Return to Video

Κατορθώματα της μνήμης που μπορεί να κάνει ο καθένας

  • 0:00 - 0:05
    Θα ήθελα να σας ζητήσω
    να κλείσετε τα μάτια σας.
  • 0:05 - 0:08
    Φανταστείτε ότι στέκεστε
  • 0:08 - 0:11
    έξω από την εξώπορτα του σπιτιού σας.
  • 0:11 - 0:15
    Θα ήθελα να παρατηρήσετε
    το χρώμα της πόρτας,
  • 0:15 - 0:19
    το υλικό από το οποίο είναι φτιαγμένη.
  • 0:19 - 0:26
    Τώρα φανταστείτε μια ομάδα υπέρβαρων
    γυμνιστών πάνω σε ποδήλατα.
  • 0:26 - 0:29
    Διαγωνίζονται σε μια γυμνή ποδηλατοδρομία,
  • 0:29 - 0:32
    και κατευθύνονται προς την εξώπορτά σας.
  • 0:32 - 0:34
    Θέλω πραγματικά να το δείτε αυτό.
  • 0:34 - 0:38
    Κάνουν πετάλι με δυσκολία, είναι ιδρωμένοι,
  • 0:38 - 0:40
    αναπηδούν πολύ.
  • 0:40 - 0:44
    Και συγκρούονται κατευθείαν επάνω
    στη εξώπορτα του σπιτιού σας.
  • 0:44 - 0:48
    Ποδήλατα πετάγονται παντού,
    ρόδες κυλούν δίπλα σας,
  • 0:48 - 0:52
    ακτίνες καταλήγουν σε περίεργα μέρη.
  • 0:52 - 0:55
    Περάστε το κατώφλι της πόρτας σας
  • 0:55 - 0:58
    στο χωλ, στο διάδρομο,
    οτιδήποτε βρίσκεται στην άλλη μεριά,
  • 0:58 - 1:02
    κι εκτιμήστε την ποιότητα του φωτός.
  • 1:02 - 1:08
    Το φως φωτίζει το Μπισκοτοτέρας.
  • 1:08 - 1:11
    Το Μπισκοτοτέρας σάς χαιρετά
  • 1:11 - 1:13
    από τη θέση του πάνω σε ένα καφετί άλογο.
  • 1:13 - 1:15
    Είναι ένα άλογο που μιλάει.
  • 1:15 - 1:20
    Μπορείς να νιώσεις το γαλάζιο τρίχωμά του
    να σου γαργαλάει τη μύτη.
  • 1:20 - 1:24
    Μπορείς να μυρίσεις το μπισκότο βρώμης και
    σταφίδας το οποίο θα χώσει μέσα στο στόμα του.
  • 1:24 - 1:28
    Προσπεράστε τον. Προσπεράστε τον
    και μπείτε στο σαλόνι σας.
  • 1:28 - 1:31
    Στο σαλόνι σας,
    σε πλήρως φανταστική διάσταση,
  • 1:31 - 1:34
    φανταστείτε τη Μπρίτνεϋ Σπίαρς.
  • 1:34 - 1:39
    Είναι ανεπαρκώς ντυμένη,
    χορεύει στο τραπεζάκι του σαλονιού,
  • 1:39 - 1:42
    και τραγουδάει το
    «Χτύπα Με Μωρό Μου Ακόμη Μια Φορά.»
  • 1:42 - 1:45
    Και μετά ακολουθήστε με στην κουζίνα σας.
  • 1:45 - 1:49
    Στην κουζίνα σας, το πάτωμα έχει πλακοστρωθεί
    με έναν κίτρινο δρόμο από τούβλα
  • 1:49 - 1:53
    κι από το φούρνο σας έρχονται καταπάνω σας
  • 1:53 - 1:55
    η Ντόροθυ, o Τενεκεδένιος,
  • 1:55 - 1:57
    το Σκιάχτρο και το Λιοντάρι από τον «Μάγο του Οζ»,
  • 1:57 - 2:00
    να χοροπηδούν μαζί καταπάνω σας.
  • 2:00 - 2:04
    Εντάξει. Ανοίξτε τα μάτια σας.
  • 2:04 - 2:08
    Θέλω να σας μιλήσω για έναν
    πολύ παράξενο διαγωνισμό
  • 2:08 - 2:11
    που λαμβάνει χώρα
    κάθε άνοιξη στη Νέα Υόρκη.
  • 2:11 - 2:14
    Ονομάζεται το Πρωτάθλημα Μνήμης
    των Ηνωμένων Πολιτειών.
  • 2:14 - 2:17
    Και είχα πάει να καλύψω αυτόν
    τον διαγωνισμό πριν από μερικά χρόνια
  • 2:17 - 2:19
    ως επιστημονικός δημοσιογράφος
  • 2:19 - 2:22
    προσδοκώντας, φαντάζομαι,
    ότι επρόκειτο να είναι
  • 2:22 - 2:25
    σαν το πρωτάθλημα των σοφών.
  • 2:25 - 2:28
    Αυτό κάμποσοι άντρες και μερικές κυρίες,
  • 2:28 - 2:33
    με μεγάλη διαφορά στην ηλικία
    και σε θέματα υγιεινής.
  • 2:33 - 2:35
    (Γέλια)
  • 2:35 - 2:39
    Απομνημόνευαν εκατοντάδες τυχαίους αριθμούς,
  • 2:39 - 2:41
    κοιτώντας τους μόνο μία φορά.
  • 2:41 - 2:45
    Απομνημόνευαν τα ονόματα δεκάδων
    και δεκάδων και δεκάδων αγνώστων.
  • 2:45 - 2:49
    Απομνημόνευαν ολόκληρα ποιήματα
    μέσα σε μόνο μερικά λεπτά.
  • 2:49 - 2:51
    Διαγωνίζονταν για να δουν
    ποιος μπορούσε να απομνημονεύσει
  • 2:51 - 2:55
    γρηγορότερα τη σειρά των χαρτιών
    μιας ανακατεμένης τράπουλας.
  • 2:55 - 2:57
    Σκεφτόμουν ότι είναι απίστευτο.
  • 2:57 - 3:00
    Αυτοί οι άνθρωποι πρέπει
    να είναι φρικιά της φύσης.
  • 3:00 - 3:03
    Και άρχισα να μιλάω
    σε μερικούς διαγωνιζόμενους.
  • 3:03 - 3:05
    Αυτός είναι κάποιος με το όνομα Εντ Κουκ
  • 3:05 - 3:06
    που είχε έρθει από την Αγγλία
  • 3:06 - 3:08
    όπου είχε μία από τις
    καλύτερα προπονημένες μνήμες.
  • 3:08 - 3:12
    Και του είπα «Εντ, πότε συνειδητοποίησες
  • 3:12 - 3:15
    ότι ήσουν σοφός;»
  • 3:15 - 3:17
    Κι ο Εντ είπε, «Δεν είμαι σοφός.
  • 3:17 - 3:20
    Στην πραγματικότητα,
    έχω μια κοινή μνήμη.
  • 3:20 - 3:22
    Όλοι όσοι παίρνουν μέρος
    σε αυτόν το διαγωνισμό
  • 3:22 - 3:25
    θα σου πουν ότι έχουν
    απλώς μια κοινή μνήμη.
  • 3:25 - 3:27
    Όλοι έχουμε προπονηθεί
  • 3:27 - 3:31
    στην εκτέλεση αυτών των απόλυτα
    θαυματουργών κατορθώματων της μνήμης
  • 3:31 - 3:33
    χρησιμοποιώντας ένα σύνολο αρχαίων τεχνικών,
  • 3:33 - 3:37
    τεχνικές που εφευρέθηκαν
    πριν από 2.500 χρόνια στην Ελλάδα,
