Return to Video

Η ιστορία του θεάτρου 1-από την λατρεία στο θέατρο

  • 0:06 - 0:09
    Η ιστορία του δυτικού θεάτρου
  • 0:13 - 0:16
    Από την τελετουργία στο θέατρο
  • 0:20 - 0:22
    Η καταγωγή του θεάτρου
  • 0:22 - 0:25
    μπορεί να τοποθετηθεί στο θρησκευτικό κύκλο ή το ορθογώνιο παραλληλόγραμμο
  • 0:25 - 0:31
    την ορχήστρα ή το χώρο όρχησης (χορού), που ήταν τοποθετημένος στη βάση ενός λόφου.
  • 0:31 - 0:33
    Σε αυτό το σημείο λατρευόταν ο Διόνυσος,
  • 0:33 - 0:36
    ο θεός της γονιμότητας και του κρασιού...
  • 0:36 - 0:40
    που σύμφωνα με το μύθο ξεπήδησε από το μηρό του Δία..
  • 0:40 - 0:46
    Η λατρεία του Διονύσου ήταν από τη φύση της εκστατική.
  • 0:51 - 0:52
    Κατά τον 6ο αι. π.Χ.
  • 0:52 - 0:56
    η λατρεία απέκτησε σταθερή δομή και έγινε μέρος μιας ολόκληρης τελετουργίας.
  • 0:56 - 1:01
    Οι γυναίκες δεν είχαν πλέον δικαίωμα να συμμετάσχουν.
  • 1:06 - 1:07
    Κοντά στην ορχήστρα,
  • 1:07 - 1:10
    κατασκευάστηκε ένας ναός του Διονύσου
  • 1:10 - 1:12
    και στη μέση της ορχήστρας
  • 1:12 - 1:15
    ήταν τοποθετημένος ένας βωμός, η θυμέλη..
  • 1:15 - 1:17
    Θεωρείται πώς
  • 1:17 - 1:19
    η γιορτή άρχιζε
  • 1:19 - 1:21
    με την τελετουργική θυσία ενός ζώου,
  • 1:21 - 1:23
    του "τράγου"
  • 1:23 - 1:28
    Ένας χορός, πιθανά ενδεδυμένος με ομοιόμορφο τρόπο, αποτελούμενος από περίπου 50 άνδρες
  • 1:28 - 1:33
    τραγουδούσε, συνοδευόμενος από μια περισσότερο ή λιγότερο Ανατολίτικη στο άκουσμα μουσική,
  • 1:33 - 1:35
    τον λεγόμενο διθύραμβο
  • 1:35 - 1:39
    ένα θρησκευτικό άσμα προς τιμήν του Διονύσου
  • 1:39 - 1:41
    Οι συμβολικές κινήσεις του χορού
  • 1:41 - 1:44
    φαίνεται πως ήταν στενά συσχετισμένες
  • 1:44 - 1:50
    με το περιεχόμενο των ασμάτων που τραγουδούσαν.
  • 1:52 - 1:53
    Ο ποιητής
  • 1:53 - 1:55
    Αρίων φέρεται να
  • 1:55 - 1:57
    ήταν ο πρώτος που εξέλιξε τον διθύραμβο
  • 1:57 - 2:00
    σε αφηγηματική έκθεση
  • 2:01 - 2:05
    Με τον Αρίονα η ομορφιά της γλώσσας εισέβαλε στο τελετουργικό της γιορτής.
  • 2:05 - 2:06
    Προς το τέλος του 5ου αι. π.Χ.
  • 2:06 - 2:09
    στην Αθήνα,
  • 2:09 - 2:12
    η άνοδος της δημοκρατίας
  • 2:12 - 2:14
    ζητούσε να δώσει σε όλους τους άρρενες κατοίκους
  • 2:14 - 2:16
    της μεσαίας και της κατώτερης τάξης
  • 2:16 - 2:19
    το δικαίωμα του λόγου όσον αφορά τις πολιτικές υποθέσεις.
  • 2:19 - 2:20
    Σε αυτή την περίοδο
  • 2:20 - 2:22
    ένας δημιουργός διθυράμβων
  • 2:22 - 2:23
    ονόματι Θέσπις
  • 2:23 - 2:27
    χρεώνεται με την καινοτομία της εκτέλεσης των διθυράμβων
  • 2:27 - 2:28
    με έναν νέο τρόπο.
