-
Mi trakuras la mondon por paroli
pri Darvino,
-
kaj mia plej kutima temo estas
-
ties stranga rezonadinversigo.
-
Tiu kunmetaĵo venas de frutempa kritikinto,
-
kaj mi ŝatas tiun citaĵon de li,
nepre legendan:
-
"En tiu teorio, ekzamenota de ni,
Fundamenta Nescio estas la kreinto,
-
kaj ni povas aserti kiel esenca principo
de la sistemo
-
tion, ke por fari perfektan kaj mirindan maŝinon,
-
ne necesas scii kiel ĝin konstrui.
-
Atenta ekzamenado rivelos,
ke tiu propono esprimas
-
koncize la kernan enhavon de la Teorio,
-
kaj por resumi la penson de S-ro Darvino,
-
kiu, per stranga rezonadinversigo,
-
ŝajnas krei,
ke absoluta nescio kvalifikiĝas
-
por anstataŭi absolutan saĝecon
pri kreativaj sukcesoj".
-
Trafe, trafe. Kaj temas
ja pri stranga inversigo.
-
Kreisma paskvilo enhavas
tiun mirindan paĝon:
-
"Dua elprovo:
-
Ĉu vi konas konstruaĵon, konstruitan
de neniu? Jes / Ne.
-
Ĉu vi konas pentraĵon, pentritan
de neniu? Jes / Ne.
-
Ĉu vi konas aŭton, faritan de neniu
aŭtokonstruanto? Jes / Ne.
-
Se vi respondis "Jes" al unu el tiuj
demandoj, bonvolu klarigi."
-
Nu, miaopinie,
jen ja stranga rezonadinversigo.
-
Ŝajnas ja racie, ke koncepto
-
nepre venas de konceptinto.
-
Tamen, Darvino montras
kiel tio malpravas.
-
Hodiaŭ, tamen, mi parolos pri lia alia
stranga rezonadinversigo,
-
same surpriza, unuavide,
sed iel same grava.
-
Ŝajnas racie, ke ni ŝatas ĉokoladkukon
ĉar ĝi estas dolĉa.
-
Uloj postkuras ulinojn,
ĉar ili estas seksallogaj.
-
Ni amas bebojn, ĉar ili beletas.
-
Kaj kompreneble, ŝercoj ridigas nin,
ĉar ili estas amuzaj.
-
Inversitaj rezonadoj! Jes, ja!
Kaj Darvino montras kial.
-
Komencu ni pri dolĉaĵoj. Nia ŝato por
ili venas antaŭ ĉio de
nia evoluinta suker-detektilo.
-
Ĉar sukero donas energion,
la gusto pria instaliĝis en nia cerbo.
-
Jen kial ni tiel ŝatas sukeron.
-
Dolĉas mielo, ĉar ni ŝatas ĝin.
Ne "ni ŝatas ĝin, ĉar ĝi dolĉas."
-
Mielo neniel dolĉas per si mem.
-
Rigardu glukozmolekulojn
tiel longe, kiel vi volas,
-
vi neniam vidos kial ili dolĉas.
-
Anstataŭ, esploru vian cerbon
por tion kompreni.
-
Do se vi pensas, ke unue venis dolĉeco,
-
kaj ke ni poste evoluis por ŝati ĝin,
-
vi eraras kiel kreisto.
Fakte, okazis la inverso.
-
Dolĉeco naskiĝis kun evoluinta gusto.
-
Tiuj junaj knabinoj ne estas seksallogaj per si mem.
-
Bonŝance, ĉar se okazus la malo,
-
Patrino Naturo havus problemon:
-
kiel diable inciti tiujn ĉimpanzojn
al sekskuniĝo?
-
Nu, eble vi pensos:
"Ha, jen bona solvo: halucinoj!"
-
Kompreneble, tamen jen solvo pli rapida:
-
Evoluigu la ĉimpanzojn, por ke ili ŝatu
tiun eksteran aspekton,
-
kaj ŝajne, estas ekzakte tio, kio okazis.
-
Estas tutsimple.
-
Antaŭ ses milionoj da jaroj,
la ĉimpanzoj kaj ni evoluis malsammaniere.
-
Ni fariĝis tute senvilaj, kredu aŭ ne;
-
ial, ili restis vilaj.
-
Malokaze, tio estus probable
la pinto de seksallogeco.
-
Nia ŝato por sukero venas de instinkta
prefero por energiaj manĝaĵoj.
-
Tiu ŝato ne estis konceptita
por ĉokoladkukoj.
-
Ĉokoladkuko estas supernormala stimulo.
-
La esprimon eltrovis Niko Tinbergen,
-
kiu faris famkonatan
eksperimenton kun mevoj.
-
Sur la bekoj de mevoj vidiĝas
oranĝa makuleto.
-
Kiam li prezentis pli grandan,
pli brilan oranĝan makuleton,
-
mevidoj bekfrapis ĝin pli forte.
-
Ili ŝatis la superstimulon prezentitan.
-
Tion oni vidas kun ĉokoladkuko.
-
Ĝi estas superstimulo por nia
evoluinta instinkto.
-
Kaj multas la superstimuloj;
ĉokoladkuko estas nur unu el ili.
-
Oni trovas multajn por seksallogeco.
-
Kaj same por beleteco.
Jen vere bona ekzemplo.
-
Gravas, ke ni amu bebojn,
ke ni ne abomenu malbonodorajn vindaĵojn.
-
Beboj devas estigi ĉe ni amon
kaj flegvolon, kaj tion ili faras.
-
Parenteze, freŝdata esploro
montris, ke patrinoj
-
preferas la malbonodorajn vindaĵojn
de siaj propraj beboj.
-
Naturo verkas mistere.
-
Tamen, se beboj aspektus malsame
-- tiel, ekzemple --
-
tiam, ni tion trovus adorinda.
Pri tio ni pensus:
-
"Ho, kia enbrakiginda etulo!"
-
Estas tio la stranga inversigo.
-
Kaj pri la ŝercoj? Nu, temas pri la sama afero,
-
kvankam ĝi estas malpli evidenta.
Jen kial mi priparolas ĝin laste.
-
Kaj mi ne povos diri multon prie.
-
Sed pensu pri ĝi evoluisme.
Nu... kia malfacila laboro,
-
sed iu devas fari ĝin...
-
Plej gravas, ke ni ricevu fortan enan
rekompencon por tio, kiam ni sukcesas.
-
Mi pensas, ke ni trovis la solvon
-- kelkaj kolegoj kaj mi.
-
Temas pri nerva sistemo,
evoluinta por rekompenci la cerbon,
-
kiu faras tedegan kontorlaboraĉon.
-
Se resumi nian penson prian,
-
temas pri la plezuro forigi cimojn.
-
Mi ne havas tempon por ĉiuj detaloj,
-
sed diru ni, ke nur iaj forigoj
estas rekompencitaj.
-
Ni uzas humuron kiel
nervosciencan esplorilon,
-
ŝaltante kaj malŝaltante humuron,
fingrumante la regbutonon de ŝerco
-
-- ne amuze... Ho, pli amuze, nun...
-
ni fingrumu iom pli...
ne, ne plu amuze --
-
Tiumaniere, ni povas ja lerni ion
-
pri la arkitekturo de la cerbo,
-
la funkcia arkitekturo de la cerbo.
-
La ĉefa aŭtoro estas Matthew Hurley,
-
komputila sciencisto, Reginald Adams
estas psikologo, kaj jen mi estas,
-
kune, ni verkas libron pri ĉio-ĉi.
-
Koran dankon.
closed TED
