ်။

0:02:27.758,0:02:29.374
"C" က ကာဗွန်ကို ကိုယ်စားပြုတယ်။

0:02:29.374,0:02:30.400
(ကျွန်တော် လူသားတွေနဲ့ဆက်နွယ်မှုရှိတဲ့ ဟာတွေပဲ

0:02:30.400,0:02:32.379
အခု ပြောသွားမယ်)

0:02:32.379,0:02:35.502
(ဒါပေမယ့်) အချိန်နှင့်အမျှ ဒါတွေအားလုံးနှင့် ရင်းနှီးလာမှာပါ။

0:02:35.502,0:02:39.148
ဒါက အောက်ဆီဂျင်၊ ဒါက နိုက်ဒရိုဂျင်၊ ဒါက စီလီကွန်၊

0:02:39.148,0:02:42.867
ဒီ Au ဆိုတာက ရွှေ။ ဒါက ခဲ။

0:02:42.867,0:02:51.995
ပြီးတော့ element တွေရဲ့ အခြေခံ ဖွဲ့စည်းမှု (basic unit) က [br]အက်တမ် (atom) ဖြစ်တယ်။

0:02:51.995,0:02:54.559
ဒီတော့ အကယ်၍ ဆက်ဆက်ပြီး

0:02:54.559,0:02:57.079
သေးသထက်သေးသည့် အပိုင်းအစတွေကို ရှာမယ်ဆိုရင်

0:02:57.079,0:02:59.415
တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ကာဗွန်အက်တမ် ကိုရလိမ့်မယ်။

0:02:59.415,0:03:00.755
ဒီမှာ အဲ့ဒီလိုပဲ လုပ်ရင်

0:03:00.755,0:03:02.536
တဖြည်းဖြည်းနဲ့ ရွှေအက်တမ်ကို ရလာမယ်။

0:03:02.536,0:03:03.991
ဒီမှာလည်း အဲ့ဒီလိုပဲ လုပ်ရင်

0:03:03.991,0:03:05.856
တဖြည်းဖြည်းနှင့် ဒီ့ထက်သေးသည့်

0:03:05.856,0:03:07.758
ခဲအက်တမ် လို့ ခေါ်ရမည့်

0:03:07.758,0:03:09.185
(ပိုကောင်းသည့်စကားမရှိလို့) အမှုန် (particle) ရလာမယ်။

0:03:09.185,0:03:11.239
အဲ့ဒါကို ဒီ့ထက်ပိုပြီးသေးအောင် ကွဲပျက်စေလို့ မရတော့ပေမယ့်

0:03:11.239,0:03:13.597
။ ခဲရဲ့ ဂုဏ်သတ္တိတွေ ရှိနေသေးလို့

0:03:13.597,0:03:17.043
အဲဒါကို ခဲလို့ပဲ ခေါ်သေးတယ်။

0:03:17.043,0:03:18.330
သဘောတစ်ခု ပြောမယ်။

0:03:18.330,0:03:21.193
ကျွန်တော် တကယ်ကို စဉ်းစားရခက်တဲ့ဟာ ဖြစ်တယ်။

0:03:21.193,0:03:24.040
အဲ့တာက အက်တမ်တွေဟာ မယုံနိုင်အောင်ကို သေးတာပါ။

0:03:24.040,0:03:25.901
တစ်ကယ်ပါ ... စဉ်းစားလို့မရအောင် သေးတယ်။

0:03:25.901,0:03:27.555
ဥပမာအားဖြင့် ကာဗွန်။

0:03:27.555,0:03:29.379
ကျွန်တော့် ဆံပင်ဟာလည်း ကာဗွန် နဲ့ လုပ်ထားတာ။

0:03:29.379,0:03:31.882
တစ်ကယ်ဆို ကျွန်တော့်ကိုယ်ခန္ဓာအများစုက ကာဗွန်နှင့် လုပ်ထားတာ။

0:03:31.882,0:03:35.912
တကယ်ဆို သက်ရှိတော်တော်များများဟာ ကာဗွန် နဲ့လုပ်ထားတာ။

0:03:35.912,0:03:40.533
အဲ့ဒါကြောင့် ကျွန်တော့ဆံပင်ကို ကြည့်မယ်ဆိုရင်၊ ကျွန်တော့်ဆံပင်ဟာ ကာဗွန် ပဲဖြစ်တယ်။

0:03:40.533,0:03:42.231
ကျွန်တော့်ဆံပင်က အများအားဖြင့် ကာဗွန် ပါ။

0:03:42.231,0:03:43.989
တစ်ကယ်လို့ ကျွန်တော့်ရဲ့ဆံပင်ကို ဒီနားမှာကြည့်မယ်ဆိုရင်

0:03:43.989,0:03:45.565
ကျွန်တော့်ဆံပင်ကမဝါဘူး။

0:03:45.565,0:03:46.766
ဒါပေမယ့် နောက်ခံ အမဲရောင်နဲ့လိုက်တယ်။

0:03:46.766,0:03:47.950
ကျွန်တော့ဆံပင်က အမဲရောင်ဖြစ်တယ်။ ဒါပေမယ့် ကျွန်တော် ဒါလုပ်ရင်၊

0:03:47.950,0:03:49.713
ဖန်သားပြင်ပေါ်မှာ အဲဒါကို သင် မြင်ရမှာမဟုတ်ဘူး။

0:03:49.713,0:03:51.970
အကယ်၍ သင် ကျွန်တော့် ဆံပင်ကို ဒီကယူခဲ့ရင် ...

