WEBVTT

00:00:01.080 --> 00:00:06.320
Tłumaczyliście prelekcję Erin McKean?
Jeśli nie, oto mały wycinek.

00:00:06.320 --> 00:00:10.160
Akcenty w "lexicographical" rozkładają się tak,
jak w słowie "higgeldy piggeldy".

00:00:10.160 --> 00:00:12.360
To fajne słowo, często je stosuję.

00:00:12.360 --> 00:00:17.080
Od siebie dodam, że "higgeldy-piggeldy"
fajnie się tłumaczy.

00:00:17.080 --> 00:00:21.320
W holenderskim użyłam "olleke bolleke", czyli...

00:00:21.320 --> 00:00:24.000
Olleke bolleke rubisolleke.

00:00:24.000 --> 00:00:27.240
Olleke bolleke rubisolleke, olleke bolleke knol!

00:00:27.240 --> 00:00:30.880
Na szczęście ta rymowanka jest znana

00:00:30.880 --> 00:00:33.640
w obu głównych regionach,
w których mówi się po holendersku.

00:00:33.640 --> 00:00:37.600
Niderlandzki to język ojczysty 23 milionów osób,

00:00:37.600 --> 00:00:40.280
z których 16 milionów mieszka w Holandii,

00:00:40.280 --> 00:00:44.720
6 na północy Belgii, we Flandrii,

00:00:44.720 --> 00:00:48.480
a 400 tysięcy w Surinamie,
państwie południowoamerykańskim.

00:00:48.480 --> 00:00:51.840
Istnieje oficjalna "Unia Języka Niderlandzkiego".

00:00:51.840 --> 00:00:53.920
Więc w czym problem?

00:00:53.920 --> 00:00:58.877
Niderlandzki z Holandii i Flandrii
brzmi bardzo odmiennie.

00:00:58.880 --> 00:01:01.680
Jeśli spotkamy rano Johana Crujiffa

00:01:01.680 --> 00:01:06.080
i będzie w dobrym humorze,
powie "Goeiemorgen".

00:01:06.080 --> 00:01:09.160
Kim Clijsters powiedziałaby "Goeiemorgen".

00:01:09.160 --> 00:01:12.280
W napisach wymowa jest oczywiście nieistotna.

00:01:12.280 --> 00:01:15.560
Więc znowu, w czym problem?

00:01:15.560 --> 00:01:18.120
Istnieją też różnice w słownictwie.

00:01:18.120 --> 00:01:20.880
Holenderka mówi na to "klokkromme".

00:01:20.880 --> 00:01:23.760
We Flandrii nazywa się to “Gauss-curve”.

00:01:23.760 --> 00:01:28.560
Każda grupa ma też
"obszary częstej niepewności",

00:01:28.560 --> 00:01:30.920
odejścia od standardowego niderlandzkiego,

00:01:30.920 --> 00:01:33.800
częstsze w danym regionie.

00:01:33.800 --> 00:01:37.720
Holendrzy z biegiem lat stracili wyczucie

00:01:37.720 --> 00:01:39.520
rodzaju gramatycznego rzeczowników.

00:01:39.520 --> 00:01:42.840
Tylko Holenderka będzie się zastanawiać,

00:01:42.840 --> 00:01:45.040
czy krowa to samiec, czy samica...

00:01:45.040 --> 00:01:47.800
A przynajmniej tak żartujemy we Flandrii.

00:01:47.800 --> 00:01:51.720
W przypadku Belgii,
nieważne czy nam się to podoba,

00:01:51.720 --> 00:01:55.920
holenderski pozostaje pod wpływem francuskiego,

00:01:55.920 --> 00:01:59.920
co wprowadza niezręczne konstrukcje
zapożyczone z tego języka.

00:01:59.920 --> 00:02:02.760
Oto właśnie problem.

00:02:02.760 --> 00:02:04.760
Kiedy redaktorka z Holandii

00:02:04.760 --> 00:02:07.320
zajmuje się tekstem koleżanki z Belgii

00:02:07.320 --> 00:02:11.969
może zauważyć słowo,
którego nigdy by nie użyła,

00:02:12.000 --> 00:02:13.720
i odwrotnie.

00:02:13.720 --> 00:02:15.720
Jeśli zdecyduje się to coś poprawić,

00:02:15.720 --> 00:02:19.640
szybko powstanie niekończąca się wymiana zdań.

00:02:19.640 --> 00:02:22.800
Zdarzyło mi się to, kiedy zaczynałam w TED.

00:02:22.800 --> 00:02:26.560
Przyznam, że skończywszy pierwsze tłumaczenie,

00:02:26.560 --> 00:02:30.271
poprosiłam o korektę tłumaczkę z własnego kraju,

00:02:30.271 --> 00:02:34.625
bo czułabym się niepewnie
z redaktorką "z drugiej strony".

00:02:34.640 --> 00:02:37.120
Szybko jednak zrozumiałam,

00:02:37.120 --> 00:02:39.320
że przy zachowaniu kilku ważnych zasad,

00:02:39.320 --> 00:02:42.277
taka współpraca nie jest wcale trudna.

00:02:42.908 --> 00:02:45.520
Tym właśnie chciałam się dzisiaj podzielić.

00:02:45.520 --> 00:02:49.240
Można uniknąć dyskusji o tym, kto ma rację,

00:02:49.240 --> 00:02:51.720
umawiając się, na jakich standardach
będziemy się opierać.

00:02:51.720 --> 00:02:53.920
W przypadku języka holenderskiego to proste.

00:02:53.920 --> 00:02:58.006
Oficjalny słownik, zbiór synonimów
i standardowa gramatyka

00:02:58.006 --> 00:03:00.520
to źródła dostępne w Internecie.

