Tim Berners-Lee: Bir Sonraki Ağ Üzerine

0:00 - 0:02

Zaman akıyor.
0:02 - 0:04

Bilgiyi kullanma ve birlikte çalışma
0:04 - 0:08

yolumuzu yeniden düzenlemek için Dünya Çapında Ağ'ı
0:08 - 0:11

icat etmemin üzerinden neredeyse 20 yıl geçmiş.
0:11 - 0:14

Şimdi, 20 yıl sonra, TED'de
0:14 - 0:18

yeni bir düzenleme için yardımınızı istiyorum.
0:19 - 0:23

1989'a döndüğümüzde, ben
0:23 - 0:26

global hipermetin sistemini öneren bir bildiri yazdım.
0:26 - 0:29

Neredeyse hiç kimse ilgilenmedi.
0:29 - 0:33

Fakat, 18 ay sonra -- ki yenilikler böyle olur --
0:33 - 0:37

18 ay sonra, patronum, bunu yeni bilgisayarımız üzerinde
0:37 - 0:39

test etmek için, bir tür
0:39 - 0:41

yan uğraş olarak yapabileceğimi söyledi.
0:41 - 0:44

Ve bana onu kodlamam için zaman tanıdı.
0:44 - 0:49

Temelde HTML'in nasıl olması gerektiğini karaladım,
0:49 - 0:52

hipermetin protokolü -- HTTP --
0:52 - 0:55

URL'ler fikri -- şeyler için isimler
0:55 - 0:57

HTTP ile başladı.
0:57 - 0:59

Kodu yazdım ve ortaya koydum.
0:59 - 1:01

Neden yaptım?
1:01 - 1:03

Aslında temeli kafa karışıklığıydı.
1:03 - 1:07

Kafam karışmıştı -- O ilginç ve kocaman laboratuvarda
1:07 - 1:09

bir yazılım mühendisiydim,
1:09 - 1:11

dünyanın her yanından birçok insan geliyordu.
1:11 - 1:14

Her türden farklı bilgisayarları kendileriyle getiriyorlardı.
1:14 - 1:17

Herbirinin farklı veri formatları vardı.
1:17 - 1:19

Her türden farklı dökümantasyon sistemleri.
1:19 - 1:22

Tüm bu çeşitlilik içinde
1:22 - 1:24

ne zaman bir parça şundan bir parça bundan
1:24 - 1:26

bir şeyler oluşturmak istesem
1:26 - 1:30

baktığım her şeyde, yeni bir makineye bağlanmak, yeni bir programın
1:30 - 1:32

nasıl çalışacağını öğrenmek zorundaydım,
1:32 - 1:37

bana gereken bilgiyi farklı bir veri formatında buluyordum.
1:37 - 1:39

Ve hepsi birbiriyle uyumsuzdu.
1:39 - 1:41

Çok sinir bozucuydu.
1:41 - 1:43

Tüm bu kafa karışıklığı bu potansiyelin kilidini açtı.
1:43 - 1:46

Aslında tüm o disklerin üzerinde dokümanlar vardı.
1:46 - 1:49

Yani hepsinin uzayda, büyük,
1:49 - 1:54

sanal bir dokümantasyon sisteminin, farz edin ki internetin,
1:54 - 1:56

bir parçası olduğunu
1:56 - 1:58

düşünürseniz, hayat daha kolay olurdu.
1:58 - 2:02

Aklınıza böyle bir fikir girdikten sonra rahat durmanız mümkün değil
2:02 - 2:04

hatta insanlar bildirinizi okumasa bile --
2:04 - 2:07

aslında okudu, o öldükten sonra onun kopyası bulundu.
2:07 - 2:10

Köşeye şöyle yazmıştı: "Muğlak, ama heyecan verici".
2:10 - 2:12

(Gülüşmeler)
2:12 - 2:16

Ama genelde zordu, ağın neye benzediğini açıklamak
2:16 - 2:18

gerçekten zordu.
2:18 - 2:20

Şimdilerde insanlara anlatmak ne kadar zorsa o zaman da öyleydi.
2:20 - 2:23

Fakat yine de -- pekala, TED başladığında ağ yoktu
2:23 - 2:26

Tıklamak gibi şeyler bir anlam ifade etmiyordu.
2:26 - 2:28

Birine bir hipermetin gösterebilirim,
2:28 - 2:30

linkleri olan bir sayfa,
2:30 - 2:34

ve linke tıkladığımızda, hop -- başka bir hipermetin sayfası açılır.
2:34 - 2:36

Etkileyici değil.
2:36 - 2:39

Biliyorsunuz biz bunu daha önce gördük, CDler üzerinde hipermetin vardı.
2:39 - 2:42