  • 3:37 - 3:40
    οι ίδιες τεχνικές που είχε χρησιμοποιήσει ο Κικέρων
  • 3:40 - 3:42
    για να απομνημονεύσει τους λόγους του,
  • 3:42 - 3:46
    που είχαν χρησιμοποιήσει μεσαιωνικοί μελετητές
    για να απομνημονεύσουν ολόκληρα βιβλία.»
  • 3:46 - 3:49
    Κι ήμουν σε φάση, «Ώπα.
    Πώς και δεν το έχω ακούσει αυτό πιο πριν;»
  • 3:49 - 3:52
    Και στεκόμασταν έξω
    από την αίθουσα του διαγωνισμού
  • 3:52 - 3:56
    κι ο Εντ, ο οποίος είναι ένας υπέροχος, λαμπρός,
  • 3:56 - 3:59
    αλλά κατά κάποιο τρόπο εκκεντρικός Άγγλος,
  • 3:59 - 4:03
    μου λέει, «Τζος, είσαι Αμερικανός δημοσιογράφος.
  • 4:03 - 4:05
    Γνωρίζεις τη Μπρίτνεϋ Σπίαρς;»
  • 4:05 - 4:10
    Κι ήμουν σε φάση, «Τι; Όχι. Γιατί;»
  • 4:10 - 4:13
    «Γιατί θέλω πραγματικά να διδάξω
    τη Μπρίτνεϋ Σπίαρς
  • 4:13 - 4:16
    πώς να απομνημονεύει τη σειρά
    των καρτών μιας ανακατεμένης τράπουλας
  • 4:16 - 4:18
    στην αμερικάνικη τηλεόραση.
  • 4:18 - 4:21
    Θα αποδείξει στον κόσμο ότι οποιοσδήποτε
    μπορεί να το κάνει αυτό.»
  • 4:21 - 4:26
    (Γέλια)
  • 4:26 - 4:29
    Και σκέφτηκα: «Λοιπόν δεν είμαι η Μπρίτνεϋ Σπίαρς,
  • 4:29 - 4:32
    αλλά ίσως θα μπορούσες να διδάξεις εμένα.
  • 4:32 - 4:35
    Θέλω να πω, πρέπει να ξεκινήσεις
    από κάπου, σωστά;»
  • 4:35 - 4:38
    Κι αυτό ήταν το ξεκίνημα για ένα
    πολύ παράξενο ταξίδι για εμένα.
  • 4:38 - 4:41
    Κατέληξα να περνώ το μεγαλύτερο μέρος
    της επόμενης χρονιάς
  • 4:41 - 4:43
    όχι μόνο εξασκώντας τη μνήμη μου,
  • 4:43 - 4:45
    αλλά επίσης διερευνώντας την,
  • 4:45 - 4:47
    προσπαθώντας να κατανοήσω πώς λειτουργεί,
  • 4:47 - 4:50
    γιατί μερικές φορές δεν λειτουργεί,
  • 4:50 - 4:52
    και ποιες μπορεί να είναι οι δυνατότητές της.
  • 4:52 - 4:54
    Γνώρισα πολλούς ενδιαφέροντες ανθρώπους.
  • 4:54 - 4:56
    Αυτός είναι ένας τύπος που λέγεται. Ε.Π.
  • 4:56 - 4:59
    Είναι ένας άνθρωπος με αμνησία
    που είχε, πολύ πιθανά,
  • 4:59 - 5:01
    τη χειρότερη μνήμη στον κόσμο.
  • 5:01 - 5:03
    Η μνήμη του ήταν τόσο κακή
  • 5:03 - 5:06
    που ούτε καν θυμόταν
    ότι είχε πρόβλημα μνήμης,
  • 5:06 - 5:08
    κάτι που είναι εκπληκτικό.
  • 5:08 - 5:09
    Ήταν αυτή η απίστευτα τραγική φιγούρα,
  • 5:09 - 5:11
    ήταν όμως ένα παράθυρο στο βαθμό
  • 5:11 - 5:15
    στον οποίο οι αναμνήσεις μας
    μάς κάνουν αυτούς που είμαστε.
  • 5:15 - 5:18
    Το άλλο μέρος του φάσματος:
    γνώρισα αυτόν τον τύπο.
  • 5:18 - 5:20
    Αυτός είναι ο Κιμ Πικ.
  • 5:20 - 5:23
    Σε αυτόν βασιζόταν ο χαρακτήρας του Ντάστιν
    Χόφμαν στην ταινία «Άνθρωπος της βροχής».
  • 5:23 - 5:26
    Περάσαμε ένα απόγευμα μαζί
  • 5:26 - 5:30
    στη δημόσια βιβλιοθήκη του Σολτ Λέικ
    απομνημονεύοντας τηλεφωνικούς καταλόγους,
  • 5:30 - 5:33
    κάτι που ήταν ιδιοφυές.
  • 5:33 - 5:36
    (Γέλια)
  • 5:36 - 5:39
    Και γύρισα πίσω και διάβασα
    ένα σωρό συγγράμματα για τη μνήμη,
  • 5:39 - 5:43
    συγγράμματα γραμμένα
    πάνω από 2000 χρόνια πριν
  • 5:43 - 5:45
    στα λατινικά κατά την αρχαιότητα
  • 5:45 - 5:47
    και αργότερα στο Μεσαίωνα.
  • 5:47 - 5:50
    Και έμαθα αρκετά πολύ ενδιαφέροντα πράγματα.
  • 5:50 - 5:53
    Ένα από τα πραγματικά
    ενδιαφέροντα πράγματα που έμαθα
  • 5:53 - 5:56
    είναι ότι κάποτε,
  • 5:56 - 6:01
    η ιδέα του να έχεις μια εκπαιδευμένη,
    πειθαρχημένη, καλλιεργημένη μνήμη
  • 6:01 - 6:06
    δεν ήταν τόσο εξωπραγματική
    όσο θα μας φαινόταν σήμερα.
  • 6:06 - 6:11
    Κάποτε, ο κόσμος επένδυε στις αναμνήσεις τους,
  • 6:11 - 6:16
    εξοπλίζοντας με κόπο το μυαλό τους.
  • 6:16 - 6:18
    Κατά τη διάρκεια των τελευταίων χιλιετιών
  • 6:18 - 6:21
    έχουμε εφεύρει μια σειρά από τεχνολογίες --
  • 6:21 - 6:23
    από το αλφάβητο έως τον πάπυρο
  • 6:23 - 6:26
    τον κώδικα, το τυπογραφικό πιεστήριο,
    τη φωτογραφία,
  • 6:26 - 6:28
    τον υπολογιστή, το smartphone --
  • 6:28 - 6:31
    που έχουν καταστήσει σταδιακά
    όλο και ευκολότερο
  • 6:31 - 6:33
    το να εξωτερικεύσουμε τις αναμνήσεις μας,
  • 6:33 - 6:35
    ουσιαστικά, δηλαδή, να αναθέτουμε
  • 6:35 - 6:39
    αυτή τη θεμελιώδη ικανότητα του ανθρώπου.
  • 6:39 - 6:43
    Οι τεχνολογίες αυτές έκαναν
    τον σύγχρονο κόσμο μας δυνατό,
  • 6:43 - 6:44
    αλλά επίσης μάς άλλαξαν.
  • 6:44 - 6:46
    Μας άλλαξαν πολιτιστικά,
  • 6:46 - 6:50
    και θα έλεγα ότι μας άλλαξαν και διανοητικά.
  • 6:50 - 6:52
    Έχοντας μικρή ανάγκη πια να θυμόμαστε,
  • 6:52 - 6:55
    μερικές φορές φαίνεται
    σα να έχουμε ξεχάσει πώς γίνεται.
  • 6:55 - 6:57
    Ένα από τα τελευταία μέρη στη γη
  • 6:57 - 7:00
    όπου βρίσκετε ακόμα ανθρώπους
