Return to Video

On translating TED Talks into Dutch

  • 0:01 - 0:06
    Tłumaczyliście prelekcję Erin McKean?
    Jeśli nie, oto mały wycinek.
  • 0:06 - 0:10
    Akcenty w "lexicographical" rozkładają się tak,
    jak w słowie "higgeldy piggeldy".
  • 0:10 - 0:12
    To fajne słowo, często je stosuję.
  • 0:12 - 0:17
    Od siebie dodam, że "higgeldy-piggeldy"
    fajnie się tłumaczy.
  • 0:17 - 0:21
    W holenderskim użyłam "olleke bolleke", czyli...
  • 0:21 - 0:24
    Olleke bolleke rubisolleke.
  • 0:24 - 0:27
    Olleke bolleke rubisolleke, olleke bolleke knol!
  • 0:27 - 0:31
    Na szczęście ta rymowanka jest znana
  • 0:31 - 0:34
    w obu głównych regionach,
    w których mówi się po holendersku.
  • 0:34 - 0:38
    Niderlandzki to język ojczysty 23 milionów osób,
  • 0:38 - 0:40
    z których 16 milionów mieszka w Holandii,
  • 0:40 - 0:45
    6 na północy Belgii, we Flandrii,
  • 0:45 - 0:48
    a 400 tysięcy w Surinamie,
    państwie południowoamerykańskim.
  • 0:48 - 0:52
    Istnieje oficjalna "Unia Języka Niderlandzkiego".
  • 0:52 - 0:54
    Więc w czym problem?
  • 0:54 - 0:59
    Niderlandzki z Holandii i Flandrii
    brzmi bardzo odmiennie.
  • 0:59 - 1:02
    Jeśli spotkamy rano Johana Crujiffa
  • 1:02 - 1:06
    i będzie w dobrym humorze,
    powie "Goeiemorgen".
  • 1:06 - 1:09
    Kim Clijsters powiedziałaby "Goeiemorgen".
  • 1:09 - 1:12
    W napisach wymowa jest oczywiście nieistotna.
  • 1:12 - 1:16
    Więc znowu, w czym problem?
  • 1:16 - 1:18
    Istnieją też różnice w słownictwie.
  • 1:18 - 1:21
    Holenderka mówi na to "klokkromme".
  • 1:21 - 1:24
    We Flandrii nazywa się to “Gauss-curve”.
  • 1:24 - 1:29
    Każda grupa ma też
    "obszary częstej niepewności",
  • 1:29 - 1:31
    odejścia od standardowego niderlandzkiego,
  • 1:31 - 1:34
    częstsze w danym regionie.
  • 1:34 - 1:38
    Holendrzy z biegiem lat stracili wyczucie
  • 1:38 - 1:40
    rodzaju gramatycznego rzeczowników.
  • 1:40 - 1:43
    Tylko Holenderka będzie się zastanawiać,
  • 1:43 - 1:45
    czy krowa to samiec, czy samica...
  • 1:45 - 1:48
    A przynajmniej tak żartujemy we Flandrii.
  • 1:48 - 1:52
    W przypadku Belgii,
    nieważne czy nam się to podoba,
  • 1:52 - 1:56
    holenderski pozostaje pod wpływem francuskiego,
  • 1:56 - 2:00
    co wprowadza niezręczne konstrukcje
    zapożyczone z tego języka.
  • 2:00 - 2:03
    Oto właśnie problem.
  • 2:03 - 2:05
    Kiedy redaktorka z Holandii
  • 2:05 - 2:07
    zajmuje się tekstem koleżanki z Belgii
  • 2:07 - 2:12
    może zauważyć słowo,
    którego nigdy by nie użyła,
  • 2:12 - 2:14
    i odwrotnie.
  • 2:14 - 2:16
    Jeśli zdecyduje się to coś poprawić,
  • 2:16 - 2:20
    szybko powstanie niekończąca się wymiana zdań.
  • 2:20 - 2:23
    Zdarzyło mi się to, kiedy zaczynałam w TED.
  • 2:23 - 2:27
    Przyznam, że skończywszy pierwsze tłumaczenie,
  • 2:27 - 2:30
    poprosiłam o korektę tłumaczkę z własnego kraju,
  • 2:30 - 2:35
    bo czułabym się niepewnie
    z redaktorką "z drugiej strony".
  • 2:35 - 2:37
    Szybko jednak zrozumiałam,
  • 2:37 - 2:39
    że przy zachowaniu kilku ważnych zasad,
  • 2:39 - 2:42
    taka współpraca nie jest wcale trudna.
  • 2:43 - 2:46
    Tym właśnie chciałam się dzisiaj podzielić.
  • 2:46 - 2:49
    Można uniknąć dyskusji o tym, kto ma rację,
  • 2:49 - 2:52
    umawiając się, na jakich standardach
    będziemy się opierać.
  • 2:52 - 2:54
    W przypadku języka holenderskiego to proste.
  • 2:54 - 2:58
    Oficjalny słownik, zbiór synonimów
    i standardowa gramatyka
  • 2:58 - 3:01
    to źródła dostępne w Internecie.
  • 3:01 - 3:03
    Wszystkie trzy są w powszechnym użyciu,