Zor olan onları şöyle hayal etmekti.
2:42 - 2:46

Farz edin ki bu bağlantı gerçekte
2:46 - 2:48

aklınıza gelebilecek her dokümanda olabilsin.
2:49 - 2:53

Pekala, işte insanlar için yapması çok zor olan sıçrayış buydu.
2:53 - 2:55

Doğrusu, bazıları yaptı.
2:55 - 2:58

Buna rağmen, evet, açıklaması zordu ama tabandan gelen bir hareket vardı.
2:59 - 3:03

İşte onu eğlenceli yapan buydu.
3:03 - 3:05

En heyecanlı kısmı buydu,
3:05 - 3:07

teknolojinin kendisi değil, insanların o teknolojiyle yaptıkları değil,
3:07 - 3:09

aslında topluluktu, biraraya gelen, epostalar yollayan
3:09 - 3:11

tüm o insanların şevkiydi.
3:11 - 3:13

O zamanlar böyleydi.
3:13 - 3:16

Biliyor musunuz? Çok komik, ama şimdi durum yine aynen öyle.
3:16 - 3:18

Aşağı yukarı herkese, dokümanlarını koymalarını söyledim --
3:18 - 3:21

Dedim ki "Dokümanlarını internete koyar mısınız?"
3:21 - 3:24

Ve koydunuz.
3:24 - 3:25

Teşekkürler.
3:25 - 3:27

Harika zamanlardı, değil mi?
3:27 - 3:29

Demek istediğim, çok ilginçti
3:29 - 3:31

çünkü internetle birlikte olanlar bizi gerçekten
3:31 - 3:33

son derece şaşırttı.
3:33 - 3:35

Başladığımız ilk web sitesini açtıktan sonra
3:35 - 3:37

olanlar aslen hayal ettiğimizden
3:37 - 3:39

çok daha fazlasıydı.
3:39 - 3:42

Şimdi verilerinizi internete koymanızı istiyorum.
3:42 - 3:46

Görünen o ki halen açılmayı bekleyen büyük bir potansiyel var.
3:46 - 3:48

Halen insanların kafası çok karışık
3:48 - 3:52

çünkü internete koyduğumuz veri veri değil
3:52 - 3:54

Ne demek bu şimdi? Fark nedir -- dokümanlar, veri?
3:54 - 3:57

Dokümanları okursunuz, değil mi?
3:57 - 4:00

Öyle ya da böyle, okursunuz, üzerlerine takip linkleri koyarsınız ve bundan ibarettir.
4:00 - 4:02

Veri -- bilgisayarla her türlü şeyi yapabilirsiniz.
4:02 - 4:08

İçinizden kimler Hans Rosling'in konuşmasını duydu veya izledi?
4:08 - 4:12

Çok harika -- evet bir çok insan onu görmüş --
4:12 - 4:14

çok harika bir TED konuşmasıdır.
4:14 - 4:16

Hans bir sunum yaptı,
4:16 - 4:21

o sunumda farklı ülkeler için farklı renklerde
4:21 - 4:24

bir eksende gelir düzeylerini
4:24 - 4:27

diğerinde bebek ölümlerini ve bunların zaman içindeki değişimini gösterdi.
4:27 - 4:31

Yani o veri topladı ve bir sunum yaptı
4:31 - 4:34

ve bu sunum insanların gelişen dünya ekonomisi ile
4:34 - 4:38

ilgili fikirlerini yerle bir etti.
4:38 - 4:40

Buna benzer bir şeydi.
4:40 - 4:42

Tabanında sadece veriler vardı.
4:42 - 4:45

Veri kahverengi, kutu gibi ve sıkıcıdır,
4:45 - 4:47

ve biz onu öyle görüyoruz, değil mi?
4:47 - 4:50

Çünkü doğal olarak veriyi olduğu haliyle kullanamazsınız.
4:50 - 4:54

Fakat aslında, veriler hayatımızda olan biten çok şeyi yönlendirir
4:54 - 4:57

ve öyle olur çünkü birileri bu veriyi alır ve onunla bir şeyler yapar.
4:57 - 4:59