    παθιασμένους με αυτήν την ιδέα
  • 7:00 - 7:04
    μιας εκπαιδευμένης, πειθαρχημένης,
    καλλιεργημένης μνήμης
  • 7:04 - 7:06
    είναι σε αυτόν τον εντελώς μοναδικό
    διαγωνισμό μνήμης.
  • 7:06 - 7:08
    Στην πραγματικότητα
    δεν είναι και τόσο μοναδικός,
  • 7:08 - 7:10
    γίνονται διαγωνισμοί σε όλον τον κόσμο.
  • 7:10 - 7:14
    Και ήμουν γοητευμένος,
    ήθελα να ξέρω πώς το καταφέρνουν.
  • 7:14 - 7:19
    Λίγα χρόνια πριν, μια ομάδα ερευνητών
    στο University College στο Λονδίνο
  • 7:19 - 7:22
    έφερε στο εργαστήριο
    μερικούς πρωταθλητές μνήμης.
  • 7:22 - 7:23
    Ήθελαν να μάθουν:
  • 7:23 - 7:24
    Αυτοί οι τύποι έχουν εγκεφάλους
  • 7:24 - 7:29
    που είναι κατά κάποιον τρόπο, δομικά,
    ανατομικά διαφορετικοί από τους υπόλοιπους;
  • 7:29 - 7:32
    Η απάντηση ήταν όχι.
  • 7:32 - 7:35
    Είναι πιο έξυπνοι
    από τους υπόλοιπους από εμάς;
  • 7:35 - 7:37
    Τους έδωσαν μερικά γνωστικά τεστ,
  • 7:37 - 7:39
    και η απάντηση ήταν, όχι και τόσο.
  • 7:39 - 7:42
    Ωστόσο, υπήρχε μια πραγματικά ενδιαφέρουσα
    και χαρακτηριστική διαφορά
  • 7:42 - 7:44
    μεταξύ των εγκεφάλων
    των πρωταθλητών μνήμης
  • 7:44 - 7:47
    και των ατόμων του πειραματικού ελέγχου
    με τα οποία έκαναν την σύγκριση.
  • 7:47 - 7:50
    Όταν τους έβαλαν σε έναν λειτουργικό
    μαγνητικό τομογράφο,
  • 7:50 - 7:52
    σκάναραν τους εγκεφάλους τους
  • 7:52 - 7:57
    ενώ απομνημόνευαν αριθμούς και πρόσωπα
    και εικόνες από νιφάδες χιονιού,
  • 7:57 - 7:59
    διαπίστωσαν ότι στους πρωταθλητές της μνήμης
  • 7:59 - 8:01
    «άναβαν» διαφορετικά μέρη του εγκεφάλου
  • 8:01 - 8:03
    από τους υπόλοιπους.
  • 8:03 - 8:07
    Χρησιμοποιούσαν,
    ή φάνηκε να χρησιμοποιούν
  • 8:07 - 8:11
    ένα μέρος του εγκεφάλου που συμμετέχει
    στην χωρική μνήμη και πλοήγηση.
  • 8:11 - 8:17
    Γιατί; Και υπάρχει κάτι που εμείς
    οι υπόλοιποι μπορούμε να μάθουμε από αυτό;
  • 8:17 - 8:21
    Το άθλημα της ανταγωνιστικής απομνημόνευσης
  • 8:21 - 8:24
    καθοδηγείται από ένα είδος κούρσας
  • 8:24 - 8:27
    όπου κάθε χρόνο κάποιος έρχεται
  • 8:27 - 8:30
    με έναν νέο τρόπο να θυμάται
    περισσότερα πράγματα πιο γρήγορα,
  • 8:30 - 8:32
    και στη συνέχεια οι υπόλοιποι
    πρέπει να τον προλάβουν.
  • 8:32 - 8:34
    Αυτός είναι ο φίλος μου, Μπεν Πρίντμορ.
  • 8:34 - 8:35
    τρεις φορές παγκόσμιος πρωταθλητής μνήμης.
  • 8:35 - 8:37
    Στο γραφείο του, μπροστά του
  • 8:37 - 8:41
    είναι 36 πακέτα με ανακατεμένες τράπουλες
  • 8:41 - 8:44
    που θα προσπαθήσει
    να απομνημονεύσει σε μία ώρα,
  • 8:44 - 8:48
    χρησιμοποιώντας μια τεχνική που εφηύρε
    και μόνο αυτός έχει μάθει.
  • 8:48 - 8:50
    Χρησιμοποίησε μια παρόμοια τεχνική
  • 8:50 - 8:52
    για να απομνημονεύσει την ακριβή σειρά
  • 8:52 - 8:58
    4.140 τυχαίων δυαδικών ψηφίων
  • 8:58 - 9:01
    σε μισή ώρα.
  • 9:01 - 9:03
    Μάλιστα.
  • 9:03 - 9:06
    Και ενώ υπάρχει μια ολόκληρη σειρά από τρόπους
  • 9:06 - 9:10
    να θυμόμαστε πράγματα
    σε αυτούς τους διαγωνισμούς,
  • 9:10 - 9:13
    τα πάντα, όλες οι τεχνικές που χρησιμοποιούνται,
  • 9:13 - 9:16
    τελικά φτάνουν σε μία έννοια
  • 9:16 - 9:19
    που οι ψυχολόγοι αποκαλούν
    επεξεργαστική κωδικοποίηση.
  • 9:19 - 9:22
    Και αυτό φαίνεται καθαρά
    από ένα ενδιαφέρον παράδοξο
  • 9:22 - 9:24
    γνωστό ως παράδοξο Ψωμάς/ψωμάς,
  • 9:24 - 9:25
    που πάει κάπως έτσι:
  • 9:25 - 9:28
    Εάν πω σε δύο ανθρώπους
    να θυμηθούν την ίδια λέξη,
  • 9:28 - 9:30
    εάν σου πω,
  • 9:30 - 9:34
    «Θυμήσου ότι υπάρχει ένας τύπος
    που ονομάζεται Ψωμάς».
  • 9:34 - 9:35
    Αυτό είναι το όνομά του.
  • 9:35 - 9:41
    Και σου λέω, «Θυμήσου ότι υπάρχει κάποιος
    που είναι ψωμάς.»
  • 9:41 - 9:44
    Και σε κάποια στιγμή αργότερα επιστρέψω,
  • 9:44 - 9:47
    και σου πω, «Θυμάσαι αυτή τη λέξη
  • 9:47 - 9:48
    που σου είπα προηγουμένως;
  • 9:48 - 9:50
    Θυμάσαι τι ήταν;»
  • 9:50 - 9:54
    Το άτομο στο οποίο είπα ότι
    το όνομά του είναι Ψωμάς
  • 9:54 - 9:56
    είναι λιγότερο πιθανό να θυμάται την ίδια λέξη
  • 9:56 - 10:00
    από αυτόν που του είπα ότι
    η δουλειά του είναι ψωμάς.
  • 10:00 - 10:03
    Ίδια λέξη, διαφορετικό ποσό ανάμνησης;
    Αυτό είναι παράξενο.
  • 10:03 - 10:05
    Τι συμβαίνει εδώ;
  • 10:05 - 10:10
    Το όνομα Ψωμάς δεν σημαίνει κάτι για σας.
  • 10:10 - 10:12
    Είναι εξ ολοκλήρου ασύνδετο
  • 10:12 - 10:15
    από όλες τις άλλες μνήμες που κυκλοφορούν
    μέσα στο κρανίο σας.
  • 10:15 - 10:17
    Αλλά, το κοινό ουσιαστικό ψωμάς,
  • 10:17 - 10:19