  • 2:28 - 2:30
    Σύμφωνα με αυτόν ένας ηθοποιός
  • 2:30 - 2:33
    υποκρινόταν τους χαρακτήρες των τραγουδιών.
  • 2:33 - 2:35
    Χρησιμοποίησε μάσκες,
  • 2:35 - 2:38
    προκειμένου να διαχωρίσει τους διαφορετικούς χαρακτήρες.
  • 2:38 - 2:41
    Έγινε εκείνος που αποκρινόταν ή αλλιώς ο υποκριτής. (ὑποκρίνομαι-=αποκρίνομαι)
  • 2:41 - 2:44
    Με το να φέρει μία μάσκα, για παράδειγμα, αυτή ενός θεού,
  • 2:46 - 2:48
    εκείνος έκανε ένα βήμα προς τα έξω από την φυσιολογική του υπόσταση:
  • 2:48 - 2:50
    ό,τι είναι γνωστό ως έκ-σταση,
  • 2:50 - 2:52
    και βρισκόταν σε μια κατάσταση θεοληψίας (κατεχόταν δηλ. από το πνεύμα του λατρευόμενου θεού)
  • 2:52 - 2:54
    και ενθουσιασμού (εν-θεός)
  • 2:54 - 2:57
    Ο υποκριτής μιλούσε και ενεργούσε ως θεός
  • 2:57 - 3:01
    ενώ παράλληλα έκανε διάλογο με τον κορυφαίο του Χορού και τα μέλη του
  • 3:01 - 3:04
    οι οποίοι λειτουργούσαν ως αφηγητές και σχολιαστές καταστάσεων.
  • 3:04 - 3:06
    Αυτός ο νέος τρόπος παράστασης,
  • 3:06 - 3:09
    βασισμένος πάνω σε ένα γραμμένο κείμενο, και
  • 3:09 - 3:10
    ας μην το ξεχνάμε,
  • 3:10 - 3:13
    με την παρουσία κοινού,
  • 3:17 - 3:20
    μπορεί να ήταν η στιγμή γένεσης του θεάτρου
  • 3:20 - 3:22
    όπως το γνωρίζουμε σήμερα.
  • 3:24 - 3:27
    Φημολογείται πως ο Θέσπης ταξίδευε με μια άμαξα..
  • 3:27 - 3:31
    Αυτό σημαίνει πως παρουσίαζε τα έργα του σε διάφορες ελληνικές πόλεις.
  • 3:31 - 3:33
    Το είδος αυτό του περιφερόμενου θεάτρου
  • 3:33 - 3:35
    διατηρεἰται έως και αργά μετά το μεσαίωνα.
  • 3:42 - 3:45
    Το 534 π.Χ.
  • 3:45 - 3:47
    στη διάρκεια μια ετήσιας γιορτής
  • 3:47 - 3:49
    με το όνομα τα "έν ἄστει Διονύσια" (ή αλλιώς τα Μεγάλα Διονύσια")
  • 3:49 - 3:54
    θεσπίστηκε ένας διαγωνισμός για την καλύτερη τραγωδία από τον κυβερνήτη των Αθηνών εκείνης της εποχής,
  • 3:54 - 3:56
    τον Πεισίστρατο
  • 3:56 - 4:00
    Ο Θέσπης κέρδισε αυτό τον πρώτο καταγεγραμμένο διαγωνισμό
  • 4:00 - 4:03
    Ο μαθητής του Θέσπη, ο Φρύνιχος
  • 4:03 - 4:07
    πιστώνεται με την εισαγωγή στο δράμα γυναικείων χαρακτήρων,
  • 4:07 - 4:10
    τους οποίους όμως ερμήνευαν άνδρες, που φορούσαν μάσκες.
  • 4:11 - 4:14
    Αυτός επίσης εισήγαγε σύγχρονα θέματα
  • 4:14 - 4:17
    ενώ κέρδισε στον διαγωνισμό με το έργο του Φοίνισσαι,
  • 4:17 - 4:21
    το οποίο πανηγύριζε την ήττα του Πέρση βασιλιά Ξέρξη
  • 4:21 - 4:23
    στη ναυμαχία της Σαλαμίνας.
  • 4:23 - 4:24
    Ωστόσο
  • 4:24 - 4:26
    κανένα από τα έργα του
  • 4:26 - 4:30
    ούτε κανένα άλλο των υπολοίπων δραματουργών του 6ου αι. π.Χ.