0:03:51.970,0:03:55.200
ကျွန်တော့်ဆံပင်ဟာ ကာဗွန်ဘယ်နှစ်ခုစာလဲလို့ ကျွန်တော် မေးမယ်။

0:03:55.200,0:03:58.467
တကယ်လို့ ကျွန်တော့ဆံပင်ရဲ့ အရှည်မဟုတ်၊ ကန့်လန့်ဖြတ်

0:03:58.467,0:04:00.361
အလုံးအကျယ်ကို တိုင်းပြီးတော့ ပြောမယ်

0:04:00.361,0:04:03.255
အဲဒါ ကာဗွန်ဘယ်နှစ်ခုစာ ကျယ်လဲလို့။

0:04:03.255,0:04:07.049
သင်ခန့်မှန်းမိမယ်... အို Sal က[br]အရမ်းသေးတယ်ဆိုတာ ပြောပြီးပြီပဲ။

0:04:07.049,0:04:09.150
ဒီတော့ ကာဗွန်အက်တမ် တစ်ထောင်စာ ရှိမယ်။

0:04:09.150,0:04:10.484
(သို့) တစ်သောင်း၊ (သို့) တစ်သိန်း၊

0:04:10.484,0:04:11.788
ကျွန်တော် မဟုတ်ဘူး လို့ ပြောမယ်။

0:04:11.788,0:04:14.249
ဒီမှာ ကာဗွန်အက်တမ် တစ်သန်းရှိတယ်။

0:04:14.249,0:04:17.439
ကာဗွန်အက်တမ် အခုတစ်သန်းကို

0:04:17.439,0:04:20.933
(ပုံမှန်)လူရဲ့ ဆံပင်လုံးအကျယ်မှာ သီလို့ရတယ်။

0:04:20.933,0:04:22.585
သိတဲ့အတိုင်း အဲဒါ အကြမ်းဖျင်း ပြောတာ။

0:04:22.585,0:04:24.026
တစ်သန်းကွက်တိတော့မဟုတ်ပါဘူး။

0:04:24.026,0:04:26.605
ဒါပေမဲ့ အက်တမ်တစ်ခုဟာ ဘယ်လောက်[br]သေးတယ်ဆိုတဲ့သဘော သိအောင်လို့ ပါ။

0:04:26.605,0:04:28.441
ခေါင်းကဆံပင်တစ်ချောင်းဆွဲနုတ်ပြီး

0:04:28.441,0:04:30.991
အခုတစ်သန်းလောက်ဟာတွေကို

0:04:30.991,0:04:33.991
ဆံပင်ကန့်လန့်ဖြတ်မှာ တစ်ခုဘေးတစ်ခု

0:04:33.991,0:04:37.037
(အရှည်မဟုတ်ဘဲ၊ အကျယ်မှာ) [br]ထားတာကို တွေးကြည့်လိုက် စမ်းပါ။

0:04:37.037,0:04:39.175
ဆံပင်ရဲ့အလုံးအကျယ်ကိုမြင်ရဖို့တောင်ခက်တယ်။

0:04:39.175,0:04:40.718
အဲ့ဒီ့မှာ ကာဗွန်အက်တမ်ပေါင်း တစ်သန်း

0:04:40.718,0:04:42.979
စီနိုင်တယ်။

0:04:42.979,0:04:48.092
အဲဒါကိုက အတော့်ကို လွန်လှပြီ။

0:04:48.092,0:04:49.026
ကျွန်တော်တို့ သိတာ က၊

0:04:49.026,0:04:51.375
ကာဗွန်ရဲ့ အခြေခံအကျဆုံး ဖွဲ့စည်းမှု၊

0:04:51.375,0:04:53.933
အဲလီမင့်တို့ရဲ့ အခြေခံအကျဆုံးဖွဲ့စည်းမှု ဆိုတာရှိတယ် လို့ပါ။

0:04:53.933,0:04:55.952
ကောင်းတာတစ်ခုက အဲဒီအခြခံအကျဆုံးဖွဲ့စည်းမှုတွေဟာ

0:04:55.952,0:04:59.066
တစ်ခုနှင့်တစ်ခု ဆက်နွယ်နေတာပါပဲ။

0:04:59.066,0:05:02.556
ကာဗွန်အက်တမ်ဟာ ပိုပြီးအခြေခံကျသည့် [br]အမှုန်တွေနဲ့ လုပ်ထားတာပါ။