    γνωρίζουμε φουρνάρηδες.
  • 10:19 - 10:21
    Οι ψωμάδες φοράνε αστεία άσπρα καπέλα.
  • 10:21 - 10:23
    Οι ψωμάδες έχουν αλεύρι στα χέρια τους.
  • 10:23 - 10:25
    Οι ψωμάδες μυρίζουν ωραία
    όταν γυρίζουν σπίτι από την δουλειά.
  • 10:25 - 10:27
    Ίσως και να γνωρίζουμε κάποιον ψωμά.
  • 10:27 - 10:28
    Και όταν ακούμε για πρώτη φορά αυτήν τη λέξη,
  • 10:28 - 10:31
    ξεκινάμε να του βάζουμε
    αυτά τα συνειρμικά άγκιστρα
  • 10:31 - 10:35
    που κάνουν ευκολότερο
    να τα ψαρέψουμε αργότερα.
  • 10:35 - 10:38
    Η ολόκληρη τέχνη του τι συμβαίνει
  • 10:38 - 10:40
    σε αυτούς τους διαγωνισμούς μνήμης
  • 10:40 - 10:44
    και ολόκληρη η τέχνη του να θυμόμαστε πράγματα
    καλύτερα στην καθημερινή ζωή
  • 10:44 - 10:48
    είναι η εξεύρεση τρόπων να μετασχηματίζουμε
    τους Ψωμάδες με «Ψ» κεφαλάιο
  • 10:48 - 10:50
    σε ψωμάδες με «ψ» μικρό --
  • 10:50 - 10:53
    να πάρουμε πληροφορίες
    που δεν έχουν συμφραζόμενα,
  • 10:53 - 10:55
    σημασία, έννοια
  • 10:55 - 10:57
    και να τις μετατρέψουμε με κάποιο τρόπο
  • 10:57 - 10:59
    έτσι ώστε να αποκτήσουν νόημα
  • 10:59 - 11:04
    με βάση όλα τα άλλα πράγματα
    που έχετε στο μυαλό σας.
  • 11:04 - 11:07
    Μία από τις πιο εξεζητημένες τεχνικές
    για να γίνει αυτό
  • 11:07 - 11:11
    χρονολογείται 2.500 χρόνια πριν
    στην αρχαία Ελλάδα.
  • 11:11 - 11:13
    Έγινε γνωστή ως το παλάτι της μνήμης.
  • 11:13 - 11:17
    Η ιστορία πίσω από τη δημιουργία της
    πάει κάπως έτσι:
  • 11:17 - 11:20
    Υπήρχε ένας ποιητής που ονομαζόταν Σιμωνίδης
  • 11:20 - 11:22
    που είχε πάει σε ένα συμπόσιο.
  • 11:22 - 11:24
    Ήταν στην πραγματικότητα
    ο μισθωμένος ψυχαγωγός,
  • 11:24 - 11:27
    γιατί τότε, αν ήθελες να κάνεις
    ένα πραγματικά τρομερό πάρτι,
  • 11:27 - 11:30
    δεν προσλαμβάνεις έναν D.J.,
    προσλαμβάνεις έναν ποιητή.
  • 11:30 - 11:35
    Και στέκεται, λέει το ποίημα του απ'έξω,
    βγαίνει από την πόρτα,
  • 11:35 - 11:40
    και την στιγμή που το κάνει,
    η αίθουσα δεξιώσεων καταρρέει,
  • 11:40 - 11:43
    και τους σκοτώνει όλους μέσα.
  • 11:43 - 11:45
    Δεν τους σκοτώνει απλά,
  • 11:45 - 11:49
    κατακρεουργεί τα σώματα τους
    τόσο που δεν αναγνωρίζονται.
  • 11:49 - 11:52
    Κανείς δεν μπορεί να πει ποιος ήταν μέσα,
  • 11:52 - 11:55
    κανείς δεν μπορεί να πει πού κάθονταν.
  • 11:55 - 11:57
    Τα πτώματα δεν μπορούσαν να ταφούν σωστά.
  • 11:57 - 12:01
    Είναι μία τραγωδία επάνω στην άλλη.
  • 12:01 - 12:04
    Ο Σιμωνίδης, στέκεται έξω,
  • 12:04 - 12:06
    ο μοναδικός επιζών μέσα στα συντρίμμια,
  • 12:06 - 12:09
    κλείνει τα μάτια του και συνειδητοποιεί,
  • 12:09 - 12:12
    ότι στο μάτι του μυαλού του,
  • 12:12 - 12:17
    μπορεί να δει πού καθόταν ο καθένας
    από τους καλεσμένους στο συμπόσιο.
  • 12:17 - 12:19
    Και παίρνει τους συγγενείς από το χέρι
  • 12:19 - 12:23
    και καθοδηγεί τον καθένα στα αγαπημένα τους
    πρόσωπα μέσα στα συντρίμμια.
  • 12:23 - 12:27
    Αυτό που κατάλαβε ο Σιμωνίδης εκείνη τη στιγμή
  • 12:27 - 12:30
    είναι κάτι που πιστεύω
    ότι όλοι μας γνωρίζουμε διαισθητικά,
  • 12:30 - 12:32
    που είναι ότι, όσο κακοί είμαστε
  • 12:32 - 12:35
    στο να θυμόμαστε ονόματα και αριθμούς τηλεφώνου
  • 12:35 - 12:38
    και οδηγίες λέξη προς λέξη
    από τους συναδέλφους μας,
  • 12:38 - 12:44
    έχουμε πραγματικά
    εξαιρετική οπτική και χωρική μνήμη.
  • 12:44 - 12:47
    Εάν σας ζητούσα να απαριθμήσετε
    τις 10 πρώτες λέξεις
  • 12:47 - 12:50
    της ιστορίας που μόλις
    σας είπα για τον Σιμωνίδη,
  • 12:50 - 12:52
    οι πιθανότητες είναι ότι θα δυσκολευτείτε.
  • 12:52 - 12:54
    Αλλά, βάζω στοίχημα
  • 12:54 - 12:57
    ότι εάν σας ζητούσα να θυμηθείτε
  • 12:57 - 13:02
    ποιος κάθεται πάνω στο καφέ άλογο που μιλάει
  • 13:02 - 13:04
    στο χωλ σας αυτήν τη στιγμή,
  • 13:04 - 13:06
    θα μπορείτε να το δείτε.
  • 13:06 - 13:08
    Η ιδέα πίσω από το παλάτι της μνήμης
  • 13:08 - 13:13
    είναι να δημιουργήσετε ένα φανταστικό
    οικοδόμημα στο μάτι του μυαλού σας
  • 13:13 - 13:15
    και να το γεμίστε με εικόνες
  • 13:15 - 13:17
    με πράγματα που θέλετε να θυμάστε --
  • 13:17 - 13:20
    όσο πιο τρελή, πιο περίεργη, πιο παράξενη,
  • 13:20 - 13:24
    πιο αστεία, πιο πρόστυχη, πιο βρωμερή
    είναι η εικόνα,
  • 13:24 - 13:27
    τόσο πιο αξέχαστη είναι πιθανό να είναι.
  • 13:27 - 13:30
    Αυτό είναι μια συμβουλή που πάει πίσω
    πάνω από 2.000 χρόνια
  • 13:30 - 13:33
    στις πρώτες πραγματείες μνήμης στα λατινικά.
  • 13:33 - 13:34
    Λοιπόν, πώς λειτουργεί αυτό;
  • 13:34 - 13:37