Bu durumda Hans, Birleşik Devletlerdeki
4:59 - 5:04

birçok siteden ve ordan burdan bu verileri toplayıp bir araya getirdi.
5:04 - 5:06

Onları bir araya koydu,
5:06 - 5:09

ve orijinal bileşenlerinden daha ilginç bir şey oluşturdu
5:09 - 5:14

ve onu sanırım ilk kez oğlunun
5:14 - 5:16

geliştirdiği bu yazılımın içine koydu,
5:16 - 5:19

ve o harika sunumu üretti.
5:19 - 5:21

Ve Hans bir noktaya değindi
5:21 - 5:25

"Bakın, birçok verinin olması gerçekten önemlidir."
5:25 - 5:28

Ve geçen akşamki partide onu gördüğümde onun halen,
5:28 - 5:32

zorla da olsa, "Birçok verinin olması gerçekten önemlidir" demesi beni mutlu etti.
5:32 - 5:34

Şimdi kafa yormanızı istediğim şey,
5:34 - 5:38

iki parça veya O'nun yaptığı gibi altı parça verinin bağlanması değil,
5:38 - 5:43

düşünmek istediğim, herkesin internete veri koyduğu bir dünya
5:43 - 5:45

ve böylece aslında aklınıza gelen her şeyin internette olması,
5:45 - 5:47

ve buna "bağlı veri" demektir.
5:47 - 5:49

Teknoloji bağlı veridir ve son derece basittir.
5:49 - 5:53

Eğer internete bir şey koymak istiyorsanız, üç kural var:
5:53 - 5:56

ilki, bu HTTP isimleri --
5:56 - 5:58

"http:" ile başlayan o şeyler --
5:58 - 6:02

artık onları sadece dokümanlar için değil,
6:02 - 6:04

dokümanların ne hakkında olduğu için de kullanacağız.
6:04 - 6:06

Onları insanlar için ve mekanlar için kullanacağız,
6:06 - 6:10

ürünler için kullanacağız, etkinlikler için kullanacağız.
6:10 - 6:14

Tüm kavramsal şeyler, onların artık HTTP ile başlayan isimleri olacak.
6:14 - 6:19

İkinci kural, eğer ben bu HTTP isimlerinden birini alıp, arayıp
6:19 - 6:21

ve onunla bağlama şeyini yapıp ve veriyi
6:21 - 6:23

HTTP protokolünü kullanarak alırsam
6:23 - 6:26

standart formatta bir veri elde edeceğim
6:26 - 6:31

ve bu birilerinin bu şey, bu etkinlik hakkında bilmek isteyeceği
6:31 - 6:33

işe yarar bir veri olacak.
6:33 - 6:35

Kim vardı etkinlikte? O kişinin nerede doğduğu
6:35 - 6:37

gibi ne kadar veri filan varsa.
6:37 - 6:39

Yani ikinci kural bilgiyi geri alıyorum.
6:39 - 6:43

Üçüncü kural, ben bu bilgiyi geri aldığımda
6:43 - 6:46

o sadece birinin boyu, kilosu ve nerede doğduğu bilgisinden ibaret değil,
6:46 - 6:48

onun bağları olmalı.
6:48 - 6:50

Veriler bağlardır.
6:50 - 6:52

İlginç biçimde, veriler bağlardır.
6:52 - 6:56

Bu kişi Berlin'de doğdu, Berlin Almanya'da.
6:56 - 6:59

Ve bağlar olduğunda, ne zaman bir bağ bilgisi içerse
6:59 - 7:02

bağlı olduğu diğer şeyin de
7:02 - 7:06

bu HTTP ile başlayan bir ismi olmalıdır.
7:06 - 7:08

Yani gidip bu şeyi arayabilmeliyim.
7:08 - 7:11

Böyle bir insanı aradığımda -- doğduğu ili, ilin içinde olduğu bölgeyi
7:11 - 7:14