0:05:02.556,0:05:07.469
ရွှေအက်တမ်ဟာပို ပိုပြီးအခြေခံကျသည့် [br]အမှုန်တွေနဲ့ လုပ်ထားတာပါ။

0:05:07.469,0:05:10.445
သူတို့ဟာ

0:05:10.445,0:05:12.759
အဲ့ဒီ့အခြေခံကျတဲ့အမှုန်အမွှားတွေရဲ့ နေရာထားသိုမှု နှင့်ဆိုင်နေပြန်တယ်။

0:05:12.759,0:05:14.087
တစ်ကယ်လို့သင်ဟာအခြေခံ

0:05:14.087,0:05:15.901
အမှုန်အမွှားအရေအတွက်ကိုပြောင်းခဲ့မယ်ဆိုရင်

0:05:15.901,0:05:17.844
အဲ့ဒီ အဲလီမင့်ရဲ့ ဂုဏ်သတ္တိတွေကို တောက်ပြောင်သွားစေလိမ့်မယ်။

0:05:17.844,0:05:18.891
ဘယ်လိုတုံ့ပြန်တာ၊

0:05:18.891,0:05:22.769
(သို့) အဲ့ဒီ အဲလီမင့် ကိုယ်တိုင်ကိုတောင် ပြောင်းသွားစေနိုင်တယ်။၊

0:05:22.769,0:05:25.144
နည်းနည်းပိုရှင်းသွားအောင်

0:05:25.144,0:05:28.010
အဲဒီ အခြေခံအဲလီမင့်တွေအကြောင်း ဆက်ပြောကြရအောင်။

0:05:28.010,0:05:31.825
ဒီတော့... ပရိုတွန် (proton) ရှိတယ်။

0:05:31.825,0:05:35.524
ပရိုတွန်ကို သတ်မှတ်ပေးပုံက၊

0:05:35.524,0:05:38.003
အက်တမ်ရဲ့ နူကလီးယပ်ထဲမှာ ပရိုတွန် ဘယ်နှစ်ခု ပါသလဲဆိုတာက

0:05:38.003,0:05:40.096
(နူးကလီးယပ် အကြောင်းမကြာခင်ပြောပါ့မယ်)

0:05:40.096,0:05:42.969
အဲလီးမင့်ကို သတ်မှတ်တာပဲ။

0:05:42.969,0:05:45.492
ကဲ ... ဒီတော့ ဒါက အဲလီးမင့် ကိုသတ်မှတ်တဲ့ဟာ။

0:05:45.492,0:05:47.333
သင် ဒီ periodic ဇယားကို ကြည့်မယ်ဆိုရင်

0:05:47.333,0:05:50.154
သူတို့တွေဟာ အက်တမ် နံပါတ် အလိုက်ရေးထားတာ။

0:05:50.154,0:05:51.575
အက်တမ် နံပါတ် ဆိုတာက

0:05:51.575,0:05:54.667
အဲလီးမင့် မှာရှိသည့် ပရိုတွန် အရေအတွက်ပါပဲ။

0:05:54.667,0:05:58.667
ဒီတော့ အဓိပ္ပါယ်အရ ဟိုက်ဒရိုဂျင် မှာ ပရိုတွန် တစ်ခုရှိတယ်။

0:05:58.667,0:06:02.800
ဟီလီယမ် မှာ ၂ခု၊ ကာဗွန် မှာ ၆ခု၊

0:06:02.800,0:06:05.333
ပရိုတွန် ၇ ခု ပါသည့်ကာဗွန် မရှိနိုင်ဘူး။

0:06:05.333,0:06:07.172
တစ်ကယ်လို့ရှိခဲ့ရင် အဲ့ဒါ နိုင်ဒရိုဂျင် ဖြစ်သွားပြီ။

0:06:07.172,0:06:09.234
ကာဗွန် မဟုတ်တော့ဘူး။

0:06:09.234,0:06:10.589
အောက်ဆီဂျင်က ပရိုတွန် ၈ ခုရှိတယ်။

0:06:10.589,0:06:12.673
တကယ်လို့ ပရိုတွန်နောက်တစ်ခု ထပ်ထည့်မယ်ဆိုရင်

0:06:12.673,0:06:14.050
အဲဒါ အောက်ဆီဂျင် မဟုတ်တော့ဘူး။

0:06:14.050,0:06:18.333
ဖလော်ရင်း (Fluorine) ဖြစ်သွားပြီ။ အဲလီးမင့်ကို သတ်မှတ်တာ။