    Ας πούμε ότι έχετε προσκληθεί
  • 13:37 - 13:41
    στην κεντρική σκηνή του TED
    για να δώσετε μια ομιλία
  • 13:41 - 13:43
    και θέλετε να την κάνετε από μνήμης,
  • 13:43 - 13:48
    και θέλετε να την κάνετε με τον τρόπο
    που θα την έκανε ο Κικέρωνας
  • 13:48 - 13:53
    εάν τον είχαν προσκαλέσει
    στο TEDxRome 2.000 χρόνια πριν.
  • 13:53 - 13:55
    Αυτό που μπορείτε να κάνετε
  • 13:55 - 14:00
    είναι να φανταστείτε τον εαυτό σας
    στη μπροστινή πόρτα του σπιτιού σας.
  • 14:00 - 14:02
    Και θα σκεφτείτε κάποια
  • 14:02 - 14:06
    απόλυτα τρελή, γελοία, αξέχαστη εικόνα
  • 14:06 - 14:09
    για να σας υπενθυμίσει ότι το πρώτο πράγμα
    για το οποίο θέλετε να μιλήσετε
  • 14:09 - 14:12
    είναι αυτός ο εντελώς περίεργος διαγωνισμός.
  • 14:12 - 14:15
    Και στη συνέχεια θα πάτε μέσα στο σπίτι σας,
  • 14:15 - 14:17
    και θα δείτε μια εικόνα με το Μπισκοτοτέρας
  • 14:17 - 14:19
    πάνω στον Κύριο Εντ (το άλογο που μιλάει).
  • 14:19 - 14:21
    Και αυτό θα σας υπενθυμίσει
  • 14:21 - 14:24
    ότι θα θέλατε τότε να συστήσετε
    το φίλο σας τον Εντ Κουκ.
  • 14:24 - 14:26
    Και τότε θα δείτε μια εικόνα της Μπρίτνεϋ Σπίαρς
  • 14:26 - 14:29
    για να σας υπενθυμίσει
    αυτό το αστείο ανέκδοτο που θέλετε να πείτε.
  • 14:29 - 14:31
    Και πάτε στην κουζίνα σας,
  • 14:31 - 14:33
    και το τέταρτο θέμα
    για το οποίο θα μιλήσω
  • 14:33 - 14:36
    ήταν αυτό το παράξενο ταξίδι
    που κάνατε για έναν χρόνο,
  • 14:36 - 14:41
    και έχετε κάποιους φίλους
    που σας βοηθήσουν να το θυμάστε.
  • 14:41 - 14:45
    Έτσι απομνημόνευαν
    οι ρωμαίοι ρήτορες τις ομιλίες τους--
  • 14:45 - 14:48
    όχι λέξη προς λέξη,
    που απλά θα σας μπερδέψει,
  • 14:48 - 14:51
    αλλά θέμα προς θέμα.
  • 14:51 - 14:54
    Στην πραγματικότητα, η φράση
    «topic sentence» (πρόταση-θέμα)
  • 14:54 - 14:57
    προέρχεται από την ελληνική λέξη «τόπος»,
  • 14:57 - 14:59
    που σημαίνει «μέρος».
  • 14:59 - 15:00
    Αυτό είναι ένα απομεινάρι
  • 15:00 - 15:02
    από πότε που άνθρωποι συνήθιζαν
    να σκέφτονται για τη ρητορεία και τη ρητορική
  • 15:02 - 15:05
    σε τέτοιους χωρικούς όρους.
  • 15:05 - 15:07
    Η φράση «στην πρώτη θέση»,
  • 15:07 - 15:10
    είναι όπως στην πρώτη θέση
    στο παλάτι της μνήμης σας.
  • 15:10 - 15:12
    Σκέφτηκα ότι ήταν απλά συναρπαστικό,
  • 15:12 - 15:14
    και πραγματικά άρχισα
    να ασχολούμαι με αυτό.
  • 15:14 - 15:17
    Και πήγα σε μερικούς ακόμη
    διαγωνισμούς μνήμης.
  • 15:17 - 15:19
    Και είχα την ιδέα ότι θα μπορούσα
    να γράψω κάτι περισσότερο
  • 15:19 - 15:23
    για αυτή την υποκουλτούρα
    των ανταγωνιστικών απομνημονευτών.
  • 15:23 - 15:25
    Αλλά υπήρχε ένα πρόβλημα.
  • 15:25 - 15:27
    Το πρόβλημα ήταν ότι ένας διαγωνισμός μνήμης
  • 15:27 - 15:31
    είναι ένα παθολογικά βαρετό γεγονός.
  • 15:31 - 15:34
    (Γέλια)
  • 15:34 - 15:38
    Πραγματικά, είναι σα να έχεις μερικούς ανθρώπους
    που κάθονται και δώσουν πανελλαδικές.
  • 15:38 - 15:40
    Θέλω να πω, το πιο δραματικό συμβάν
  • 15:40 - 15:41
    είναι όταν κάποιος αρχίζει να τρίβει
    τους κροτάφους του.
  • 15:41 - 15:44
    Και είμαι δημοσιογράφος,
    χρειάζομαι κάτι να γράψω.
  • 15:44 - 15:48
    Ξέρω ότι υπάρχουν απίστευτα πράγματα που
    συμβαίνουν στο μυαλό των ανθρώπων αυτών,
  • 15:48 - 15:50
    αλλά δεν έχω πρόσβαση σε αυτά.
  • 15:50 - 15:53
    Και συνειδητοποίησα ότι εάν ήθελα
    να πω αυτήν την ιστορία,
  • 15:53 - 15:56
    έπρεπε να μπω πραγματικά στη θέση τους.
  • 15:56 - 15:59
    Και έτσι άρχισα προσπαθώντας
    να περάσω 15 ή 20 λεπτά
  • 15:59 - 16:02
    κάθε πρωί πριν καθίσω με την εφημερίδα μου
  • 16:02 - 16:05
    απλώς προσπαθώντας να θυμηθώ κάτι.
  • 16:05 - 16:06
    Ίσως ήταν ένα ποίημα.
  • 16:06 - 16:08
    Ίσως ήταν ονόματα από μια παλιά επετηρίδα
  • 16:08 - 16:11
    που αγόρασα σε μια υπαίθρια αγορά.
  • 16:11 - 16:16
    Και βρήκα ότι ήταν συγκλονιστικά διασκεδαστικό.
  • 16:16 - 16:18
    Ποτέ δεν θα το περίμενα αυτό.
  • 16:18 - 16:22
    Ήταν διασκεδαστικό, επειδή στην πραγματικότητα
    δεν εκπαιδεύετε την μνήμη σας.
  • 16:22 - 16:25
    Αυτό που κάνετε είναι να προσπαθείτε
    να γίνετε όλο και καλύτεροι
  • 16:25 - 16:27
    στο να δημιουργείτε, να φαντάζεστε
  • 16:27 - 16:30
    αυτές τις εντελώς γελοίες,
    πρόστυχες, ξεκαρδιστικές
  • 16:30 - 16:34
    και ας ελπίσουμε αξέχαστες εικόνες
    στο μάτι του μυαλού σας.
  • 16:34 - 16:36
    Και ασχολήθηκα αρκετά με αυτό.
  • 16:36 - 16:42
    Αυτός είμαι εγώ φορώντας την τυπική στολή
