1
00:00:01,339 --> 00:00:05,991
Закопај ја раката во почвата и слушни ја мојата приказна,

2
00:00:05,991 --> 00:00:11,792
почувствувај го памукот, пченицата и пченката, богатството и славата,

3
00:00:11,792 --> 00:00:15,944
почувствувај го испотениот напор на оние кои работеа пред мене,

4
00:00:15,944 --> 00:00:19,937
закопај ја раката долу во почвата.

5
00:00:26,490 --> 00:00:32,924
Глобалното земјоделие се смени повеќе во нашето време, отколку во претходните 10,000 години.

6
00:00:33,570 --> 00:00:38,179
Но како што и случајот со секоја промена, се појавија конфликти на интереси.

7
00:00:38,871 --> 00:00:43,674
Овој конфликт никаде не е поинтензивен колку што е во приказната за семето.

8
00:00:44,305 --> 00:00:49,119
Во овој филм ќе погледнеме како семето се сменило во земјоделието и во нашата култура,

9
00:00:49,119 --> 00:00:57,678
од свет елемент и дарител на живот; до моќен комодитет, искористен за воведување монопол во глобалното производство на храна.

10
00:00:58,540 --> 00:01:02,893
Овој конфликт помеѓу земјоделството и бизнисот; помеѓу знаењето и контролата;

11
00:01:02,893 --> 00:01:10,066
помеѓу вистината и пропагандата; лежи во срцето на приказната за семето.

12
00:01:10,912 --> 00:01:15,067
Штом една компанијата ќе започне да гледа надоместок за лиценца од секое семе,

13
00:01:15,067 --> 00:01:21,906
таа ги форсира своите генетички модифицирани жетви, за да ги замени домородните жетви кои фармерите и селаните ги одгледувале со милениуми наназад.

14
00:01:21,906 --> 00:01:24,489
Не знаеме што има во нивниот еко-систем.

15
00:01:24,489 --> 00:01:27,019
Не знаеме што имаме: во него.

16
00:01:27,019 --> 00:01:28,711
Тоа нема никаква врска со хранење на светот.

17
00:01:28,711 --> 00:01:32,130
Тоа не се занимава со решавање на некои од овие огромни проблеми со кои се соочуваме денес.

18
00:01:32,130 --> 00:01:35,066
Се работи за контрола на прехрамбениот сектор, за прехрамбената индустрија.

19
00:01:37,897 --> 00:01:45,680
СЕМЕ НА СЛОБОДАТА

20
00:02:03,372 --> 00:02:09,732
ЕВОЛУЦИЈАТА НА РАЗНОВИДНОСТА

21
00:02:14,978 --> 00:02:17,768
Ја започнуваме приказната на семето, пред илјадници години,

22
00:02:17,768 --> 00:02:23,980
во време кога Земјата беше полна со неспоредливи заедници, одалечени едни од други со планини, мориња и пустини.

23
00:02:24,826 --> 00:02:30,363
Се разви огромна разновидност на култури, традиции и јазици низ целата планета,

24
00:02:30,363 --> 00:02:33,675
приспособена на многубројни различни поднебја и еко-системи.

25
00:02:34,921 --> 00:02:39,072
Индивидуалните општества развиле различни идеи низ вековите,

26
00:02:39,072 --> 00:02:45,164
разни космологии, рутини и ритуали; создавајќи бескраен темел на разновидност.

27
00:02:46,610 --> 00:02:52,447
Денес, сеуште постојат заедници низ светот, кај кои се наѕира ова родовско минато.

28
00:02:53,847 --> 00:02:58,447
Сите традиционални култури се засноваат на

29
00:02:58,447 --> 00:03:02,050
признанието дека најважната причина за нашето постоење на Земјата,

30
00:03:02,050 --> 00:03:05,593
е да ја одиграме нашата улога во одржување на животот во сета своја разновидност.

31
00:03:06,731 --> 00:03:09,469
Затоа што семето содржи живот,

32
00:03:10,377 --> 00:03:16,176
семето е од централно значење во репродукцијата на животната култура.

33
00:03:16,976 --> 00:03:22,025
И ако ги разгледате ритуалите во Индија, Африка, Латинска Америка,

34
00:03:22,533 --> 00:03:24,588
семето е нивната срж.

35
00:03:26,050 --> 00:03:28,463
Семето е нашиот живот...

36
00:03:30,970 --> 00:03:35,220
Нашиот опстанок зависи од него.

37
00:03:36,236 --> 00:03:44,885
Садиме семиња за да го пречекаме новиот живот.

38
00:03:44,885 --> 00:03:48,885
Кога едно момче станува маж го опсипуваме со семе.

39
00:03:49,561 --> 00:03:54,907
И кога некој ќе умре, садиме семиња во нивниот гроб.

40
00:03:56,168 --> 00:04:01,014
Семињата не се само за исхрана....

