0:00:01.080,0:00:06.320
Tłumaczyliście prelekcję Erin McKean?[br]Jeśli nie, oto mały wycinek.

0:00:06.320,0:00:10.160
Akcenty w "lexicographical" rozkładają się tak,[br]jak w słowie "higgeldy piggeldy".

0:00:10.160,0:00:12.360
To fajne słowo, często je stosuję.

0:00:12.360,0:00:17.080
Od siebie dodam, że "higgeldy-piggeldy"[br]fajnie się tłumaczy.

0:00:17.080,0:00:21.320
W holenderskim użyłam "olleke bolleke", czyli...

0:00:21.320,0:00:24.000
Olleke bolleke rubisolleke.

0:00:24.000,0:00:27.240
Olleke bolleke rubisolleke, olleke bolleke knol!

0:00:27.240,0:00:30.880
Na szczęście ta rymowanka jest znana

0:00:30.880,0:00:33.640
w obu głównych regionach,[br]w których mówi się po holendersku.

0:00:33.640,0:00:37.600
Niderlandzki to język ojczysty 23 milionów osób,

0:00:37.600,0:00:40.280
z których 16 milionów mieszka w Holandii,

0:00:40.280,0:00:44.720
6 na północy Belgii, we Flandrii,

0:00:44.720,0:00:48.480
a 400 tysięcy w Surinamie,[br]państwie południowoamerykańskim.

0:00:48.480,0:00:51.840
Istnieje oficjalna "Unia Języka Niderlandzkiego".

0:00:51.840,0:00:53.920
Więc w czym problem?

0:00:53.920,0:00:58.877
Niderlandzki z Holandii i Flandrii[br]brzmi bardzo odmiennie.

0:00:58.880,0:01:01.680
Jeśli spotkamy rano Johana Crujiffa

0:01:01.680,0:01:06.080
i będzie w dobrym humorze,[br]powie "Goeiemorgen".

0:01:06.080,0:01:09.160
Kim Clijsters powiedziałaby "Goeiemorgen".

0:01:09.160,0:01:12.280
W napisach wymowa jest oczywiście nieistotna.

0:01:12.280,0:01:15.560
Więc znowu, w czym problem?

0:01:15.560,0:01:18.120
Istnieją też różnice w słownictwie.

0:01:18.120,0:01:20.880
Holenderka mówi na to "klokkromme".

0:01:20.880,0:01:23.760
We Flandrii nazywa się to “Gauss-curve”.

0:01:23.760,0:01:28.560
Każda grupa ma też[br]"obszary częstej niepewności",

0:01:28.560,0:01:30.920
odejścia od standardowego niderlandzkiego,

0:01:30.920,0:01:33.800
częstsze w danym regionie.

0:01:33.800,0:01:37.720
Holendrzy z biegiem lat stracili wyczucie

0:01:37.720,0:01:39.520
rodzaju gramatycznego rzeczowników.

0:01:39.520,0:01:42.840
Tylko Holenderka będzie się zastanawiać,

0:01:42.840,0:01:45.040
czy krowa to samiec, czy samica...

0:01:45.040,0:01:47.800
A przynajmniej tak żartujemy we Flandrii.

0:01:47.800,0:01:51.720
W przypadku Belgii,[br]nieważne czy nam się to podoba,

0:01:51.720,0:01:55.920
holenderski pozostaje pod wpływem francuskiego,

0:01:55.920,0:01:59.920
co wprowadza niezręczne konstrukcje[br]zapożyczone z tego języka.

0:01:59.920,0:02:02.760
Oto właśnie problem.

0:02:02.760,0:02:04.760
Kiedy redaktorka z Holandii

0:02:04.760,0:02:07.320
zajmuje się tekstem koleżanki z Belgii

0:02:07.320,0:02:11.969
może zauważyć słowo,[br]którego nigdy by nie użyła,

0:02:12.000,0:02:13.720
i odwrotnie.

0:02:13.720,0:02:15.720
Jeśli zdecyduje się to coś poprawić,

0:02:15.720,0:02:19.640
szybko powstanie niekończąca się wymiana zdań.

0:02:19.640,0:02:22.800
Zdarzyło mi się to, kiedy zaczynałam w TED.

0:02:22.800,0:02:26.560
Przyznam, że skończywszy pierwsze tłumaczenie,

0:02:26.560,0:02:30.271
poprosiłam o korektę tłumaczkę z własnego kraju,

0:02:30.271,0:02:34.625
bo czułabym się niepewnie[br]z redaktorką "z drugiej strony".

0:02:34.640,0:02:37.120
Szybko jednak zrozumiałam,

0:02:37.120,0:02:39.320
że przy zachowaniu kilku ważnych zasad,

0:02:39.320,0:02:42.277
taka współpraca nie jest wcale trudna.

0:02:42.908,0:02:45.520
Tym właśnie chciałam się dzisiaj podzielić.

0:02:45.520,0:02:49.240
Można uniknąć dyskusji o tym, kto ma rację,

0:02:49.240,0:02:51.720
umawiając się, na jakich standardach[br]będziemy się opierać.

0:02:51.720,0:02:53.920
W przypadku języka holenderskiego to proste.

0:02:53.920,0:02:58.006
Oficjalny słownik, zbiór synonimów[br]i standardowa gramatyka

0:02:58.006,0:03:00.520
to źródła dostępne w Internecie.