    εκπαίδευσης ανταγωνιστικού απομνημονευτή.
  • 16:42 - 16:44
    Είναι ένα ζευγάρι ωτοασπίδες
  • 16:44 - 16:48
    και ένα ζευγάρι προστατευτικά γυαλιά
    που έχουν έχουν καλυφθεί
  • 16:48 - 16:50
    εκτός από δύο μικρές τρυπούλες,
  • 16:50 - 16:56
    γιατί η απόσπαση της προσοχής είναι ο μεγαλύτερος
    εχθρός του ανταγωνιστικού απομνημονευτή.
  • 16:56 - 17:01
    Κατέληξα να επιστρέφω στον ίδιο διαγωνισμό
    που είχα καλύψει ένα χρόνο νωρίτερα.
  • 17:01 - 17:03
    Και είχα αυτή την ιδέα ότι
    θα μπορούσα να πάρω μέρος,
  • 17:03 - 17:07
    σαν ένα πείραμα
    στη συμμετοχική δημοσιογραφία.
  • 17:07 - 17:11
    Θα έκανε, σκέφτηκα, ίσως έναν ωραίο επίλογο
    σε όλη την έρευνά μου.
  • 17:11 - 17:15
    Το πρόβλημα ήταν ότι το πείραμα τρελάθηκε.
  • 17:15 - 17:18
    Κέρδισα τον διαγωνισμό,
  • 17:18 - 17:21
    που πραγματικά δεν έπρεπε να συμβεί.
  • 17:21 - 17:27
    (Χειροκρότημα)
  • 17:27 - 17:28
    Τώρα είναι ωραία
  • 17:28 - 17:31
    να είμαι σε θέση να απομνημονεύω ομιλίες
  • 17:31 - 17:34
    και τηλέφωνα και λίστες με ψώνια,
  • 17:34 - 17:37
    αλλά στην πραγματικότητα
    αυτό δεν είναι το θέμα.
  • 17:37 - 17:39
    Πρόκειται για απλά κόλπα.
  • 17:39 - 17:41
    Είναι κόλπα που λειτουργούν
  • 17:41 - 17:45
    γιατί βασίζονται σε ορισμένες
    πολύ βασικές αρχές
  • 17:45 - 17:46
    σχετικά με το πώς λειτουργούν οι εγκέφαλοί μας.
  • 17:46 - 17:50
    Και δεν ειναι απαραίτητο
    να χτίσετε παλάτια μνήμης
  • 17:50 - 17:52
    ή να απομνημονεύσετε πακέτα από τράπουλες
  • 17:52 - 17:54
    για να επωφεληθείτε από ένα μικρό κομμάτι
    της διορατικότητας
  • 17:54 - 17:57
    σχετικά με το πώς λειτουργεί το μυαλό σας.
  • 17:57 - 17:59
    Μιλάμε συχνά για τους ανθρώπους
    με σπουδαία μνήμη
  • 17:59 - 18:01
    σαν να ήταν κάποιο είδος έμφυτου δώρου,
  • 18:01 - 18:03
    αλλά δεν είναι έτσι.
  • 18:03 - 18:07
    Οι σπουδαίες μνήμες διδάσκονται.
  • 18:07 - 18:10
    Στο πιο βασικό επίπεδο,
    θυμόμαστε όταν προσέχουμε.
  • 18:10 - 18:13
    Θυμόμαστε όταν είμαστε
    βαθύτατα προσηλωμένοι.
  • 18:13 - 18:15
    Θυμόμαστε όταν είμαστε σε θέση
  • 18:15 - 18:18
    να πάρουμε ένα κομμάτι
    των πληροφοριών και εμπειριών
  • 18:18 - 18:20
    και να καταλάβουμε
    γιατί έχει σημασία για μας,
  • 18:20 - 18:22
    γιατί είναι σημαντικό,
    γιατί είναι πολύχρωμο,
  • 18:22 - 18:25
    όταν είμαστε σε θέση
    να το μετατρέψουμε με κάποιο τρόπο
  • 18:25 - 18:27
    ώστε να είναι λογικό
  • 18:27 - 18:29
    μαζί με όλα τα άλλα πράγματα
    που επιπλέουν γύρω στο μυαλό μας,
  • 18:29 - 18:34
    όταν είμαστε σε θέση να μετατρέψουμε
    τους Φουρνάρηδες σε φουρνάρηδες.
  • 18:34 - 18:37
    Το παλάτι της μνήμης,
    αυτές οι τεχνικές της μνήμης,
  • 18:37 - 18:38
    είναι απλά συντομεύσεις.
  • 18:38 - 18:41
    Στην πραγματικότητα,
    δεν είναι καν συντομεύσεις.
  • 18:41 - 18:44
    Λειτουργούν, επειδή σας κάνουν να δουλέψετε.
  • 18:44 - 18:48
    Αναγκάζουν ένα είδος βάθους επεξεργασίας,
  • 18:48 - 18:50
    ένα είδος συναίσθησης,
  • 18:50 - 18:54
    που οι περισσότεροι από εμάς
    κανονικά δεν το εξασκούν.
  • 18:54 - 18:57
    Αλλά, στην πραγματικότητα
    δεν υπάρχουν συντομεύσεις.
  • 18:57 - 18:59
    Έτσι γίνονται τα πράγματα αξέχαστα.
  • 18:59 - 19:04
    Και νομίζω ότι, εάν υπάρχει ένα πράγμα
    που θέλω να σας αφήσω,
  • 19:04 - 19:06
    είναι αυτό που μου άφησε ο Ε.Π.,
  • 19:06 - 19:10
    αυτός με την αμνησία
    που δεν μπορούσε καν να θυμηθεί
  • 19:10 - 19:12
    ότι είχε πρόβλημα μνήμης,
  • 19:12 - 19:14
    που είναι η ιδέα
  • 19:14 - 19:19
    ότι η ζωή μας είναι
    το άθροισμα των αναμνήσεων μας.
  • 19:19 - 19:25
    Πόσο είμαστε διατεθειμένοι να χάσουμε
  • 19:25 - 19:28
    από την ήδη σύντομη ζωή μας
  • 19:28 - 19:35
    χάνοντας τους εαυτούς μας
    στα Blackberries, τα iPhones μας,
  • 19:35 - 19:39
    μη δίνοντας προσοχή
    στον άνθρωπο απέναντί μας
  • 19:39 - 19:41
    που μιλάει μαζί μας,
  • 19:41 - 19:43
    με το να είμαστε
    τόσο τεμπέληδες που δεν θέλουμε
  • 19:43 - 19:46
    να κάνουμε βαθιά επεξεργασία;
  • 19:46 - 19:49
    Έμαθα από πρώτο χέρι
  • 19:49 - 19:52
    ότι υπάρχουν ικανότητες απίστευτης μνήμης
  • 19:52 - 19:54
    κρυμμένες σε όλους μας.
  • 19:54 - 19:58
    Αλλά, εάν θέλετε να ζήσετε μια αξέχαστη ζωή,
  • 19:58 - 20:00
    θα πρέπει να είστε το είδος του ατόμου
  • 20:00 - 20:03
    που θυμάται να θυμηθεί.
  • 20:03 - 20:05
    Ευχαριστώ.
  • 20:05 - 20:08
    (Χειροκρότημα)
Title:
Κατορθώματα της μνήμης που μπορεί να κάνει ο καθένας
Speaker:
Τζόσουα Φόερ
Description:

Υπάρχουν άνθρωποι που μπορούν να απομνημονεύσουν γρήγορα λίστες χιλιάδων αριθμών, τη σειρά όλων των χαρτιών σε μια τράπουλα (ή δέκα!), και πολλά άλλα. Ο επιστημονικός συγγραφέας Τζόσουα Φόερ περιγράφει την τεχνική - που ονομάζεται «το παλάτι της μνήμης» - και αναδεικνύει το πιο αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό της: ο καθένας μπορεί να μάθει πώς να το χρησιμοποιήσει, συμπεριλαμβανομένου του ίδιου.
more » « less
Video Language:
English
Team:
closed TED
Project:
TEDTalks
Duration:
20:28
Chryssa R. Takahashi edited Greek subtitles for Feats of memory anyone can do
Dimitra Papageorgiou approved Greek subtitles for Feats of memory anyone can do
Dimitra Papageorgiou commented on Greek subtitles for Feats of memory anyone can do
Dimitra Papageorgiou edited Greek subtitles for Feats of memory anyone can do
Dimitra Papageorgiou edited Greek subtitles for Feats of memory anyone can do
Stellina Giannitsi accepted Greek subtitles for Feats of memory anyone can do
Stellina Giannitsi commented on Greek subtitles for Feats of memory anyone can do
Stellina Giannitsi edited Greek subtitles for Feats of memory anyone can do
Show all