0:06:18.333,0:06:20.067
အဲလီးမင့်ကို သတ်မှတ်တာ။

0:06:20.067,0:06:22.967
ပြီးတော့ အက်တမ်နံပါတ် ဆိုတာ ပရိုတွန် အရေအတွက်

0:06:22.967,0:06:25.447
ပရိုတွန် အရေအတွက် ... ပြီးတော့ မှတ်ထားပါ

0:06:25.447,0:06:27.674
အဲ့တာက periodic ဇယား မှာရှိတဲ့ အဲလီးမင့် တိုင်းအတွက်

0:06:27.674,0:06:30.116
ဒီအပေါ်မှာရေးထားတဲ့နံပါတ်

0:06:30.116,0:06:31.529
ပရိုတွန် အရေအတွက်ဟာ

0:06:31.529,0:06:34.133
အက်တမ်နံပါတ်နှင့် အတူတူပဲ။

0:06:34.133,0:06:36.852
အက်တမ်နံပါတ်နှင့် အတူတူပဲ။

0:06:36.867,0:06:38.861
အဲဒီနံပါတ် ကို ဒီအပေါ်မှာထား တာက

0:06:38.861,0:06:42.221
အဲ့ဒီ အဲလီးမင့်ရဲ့ သဘာဝဂုဏ်သတ္တိ ဖြစ်နေလို့ပဲ။

0:06:42.221,0:06:46.133
အက်တမ်ရဲ့ တခြားပါဝင်ပစ္စည်း ၂ ခုက

0:06:46.133,0:06:47.702
(ကျွန်တော်တို့ဒီလိုခေါ်နိုင်တယ်လို့ထင်တာပဲ)

0:06:47.702,0:06:55.123
ဘာလဲဆိုတော့ အီလက်ထရွန် နှင့် နူထရွန် တို့ပါ။

0:06:55.123,0:06:57.541
ခေါင်းထဲမှာ စပြီး ဆင်နိုင်သည့် model ကတော့

0:06:57.541,0:07:00.420
(ဒီ model ကို chemistry ကိုသင်တာနဲ့အမျှ တွေ့ပါလိမ့်မယ်)

0:07:00.420,0:07:02.833
model ဟာ နည်းနည်းပိုပြီး ဒြပ်မဲ့ ဖြစ်လာလိမ့်မယ်။

0:07:02.833,0:07:04.821
ပြီးတော့ နားလည်ဖို့ အရမ်းလည်း ခက်လာလိမ့်မယ်။

0:07:04.821,0:07:06.548
ဒါကို တွေးကြည့်ပုံ တစ်နည်းက

0:07:06.548,0:07:08.348
ပရိုတွန် နှင့် နူထရွန် တို့ဟာ

0:07:08.348,0:07:09.825
အက်တမ်ရဲ့ အလည်ခေါင်မှာ ရှိတယ်...လို့ပါ။

0:07:09.825,0:07:11.600
သူတို့တွေဟာ အက်တမ်ရဲ့ နူကလီးယပ် ပဲဖြစ်တယ်။

0:07:11.600,0:07:14.867
ဒီတော့ ဥပမာပေးရလျှင် ကာဗွန်မှာ ပရိုတွန် ၆ ခုရှိတာ သိတယ်။

0:07:14.867,0:07:19.067
ဒီတော့ ၁၊ ၂၊ ၃၊ ၄၊ ၅၊ ၆။

0:07:19.067,0:07:22.385
ကာဗွန် တစ်မျိုးဖြစ်သည့် ကာဗွန် ၁၂ ဆိုလျှင်

0:07:22.385,0:07:24.200
နူထရွန် ၆ခုရှိတယ်။

0:07:24.200,0:07:25.748
နူထရွန် အရေအတွက်ခြင်း ကွာသည့်

0:07:25.748,0:07:28.021
ကာဗွန် အမျိုးမျိုး ရှိကြတယ်။

0:07:28.021,0:07:30.113
ဒီတော့ နူထရွန်တွေ ပြောင်းနိုင်တယ်၊ [br]အီလက်ထရွန်တွေ ပြောင်းနိုင်တယ်။

0:07:30.113,0:07:31.733
ဒါပေမယ့် ဒီအဲလီးမင့်ပဲ ရှိဦးမယ်။

0:07:31.733,0:07:33.267
ပရိုတွန်တွေကတော့ မပြောင်းနိုင်ဘူး။

0:07:33.267,0:07:35.905
ပရိုတွန်တွေပြောင်းလဲလိုက်ရင်၊ အဲလီးမင့် မတူတော့ဘူး။

0:07:35.905,0:07:39.200
ကျွန်တော် ကာဗွန် ၁၂ ရဲ့ နူကလီးယပ်ကို ဆွဲမယ်။

0:07:39.200,0:07:43.200
ဒီတော့ ၁၊ ၂၊ ၃၊ ၄၊ ၅၊ ၆ ။

0:07:43.200,0:07:46.487
ဟော့ဒီဟာက ကာဗွန် ၁၂ ရဲ့ နူကလီးယပ် ပဲ။

0:07:46.487,0:07:48.333
နောက်ပြီး တစ်ခါတစ်ရံ သူ့ကို ဒီလိုရေးတယ်။

0:07:48.333,0:07:51.132
တစ်ခါတစ်လေ

0:07:51.132,0:07:53.831
ပရိုတွန် အရေအတွက်ကိုတောင် ရေးကြတယ်။

0:07:53.831,0:07:56.133
ဒါကို ကာဗွန် ၁၂ လို့ရေးသည့် အကြောင်းက

0:07:56.133,0:07:58.677
(သိတဲ့အတိုင်း၊ ကျွန်တော် နူထရွန် ၆ ခုကို ထည့်မရေထားဘူး)

0:07:58.677,0:08:00.379
ဒါဟာ စုစုပေါင်း...