41
00:04:02,999 --> 00:04:06,510
Тие имаат духовно значење...

42
00:04:06,556 --> 00:04:12,546
Ги употребуваме кога изведуваме ритуали.

43
00:04:25,854 --> 00:04:31,083
Разновидноста на нашите предци се пренесе на нивното семе, а со тоа и на нивните земјоделски култури.

44
00:04:31,729 --> 00:04:36,388
Долго пред Дарвин да ја сподели својата теорија за еволуција по пат на природна селекција,

45
00:04:36,388 --> 00:04:40,119
мажи и жени ширум светот го практикуваа тој ист процес:

46
00:04:40,734 --> 00:04:44,805
повторно засејување на семиња кои најдобро се приспособиле кон нивната конкретна околина

47
00:04:44,805 --> 00:04:49,004
и на тој начин, станале дел од процесот на еволуционерна промена.

48
00:04:49,512 --> 00:04:52,617
Во центарот на оваа промена беше семето

49
00:04:52,848 --> 00:04:55,890
кое секоја година одново се жнеело

50
00:04:55,890 --> 00:04:59,196
и можело да се складира, сподели и вкрсти.

51
00:04:59,673 --> 00:05:04,330
Ние сме наследници на оваа богата, глобална биолошка разновиснот.

52
00:05:05,238 --> 00:05:12,857
Колку повеќе гледаме на семето и биолошката разновидност, толку повеќе сфаќаме дека степенот на интелигенција - во самото семе -

53
00:05:12,857 --> 00:05:16,710
и во расплодот кој земјоделците го добиле употребување на семето,

54
00:05:16,710 --> 00:05:20,424
ни го овозможи, не само највисокиот степен на биолошка разновидност,

55
00:05:20,424 --> 00:05:23,381
туку и највисокиот степен на квалитет на храна.

56
00:05:23,381 --> 00:05:25,277
Највисокиот степен на прехрамбена вредност.

57
00:05:26,938 --> 00:05:30,122
Еден посебен вид е недоволен.

58
00:05:30,830 --> 00:05:33,652
Ако го изгубиме тоа и ние сме изгубени.

59
00:05:34,313 --> 00:05:36,959
Земјоделците расплодуваат за издржливост.

60
00:05:36,959 --> 00:05:40,345
Значи тие расплодуваат за соработувачки аранжмани.

61
00:05:40,345 --> 00:05:41,906
Не расплодуваат една култура.

62
00:05:42,568 --> 00:05:45,496
Знаат дека мораат да имаат повеќе култури поради климатските промени.

63
00:05:45,496 --> 00:05:49,321
Тие знаат дека мораат да имаат многу култури бидејќи потребите во исхраната се различни.

64
00:05:51,398 --> 00:05:55,361
Производството на храна според домородните традиции, во поголем дел од човечката историја,

65
00:05:55,361 --> 00:06:00,165
се фокусирало кон унапредување на биолошката разновидност.

66
00:06:20,580 --> 00:06:27,198
ПАТОТ КОН ИНДУСТРИЈАТА

67
00:06:34,275 --> 00:06:38,919
На премин кон 20тиот век, земјоделството започна да се потпира на технологијата;

68
00:06:39,411 --> 00:06:42,835
присилувајќи ги луѓето да преминат од своите поседи во градовите,

69
00:06:42,835 --> 00:06:47,634
каде традиционалните вештини и труд постепено се заменувале со модерна машинерија.

70
00:06:48,126 --> 00:06:51,211
Но кога Европа се заплетка во 2 Светски војни,

71
00:06:51,211 --> 00:06:55,963
хемикалиите произведени за војување се подготвија да го сменат лицето на агрокултурата.

72
00:06:57,301 --> 00:07:02,892
Додека светот беше заклучен во конфликт, се произведуваат нови хемикалии во огромни количини.

73
00:07:03,492 --> 00:07:07,343
И кога се врати мирот, компаниите кои ги произведуваа овие хемикалии

74
00:07:07,343 --> 00:07:11,031
требаа да создадат алтернативни примени на нивните производи.

75
00:07:11,969 --> 00:07:20,018
Со правење на мали измени, експлозивите и нервните гасови се реформулираа во вештачко ѓубриво и пестициди,

76
00:07:20,803 --> 00:07:25,053
и хемиската агрономија го најде својот пат во земјоделството ширум светот.

77
00:07:26,084 --> 00:07:30,738
Денес сѐ се промени...

78
00:07:32,723 --> 00:07:35,500
Нашата почва бара храна....

79
00:07:35,500 --> 00:07:40,708
Бара различни видови на храна.

80
00:07:40,708 --> 00:07:44,578
Нашите предци никогаш немале потреба од овие хемикалии.

81
00:07:45,840 --> 00:07:48,425
Сега внесуваме премногу хемикалии,

82
00:07:48,779 --> 00:07:53,331
а потребата за истите продолжува да расте, таа не е статична,

83
00:07:53,946 --> 00:07:55,974
и таа потреба никогаш нема да згасне.