  • Stellina Giannitsi

    οτιδήποτε = ο,τιδήποτε
    blue = γαλάζιο, όχι "μπλε"
    fur = τρίχωμα, όταν έχει να κάνει με κοντότριχα ζώα (άλογα, σκύλοι κτλ). "Γούνα" μεταφράζεται για ζώα όπως η αρκούδα κτλ.
    "Φανταστική ζώνη" = φανταστική διάσταση, λέμε πιο συχνά στην Ελλάδα.
    "Λαμβάνει μέρος" = συμμετέχει. Το script λέει¨"... is held." Το άλλαξα σε "λαμβάνει χώρα".
    "Ήμουν σε φάση, αυτό είναι απίστευτο." = Σκεφτόμουν ότι αυτό ήταν απίστευτο! (όταν στα αγγλικά λένε "I was, like...", αυτό που εκφράζουν είναι το μοίρασμα της αμεσότητας της στιγμής... γι αυτό και πάντα συνοδεύεται από ενεστώτα.

    Έχουμε "πως" ( π.χ. "μου είπε πως θα έλθει αύριο")
    ... και "πώς" (τονισμένο) -- π.χ. "Μου εξήγησε πώς να φτιάχνω καφέ.") Έτσι καθορίζεται η διαφορά των δύο όμοιων λέξεων.

    Επίσης, "αμερικανός", "γερμανός", ουσιαστικά και επίθετα που καθορίζουν καταγωγή ΔΕΝ παίρνουν κεφαλαίο γράμμα, όπως στα αγγλικά.

    Επίσης, σύμφωνα με τις οδηγίες του AMARA και του TED, όταν περιγράφεις ήχους, βάζεις [...]

    Επίσης, "Σολτ Λεικ" = Σολτ Λέικ

    Λατινικά = λατινικά
    Αρχαιότητα = αρχαιότητα

    Επίσης, "alien", ανάλογα την έννοια στην πρόταση, σημαίνει "αλλόκοτο", "εξωπραγματικό", όχι μόνο "εξωγήινο"

    Επίσης, "control subjects" είναι τα άτομα με τα οποία συγκρίνονται όσοι υπόκεινται σε κάποιο πείραμα, δεν είναι "θέματα ελέγχου" όπως έγραψες.

    fMRI = λειτουργικός μαγνητικός τομογράφος.

    "σκάναραν τους εγκεφάλους τους" = έκαναν μαγνητική σάρωση των εγκεφάλων τους"

    Επίσης "nifty paradox" = ενδιαφέρον/έξυπνο/αξιοσημείωτο παράδοξο

    Επίσης, σε πολλούς υπότιτλους έχεις βάλει αγγλικό ερωτηματικό.

    Επίσης "καθόντουσαν" = "κάθονταν" (inappropriate Greek usage)

    Επίσης "στάνταρντ κιτ" ;;;;;;

  • Dimitra Papageorgiou

    Παρακαλώ χρησιμοποιείτε πάντα (Γέλια) και (Χειροκρότημα).

Greek subtitles

Revisions Compare revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.