ilin ilçesini ve il nüfusunu,
7:14 - 7:17

ve benzeri şeyleri arayabilirim.
7:17 - 7:19

Yani şeyleri tarayabilirim.
7:19 - 7:21

Aslında bundan ibaret.
7:21 - 7:23

Bu bağlı veridir.
7:23 - 7:26

Birkaç yıl önce "Bağlı Veri" başlıklı bir makale yazdım
7:26 - 7:30

ve ondan sonra bir şeyler olmaya başladı.
7:30 - 7:34

Bağlı veri fikri, Hans gibi bizim de bu kutulara
7:34 - 7:36

ve onlardan filizlenen
7:36 - 7:38

çok ama birçok şeylere sahip olduğumuzdur.
7:38 - 7:41

Sadece diğer bitkilerden bir demet değildir.
7:41 - 7:43

Sadece filizlenen bir fidan değildir,
7:43 - 7:46

fakat tüm bu bitkiler, onlar her neyse artık,
7:46 - 7:49

bir sunum, bir analiz, birilerinin veride kalıplar araması --
7:49 - 7:52

onların tüm veriye bakmaları
7:52 - 7:54

ve onları bir araya getirmeleri,
7:54 - 7:56

ve veriyle ilgili en önemli şey,
7:56 - 7:58

ne kadar çok bir araya getirirseniz, o kadar güçlü olduğudur.
7:58 - 8:00

İşte, bağlı veri.
8:00 - 8:02

Bu mem öylece yayıldı.
8:02 - 8:06

Bir süre sonra Berlindeki Freie Üniversitesi'nden
8:06 - 8:08

ilginç şeyleri dile getiren ilk kişilerden biri olan Chris Bizer,
8:08 - 8:10

Vikipedi'yi fark etti --
8:10 - 8:13

Vikipedi'yi bilirsiniz, çevrimiçi ansiklopedi
8:13 - 8:15

onun içinde birçok ilginç dokümanlar var.
8:15 - 8:19

Bu dokümanların içinde, ufak kareler var, ufak kutucuklar.
8:19 - 8:22

Ve bilgi kutucuklarının çoğunda veriler var.
8:22 - 8:26

Ve O Vikipedi'den bu verileri toplayan bir program yazdı
8:26 - 8:28

ve onu internette dbpedia adını verdiği
8:28 - 8:31

bir bağlı veri havuzuna koydu
8:31 - 8:35

Dbpedia bu slaytın ortasındaki mavi damla ile gösterilmiştir
8:35 - 8:37

ve eğer gerçekten gidip Berlin'i ararsanız,
8:37 - 8:39

başka veri damlaları olduğunu görürsünüz
8:39 - 8:42

ve onlarda da Berlin hakkında şeyler var ve birbirine bağlılar.
8:42 - 8:45

Yani eğer Dbpedia'dan Berlin hakkında veri çekerseniz
8:45 - 8:47

diğer bütün şeyleri de çekmiş olursunuz.
8:47 - 8:50

Ve işin heyecanlı kısmı o giderek büyüyor.
8:50 - 8:52

Bu yine tabandan hareket olayı, değil mi?
8:52 - 8:55

Biraz veri hakkında düşünelim.
8:55 - 8:58

Veri çok çok farklı formatlarda geliyor
8:58 - 9:01

İnternetin çeşitliliğini düşünün, internete her türlü veriyi
9:01 - 9:04

koyabilmeniz gerçekten çok önemli bir şeydir.
9:04 - 9:06

İşte veri var. Her tür veri hakkında konuşabilirim.
9:07 - 9:11

Hükümet verileri hakkında konuşabiliriz, kurumsal veri gerçekten önemlidir,
9:11 - 9:14