84
00:07:55,974 --> 00:08:01,818
Во еден момент нашите почви почнаа да еродираат, да се истрошуваат...

85
00:08:02,033 --> 00:08:05,085
Велиме дека станале „зависници од дрога“.

86
00:08:05,639 --> 00:08:08,658
Тие станаа зависни од овие вештачки ѓубрива.

87
00:08:09,227 --> 00:08:12,434
Доколку се решите да употребите вештачко ѓубриво во текот на една сезона...

88
00:08:13,526 --> 00:08:18,320
Наредната сезона, ќе морате да го употребите истото ѓубриво. Немате избор.

89
00:08:33,443 --> 00:08:36,633
Како што се механизираше земјоделството и се зголеми употребата на хемикалии,

90
00:08:37,202 --> 00:08:40,459
така и приказната за семето ја очекуваше промена.

91
00:08:41,567 --> 00:08:44,756
Природните циклуси на чување и споделување на семиња,

92
00:08:44,756 --> 00:08:47,169
со кои се држеа настрана бизнис интересите,

93
00:08:47,169 --> 00:08:50,839
се соочија со предизвикот на нов пронајдок во одгледувањето на семиња:

94
00:08:50,839 --> 00:08:52,707
Новите хибридни семиња,

95
00:08:53,138 --> 00:09:00,088
со вкрстување на две матилни растенија се доби генетички богата прва генерација на семиња,

96
00:09:00,765 --> 00:09:05,539
кои брзо ја губат својата виталност во втората и третата сезона.

97
00:09:05,877 --> 00:09:09,437
Овој природен процес на хибридно разградување,

98
00:09:09,437 --> 00:09:13,747
значеше дека земјоделците повеќе немаа корист од повторно засадување на нивното семе.

99
00:09:14,316 --> 00:09:17,331
Наместо тоа тие мораа да купуваат ново семе за секоја сезона.

100
00:09:17,869 --> 00:09:23,274
Ова им овозможи на интернационалните корпорации да го приватизираат и контролираат профитот од семето.

101
00:09:23,997 --> 00:09:29,872
Во 1960тите, овие корпорации започнаа глобална распространување на нивните нови семиња,

102
00:09:30,410 --> 00:09:35,948
гледајќи во глобалната агрикултура како на неискористен и високо профитабилен пазар,

103
00:09:35,948 --> 00:09:40,952
тие се насочина кон приватизација на светскиот прехрамбен систем.

104
00:09:41,475 --> 00:09:45,912
Земјоделците ширум светот бргу ги напуштија своите традиционални земјоделски системи;

105
00:09:46,174 --> 00:09:51,526
слепо верувајќи на сонот за поголема продуктивност, помалку труд и повеќе пари.

106
00:09:52,172 --> 00:09:56,798
Монокултурите, како чај и кафе ги заменија домородните културни видови,

107
00:09:57,260 --> 00:10:01,207
и земјоделието за сопствени потреби - со кое преживуваше локалната заедница -

108
00:10:01,592 --> 00:10:06,495
се замени со овие нови монокултури одгледувани за извоз.

109
00:10:08,680 --> 00:10:13,927
Како што се зголеми глобалното производство на храна, традиционалните земјоделци ги заведе овој нов систем,

110
00:10:14,804 --> 00:10:18,356
и покрај тоа што гледаа дека драматично се зголемуваат нивните трошоци на произвоство,

111
00:10:18,787 --> 00:10:24,860
бидејќи секоја нова сезона мораа да купуваат ново семе, вештачки ѓубрива и пестициди.

112
00:10:25,460 --> 00:10:30,583
И тие открија дека нивните нови жетви се дел од непредвидливи интернационални пазари.

113
00:10:31,445 --> 00:10:37,206
Овие земјоделци без да знаат станаа дел од систем кој се покажа како помалку издржлив,

114
00:10:37,206 --> 00:10:40,887
помалку одржлив, поскап и,

115
00:10:40,887 --> 00:10:44,491
на крајот, штетни за нивниот опстанок.

116
00:10:45,122 --> 00:10:49,173
Кога ги садиме овие нови семиња...

117
00:10:49,173 --> 00:10:54,585
Можеме да ги употребиме само една сезона.

118
00:10:54,585 --> 00:10:58,504
Наредната сезона, нема да успеат.

119
00:10:58,504 --> 00:11:04,955
Нашите традиционални жетви се добри за јадење,

120
00:11:04,955 --> 00:11:08,817
додека модерните жетви можат да се извезуваат.

121
00:11:08,817 --> 00:11:12,574
Но не можеме да јадеме кафе.

122
00:11:13,405 --> 00:11:20,810
Што мислите дека се последиците од замената на многубројни, различни видови на култури,

123
00:11:20,810 --> 00:11:25,105
прехрамбени култури, со единечна култура која не може да се јаде?

