Return to Video

300 Saniyede 300 Yıllık Fosil Yakıtlar.

  • 0:01 - 0:04
    Post Karbon Enstitüsü sunar.
  • 0:05 - 0:08
    Hız treninde son yolculuk.
  • 0:08 - 0:11
    Fosil yakıtların kısacık tarihi.
  • 0:12 - 0:14
    Her şey büyük patlamayla başladı.
  • 0:14 - 0:16
    Dur, o kadar geriye gitmeye gerek yok.
  • 0:16 - 0:21
    Dünya 4.5 milyar yıl önce oluştu.
  • 0:21 - 0:23
    Hala çok uzak, şunu deneyelim;
  • 0:23 - 0:26
    İşte orta çağdaki ingiliz vatandaşları
  • 0:26 - 0:28
    odunun tükenmesinden sonra kömürü kullanmaya başladılar.
  • 0:28 - 0:30
    Ama sığ kömüler çabuk tükendi
  • 0:30 - 0:33
    Madenciler daha derine indiler, kömür madenleri suyla doldu
  • 0:33 - 0:36
    Thomas Newcomen suları çeken kömürle çalışan icadı geliştirdi
  • 0:36 - 0:39
    Böylece madenciler kazmaya devam edebildiler.
  • 0:39 - 0:41
    James Watt bu makineyi herkes için kullanışlı hale getirdi.
  • 0:41 - 0:45
    Evet şimdi Sanayi Devrimi için gereken fosil yakıtlara sahibiz.
  • 0:45 - 0:48
    Bu yakıtları kullanabilecek makinelere sahibiz.
  • 0:48 - 0:49
    İşte İsa'nın dirildiği an.
  • 0:49 - 0:51
    Kömür madenleri bataklığa döndü. Kömürün taşınması gerekti
  • 0:51 - 0:53
    raylar işi kolaylaştırdı
  • 0:53 - 0:56
    Raylar ve buhar makineleri sayesinde demir yolları inşa edildi.
  • 0:56 - 0:58
    Michael Faraday ilk elektrikli motoru yaptı.
  • 0:58 - 1:01
    Nicolas Tesla alternatif akımı buldu.
  • 1:01 - 1:05
    Şirketler vakit kaybetmeden Kömürden elektrik üretmeye başladı.
  • 1:05 - 1:09
    Bu arada Edwin Drake Pennsylvania'da ilk petrolü çıkardı.
  • 1:09 - 1:13
    Ve Carl Daimler (Benz) petrolle çalışan otomobili yaptı.
  • 1:13 - 1:16
    Kömür, katran ve petrol birer endüstriyel kimyasala döndü
  • 1:16 - 1:20
    ve ilaçlar sayesinde daha uzun yaşanır oldu, popülasyon arttı.
  • 1:20 - 1:23
    Wright kardeşler petrol havacılığını başlattı.
  • 1:23 - 1:26
    Fritz Haber ve Carl Bosch fosil yakıttan gübre yaptı.
  • 1:26 - 1:30
    Gübreler ve petrol gücü birleşince besin piyasası genişledi
  • 1:30 - 1:31
    daha çok insan besleyebilmek için.
  • 1:31 - 1:34
    Birinci dünya savaşında da petrol işleri kolaylaştırdı.
  • 1:34 - 1:38
    Ardından ikinci dünya savaşı bize güdümlü füzeleri ve atom bombalarını seyrettirdi.
  • 1:38 - 1:42
    Olayların arasında fazla üretim kaynaklı büyük buhran olur.
  • 1:42 - 1:45
    Makine gücü insanların ihtiyacından daha hızlı üretmeye başladılar.
  • 1:45 - 1:50
    Reklam şirketleri fazla üretimi azaltmak için tüketime özendirir
  • 1:50 - 1:53
    1950'ler. Reklam şirketleri genç nesli sömürmek için
  • 1:53 - 1:55
    onları tüketime özendirir.
  • 1:55 - 1:58
    70'lerde ise petrol şoku yaşanır.
  • 1:58 - 2:01
    Herkes bir anda hayatlarının petrole nasılda bağlı olduğunu farketmeye başladı.
  • 2:01 - 2:05
    Enerji kriziyle beraber çevreci hareketler doğdu.
  • 2:05 - 2:09
    Ama petrol fiyatları düştü ve herkes enerji sıkıntısını unuttu.
  • 2:09 - 2:12
    Piyasa ile planlı ekonomi arasında çatışma başlar.
  • 2:12 - 2:15
    piyasa kazandı ve güle güle 'şeytan Sovyet imparatorluğuna'
  • 2:15 - 2:18
    Politikacılar piyasanın her şeyi çözebileceği kararına vardılar.
  • 2:18 - 2:20
    Bilgisayarlara geldik.
  • 2:20 - 2:22
    Piyasa Çin'deki iş gücü ucuzluğunu farkettiğinde
  • 2:22 - 2:24
    globalleşme her şeyi devralır.
  • 2:24 - 2:26
    Birden herkesin cep telefonu olur.
  • 2:26 - 2:28
    Ama dünya petrol üreticileri kepenk indirmeye başlar.
  • 2:28 - 2:32
    Çin şu anda ihracat ihtiyacı için dünya kömürünün yarısını yakıyor.
  • 2:32 - 2:36
    Ama Çin daha fazla kömürü ve petrolü nerede bulacak ?
  • 2:36 - 2:40
    Çevresel problemler her yerde, karbondioksit miktarı tepeye vurdu ve havalar ısınıyor,