  • 4:30 - 4:32
    δεν έχει διασωθεί έως τις μέρες μας.
  • 4:33 - 4:34
    Στη διάρκεια του 5ου αι. π.Χ.
  • 4:34 - 4:37
    η γιορτή των Μεγάλων Διονυσίων
  • 4:37 - 4:40
    ήταν ιδιαίτερα δημοφιλής στην πόλη των Αθηνών.
  • 4:40 - 4:42
    Προσωρινοί ξύλινοι πάγκοι και βαθμίδες
  • 4:42 - 4:45
    χτίστηκαν στην πλαγιά της Ακρόπολης
  • 4:45 - 4:48
    Παρατηρήστε το ορθογώνιο σχήμα αυτής της ορχήστρας.
  • 4:49 - 4:52
    Στη διάρκεια της γιορτής ένα ορθογώνιο οίκημα
  • 4:52 - 4:53
    με το όνομα η σκηνή,
  • 4:53 - 4:55
    χτίστηκε
  • 4:55 - 4:57
    πίσω από την ορχήστρα,
  • 4:57 - 4:58
    όπου ο υποκριτής
  • 4:58 - 5:00
    ο οποίος υποδυόταν πολλούς ρόλους
  • 5:00 - 5:04
    μπορούσε να αλλάξει το κοστούμι του και τη μάσκα του.
  • 5:04 - 5:06
    Είναι επίσης πιθανόν η σκηνή αυτή καθαυτή
  • 5:06 - 5:09
    να χρησίμευε ώστε να αναπαραστήσει τον τόπο των έργων
  • 5:09 - 5:14
    συνήθως μπροστά σε ένα ναό, παλάτι ή ένα απλό οίκημα.
  • 5:14 - 5:17
    Τυπικά υπήρχαν δύο ή τρεις πόρτες στη σκηνή
  • 5:17 - 5:20
    που οδηγούσαν έξω στην ορχήστρα
  • 5:20 - 5:25
    και από τις οποίες ο ηθοποιός μπορούσε να μπει ή να βγει.
  • 5:25 - 5:26
    Μόνο πολύ αργότερα,
  • 5:26 - 5:29
    κατά τον 4ο αι. π.Χ.
  • 5:29 - 5:32
    η σκηνή έγινε από πέτρα και κατά συνέπεια απέκτησε μόνιμο χαρακτήρα.
  • 5:32 - 5:34
    Από τις εκατοντάδες τραγωδίες
  • 5:34 - 5:37
    που γνωρίζουμε ότι γράφτηκαν κατά τον 5οαι. π.Χ.
  • 5:37 - 5:41
    μόλις 32 έργα τριών τραγικών ποιητών έχουν διασωθεί έως τις μέρες μας.
  • 5:41 - 5:45
    Ο πρώτος από αυτούς τους δραματουργούς ήταν ο Αισχύλος
  • 5:45 - 5:48
    Αυτός περιόρισε τη σημασία του χορού
  • 5:48 - 5:51
    και μείωσε τον αριθμό σε 12 άτομα.
  • 5:51 - 5:53
    Πιθανά είναι εκείνος που εισήγαγε και τον δεύτερο υποκριτή
  • 5:53 - 5:57
    καθιστώντας έτσι δυνατό το διάλογο μεταξύ των χαρακτήρων.
  • 5:57 - 5:59
    Ο καθένας από τους δύο ηθοποιούς
  • 5:59 - 6:02
    συνήθως υποδυόταν περισσότερους από έναν ρόλους,
  • 6:02 - 6:04
    συμπεριλαμβανομένων φυσικά και γυναικείων χαρακτήρων.
  • 6:06 - 6:09
    Φορούσαν συνεχώς ζωγραφισμένες μάσκες οι οποίες ήταν φτιαγμένες από
  • 6:09 - 6:11
    φελλό ή ελαφρύ ξύλο.
  • 6:12 - 6:14
    Πιο συγκεκριμένα πάνω σε απεικονίσεις που σώζονται σε αρχαίους αμφορείς
  • 6:14 - 6:18
    βλέπουμε αυτές τις τραγικές μάσκες και τα κοστούμια των ηθοποιών.