124
00:11:26,259 --> 00:11:31,753
Мислам дека вистинскиот проблем е дека постои зголемена корпоративна контрола врз семето.

125
00:11:31,753 --> 00:11:35,589
А тоа значи дека многу мал број на луѓе

126
00:11:35,589 --> 00:11:39,783
имаат масивно влијание врз начинот на кој земјоделците ја обработуваат почвата.

127
00:11:40,183 --> 00:11:46,076
Традиционалните практики на чување на семето се сега загрозени бидејќи всушност се бара

128
00:11:46,076 --> 00:11:51,424
да се стави корпоративниот профит пред способноста на земјоделците да се прехранат себе си и нивните заедници.

129
00:11:52,116 --> 00:11:59,530
Ова ново семе има лоши последици.

130
00:11:59,530 --> 00:12:05,060
Мора да го купите...

131
00:12:05,060 --> 00:12:11,955
А потоа не можете да го складирате затоа што се расипува.

132
00:12:11,955 --> 00:12:15,818
Би заштедиле пари доколку се вратиме на нашето старо семе.

133
00:12:21,849 --> 00:12:26,717
Делчињата се поврзани заедно во два испреплетени нишки,

134
00:12:26,717 --> 00:12:30,736
формирајќи структура како долги, спирални скалила.

135
00:12:31,182 --> 00:12:35,056
И во оваа молекула го имате суштинскиот квалитет на живата материја.

136
00:12:35,441 --> 00:12:39,193
Способноста за репродукција, да се направат копии од себе си,

137
00:12:39,516 --> 00:12:42,063
од сите молекули познати на хемијата,

138
00:12:42,063 --> 00:12:45,872
ја имаат само ДНК и нејзините роднини.

139
00:12:45,872 --> 00:12:48,573
КОНТРОЛИРАЊЕ НА СЕМЕТО

140
00:12:48,789 --> 00:12:53,867
Во 1953та, откритието на Вотсон и Крик на двојниот хеликс на молекулата на ДНК,

141
00:12:53,867 --> 00:12:57,825
ја постави сцената за едно од најбрзите напредоци на науката.

142
00:12:58,071 --> 00:13:00,156
Генетичкото Инженерство.

143
00:13:00,156 --> 00:13:05,720
Способноста на пренос на гени помеѓу ќелии, организми и видови,

144
00:13:06,166 --> 00:13:07,992
наскоро стана реалност.

145
00:13:08,577 --> 00:13:12,766
Во агрокултурата, можностите од таквото инженерство беа навидум бесконечни.

146
00:13:12,766 --> 00:13:19,995
Поголем принос, повисока отпорност на суши, подобар вкус и побрзо созревање.

147
00:13:20,488 --> 00:13:26,836
Но појавата на оваа нова технологија беше придружена со жестока дебата за нејзината етика.

148
00:13:27,313 --> 00:13:31,746
Во меѓувреме, најзначајната улога на оваа нова технологија

149
00:13:31,746 --> 00:13:36,339
не се одлучуваше на полето туку во судницата.

150
00:13:37,124 --> 00:13:42,411
„Уставот на САД му дава моќ на Конгресот да донесува закони поврзани со патенти,

151
00:13:42,411 --> 00:13:45,412
кои му доделуваат на сопственикот одредени права за еден изум.

152
00:13:45,889 --> 00:13:56,110
Овие го вклучуваат правото да се спречат другите од правење, употреба, продажба или нудење на продажба на изумот опишан во патентот.“

153
00:13:56,110 --> 00:14:02,791
Законите за интелектуална сопственост одамна назначија дека патенти можат да се бараат за нови и докажани изуми.

154
00:14:03,529 --> 00:14:10,278
Но во 1995, Светската Трговска Организација предложи радикална промена во интернационалното право.

155
00:14:10,509 --> 00:14:18,129
Под притисок од глобалните корпорации тие одлучија дека микро-организмите и микробиолошките процеси,

156
00:14:18,129 --> 00:14:21,852
кои веќе постојат во природата, можат да се патентираат.

157
00:14:22,606 --> 00:14:28,294
Со овој нов закон, семето може генетички да се модифицира да содржи одредени гени,

158
00:14:28,294 --> 00:14:32,615
кои потоа можат да се патентираат и приватно да се поседуваат.

159
00:14:33,200 --> 00:14:40,658
Во поглед на семето, овој скок, во смисол на права на сопственост на самиот живот,

160
00:14:40,658 --> 00:14:43,011
е најсериозната закана

161
00:14:43,626 --> 00:14:48,664
за семињата на разновидност, семињата на слобода, кои се во рацете на селаните.