bilimsel veriler var, kişisel veriler var,
9:14 - 9:16

hava verileri var, etkinlikler hakkında
9:16 - 9:20

konuşmalar hakkında veri var, haberler var ve bu gibi birçok şey.
9:20 - 9:23

Sadece birkaçına değineceğim
9:23 - 9:25

yani ne kadar çeşitli olduğunu anladınız,
9:25 - 9:29

ve ne kadar çok gizli potansiyeli olduğunu gördünüz.
9:29 - 9:31

Hükümet verileri ile başlayalım.
9:31 - 9:33

Barack Obama, konuşmasında
9:33 - 9:38

Amerikan hükümeti verilerinin internette erişilebilir formatlarda
9:38 - 9:40

yer alacağını söyledi.
9:40 - 9:42

Ve umuyorum onu bağlı veri olarak koyarlar.
9:42 - 9:44

Bu önemlidir. Bu neden önemlidir?
9:44 - 9:47

Sadece saydamlık için değil, evet hükümette saydamlık önemlidir,
9:47 - 9:50

fakat bu verinin -- tüm hükümet birimlerinden toplanan bu verinin --
9:50 - 9:55

ne kadarının Amerikadaki yaşam hakkında olduğunu bir düşünün.
9:55 - 9:57

Gerçekten faydalıdır. Değerlidir.
9:57 - 9:59

Onu şirketimde kullanabilirim.
9:59 - 10:01

Öğrenci olarak ödevimi yaparken kullanabilirim.
10:01 - 10:04

Yani bu veriyi elverişli kılarak dünyayı daha iyi bir
10:04 - 10:06

yer yapmaktan söz ediyoruz.
10:06 - 10:10

Eğer bu işteyseniz -- yani bir bakanlıktaki verilerin
10:10 - 10:12

birazını biliyorsanız, çoğu kez bu insanların
10:12 - 10:15

bu veriyi saklamak istediklerini görürsünüz.
10:15 - 10:18

Hans buna veritabanı kucaklama diyor.
10:18 - 10:20

Veritabanını kucaklarsan ve ona güzel bir site
10:20 - 10:22

yapana kadar gitmesine izin vermezsin.
10:22 - 10:24

Açıkçası bunun yerine,
10:24 - 10:26

tamam, yap bir güzel site,
10:26 - 10:28

ben kimim ki güzel site yapmayın diyorum?
10:28 - 10:31

Güzel bir site yap ama önce
10:31 - 10:34

bize el değmemiş veriyi ver,
10:34 - 10:36

veriyi istiyoruz.
10:36 - 10:38

El değmemiş, saf veriyi istiyoruz.
10:38 - 10:41

Artık ham veriyi istemek zorundayız.
10:41 - 10:43

Ve bunu denemenizi istiyorum, anlaştık mı?
10:43 - 10:44

"Ham" diyin
10:44 - 10:45

Seyirciler: Ham
10:45 - 10:46

Tim Berners-Lee: "Veri" der misiniz?
10:46 - 10:47

Seyirciler: Veri
10:47 - 10:48

TBL: "Şimdi" der misiniz?
10:48 - 10:49

Seyirciler: Şimdi!
10:49 - 10:51

TBL: Pekala, şimdi ham veri!
10:51 - 10:53

Seyirciler: Şimdi ham veri!
10:53 - 10:57

Deneyin bunu. Bu önemlidir çünkü vatandaş olarak vergi vermenize rağmen
10:57 - 10:59