  • 6:18 - 6:21
    Παρόλα αυτά στις περισσότερες των περιπτώσεων οι απεικονίσεις αυτές
  • 6:22 - 6:25
    προέρχονται από μια περίοδο αρκετά μεταγενέστερη από τον 5ο αι. π.Χ.
  • 6:31 - 6:35
    Υποκριτές με τα κουστούμια τους.
  • 6:36 - 6:39
    Μέλη του χορού με μάσκες
  • 6:41 - 6:44
    Υποκριτές με τα κοστούμια τους.
  • 6:44 - 6:47
    Ο Αισχύλος έχει γράψει περίπου 80 έργα,
  • 6:47 - 6:49
    αν και διασώζονται μόνο 7 από αυτά.
  • 6:49 - 6:51
    Τώρα βλέπουμε μια σύντομη περίληψη
  • 6:51 - 6:55
    μιας τηλεοπτικής εγγραφής της τραγωδίας του "Αγαμέμνων",
  • 6:55 - 6:58
    στην οποία οι ηθοποιοί φορούσαν μάσκες.
  • 6:58 - 7:01
    Προσέξτε πως η συγκεκριμένη παράσταση είναι σε εσωτερικό χώρο.
  • 7:01 - 7:05
    Ωστόσο την εποχή του Αισχύλου οι υποκριτές υποδύονταν το ρόλο τους σε εξωτερικό χώρο
  • 7:05 - 7:08
    με χιλιάδες θεατές.
  • 7:08 - 7:09
    Κατά συνέπεια
  • 7:09 - 7:13
    η παράσταση είχε λιγότερο ρεαλιστικό χαρακτήρα.
  • 7:13 - 7:16
    Το έργο ξεκινά με ένα Πρόλογο
  • 7:16 - 7:19
    Ο φρουρός στέκεται στη σκεπή της σκηνής
  • 7:19 - 7:22
    η οποία αναπαριστά το παλάτι του Αγαμέμνονα
  • 7:22 - 7:24
    Περιμένει ένα σινιάλο
  • 7:24 - 7:28
    το οποίο θα ανακοινώνει την πτώση της Τροίας στους Έλληνες στρατιώτες.
  • 7:28 - 7:33
    Φύλακας: Η θέση της φωτιάς δείχνει πως τελικά η Τροία έπεσε.
  • 7:34 - 7:38
    Στη συνέχεια έρχεται η Πάροδος ή αλλιώς η είσοδος του Χορού,
  • 7:38 - 7:41
    που εδώ αποτελείται από γέροντες πολίτες,
  • 7:41 - 7:44
    οι οποίοι αφηγούνται και τραγουδούν άσματα γύρω από τον πόλεμο της Τροίας.
  • 7:44 - 7:48
    Χορός: Αυτός ο αιματοβαμμένος βασιλιάς ο Αγαμέμνων...
  • 7:48 - 7:50
    Η βασίλισσα Κλυταιμνήστρα εμφανίζεται
  • 7:50 - 7:52
    και ο Χορός μαθαίνει από εκείνη
  • 7:52 - 7:54
    πως η Τροία έπεσε.
  • 7:54 - 7:55
    Χορός: Κλυταιμνήστρα
  • 7:55 - 8:00
    Κλυταιμνήστρα: Οι Έλληνες στρατιώτες κατέλαβαν την πόλη του Πριάμου.
  • 8:01 - 8:05
    Εμφανίζεται ένας αγγελιοφόρος, ο οποίος επιβεβαιώνει τις ειδήσεις.
  • 8:05 - 8:08
    Αγγελιοφόρος: Βασιλιά Αγαμέμνονα, καλωσορίστε τον!
  • 8:09 - 8:11
    Ο βασιλιάς εισέρχεται στη σκηνή με το άρμα του. Μαζί του είναι και η Κασσάνδρα,
  • 8:11 - 8:13
    μια πριγκίπισσα των Τρώων
  • 8:13 - 8:17
    την οποία έχει πάρει μαζί του σαν σκλάβα και παλλακίδα.
  • 8:17 - 8:18
    Αγαμέμνων: Χαιρετίζω το Άργος
  • 8:18 - 8:20
    και τους θεούς αυτού του αιματοβαμμένου γένους.
  • 8:20 - 8:23
    Η Κλυταιμνήστρα τον καλωσορίζει
  • 8:23 - 8:24
    εξομολογούμενη την αγάπη της.