162
00:14:49,449 --> 00:14:55,916
Една година подоцна, агро-хемискиот гигант Монсанто ја произведе првата генетички модифицирана (ГМ) култура во Америка:

163
00:14:56,485 --> 00:15:02,115
„Раундап Реди“ соја, која набргу беше проследена со ГМ пченка и канола.

164
00:15:02,977 --> 00:15:07,491
Овие генетички модифицирани семиња содржеа единечна благородна особина,

165
00:15:08,075 --> 00:15:14,156
тие беа специфично создадени да бидат отпорни на отровните ефекти на хемискиот хербицид Раундап,

166
00:15:14,709 --> 00:15:18,538
најпродаваниот хербицид на Монсанто од 1980те.

167
00:15:19,014 --> 00:15:22,919
Со вклучување ген за отпорност кон хербицидот

168
00:15:22,919 --> 00:15:29,102
тие имаат монопол врз хемикалот, како и врз семето кое е венчано со тој хемикал.

169
00:15:29,102 --> 00:15:32,210
Тие се првично хемиски комании но исто така се и компании за семе.

170
00:15:32,210 --> 00:15:37,120
Ако го контролирате семето го контролирате и профитот од храната.

171
00:15:37,751 --> 00:15:40,521
Создавате монопол кога сте снабдувачи на семиња,

172
00:15:40,521 --> 00:15:44,605
кои се модифицирани за отпорност кон пестицидот употребуван на тие семиња.

173
00:15:44,605 --> 00:15:48,345
Добиениот нето-ефект е огромен пораст во употребата на пестициди,

174
00:15:48,345 --> 00:15:50,801
нешто против кое требаше да се бори ГМ.

175
00:15:51,463 --> 00:15:57,781
Дваесет години по појавата на ГМ на нашите пазари, ветувањата за ранo научно истражување остануваат неисполнети.

176
00:15:58,150 --> 00:16:02,565
Технологијата „Раундап-Реди“ доминира на ГМ пазарот во Америка.

177
00:16:02,780 --> 00:16:06,166
И сега приказната за семето ќе се врати во судницата

178
00:16:06,412 --> 00:16:10,486
кога целосните последици од законот за патенти ќе му станат јасни на светот.

179
00:16:12,594 --> 00:16:17,325
Никогаш нема да заборавам моментот кога со жена ми излеговме низ оваа влезна врата,

180
00:16:17,325 --> 00:16:25,791
таа се сврте и рече „Го молам Господ да имам покрив над глава кога вечерва ќе се вратам дома.“

181
00:16:25,791 --> 00:16:28,541
Толку блиску бевме да изгубиме сѐ.

182
00:16:28,541 --> 00:16:30,292
Сѐ ставивме на ризик,

183
00:16:31,323 --> 00:16:34,933
и жал ми е за земјоделците кои ја немаа таа можност,

184
00:16:34,933 --> 00:16:37,928
и ги изгубија своите фарми, стотици од нив.

185
00:16:38,681 --> 00:16:45,758
Канадскиот земјоделец, Перси Шмајзер, одгледува канола, и 50 години го чува и обработува семето.

186
00:16:46,112 --> 00:16:51,931
Но во 1998, кај дел од неговото семе се најдоа траги од патентираниот „Раундап“ ген.

187
00:16:52,700 --> 00:16:57,953
Без разлика дали ќе се пренесе од соседното поле, со поленација од ветерот или пчелите,

188
00:16:58,307 --> 00:17:02,060
доколку се случи тоа, повеќе нема да ги поседувате своите семиња, своите растенија,

189
00:17:02,060 --> 00:17:06,013
затоа што тие, според законот за патенти, веднаш стануваат сопственост на корпорацијата.

190
00:17:06,905 --> 00:17:10,762
Перси беше донесен пред Канадскиот федерален суд поради прекршување на законите за патенти.

191
00:17:11,377 --> 00:17:15,105
Неговата одбрана, дека присуството на ГМ е случајно,

192
00:17:15,105 --> 00:17:20,007
беше одбиена од страна на судот и во 2000 тој беше прогласен за виновен.

193
00:17:20,576 --> 00:17:24,837
Немаа доказ дека сме се снабдиле со нивното семе или дека сме го купиле истото,

194
00:17:24,837 --> 00:17:28,760
но тврдеа дека штом нашите соседи го одгледувале нивното семе и го контаминирале нашето -

195
00:17:28,760 --> 00:17:30,385
не сме смееле да го употребуваме тоа семе.

196
00:17:30,385 --> 00:17:31,562
Требало да знаеме.

197
00:17:31,713 --> 00:17:35,126
А тоа е апсолутно невозможно.

198
00:17:35,126 --> 00:17:38,676
Канола семето без разлика дали е генетички модифицирано или не, или е органско,

199
00:17:38,676 --> 00:17:41,775
изгледа сосема идентично, освен ако не направите ДНК анализа.

200
00:17:42,513 --> 00:17:49,832
До денес, над 140 американски земјоделци се тужени за прекршување на интелектуалната сопственост на семето.