onların bu verileri elde tutmak ve size vermemek
10:59 - 11:03

için ne kadar çok mazeret ürettiğini tahmin bile edemezsiniz.
11:03 - 11:05

Ve bu sadece Amerika değil, tüm dünyada böyle.
11:05 - 11:08

Ve bu sadece hükümetlerde böyle değil tabii ki, kurumlar da öyle.
11:08 - 11:11

Veri üzerine birkaç düşünceye daha değineceğim.
11:11 - 11:16

Burada TED'deyiz ve insanlığın karşılaştığı çok büyük
11:16 - 11:21

sorunlar için her daim bilinçliyiz: kanserin tedavisi
11:21 - 11:24

Alzheimer hastalarının beynini anlamak,
11:24 - 11:27

biraz daha istikrarlı yapmak için ekonomiyi anlamak,
11:27 - 11:29

dünyanın nasıl işlediğini anlamak.
11:29 - 11:31

Bunları çözecek olan insanlar -- bilim insanları --
11:31 - 11:33

kafalarında düşünceyi yarıladılar,
11:33 - 11:36

bunları internet üzerinden iletmeye çalışıyorlar.
11:36 - 11:39

Fakat şu anda insan ırkının sahip olduğu bilgi birikimi
11:39 - 11:42

veritabanlarında, bilgisayarlarda öylece duruyor,
11:42 - 11:45

ve gerçekten şu an paylaşılmıyor.
11:45 - 11:48

Aslında bir alana değineceğim --
11:48 - 11:50

Alzheimer'a baktığınızda, örneğin,
11:50 - 11:53

ilaç keşfi -- yeni yeni ortaya çıkan çok fazla bağlı veri var
11:53 - 11:55

çünkü bu alandaki bilim insanları
11:55 - 11:58

bu yığınlardan bir şeyler çıkarmanın harika bir yolu
11:58 - 12:02

olduğunu fark ettiler, çünkü bir veritabanında genler
12:02 - 12:05

başka bir veritabanında protein verileri var.
12:05 - 12:08

Ve şimdi buna yapıştılar -- bağlı veri --
12:08 - 12:11

ve muhtemelen sormayacağınız soruları artık sorabiliyorlar.
12:11 - 12:13

Ben değil -- onlar soracak.
12:13 - 12:15

Sinyal transdüksiyonunda yer alan ve ayrıca
12:15 - 12:17

piramitsel nöronlara bağlı proteinler hangileridir?
12:17 - 12:20

Bu ağız dolusu lafları alın ve Google'da aratın.
12:20 - 12:23

Tabii ki bu sorunun cevabını içeren hiçbir sayfa bulamazsınız
12:23 - 12:25

çünkü daha önce kimse sormadı bu soruyu.
12:25 - 12:27

223,000 tane sonuç --
12:27 - 12:29

ama hiçbirini kullanamazsınız.
12:29 - 12:32

Şimdi bir araya getirdikleri bağlı veriye sorarsınız
12:32 - 12:36

32 sonuç, herbiri bu özelliklere sahip proteinlerdir ve bunları
12:36 - 12:38

inceleyebilirsiniz.
12:38 - 12:41

Bir bilim insanı olarak farklı disiplinleri bir araya getiren
12:41 - 12:43

bu soruları sorabilme gücünüzün olması gerçekten
12:43 - 12:46

başlı başına bir değişim.
12:46 - 12:48

Bu çok çok önemlidir.
12:48 - 12:50

Şu anda bilim insanlarının yoluna tamamen
12:50 - 12:55

taş konulmuş durumda, diğer bilim insanlarının topladığı veriler kilitli
12:55 - 12:58

ve tüm bu büyük insanlık sorunlarını çözmek için bu kilidi açmalıyız.
12:58 - 13:02

Eğer böyle devam edersem, tüm verilerin büyük kurumlardan geldiğini ve
13:02 - 13:05

sizinle hiç ilgisi olmadığını sanacaksınız.
13:05 - 13:07

Ama bu doğru değil.
13:07 - 13:09

Aslında veri hayatımızdadır.
13:09 - 13:12

Gidip favori sosyal ağınıza bağlanırsınız,
13:12 - 13:14

ve "Bu benim arkadaşım." dersiniz.
13:14 - 13:17

Hop! Bağlantı. Veri.
13:17 - 13:20

Dersiniz ki "Bu fotoğraf, bu kişiyi gösteriyor."
13:20 - 13:23

Hop! Bu veridir. Veri, veri, veri.
13:23 - 13:25

Sosyal ağ sitenizde ne zaman bir şeyler yapsanız,
13:25 - 13:29

o sosyal ağ sitesi bu veriyi alır ve kullanır -- onu yeniden amaçlar --
13:29 - 13:33

ve o sitedeki diğer insanların hayatını daha ilginç hale getirir.
13:33 - 13:35

Fakat başka bir bağlı veri sitesine gittiğinizde
13:35 - 13:38

ve farz edin ki bu seyahat ile ilgili bir site,
13:38 - 13:41

dersiniz ki, "Bu fotoyu bu gruptaki herkese göndermek istiyorum,"
13:41 - 13:43

o vakit duvarları aşamazsınız.
13:43 - 13:45

Ekonomist dergisi bu konuda bir makale yazdı ve birçok insan bloglarında değindi
13:45 - 13:46

olağanüstü bir karmaşa.
13:46 - 13:48

Yığınları ayırmanın yolu sosyal ağ sitelerinin
13:48 - 13:50

birbiriyle uyumlu olmasını sağlamaktır.
13:50 - 13:52

Bunu bağlı veri ile yapmalıyız.
13:52 - 13:55

Son bir veri türünden bahsedeceğim, belki de en heyecan verici olanı.
13:55 - 13:58

Buraya gelmeden önce, OpenStreetMap'te yerine baktım
13:58 - 14:00

OpenStreetMap bir haritadır ama aynı zamanda bir vikidir.
14:00 - 14:03

Odaklan ve oradaki karemsi şey bir tiyatro -- şu an bulunduğumuz alan --
14:03 - 14:05

