0:00:00.517,0:00:04.044
Post Karbon Enstitüsü sunar.

0:00:04.767,0:00:07.570
Hız treninde son yolculuk.

0:00:07.570,0:00:10.885
Fosil yakıtların kısacık tarihi.

0:00:11.608,0:00:14.430
Her şey büyük patlamayla başladı.

0:00:14.430,0:00:16.474
Dur, o kadar geriye gitmeye gerek yok.

0:00:16.474,0:00:20.929
Dünya 4.5 milyar yıl önce oluştu.

0:00:20.929,0:00:23.257
Hala çok uzak, şunu deneyelim;

0:00:23.257,0:00:25.895
İşte orta çağdaki ingiliz vatandaşları

0:00:25.895,0:00:28.117
odunun tükenmesinden sonra kömürü kullanmaya başladılar.

0:00:28.117,0:00:30.256
Ama sığ kömüler çabuk tükendi

0:00:30.256,0:00:32.923
Madenciler daha derine indiler, kömür madenleri suyla doldu

0:00:32.923,0:00:36.427
Thomas Newcomen suları çeken kömürle çalışan icadı geliştirdi

0:00:36.427,0:00:39.098
Böylece madenciler kazmaya devam edebildiler.

0:00:39.098,0:00:41.442
James Watt bu makineyi herkes için kullanışlı hale getirdi.

0:00:41.442,0:00:45.061
Evet şimdi Sanayi Devrimi için gereken fosil yakıtlara sahibiz.

0:00:45.061,0:00:47.877
Bu yakıtları kullanabilecek makinelere sahibiz.

0:00:47.877,0:00:49.469
İşte İsa'nın dirildiği an.

0:00:49.469,0:00:51.455
Kömür madenleri bataklığa döndü. Kömürün taşınması gerekti

0:00:51.455,0:00:53.103
raylar işi kolaylaştırdı

0:00:53.103,0:00:56.054
Raylar ve buhar makineleri sayesinde demir yolları inşa edildi.

0:00:56.054,0:00:58.391
Michael Faraday ilk elektrikli motoru yaptı.

0:00:58.391,0:01:00.757
Nicolas Tesla alternatif akımı buldu.

0:01:00.757,0:01:04.527
Şirketler vakit kaybetmeden Kömürden elektrik üretmeye başladı.

0:01:04.527,0:01:08.877
Bu arada Edwin Drake Pennsylvania'da ilk petrolü çıkardı.

0:01:08.877,0:01:13.058
Ve Carl Daimler (Benz) petrolle çalışan otomobili yaptı.

0:01:13.058,0:01:16.262
Kömür, katran ve petrol birer endüstriyel kimyasala döndü

0:01:16.262,0:01:20.021
ve ilaçlar sayesinde daha uzun yaşanır oldu, popülasyon arttı.

0:01:20.021,0:01:22.640
Wright kardeşler petrol havacılığını başlattı.

0:01:22.640,0:01:26.439
Fritz Haber ve Carl Bosch fosil yakıttan gübre yaptı.

0:01:26.439,0:01:29.650
Gübreler ve petrol gücü birleşince besin piyasası genişledi

0:01:29.650,0:01:31.356
daha çok insan besleyebilmek için.

0:01:31.356,0:01:34.341
Birinci dünya savaşında da petrol işleri kolaylaştırdı.

0:01:34.341,0:01:38.073
Ardından ikinci dünya savaşı bize güdümlü füzeleri ve atom bombalarını seyrettirdi.

0:01:38.073,0:01:41.755
Olayların arasında fazla üretim kaynaklı büyük buhran olur.

0:01:41.755,0:01:45.415
Makine gücü insanların ihtiyacından daha hızlı üretmeye başladılar.

0:01:45.415,0:01:49.821
Reklam şirketleri fazla üretimi azaltmak için tüketime özendirir

0:01:49.821,0:01:52.760
1950'ler. Reklam şirketleri genç nesli sömürmek için

0:01:52.760,0:01:55.392
onları tüketime özendirir.

0:01:55.392,0:01:57.624
70'lerde ise petrol şoku yaşanır.

0:01:57.624,0:02:01.408
Herkes bir anda hayatlarının petrole nasılda bağlı olduğunu farketmeye başladı.

0:02:01.408,0:02:05.078
Enerji kriziyle beraber çevreci hareketler doğdu.

0:02:05.078,0:02:08.677
Ama petrol fiyatları düştü ve herkes enerji sıkıntısını unuttu.

0:02:08.677,0:02:11.727
Piyasa ile planlı ekonomi arasında çatışma başlar.

0:02:11.727,0:02:14.593
piyasa kazandı ve güle güle 'şeytan Sovyet imparatorluğuna'

0:02:14.593,0:02:17.826
Politikacılar piyasanın her şeyi çözebileceği kararına vardılar.

0:02:17.826,0:02:19.684
Bilgisayarlara geldik.

0:02:19.684,0:02:22.056
Piyasa Çin'deki iş gücü ucuzluğunu farkettiğinde

0:02:22.056,0:02:24.056
globalleşme her şeyi devralır.

0:02:24.056,0:02:25.792
Birden herkesin cep telefonu olur.

0:02:25.792,0:02:28.008
Ama dünya petrol üreticileri kepenk indirmeye başlar.

0:02:28.008,0:02:31.694
Çin şu anda ihracat ihtiyacı için dünya kömürünün yarısını yakıyor.

0:02:31.694,0:02:35.539
Ama Çin daha fazla kömürü ve petrolü nerede bulacak ?