0:08:00.379,0:08:03.675
(ဒါကို စုစုပေါင်းအရေအတွက်လို့မြင်လို့ရတယ်)

0:08:03.675,0:08:04.741
(ဒါက ကြေညာပုံ တစ်နည်းပေါ့)

0:08:04.741,0:08:06.405
(နောက်ပိုင်းမှာ ပိုသဲကွဲ လာလိမ့်မယ်)

0:08:06.405,0:08:07.770
ဒါဟာ စုစုပေါင်း...

0:08:07.770,0:08:11.844
နူကလီးယပ် ထဲက ပရိုတွန် နှင့် နူထရွန် အရေအတွက်ပဲ။

0:08:11.844,0:08:15.240
ပြီးတော့ သတ်မှတ်ချက်အရ ဒီကာဗွန်ရဲ့ အက်တမ်နံပါတ် က ၆။

0:08:15.240,0:08:16.628
(ဒါပေမယ့်) ကျွန်တော်တို့ ဒီမှာ ပြန်ရေးလို့ရတယ်၊

0:08:16.628,0:08:18.596
ကိုယ့်ကိုကိုယ် သတိပြန်ပေးတဲ့ အနေနဲ့၊၊

0:08:18.596,0:08:21.342
ဒီတော့ ကာဗွန်အက်တမ် ရဲ့အလယ်မှာ နူကလီးယပ် ရှိတယ်။

0:08:21.342,0:08:24.863
ပြီးတော့ ကာဗွန် ၁၂ မှာ ပရိုတွန် ၆ ခု၊ နူထရွန် ၆ ခုရှိမယ်။

0:08:24.863,0:08:27.495
နောက်ကာဗွန်တစ်မျိုးဖြစ်တဲ့ ကာဗွန် ၁၄ မှာ

0:08:27.495,0:08:30.909
ပရိုတွန် က ၆ခု ပဲ၊ (ဒါပေမယ့်) သူ့မှာ နူထရွန် ၈ ခုရှိတယ်။

0:08:30.909,0:08:32.467
ဒါကြောင့် နူထရွန် အရေအတွက် ပြောင်းနိုင်တယ်။

0:08:32.467,0:08:34.610
ဒါပေမယ့် ဒီဟာက ကာဗွန် ၁၂ ပဲဖြစ်တယ်။

0:08:34.610,0:08:36.842
ပြီးတော့ တစ်ကယ်လို့ ကာဗွန် ၁၂ ဟာ neutral ဖြစ်တယ်ဆိုရင်၊

0:08:36.842,0:08:40.665
(neutral ရဲ့အဓိပ္ပါယ်ကို ကျွန်တော်ရှင်းပြပါ့မယ်)

0:08:40.665,0:08:43.200
တစ်ကယ်လို့ သူဟာ neutral ဖြစ်လျှင် အီလက်ထရွန်လည်း ၆ခုပဲ ရှိမယ်။

0:08:43.200,0:08:45.400
အဲဒီ အီလက်ထရွန် ၆ ခုကို ဆွဲမယ်။

0:08:45.400,0:08:49.467
၁၊ ၂၊ ၃၊ ၄၊ ၅၊ ၆ ။

0:08:49.467,0:08:51.836
ပြီးတော့ နောက်တစ်နည်း၊ ဒါက first order နည်းနှင့်

0:08:51.836,0:08:54.634
နူထရွန် နှင့် နူကလီးယပ်တို့ရဲ့ ဆက်နွယ်မှုကို

0:08:54.634,0:08:56.892
စဉ်းစားတဲ့နည်းလမ်းက

0:08:56.892,0:08:58.846
အီလက်ထရွန်တွေဟာ

0:08:58.846,0:09:00.835
နူကလီးယပ်ရဲ့ ပတ်ပတ်လည်မှာ

0:09:00.835,0:09:02.956
ရွေ့လျားနေပုံ ကိုမြင်ကြည့်တာပါ။

0:09:02.956,0:09:04.692
တွေးကြည့်နိုင်သည့် model တစ်ခုကတော့

0:09:04.692,0:09:06.700
သူတို့ကို နူကလီးယပ်ရဲ့ပတ်ပတ်လည်မှာ[br]လမ်းကြောင်းတွေနှင့်ပတ်နေတာကိုပါ။

0:09:06.700,0:09:08.000
ဒါပေမယ့် အဲ့ဒါက သိပ်မမှန်လှဘူး။

0:09:08.000,0:09:10.499
ဂြိုဟ်တွေ နေကို ပတ်နေတာမျိုး

0:09:10.499,0:09:11.660
ပတ်တာ မဟုတ်ဘူး။

0:09:11.660,0:09:13.749
(ဒါပေမယ့်) အဲ့ဒီလိုစဉ်းစားပုံက အစကောင်းတော့ ဖြစ်ပါတယ်။

0:09:13.749,0:09:16.267
နောက်တစ်မျိုးက သူတို့ဟာ နူကလီးယပ်ရဲ့ [br]ပတ်လည်မှာ ဟိုခုန်ဒီခုန်၊ ခုန်နေတာ၊