201
00:17:51,032 --> 00:17:55,401
А илјадници повеќе биле под истрага за таканаречената „пиратерија на семе“.

202
00:17:56,170 --> 00:17:57,834
Што треба да се прави со семето?

203
00:17:57,834 --> 00:18:02,884
Семето треба да се сади, размножува, употребува, приспособува, итн.

204
00:18:02,884 --> 00:18:05,966
А тоа е токму она што не е дозволено во корпоративниот ум.

205
00:18:05,966 --> 00:18:08,732
Корпорациите ни го продаваат семето, или ни дава лиценца

206
00:18:08,732 --> 00:18:12,554
за употреба на семето на специфичен начин, начин кој тие го назначуваат. Точка.

207
00:18:12,554 --> 00:18:15,477
Со контролирање на семето, вие го контролирате земјоделецот.

208
00:18:15,477 --> 00:18:19,254
Со контролирање на земјоделецот, вие го контролирате целиот прехрамбен систем.

209
00:18:19,639 --> 00:18:22,401
Тоа е наследството што ни го остави генетиката во земјоделието.

210
00:18:23,263 --> 00:18:26,856
Денес, ГМ пазарот се прошири вон границите на Северна Америка,

211
00:18:26,856 --> 00:18:32,915
и се втемели во Аргентина, Парагвај, Бразил, а сега и во Индија.

212
00:18:33,899 --> 00:18:39,072
Додека ГМ индустријата тврди дека го зголемува приносот и ги подобрува животите,

213
00:18:39,364 --> 00:18:44,286
сѐ повеќе земјоделци пријавуваат нови и неочекувани проблеми.

214
00:18:44,994 --> 00:18:48,914
Во Индиската држава, Гуџарат, стотици илјади земјоделци,

215
00:18:48,914 --> 00:18:51,831
наведени да одгледуваат генетички модифициран БТ памук,

216
00:18:51,831 --> 00:18:55,086
- култура која произведува сопствен пестицид -

217
00:18:55,086 --> 00:19:00,446
пронајдоа дека со тек на време, штетниците развиле своја отпорност кон културата.

218
00:19:01,384 --> 00:19:07,364
Појавата на овие „супер-штетници“ ги присили земјоделците да употребуваат уште посилни пестициди.

219
00:19:08,010 --> 00:19:14,483
Наместо контрола врз штетниците и плевелот, добивате супер-штетници и супер плевел.

220
00:19:14,483 --> 00:19:20,591
Значи, дури и во тесниот домен на контрола врз плевелот и штетниците, технологијата нѐ разочарува.

221
00:19:21,806 --> 00:19:26,229
Со постојаниот пораст на цените на семето, ѓубривата и пестицидите,

222
00:19:26,813 --> 00:19:30,250
многу од земјоделците се турнати во неконтролирана дупка на долгови.

223
00:19:30,742 --> 00:19:36,530
Ширењето на ГМ памукот е поврзано со трагичен пораст на самоубиства на Индиските земјоделци.

224
00:19:41,453 --> 00:19:46,360
Во Аргентина, илјадници мали земјоделци беа приморани да ги напуштат своите земјишта,

225
00:19:46,945 --> 00:19:51,669
поради неможност да се натпреваруваат економски со високо механизираните монокултурни фарми.

226
00:19:52,961 --> 00:19:59,185
Многу од земјоделците кои не употребуваат ГМ семе не можеа да спречат пренос на „Раундап“ хербицидот од соседните ниви

227
00:19:59,739 --> 00:20:03,872
и беа сведоци на пропаста на нивните жетви и опстанок.

228
00:20:04,426 --> 00:20:11,369
А со масовното заминување на земјоделците од своите земјишта, уште повеќе се намали биолошката разновидност на фармите.

229
00:20:11,861 --> 00:20:18,360
Традиционалните земјоделски култури се заменија со други. Употребата на хербициди драматично се зголеми.

230
00:20:18,360 --> 00:20:24,515
И тешко стекнатото знаење и земјоделски системи се турнаа настрана.

231
00:20:24,515 --> 00:20:27,242
Со губитокот на разновидноста се губи и безбедноста.

232
00:20:27,657 --> 00:20:34,837
Затоа што разновидноста е синоним на безбедност. Таа значи подобрена егзистенција.

233
00:20:35,022 --> 00:20:39,435
Таа значи подобрена нутрициска вредност. Значи подобрена поделба на трудот.

234
00:20:39,681 --> 00:20:42,048
Сѐ ова се губи поради една култура.

235
00:20:43,125 --> 00:20:47,130
Мора да разбереме дека разновидноста значи опстанок.

236
00:20:47,560 --> 00:20:50,748
Разновидноста значи способност за понатамошно производство.

237
00:20:51,410 --> 00:20:53,223
Способност за продолжување на земјоделството.