0:02:35.539,0:02:40.368
Çevresel problemler her yerde, karbondioksit miktarı tepeye vurdu ve havalar ısınıyor,

0:02:40.368,0:02:42.803
sel,kuraklık ve deniz kirliliği.

0:02:42.803,0:02:47.257
Endüstriyel tarım yılda 25 milyar ton yok olmasına neden oluyor.

0:02:47.257,0:02:52.044
Ormanlar yok oldu, çeşitlilik normalin bin katı hızla tükeniyor

0:02:52.044,0:02:54.240
Su bulmak giderek zorlaşıyor.

0:02:54.240,0:02:58.263
Petrol şirketleri denizin derinliklerine gidiyor çünkü kolay petrol bitti.

0:02:58.263,0:03:02.875
Ama platformlardan biri patlıyor ve Meksika körfezi petrol yatağı oluyor.

0:03:02.875,0:03:06.100
Üretim firmaları iş gücünün ucuz olduğu ülkeleri işgal etmeye devam ederken

0:03:06.100,0:03:10.958
Amerika kumarhaneye dönüyor, finans sektörü ekonomisinin yüzde 40'ını oluşturuyor.

0:03:10.958,0:03:13.098
Ama Wall street borcu kaldıramadığı zaman

0:03:13.098,0:03:16.134
bankalar çakılır, işsizlik artar ve emniyet kaybolur,

0:03:16.134,0:03:18.875
işte o anda ekonomi çöküşün eşiğine gelir!

0:03:19.429,0:03:20.735
Evet şimdiye gelelim.

0:03:20.735,0:03:23.139
200 yılda geldiğimiz yol inanılmaz.

0:03:23.139,0:03:24.797
sadece 3 insan hayatı.

0:03:24.797,0:03:27.166
endüstrileşmenin başlamasından bu yana hemde.

0:03:27.166,0:03:29.098
Peki nereye kadar gidecek böyle?

0:03:29.098,0:03:33.913
Bu şekilde çoğalmaya devam edemeyiz yada bu şekilde karbon salınımına da

0:03:33.913,0:03:38.433
Toprağı mahvetmeye de devam edemeyiz yada popülasyon artışına ve tüketime

0:03:38.433,0:03:41.848
Yada ekonomi fosil yakıtlara böylesine dayandıramayız.

0:03:41.848,0:03:45.612
Sadece daha fazla para basarak borç sorununu çözemeyiz.

0:03:45.643,0:03:49.035
Heyecan verici bir gezinti ama limitleri var tabi.

0:03:49.035,0:03:53.306
Evet, bu dünyanın sonu demek değil ama 4 şeyi acil yapmalıyız.

0:03:53.306,0:03:55.784
Fosil yakıtlar olmadan yaşamayı öğrenmeliyiz.

0:03:55.784,0:03:58.855
Bildiğimiz ekonominin sonunu hazırlamalıyız

0:03:58.855,0:04:03.954
7 milyar insana yaşama imkanı sağlamalı sabitlemeli, sürdürülebilir bir seviyede tutmalıyız.

0:04:03.954,0:04:07.305
Mirasımız olan çevresel yıkımla anlaşmalıyız.

0:04:07.305,0:04:11.788
Kısa zamanda, yenilebilir kaynaklar yenilenme hızını araştırmalı

0:04:11.788,0:04:14.402
ve bunlara göre yaşamalıyız.

0:04:14.402,0:04:15.796
Bunları yapabilir miyiz?

0:04:15.796,0:04:17.652
Başka seçeneğimiz yok!

0:04:17.652,0:04:19.768
Alternatif enerji kaynakları önemli.

0:04:19.768,0:04:23.190
ama hiçbiri fosil yakıtların yerini bu kadar çabuk dolduramaz.

0:04:23.190,0:04:27.126
Ayrıca, ulaşım, elektirik ve tarlalarımızı

0:04:27.126,0:04:30.141
petrol, kömür ve gaz kullanımına uygun tasarladık.

0:04:30.141,0:04:33.882
Enerji kaynaklarını değiştirmek şehirlerimizi üretim süreçlerimizi

0:04:33.882,0:04:36.939
sağlık hizmetlerini ve daha bir çok şeyi tekrardan dizayn etmemize yol acaçak.

0:04:36.939,0:04:40.343
Ayrıca bazı kültürel değerlerimizi de tekrardan düşünme şansını yakalarız.

0:04:40.343,0:04:44.169
Global problemlerden hiçbirini tek başına değerlendiremeyiz

0:04:44.169,0:04:46.257
hatta bir çoğu tamamen çözülemez

0:04:46.257,0:04:49.380
Kendimizi de farklı şekilde hazırlamalıyız iş için.

0:04:49.380,0:04:51.490
En büyük hedef olarak dirençli olmalıyız

0:04:51.490,0:04:54.951
Şoku absorbe etmeli ve devam etmeliyiz.

0:04:54.951,0:04:59.698
Eğer hiçbir şey yapmazsak, post karbon bir yaşamla devam edeceğiz ama sonu yakın

0:04:59.698,0:05:02.067
Ancak geleceği planlayacaksak bu plan

0:05:02.067,0:05:07.074
içinde sağlıklı,yaratıcı insanları... milyonlarca çeşidi

0:05:07.074,0:05:10.288
kapsayan ekosistemli bir dünya olacak

0:05:10.288,0:05:14.113
Öyle yada böyle hayatımızı burada geçireceğiz.

0:05:14.113,0:05:19.725
Olayları iyisiyle kötüsüyle anlamalı ve bu işe el atmalıyız.

0:05:25.740,0:05:31.208
Öyküleştiren: Richard Heinberg

0:05:31.208,0:05:37.786
Illustrated: MONSTRO