0:09:16.267,0:09:18.691
(သို့) နူကလီးယပ် ရဲ့ပတ်လည်မှာ လျှင်မြန်စွာ ရွေ့လျှား နေကြတာ..ပါ။

0:09:18.691,0:09:19.956
ဘာလို့လဲဆိုရင်

0:09:19.956,0:09:22.073
ဒီအဆင့်မှာ အရမ်း ရှုပ်လာ ပြီ

0:09:22.073,0:09:23.544
အီလက်ထရွန် တွေ ဘာလုပ်နေသလဲ နားလည်ဖို့

0:09:23.544,0:09:26.408
ကျနော်တို့ quantum physics အကြောင်း ပြောရတော့မယ်။

0:09:26.408,0:09:29.190
ခေါင်းထဲ စိတ်နှင့် အရင်ဆုံး ပုံဖော်နိုင်တာ က

0:09:29.190,0:09:32.400
(အဲ့ဒီ အက်တမ်)၊ အဲ့ဒီ ကာဗွန် ၁၂ အက်တမ်ရဲ့ အလယ်ခေါင်မှာ

0:09:32.400,0:09:34.067
ဒီ နူကလီးယပ် ရှိတာ ကိုပါ။

0:09:34.067,0:09:36.644
ဒီ နူကလီးယပ် ဟောဒီနေရာမှာ ရှိတယ်။

0:09:36.644,0:09:40.733
ပြီးတော့ ဒီအီလက်ထရွန်တွေဟာ [br]နူကလီးယပ်ရဲ့ ပတ်လည်မှာ ခုန်နေကြတယ်။

0:09:40.733,0:09:43.009
ဘာလို့ အဲ့ဒီ အီလက်ထရွန်တွေဟာ

0:09:43.009,0:09:45.135
ဒီ နူကလီးယပ် နဲ့ ဝေးရာကို ခွာမသွားတာ၊

0:09:45.135,0:09:47.200
ဘာကြောင့် သူတို့ ဒီ နူကလီးယပ် ကို ကပ်နေတာ၊

0:09:47.200,0:09:49.308
ပြီးတော့ သူတို့က ဒီ အက်တမ် ရဲ့ အစိတ်အပိုင်း တစ်ခုဖြစ်နေတာ၊

0:09:49.308,0:09:54.579
တို့ဟာ ပရိုတွန်မှာ အဖိုဂုဏ်သတ္တိ ရှိ ပြီး၊

0:09:54.579,0:09:57.918
အီလက်ထရွန် ကတော့ အမဂုဏ်သတ္တိရှိလို့ပါ။

0:09:57.918,0:10:02.477
ပြီးတော့ အဲ့ဒါဟာ ဒီအခြေခံအမှုန်တို့ရဲ့ [br]ဂုဏ်သတ္တိတွေထဲက တစ်ခုပဲဖြစ်တယ်။

0:10:02.477,0:10:03.620
charge ဆိုတာနာမည်အပြင် အခြေခံကျကျ

0:10:03.620,0:10:05.467
ဘာဖြစ်မလဲဆိုတာ စ စဉ်းစားကြည့်ရင်

0:10:05.467,0:10:06.867
နက်နဲစပြုလာပြီ။

0:10:06.867,0:10:08.400
ဒါပေမယ့်ကျွန်တော်တို့သိတာ တစ်ခုက

0:10:08.400,0:10:10.697
(လျှပ်စစ်သံလိုက်ဓါတ်စွမ်းအင် အကြောင်းပြောရင်)

0:10:10.697,0:10:13.146
မတူတဲ့ charge တွေက တစ်ခုနဲ့တစ်ခုဆွဲငင်ကြတယ်။

0:10:13.146,0:10:14.959
အကောင်းဆုံးစဉ်းစားပုံကတော့

0:10:14.959,0:10:16.546
ပရိုတွန် နှင့် အီလက်ထရွန်

0:10:16.546,0:10:18.133
သူတို့မှာမတူညီတဲ့ charge တွေရှိတာမို့

0:10:18.133,0:10:20.129
သူတို့တစ်ခုနဲ့တစ်ခုဆွဲငင်ကြတယ်။

0:10:20.129,0:10:21.457
နူထရွန် ကဓာတ်မဲ့တယ်။

0:10:21.457,0:10:25.088
ဒါကြောင့် သူတို့ဟာ နူကလီးယပ်ထဲမှာ ဒီတိုင်းပဲ ထိုင်နေကြတယ်။

0:10:25.088,0:10:28.579
တစ်ချို့ အဲလီမင့် တွေရဲ့ အက်တမ် တွေ မှာ

0:10:28.579,0:10:33.154
သူတို့က အက်တမ်ရဲ့ဂုဏ်သတ္တိကို အထိုက်အလျောက် သက်ရောက်မှုရှိပါတယ်။