238
00:20:54,238 --> 00:20:59,677
Важно е да разбереме дека без тоа ние едноставно нема да можеме

239
00:20:59,677 --> 00:21:04,818
да ја произведуваме храната која ни е потребна, ако дозволиме понатамошно уништување на овој вид на разновидност.

240
00:21:16,249 --> 00:21:22,549
Зад глобалното буткање на ГМ, и неговата појава во нови држави во Африка, Азија и Јужна Америка,

241
00:21:23,334 --> 00:21:26,434
стои една порака како поткрепа на нејзиниот напредок.

242
00:21:27,480 --> 00:21:34,337
Фактот дека земјите во развој се борат со сиромаштија и со глад,

243
00:21:34,875 --> 00:21:39,220
но ГМ може да им ја промени нивната лоша среќа.

244
00:21:39,959 --> 00:21:43,995
Тамошните сиромашни земјоделци не се ефикасни и работат со старо семе,

245
00:21:43,995 --> 00:21:49,769
и тие треба да станат попродуктивни и тогаш проблемот со гладот низ светот ќе се реши.

246
00:21:50,492 --> 00:21:54,207
Таа порака воопшто не се заснова на факти.

247
00:21:54,637 --> 00:21:57,326
Ние сме загрижени за прегладнетите луѓе во Африка.

248
00:21:57,818 --> 00:21:59,854
Загрижени сме за прегладнетите луѓе во Азија.

249
00:21:59,854 --> 00:22:01,648
Ајде да бидеме грубо директни.

250
00:22:02,340 --> 00:22:08,783
Се заснова на долната линија, на финансиските интереси на овие компании.

251
00:22:09,091 --> 00:22:14,559
Не се работи за никаква општествено-продуховена цел.

252
00:22:15,867 --> 00:22:17,297
Значи тоа нема никаква врска со хранење на светот.

253
00:22:17,297 --> 00:22:20,740
Нема никаква врска со решавање на некои од овие огромни проблеми со кои се соочуваме денес.

254
00:22:20,740 --> 00:22:23,929
Се работи за контрола на прехрамбениот секот, на прехрамбената индустрија.

255
00:22:24,698 --> 00:22:30,427
Во реалност, сѐ е поврзано со контрола: 
да се спречат земјоделците

256
00:22:30,427 --> 00:22:33,392
во имањето сопствено семе,

257
00:22:33,392 --> 00:22:35,743
а во исто време...

258
00:22:35,743 --> 00:22:39,767
...да се искорени независното производство на храна.

259
00:22:39,767 --> 00:22:44,584
Корпорациите сакаат контролата врз производството на храна...

260
00:22:44,584 --> 00:22:47,153
... да биде во рацете на неколкумина.

261
00:22:48,461 --> 00:22:55,127
Затоа што генетичкото инженерство потекнува од старата агро-хемиска индустрија,

262
00:22:55,589 --> 00:23:00,263
која е заинтересирана за задржување на својата агро-хемиска продажба на хербициди и пестициди,

263
00:23:00,355 --> 00:23:04,555
со напоредно воспоставување на монопол врз семето -

264
00:23:04,555 --> 00:23:10,918
затоа генетското инженерство отиде во целосно погрешна насока во поглед на агрокултурата.

265
00:23:14,210 --> 00:23:21,020
Денес, семето и агро-хемиската индустрија е во главно под контрола на неколку клучни компании:

266
00:23:21,666 --> 00:23:25,821
Корпорации за хибридно семе како Дупонт, Сингента;

267
00:23:26,683 --> 00:23:30,351
агро-хемиски компании како Бајер и БАСФ;

268
00:23:31,336 --> 00:23:33,710
и ГМ гигантот, Монсанто.

269
00:23:34,372 --> 00:23:41,430
Во овој концентриран центар на моќ се наоѓа не само масивниот профит од производството на семе,

270
00:23:41,984 --> 00:23:45,013
туку и донесувањето на одлуки и поставувањето на агенди,

271
00:23:45,444 --> 00:23:50,778
кои на подолг план ќе го воспостават наследството на нашиот глобален агрокултурен систем.

272
00:23:51,501 --> 00:23:58,604
Во оваа иднина, земјоделските култури и разновидноста на семето ќе се фрли во историска корпа за отпадоци,

273
00:23:59,650 --> 00:24:03,781
по цена која само што почнуваме да ја разбираме.

274
00:24:06,735 --> 00:24:09,508
Закопај ја раката во почвата,

275
00:24:09,508 --> 00:24:11,658
допри ја маката и тагата

276
00:24:11,658 --> 00:24:14,844
во почвата од која парите никогаш не растат

277
00:24:14,844 --> 00:24:16,785
од тоа што го позајмив.

278
00:24:16,785 --> 00:24:20,653
Копај надолу и речи ми каде е моето семе на утрешницата.