  • 8:24 - 8:28
    Κλυταιμνήστρα: Δεν είναι ντροπή να εξομολογηθώ μπροστά σου την αγάπη μου, για τον άντρα αφέντη μου
  • 8:28 - 8:31
    Ο Αγαμέμνων όμως είναι ψυχρός απέναντί της.
  • 8:31 - 8:36
    Αγαμέμνων: Τα λόγια σου, όπως και η απουσία μου κράτησαν πάρα πολύ.
  • 8:36 - 8:39
    και τελικά βαδίζει πάνω στο χαλί
  • 8:39 - 8:40
    που είναι βαμμένο κόκκινο
  • 8:40 - 8:42
    καθώς μπαίνει μέσα στο παλἀτι
  • 8:44 - 8:48
    Αγαμέμνων: Αν αυτό σημαίνει τόσο πολλά..
  • 8:51 - 8:53
    Η Κασσάνδρα αναγγέλλει στο Χορό
  • 8:53 - 8:55
    ότι θα δουν το βασιλιά τους νεκρό.
  • 8:55 - 8:58
    Κασσάνδρα: Θρηνεί κανείς για τη σκλάβα που θα σφαχτεί
  • 8:58 - 9:01
    Οι φόβοι του Χορού μεγαλώνουν
  • 9:01 - 9:08
    καθώς ακούνε τις κραυγές πόνου του Αγαμέμνονα μέσα από το παλάτι (ακούγονται οι κραυγές του Αγαμέμνονα)
  • 9:11 - 9:13
    Η Κλυταιμνήστρα εμφανίζεται,
  • 9:13 - 9:17
    καθώς στέκεται πάνω από τα κορμιά του συζύγου της και της Κασσάνδρας.
  • 9:17 - 9:21
    Κάνει γνωστό πως τον σκότωσε για να εκδικηθεί για την Ιφιγένεια,
  • 9:21 - 9:28
    την κόρη τους που είχε θυσιαστεί προκειμένου ο ελληνικός στόλος να πλεύσει προς την Τροία.
  • 9:28 - 9:32
    Κλυταιμνήστρα: Δοξασμένος επαναστάτης
  • 9:32 - 9:35
    Στη συνέχεια η βασίλισσα συναντιέται με τον εραστή της τον Αίγισθο.
  • 9:35 - 9:37
    Μαζί αναλαμβάνουν την εξουσία.
  • 9:37 - 9:40
    Αίγισθος: Σύντομα (απευθύνεται στο Χορό) θα είσαι υπάκουος στην εξουσία!
  • 9:40 - 9:48
    Ο Χορός ανακοινώνει πως ο γιος της Κλυταιμνήστρας, ο Ορέστης, θα επιστρέψει από την εξορία για να εκδικηθεί για τον πατέρα του.
  • 9:48 - 9:49
    Χορός: Θα σκοτώσει αυτό το ζευγάρι.
  • 9:49 - 9:53
    Αίγισθος: Εσύ και εγώ θα κυβερνήσουμε
  • 9:53 - 9:56
    Έξοδος: ο χορός φεύγει από τη σκηνή
  • 9:56 - 10:03
    Με αυτή την τραγωδία, μέρος της τριλογίας με το όνομα Ορέστεια, η οποία ακολουθούνταν από ένα σατυρικό δράμα, ο Αισχύλος κέρδισε το 453 π.Χ. τον ετήσιο διαγωνισμό των Μεγάλων Διονυσίων.
Title:
Η ιστορία του θεάτρου 1-από την λατρεία στο θέατρο
Description:

On the origins of Western theater, ancient Greek theatre. More on this subject - Mark Damen:
http://www.usu.edu/markdamen/ClasDram/chapters/021origins.htm
Personae:
Dionysus, Zeus, Arion, Thespis, hypokrites - the answerer, Peisistratus, Phrynichus, Xerxes, Phoenician women, Aeschylus, Agamemnon, Clytemnestra, Cassandra, Aegisthus.
Terms:
thymele - altar, tragos - goat, dithyramb - hymn in honor of Dionysus, chorus, extase, enthoustase, The City of Dionysia Festival in Athens, tragedy, Trojan war, skene, prologue, parados, exodus.
more » « less
Video Language:
English
Duration:
10:23

Greek subtitles

Revisions

Our website uses cookies for analysis purposes.