0:10:33.154,0:10:35.005
(ဒါပေမယ့် ) အီလက်ထရွန်တွေ ရှိရသည့် အကြောင်းက

0:10:35.005,0:10:36.818
သူတို့ဘာသာလျှောက်ပျံဖို့တင်မကဘူး

0:10:36.818,0:10:38.600
သူတို့ဟာဆွဲငင်ခံနေရလို့ပဲ။

0:10:38.600,0:10:42.333
သူတို့ဟာ နူကလီးယပ်ဆီကို ဆွဲငင်ခံနေရတယ်။

0:10:42.333,0:10:45.067
ပြီးတော့ သူတို့ဆီမှာ မယုံနိုင်အောင် မြင့်တဲ့ မြန်နှုန်း ရှိတယ်။

0:10:45.067,0:10:47.140
တစ်ကယ်တော့ ခက်တယ်...

0:10:47.140,0:10:48.446
ကျွန်တော်တို့ ဒီတစ်ခါထပ်ပြီး

0:10:48.446,0:10:51.546
အီလက်ထရွန်တွေ

0:10:51.546,0:10:52.570
ဘာလုပ်နေလဲဆိုတာကို စပြောပြီဆိုရင်

0:10:52.570,0:10:54.164
သိပ်ဆန်းတဲ့ ရူပဗေဒပိုင်းကို ရောက်သွားပြန်တယ်။

0:10:54.164,0:10:55.946
(ဒါပေမယ့် တော်လောက်ပါပြီ)

0:10:55.946,0:10:56.842
ကျွန်တော့်အထင် သင်ပြောနိုင်တာက

0:10:56.842,0:10:57.924
အီလက်ထရွန်တွေဟာ နူကလီးယပ်ထဲကို မဝင်သွားအောင်

0:10:57.924,0:11:00.733
ခုန်နေတယ် ...ဆိုတာပါ။

0:11:00.733,0:11:02.867
ဒါကတော့ စဉ်းစားတဲ့ နည်းတစ်မျိုးပေါ့။

0:11:02.867,0:11:08.123
ပြီးတော့ ဒီက ကာဗွန် ၁၂ ကို သူရဲ့ ပရိုတွန် အရေအတွက်နှင့် သတ်မှတ်တယ်ဆိုတာကို

0:11:08.123,0:11:09.769
ကျွန်တော် ပြောခဲ့တယ်။

0:11:09.769,0:11:12.403
အောက်ဆီဂျင် ဆိုရင် ပရိုတွန် ၈ခု ရှိ တာက ပြတယ်။

0:11:12.403,0:11:16.467
(ဒါပေမယ့်) ထပ်ပြောရလျှင်၊ အီလက်ထရွန် တစ်ခုနဲ့တစ်ခု ဆက်ဆံမှု ရှိတယ်။

0:11:16.467,0:11:18.650
တစ်ခြား အက်တမ် တွေက ယူသွားလို့ရတယ်။

0:11:18.650,0:11:21.025
အဲဒီ အချက်ပေါ်မှာ ကျွန်တော်တို့ ရဲ့

0:11:21.025,0:11:23.271
ဓါတုဗေဒ နားလည်မှု တော်တော်များများဟာ တည်နေတယ်။

0:11:23.271,0:11:25.995
အက်တမ်တစ်ခုမှာ (သို့) တချို့ အဲလီးမင့် တစ်ခုခုမှာ အီလက်ထရွန်ဘယ်နှစ်ခု ရှိတာ ပေါ်

0:11:25.995,0:11:27.600
မူတည်နေတယ်။

0:11:27.600,0:11:29.467
ဒီ အီလက်ထရွန်တွေ ဘယ်လိုတည်ရှိနေလဲ၊

0:11:29.467,0:11:33.867
ပြီးတော့ တစ်ခြားအဲလီးမင့်တွေရဲ့ အီလက်ထရွန်တွေကရော ဘယ်လို တည်နေလဲ၊

0:11:33.867,0:11:36.018
ဒါမှမဟုတ်ရင်လဲ ဒီ အဲလီးမင့်တစ်ခုတည်းရဲ့ တခြား အက်တမ်တွေဘယ်တည်နေလဲ။

0:11:36.018,0:11:41.267
အဲလီးမင့်တစ်ခုရဲ့အက်တမ်တစ်ခုဟာ

0:11:41.267,0:11:43.333
အဲဒီအဲလီးမင့်ရဲ့ တစ်ခြားအက်တမ်တွေနှင့် တုန့်ပြန်ပုံ၊

0:11:43.333,0:11:46.733
(သို့) အဲလီးမင့်တစ်ခုခုရဲ့ အက်တမ်တစ်ခုနှင့် တုံ့ပြန်ပုံ။

0:11:46.733,0:11:49.695
(သို့) ပေါင်းစည်းပုံ (သို့) မပေါင်းစည်းပုံ၊ ဆွဲဆောင်ပုံ၊ (သို့) တွန်းခွာပုံ