00:03:00.520 --> 00:03:03.400
Wszystkie trzy są w powszechnym użyciu,

00:03:03.400 --> 00:03:05.080
i uznaje się je w Holandii i Belgii.

00:03:05.080 --> 00:03:07.400
Jeśli wstępnie zaznaczymy,

00:03:07.400 --> 00:03:09.640
że będziemy opierać się na nich,

00:03:09.640 --> 00:03:12.400
unikniemy wielu spięć i dyskusji.

00:03:12.400 --> 00:03:14.480
Ale nawet jeśli dane słowo "istnieje",

00:03:14.480 --> 00:03:16.920
w jednym z regionów może być rzadko używane.

00:03:16.920 --> 00:03:19.480
Weźmy na przykład “klokkromme”.

00:03:19.480 --> 00:03:22.040
W Belgii go raczej nie usłyszymy,

00:03:22.040 --> 00:03:24.760
ale z drugiej strony łatwo je zrozumieć,

00:03:24.760 --> 00:03:27.160
szczególnie w kontekście,

00:03:27.160 --> 00:03:29.480
na przykład w prelekcji TED.

00:03:29.480 --> 00:03:31.840
Nie ma powodu, żeby zastąpić je słowem,

00:03:31.840 --> 00:03:34.280
którego z kolei nie używa się w Holandii.

00:03:34.280 --> 00:03:38.388
Wolę potraktować je jako słowo,
które "warto propagować".

00:03:38.403 --> 00:03:43.532
Oczywiście to inna sprawa,
jeśli rzadkie słowo trudno zrozumieć.

00:03:43.532 --> 00:03:44.720
Ale nawet w takim przypadku,

00:03:44.720 --> 00:03:47.600
zamiast wstawiać słowo flamandzkie

00:03:47.612 --> 00:03:51.360
zapraszam tłumaczkę do szukania alternatywy,

00:03:51.360 --> 00:03:53.840
która byłaby dla nas obojga do przyjęcia.

00:03:53.840 --> 00:03:57.465
Na koniec kilka słów o tym,
o czym staram się pamiętać,

00:03:57.480 --> 00:03:59.920
tłumacząc na holenderski lub robiąc korektę.

00:03:59.920 --> 00:04:03.160
Po pierwsze pamiętam o widzach.

00:04:03.160 --> 00:04:05.880
Piszę dla osób z różnych regionów.

00:04:05.880 --> 00:04:10.268
Lepiej przyjąć ich perspektywę
i unikać słów czy wyrażeń,

00:04:10.280 --> 00:04:12.400
o których wiem, że będą niejasne.

00:04:12.400 --> 00:04:15.280
Po drugie pamiętam o tłumaczce,

00:04:15.280 --> 00:04:17.160
szczególnie podczas pracy nad korektą.

00:04:17.160 --> 00:04:18.880
Na samym początku popełniłam błąd

00:04:18.880 --> 00:04:21.720
i zaznaczyłam, że tłumaczenie jest zakończone,

00:04:21.720 --> 00:04:24.388
nie kontaktując się wcześniej z tłumaczką.

00:04:24.388 --> 00:04:29.065
Myślałam, że przecież poprawiłam
tylko kilka oczywistych błędów.

00:04:29.465 --> 00:04:32.120
Odtąd już zawsze kontaktuję się z tłumaczką,

00:04:32.120 --> 00:04:35.778
prosząc, żeby dała znać, czy przyjmuje moje sugestie.

00:04:35.800 --> 00:04:39.289
Po trzecie pamiętam, że tłumaczę dla TED po to,

00:04:39.289 --> 00:04:43.000
żeby pomóc w propagowaniu
interesujących idei w wykładach.

00:04:43.000 --> 00:04:46.249
Nie po to, żeby "wygrywać"
w dyskusjach z innymi tłumaczami,

00:04:46.249 --> 00:04:48.760
ale po to, żeby współpracować

00:04:48.760 --> 00:04:53.400
w celu udostępnienia TED
jak największej publiczności.

00:04:53.422 --> 00:04:56.520
Rok temu tłumacz z Holandii

00:04:56.520 --> 00:05:00.406
spytał, czy uważam, że powinniśmy
tłumaczyć wykłady TED osobno

00:05:00.440 --> 00:05:02.920
na niderlandzki z Holandii i z Belgii.

00:05:02.920 --> 00:05:06.366
Odpowiedziałam, że nie widzę w tym sensu,

00:05:06.382 --> 00:05:08.600
bo podwoiłoby to tylko pracę

00:05:08.600 --> 00:05:10.320
konieczną do propagowania idei.

00:05:10.320 --> 00:05:12.480
Ale było to dla mnie inspiracją

00:05:12.480 --> 00:05:15.200
do szukania elementów wspólnych
dla wszystkich regionów.

00:05:15.200 --> 00:05:17.360
Na koniec chciałabym powiedzieć,

00:05:17.360 --> 00:05:21.585
że tłumaczenie dla TED bardzo mnie wzbogaciło.

00:05:21.600 --> 00:05:25.268
Dlatego chciałabym przekazać coś innym tłumaczom TED.

00:05:25.280 --> 00:05:29.425
Chciałam stworzyć wykres w stylu Hansa Roslinga,

00:05:29.440 --> 00:05:32.102
ale musi wam wystarczyć wordle,

00:05:32.120 --> 00:05:34.255
w którym rozmiar imienia odpowiada

00:05:34.255 --> 00:05:36.800
liczbie tłumaczeń, przy których współpracowaliśmy.

00:05:36.800 --> 00:05:40.520
Życzę wamwspaniałych warsztatów

00:05:40.520 --> 99:59:59.999
i ekscytującego TEDGlobal 2011.