  • 2:40 - 2:43
    sel,kuraklık ve deniz kirliliği.
  • 2:43 - 2:47
    Endüstriyel tarım yılda 25 milyar ton yok olmasına neden oluyor.
  • 2:47 - 2:52
    Ormanlar yok oldu, çeşitlilik normalin bin katı hızla tükeniyor
  • 2:52 - 2:54
    Su bulmak giderek zorlaşıyor.
  • 2:54 - 2:58
    Petrol şirketleri denizin derinliklerine gidiyor çünkü kolay petrol bitti.
  • 2:58 - 3:03
    Ama platformlardan biri patlıyor ve Meksika körfezi petrol yatağı oluyor.
  • 3:03 - 3:06
    Üretim firmaları iş gücünün ucuz olduğu ülkeleri işgal etmeye devam ederken
  • 3:06 - 3:11
    Amerika kumarhaneye dönüyor, finans sektörü ekonomisinin yüzde 40'ını oluşturuyor.
  • 3:11 - 3:13
    Ama Wall street borcu kaldıramadığı zaman
  • 3:13 - 3:16
    bankalar çakılır, işsizlik artar ve emniyet kaybolur,
  • 3:16 - 3:19
    işte o anda ekonomi çöküşün eşiğine gelir!
  • 3:19 - 3:21
    Evet şimdiye gelelim.
  • 3:21 - 3:23
    200 yılda geldiğimiz yol inanılmaz.
  • 3:23 - 3:25
    sadece 3 insan hayatı.
  • 3:25 - 3:27
    endüstrileşmenin başlamasından bu yana hemde.
  • 3:27 - 3:29
    Peki nereye kadar gidecek böyle?
  • 3:29 - 3:34
    Bu şekilde çoğalmaya devam edemeyiz yada bu şekilde karbon salınımına da
  • 3:34 - 3:38
    Toprağı mahvetmeye de devam edemeyiz yada popülasyon artışına ve tüketime
  • 3:38 - 3:42
    Yada ekonomi fosil yakıtlara böylesine dayandıramayız.
  • 3:42 - 3:46
    Sadece daha fazla para basarak borç sorununu çözemeyiz.
  • 3:46 - 3:49
    Heyecan verici bir gezinti ama limitleri var tabi.
  • 3:49 - 3:53
    Evet, bu dünyanın sonu demek değil ama 4 şeyi acil yapmalıyız.
  • 3:53 - 3:56
    Fosil yakıtlar olmadan yaşamayı öğrenmeliyiz.
  • 3:56 - 3:59
    Bildiğimiz ekonominin sonunu hazırlamalıyız
  • 3:59 - 4:04
    7 milyar insana yaşama imkanı sağlamalı sabitlemeli, sürdürülebilir bir seviyede tutmalıyız.
  • 4:04 - 4:07
    Mirasımız olan çevresel yıkımla anlaşmalıyız.
  • 4:07 - 4:12
    Kısa zamanda, yenilebilir kaynaklar yenilenme hızını araştırmalı
  • 4:12 - 4:14
    ve bunlara göre yaşamalıyız.
  • 4:14 - 4:16
    Bunları yapabilir miyiz?
  • 4:16 - 4:18
    Başka seçeneğimiz yok!
  • 4:18 - 4:20
    Alternatif enerji kaynakları önemli.
  • 4:20 - 4:23
    ama hiçbiri fosil yakıtların yerini bu kadar çabuk dolduramaz.
  • 4:23 - 4:27
    Ayrıca, ulaşım, elektirik ve tarlalarımızı
  • 4:27 - 4:30
    petrol, kömür ve gaz kullanımına uygun tasarladık.
  • 4:30 - 4:34
    Enerji kaynaklarını değiştirmek şehirlerimizi üretim süreçlerimizi
  • 4:34 - 4:37
    sağlık hizmetlerini ve daha bir çok şeyi tekrardan dizayn etmemize yol acaçak.
  • 4:37 - 4:40
    Ayrıca bazı kültürel değerlerimizi de tekrardan düşünme şansını yakalarız.
  • 4:40 - 4:44
    Global problemlerden hiçbirini tek başına değerlendiremeyiz
  • 4:44 - 4:46
    hatta bir çoğu tamamen çözülemez
  • 4:46 - 4:49
    Kendimizi de farklı şekilde hazırlamalıyız iş için.
  • 4:49 - 4:51
    En büyük hedef olarak dirençli olmalıyız
  • 4:51 - 4:55
    Şoku absorbe etmeli ve devam etmeliyiz.
  • 4:55 - 5:00
    Eğer hiçbir şey yapmazsak, post karbon bir yaşamla devam edeceğiz ama sonu yakın
  • 5:00 - 5:02
    Ancak geleceği planlayacaksak bu plan
  • 5:02 - 5:07
    içinde sağlıklı,yaratıcı insanları... milyonlarca çeşidi
  • 5:07 - 5:10
    kapsayan ekosistemli bir dünya olacak
  • 5:10 - 5:14
    Öyle yada böyle hayatımızı burada geçireceğiz.
  • 5:14 - 5:20
    Olayları iyisiyle kötüsüyle anlamalı ve bu işe el atmalıyız.
  • 5:26 - 5:31
    Öyküleştiren: Richard Heinberg
  • 5:31 - 5:38
    Illustrated: MONSTRO
Title:
300 Saniyede 300 Yıllık Fosil Yakıtlar.
Video Language:
English
Duration:
05:39

Turkish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.