0:11:49.695,0:11:52.200
(သို့) တစ်ခြား အဲလီးမင့်ရဲ့ တစ်ခြားအက်တမ်နှင့် တွန်းခွာပုံ။

0:11:52.200,0:11:53.420
ဥပမာအားဖြင့်

0:11:53.420,0:11:56.300
(ဒီဟာကိုနောက်ပိုင်းမှာ ကျွန်တော်တို့ အများကြီး လေ့လာဦးမှာပါ)

0:11:56.300,0:12:00.144
တစ်နေရာရာက အက်တမ်တစ်ခုဟာ

0:12:00.144,0:12:02.723
ဘာအကြောင်းကြောင့်ပဲဖြစ်ဖြစ်

0:12:02.733,0:12:05.552
ကာဗွန်တစ်ခုရဲ့ အီလက်ထရွန်ကို ကိုဆွဲယူလိုက်လို့ရနိုင်လား။

0:12:05.552,0:12:10.338
ပြီးတော့ တစ်ချို့အဲလီးမင့်တွေရဲ့ တစ်ချို့သော ဓာတ်မဲ့အက်တမ်တွေဟာ

0:12:10.338,0:12:13.723
အီလက်ထရွန်ကို ပိုကြိုက်သလား ဆိုတာကို ပြောဦးမယ်။

0:12:13.723,0:12:15.218
ဒီတစ်ခု ... ထားပါတော့ဒီထဲကတစ်ခုဟာ

0:12:15.218,0:12:17.160
အီလက်ထရွန်ကို ကာဗွန်ကနေ ဆွဲယူလိုက်ပြီး၊

0:12:17.160,0:12:19.230
အဲ့ဒီ ကာဗွန် မှာ

0:12:19.230,0:12:21.831
အီလက်ထရွန်အရေအတွက်က ပရိုတွန်ထက်ပိုပြီးနည်းသွားမယ်။

0:12:21.831,0:12:25.138
ဒါဆို ကျွန်တော်တို့မှာ အီလက်ထရွန် ၅ခု၊ ပရိုတွန် ၆ခု ရှိသွားပြီး၊

0:12:25.138,0:12:27.800
positive charge ရသွားမယ်။

0:12:27.800,0:12:30.039
ဒါဆို ဒီကာဗွန် ၁၂ မှာ၊ ပထမ တခု ကျွန်တော် လုပ်တဲ့ဟာ

0:12:30.039,0:12:34.267
ပရိုတွန် ၆ခု၊ အီလက်ထရွန် ၆ခု၊ charge တွေကြေသွားတယ်။

0:12:34.267,0:12:36.553
တစ်ကယ်လို့ အီလက်ထရွန် ၁ခု ဆုံးရှုံးခဲ့လျှင်၊ ၅ခုပဲကျန်မယ်။

0:12:36.553,0:12:38.933
ဒါဆို ကျွန်တော်တို့မှာ positive charge ရသွားမယ်။

0:12:38.933,0:12:40.785
ဒီအကြောင်းတွေကို

0:12:40.785,0:12:42.867
chemistry playlist မှာအများကြီးဆက်ပြောမှာပါ။

0:12:42.867,0:12:44.302
ဒါတွေဟာ အခုကို စိတ်ဝင်စားစရော စကောင်းနေပြီဆိုပြီး

0:12:44.302,0:12:46.133
ခင်ဗျားတို့ သ ဘောကျလိမ့်မယ်လို့ မျော်လင့်မိတယ်။

0:12:46.133,0:12:51.800
ကျွန်တော်တို့ အက်တမ်လို့ခေါ်တဲ့အခြေခံကျတဲ့ဖွဲ့စည်းမှုကို

0:12:51.800,0:12:53.118
ပြောခဲ့ပါပြီ။

0:12:53.118,0:12:54.920
ဒီထက်ပိုပြီးတောင် ကောင်းတဲ့ဟာက

0:12:54.920,0:12:56.759
ဒီအခြေခံကျတဲ့ဖွဲ့စည်းမှုဟာ

0:12:56.759,0:12:58.667
ဒီ့ထက်ပိုပြီးအခြေခံကျတဲ့ဖွဲ့စည်းမှုတွေနဲ့ဆောက်လုပ်ထားတာပဲ။

0:12:58.667,0:13:00.867
ပြီးတော့ဒီအရာတွေအားလုံးကို အက်တမ်ရဲ့ဂုဏ်သတ္တိကိုပြောင်းဖို့အတွက်

0:13:00.867,0:13:03.129
ရွှေ့လို့၊ ပြောင်းလို့ ရနေတာပါပဲ။

0:13:03.129,0:13:06.044
(သို့) အဲလီးမင့် တစ်ခုရဲ့ အက်တမ်ကနေ

0:13:06.044,0:13:09.036
နောက် အဲလီမင့်တစ်ခုရဲ့ အက်တမ်ဆီကိုတောင် သွားနိုင်တာပါ။