0:03:00.520,0:03:03.400
Wszystkie trzy są w powszechnym użyciu,

0:03:03.400,0:03:05.080
i uznaje się je w Holandii i Belgii.

0:03:05.080,0:03:07.400
Jeśli wstępnie zaznaczymy,

0:03:07.400,0:03:09.640
że będziemy opierać się na nich,

0:03:09.640,0:03:12.400
unikniemy wielu spięć i dyskusji.

0:03:12.400,0:03:14.480
Ale nawet jeśli dane słowo "istnieje",

0:03:14.480,0:03:16.920
w jednym z regionów może być rzadko używane.

0:03:16.920,0:03:19.480
Weźmy na przykład “klokkromme”.

0:03:19.480,0:03:22.040
W Belgii go raczej nie usłyszymy,

0:03:22.040,0:03:24.760
ale z drugiej strony łatwo je zrozumieć,

0:03:24.760,0:03:27.160
szczególnie w kontekście,

0:03:27.160,0:03:29.480
na przykład w prelekcji TED.

0:03:29.480,0:03:31.840
Nie ma powodu, żeby zastąpić je słowem,

0:03:31.840,0:03:34.280
którego z kolei nie używa się w Holandii.

0:03:34.280,0:03:38.388
Wolę potraktować je jako słowo,[br]które "warto propagować".

0:03:38.403,0:03:43.532
Oczywiście to inna sprawa,[br]jeśli rzadkie słowo trudno zrozumieć.

0:03:43.532,0:03:44.720
Ale nawet w takim przypadku,

0:03:44.720,0:03:47.600
zamiast wstawiać słowo flamandzkie

0:03:47.612,0:03:51.360
zapraszam tłumaczkę do szukania alternatywy,

0:03:51.360,0:03:53.840
która byłaby dla nas obojga do przyjęcia.

0:03:53.840,0:03:57.465
Na koniec kilka słów o tym,[br]o czym staram się pamiętać,

0:03:57.480,0:03:59.920
tłumacząc na holenderski lub robiąc korektę.

0:03:59.920,0:04:03.160
Po pierwsze pamiętam o widzach.

0:04:03.160,0:04:05.880
Piszę dla osób z różnych regionów.

0:04:05.880,0:04:10.268
Lepiej przyjąć ich perspektywę[br]i unikać słów czy wyrażeń,

0:04:10.280,0:04:12.400
o których wiem, że będą niejasne.

0:04:12.400,0:04:15.280
Po drugie pamiętam o tłumaczce,

0:04:15.280,0:04:17.160
szczególnie podczas pracy nad korektą.

0:04:17.160,0:04:18.880
Na samym początku popełniłam błąd

0:04:18.880,0:04:21.720
i zaznaczyłam, że tłumaczenie jest zakończone,

0:04:21.720,0:04:24.388
nie kontaktując się wcześniej z tłumaczką.

0:04:24.388,0:04:29.065
Myślałam, że przecież poprawiłam[br]tylko kilka oczywistych błędów.

0:04:29.465,0:04:32.120
Odtąd już zawsze kontaktuję się z tłumaczką,

0:04:32.120,0:04:35.778
prosząc, żeby dała znać, czy przyjmuje moje sugestie.

0:04:35.800,0:04:39.289
Po trzecie pamiętam, że tłumaczę dla TED po to,

0:04:39.289,0:04:43.000
żeby pomóc w propagowaniu[br]interesujących idei w wykładach.

0:04:43.000,0:04:46.249
Nie po to, żeby "wygrywać"[br]w dyskusjach z innymi tłumaczami,

0:04:46.249,0:04:48.760
ale po to, żeby współpracować

0:04:48.760,0:04:53.400
w celu udostępnienia TED[br]jak największej publiczności.

0:04:53.422,0:04:56.520
Rok temu tłumacz z Holandii

0:04:56.520,0:05:00.406
spytał, czy uważam, że powinniśmy[br]tłumaczyć wykłady TED osobno

0:05:00.440,0:05:02.920
na niderlandzki z Holandii i z Belgii.

0:05:02.920,0:05:06.366
Odpowiedziałam, że nie widzę w tym sensu,

0:05:06.382,0:05:08.600
bo podwoiłoby to tylko pracę

0:05:08.600,0:05:10.320
konieczną do propagowania idei.

0:05:10.320,0:05:12.480
Ale było to dla mnie inspiracją

0:05:12.480,0:05:15.200
do szukania elementów wspólnych[br]dla wszystkich regionów.

0:05:15.200,0:05:17.360
Na koniec chciałabym powiedzieć,

0:05:17.360,0:05:21.585
że tłumaczenie dla TED bardzo mnie wzbogaciło.

0:05:21.600,0:05:25.268
Dlatego chciałabym przekazać coś innym tłumaczom TED.

0:05:25.280,0:05:29.425
Chciałam stworzyć wykres w stylu Hansa Roslinga,

0:05:29.440,0:05:32.102
ale musi wam wystarczyć wordle,

0:05:32.120,0:05:34.255
w którym rozmiar imienia odpowiada

0:05:34.255,0:05:36.800
liczbie tłumaczeń, przy których współpracowaliśmy.

0:05:36.800,0:05:40.520
Życzę wamwspaniałych warsztatów

0:05:40.520,9:59:59.000
i ekscytującego TEDGlobal 2011.