Terrace Tiyatrosu . Onun bir adı yoktu.
14:05 - 14:07

Düzenle moduna girebilirim, tiyatroyu seçebilirim,
14:07 - 14:12

altına isim ekleyebilirim ve ardından kaydedebilirim.
14:12 - 14:15

ve şimdi OpenStreetMap.org sitesine giderseniz
14:15 - 14:18

ve bu mekanı bulursanız, Terrace Tiyatrosunun artık bir ismi olduğunu göreceksiniz.
14:18 - 14:20

Ben yaptım. Ben.
14:20 - 14:22

Haritada yaptım onu, ben yaptım!
14:22 - 14:24

Onu oraya ekledim. Ve, ne biliyor musunuz?
14:24 - 14:27

O sokak haritası herkesin üzerine düşen parçayı yapmasından ibaret
14:27 - 14:30

ve muazzam bir kaynak oluşturur
14:30 - 14:33

çünkü herkes kendi sokağını ekliyor.
14:33 - 14:36

Ve işte bağlı veri tamamen bundan ibarettir.
14:36 - 14:39

İnsanların üzerine düşeni yapması
14:39 - 14:42

ufak bir katkı sağlaması ve hepsinin bağlanmasıdır.
14:42 - 14:45

Bağlı veri böyle işler.
14:45 - 14:49

Siz üzerinize düşeni yaparsanız, diğer herkes kendisinin.
14:49 - 14:53

Oraya koyacak çok fazla veriye sahip olmayabilirsiniz ama nasıl
14:53 - 14:56

talep edeceğinizi biliyorsunuz.
14:56 - 14:58

Ve biz bunu denedik.
14:58 - 15:02

Yani, bağlı veri -- muazzamdır.
15:02 - 15:05

Ben size sadece birkaç ufak kısmını anlattım.
15:05 - 15:07

Hayatımızın her anında veri var,
15:07 - 15:10

çalışma ve keyfin her yönünde,
15:10 - 15:13

ve bu sadece verinin geldiği yerlerin sayısından ibaret değildir,
15:13 - 15:16

onları bağlamak da önemlidir.
15:16 - 15:19

Ve veriyi bağladığınızda, sadece internet ve
15:19 - 15:22

dokümanlardan ibaret olmayan bir güç elde edersiniz.
15:22 - 15:26

Ondan çıkan bu muazzam güce kavuşursunuz.
15:26 - 15:29

Şimdi bunun harika bir fikir
15:29 - 15:33

olduğunu düşünen insanlar olarak bunu yapmamız gereken bir noktadayız.
15:33 - 15:36

Ve tüm insanlar -- ve eminim TED'de hemen bir geri dönüş alınmazsa bile --
15:36 - 15:38

bu çalışmaya katkı sağlayacak insanlar var,
15:38 - 15:41

çünkü esas fayda herkes bunu yapmaya başladığında ortaya çıkacaktır
15:41 - 15:45

onlar bunu yapacaktır çünkü onlar başkaları da yaptığında
15:45 - 15:48

güzel olan işleri yapmakta öncüdürler.
15:48 - 15:50

İşte buna bağlı veri diyoruz.
15:50 - 15:52

Yapmanızı istiyorum.
15:52 - 15:54

Talep etmenizi istiyorum.
15:54 - 15:56

Ve bence bu yaymaya değer bir fikir.
15:56 - 15:57

Teşekkürler.
15:57 - 16:00

(Alkış)

Title:: Tim Berners-Lee: Bir Sonraki Ağ Üzerine
Speaker:: Tim Berners-Lee
Description:: 20 yıl önce, Tim Berners-Lee Dünya Çapında Ağ'ı (World Wide Web, kısaca WWW) icat etti. Bir sonraki projesi olarak, ağın kelimeler, resimler ve videolar için yaptığı: verilerimizin kilidini açma ve onu birlikte kullanma yolumuzu yeniden ifade etme işini bu kez numaralar için yapacak, açık ve bağlı veriler için bir ağ oluşturuyor.

more » « less
Video Language:: English
Team:: closed TED
Project:: TEDTalks
Duration:: 16:32

Gani Simsek added a translation

Turkish subtitles

Revisions

Revision 1

Gani Simsek

Tim Berners-Lee: Bir Sonraki Ağ Üzerine

Revisions

Our website uses cookies

Operating cookies (Required)