  • 3:03 - 3:05
    i uznaje się je w Holandii i Belgii.
  • 3:05 - 3:07
    Jeśli wstępnie zaznaczymy,
  • 3:07 - 3:10
    że będziemy opierać się na nich,
  • 3:10 - 3:12
    unikniemy wielu spięć i dyskusji.
  • 3:12 - 3:14
    Ale nawet jeśli dane słowo "istnieje",
  • 3:14 - 3:17
    w jednym z regionów może być rzadko używane.
  • 3:17 - 3:19
    Weźmy na przykład “klokkromme”.
  • 3:19 - 3:22
    W Belgii go raczej nie usłyszymy,
  • 3:22 - 3:25
    ale z drugiej strony łatwo je zrozumieć,
  • 3:25 - 3:27
    szczególnie w kontekście,
  • 3:27 - 3:29
    na przykład w prelekcji TED.
  • 3:29 - 3:32
    Nie ma powodu, żeby zastąpić je słowem,
  • 3:32 - 3:34
    którego z kolei nie używa się w Holandii.
  • 3:34 - 3:38
    Wolę potraktować je jako słowo,
    które "warto propagować".
  • 3:38 - 3:44
    Oczywiście to inna sprawa,
    jeśli rzadkie słowo trudno zrozumieć.
  • 3:44 - 3:45
    Ale nawet w takim przypadku,
  • 3:45 - 3:48
    zamiast wstawiać słowo flamandzkie
  • 3:48 - 3:51
    zapraszam tłumaczkę do szukania alternatywy,
  • 3:51 - 3:54
    która byłaby dla nas obojga do przyjęcia.
  • 3:54 - 3:57
    Na koniec kilka słów o tym,
    o czym staram się pamiętać,
  • 3:57 - 4:00
    tłumacząc na holenderski lub robiąc korektę.
  • 4:00 - 4:03
    Po pierwsze pamiętam o widzach.
  • 4:03 - 4:06
    Piszę dla osób z różnych regionów.
  • 4:06 - 4:10
    Lepiej przyjąć ich perspektywę
    i unikać słów czy wyrażeń,
  • 4:10 - 4:12
    o których wiem, że będą niejasne.
  • 4:12 - 4:15
    Po drugie pamiętam o tłumaczce,
  • 4:15 - 4:17
    szczególnie podczas pracy nad korektą.
  • 4:17 - 4:19
    Na samym początku popełniłam błąd
  • 4:19 - 4:22
    i zaznaczyłam, że tłumaczenie jest zakończone,
  • 4:22 - 4:24
    nie kontaktując się wcześniej z tłumaczką.
  • 4:24 - 4:29
    Myślałam, że przecież poprawiłam
    tylko kilka oczywistych błędów.
  • 4:29 - 4:32
    Odtąd już zawsze kontaktuję się z tłumaczką,
  • 4:32 - 4:36
    prosząc, żeby dała znać, czy przyjmuje moje sugestie.
  • 4:36 - 4:39
    Po trzecie pamiętam, że tłumaczę dla TED po to,
  • 4:39 - 4:43
    żeby pomóc w propagowaniu
    interesujących idei w wykładach.
  • 4:43 - 4:46
    Nie po to, żeby "wygrywać"
    w dyskusjach z innymi tłumaczami,
  • 4:46 - 4:49
    ale po to, żeby współpracować
  • 4:49 - 4:53
    w celu udostępnienia TED
    jak największej publiczności.
  • 4:53 - 4:57
    Rok temu tłumacz z Holandii
  • 4:57 - 5:00
    spytał, czy uważam, że powinniśmy
    tłumaczyć wykłady TED osobno
  • 5:00 - 5:03
    na niderlandzki z Holandii i z Belgii.
  • 5:03 - 5:06
    Odpowiedziałam, że nie widzę w tym sensu,
  • 5:06 - 5:09
    bo podwoiłoby to tylko pracę
  • 5:09 - 5:10
    konieczną do propagowania idei.
  • 5:10 - 5:12
    Ale było to dla mnie inspiracją
  • 5:12 - 5:15
    do szukania elementów wspólnych
    dla wszystkich regionów.
  • 5:15 - 5:17
    Na koniec chciałabym powiedzieć,
  • 5:17 - 5:22
    że tłumaczenie dla TED bardzo mnie wzbogaciło.
  • 5:22 - 5:25
    Dlatego chciałabym przekazać coś innym tłumaczom TED.
  • 5:25 - 5:29
    Chciałam stworzyć wykres w stylu Hansa Roslinga,
  • 5:29 - 5:32
    ale musi wam wystarczyć wordle,
  • 5:32 - 5:34
    w którym rozmiar imienia odpowiada
  • 5:34 - 5:37
    liczbie tłumaczeń, przy których współpracowaliśmy.
  • 5:37 - 5:41
    Życzę wamwspaniałych warsztatów
  • 5:41 -
    i ekscytującego TEDGlobal 2011.
Title:
On translating TED Talks into Dutch
Description:

Els De Keyser's contribution to the TED Global 2011 Translation Workshop
more » « less
Video Language:
English
Duration:
05:47

Polish subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.