279
00:24:20,653 --> 00:24:25,069
Закопај ја раката долу во почвата.

280
00:24:25,330 --> 00:24:27,312
СЕМЕ НА НАДЕЖ

281
00:24:29,635 --> 00:24:34,208
Агро-хемиската и ГМ индустријата тврдат дека малото

282
00:24:34,208 --> 00:24:39,006
агро-еколошко земјоделство е застарено и неефикасно.

283
00:24:40,391 --> 00:24:45,156
Но реалноста е дека и покрај немилосрдните притисоци со кои се соочуваат,

284
00:24:45,541 --> 00:24:50,688
токму овие земјоделци хранат 70% од светското население.

285
00:24:52,011 --> 00:24:59,076
Овие традиционални земјоделски системи искористуваат помало земјиште, помалку вода и помалку ресурси.

286
00:24:59,568 --> 00:25:05,216
Тие одгледуваат здрава и нутрициски богата храна и негуваат поголема разновидност на културите.

287
00:25:06,278 --> 00:25:10,183
Ја заштитуваат почвата, водата и еко-системите.

288
00:25:10,445 --> 00:25:14,654
И се покажуваат за поизджливи во пресрет на климатските промени.

289
00:25:15,485 --> 00:25:21,582
Токму овие земјоделски методи можат да ни го покажат патот кон вистинска прехрамбена безбедност.

290
00:25:23,012 --> 00:25:29,522
Еколошките системи: локализираните, биолошки разновидните, се оние кои навистина нудат

291
00:25:29,522 --> 00:25:34,756
храна, прехрана, здравје и радост на јадење кај локалните заедници.

292
00:25:34,756 --> 00:25:37,710
Треба да го де-централизираме нашиот прехрамбен систем,

293
00:25:37,710 --> 00:25:43,011
и доколку го направиме тоа, треба да ги де-централизираме залихите со семе.

294
00:25:43,011 --> 00:25:47,618
Суверенитетот на семето мора да стане од централно значење за суверенитетот на храната.

295
00:25:48,002 --> 00:25:51,172
Не сме ги изгубиле нашите семиња.

296
00:25:51,172 --> 00:25:55,719
Проблемот e дека тие исчезнуваат.

297
00:25:55,719 --> 00:26:00,183
Сеуште можеме да ги вратиме назад.

298
00:26:00,183 --> 00:26:02,757
Тие се сеуште таму.

299
00:26:02,757 --> 00:26:09,197
Ако не ја искористиме оваа можност, ќе го изгубиме семето и ќе ја изгубиме иднината.

300
00:26:09,889 --> 00:26:12,802
Иднината на сите нас, иднината на нашите деца.

301
00:26:13,710 --> 00:26:18,536
Затоа, земјоделци од целиот свет се здружуваат и се борат за суверенитет на храната,

302
00:26:18,936 --> 00:26:22,296
правото на луѓето да произведуваат своја културна храна.

303
00:26:22,619 --> 00:26:31,393
Кога ја обработувам својата домородна храна...

304
00:26:31,393 --> 00:26:36,070
Знам со сигурност дека ќе имам жетва.

305
00:26:36,070 --> 00:26:40,333
И со тоа знам дека моите деца ќе јадат.

306
00:26:43,318 --> 00:26:50,330
Мислам дека јавноста не смее да ја потцени својата потенцијална моќ доколку се одлучат да ја употребат.

307
00:26:50,623 --> 00:26:54,903
Кој би помислил дека Мурдок и Нјуз Корп можеше да се победат

308
00:26:54,903 --> 00:26:57,457
со едноставно чувство на бес.

309
00:26:58,934 --> 00:27:03,087
Сметам дека доколку имаме поголема јавна дебата за тоа какви видови на агрокултура сакаме,

310
00:27:03,087 --> 00:27:07,450
наспроти оние видови на практики и техники на големите корпорации на семе,

311
00:27:07,450 --> 00:27:12,004
можеби би се здобиле со исто количество на бес, а на подолг план и систем

312
00:27:12,004 --> 00:27:14,677
кој е подобар за луѓето и за планетата.

313
00:27:16,954 --> 00:27:21,350
Кога ќе погледнеме на начините на нашите предци

314
00:27:21,350 --> 00:27:27,282
ќе пронајдеме како да го вратиме она што е уништено.

315
00:27:44,420 --> 00:27:49,224
Наратор: Џереми Ајронс

316
00:27:49,224 --> 00:27:52,420
Не заборавајте дека секој пат кога пазарувате го давате својот глас за прехрамбениот систем.

317
00:27:52,420 --> 00:27:57,759
Купувајте локална, органска и сезонска храна и дадете поддршка на земјоделците, пазарите и независните продавници.

318
00:27:58,067 --> 00:28:02,440
Посетете ја интернет страницата за да дознаете повеќе за суверенитетот на храната, движењата и кампањите кон кои можете да се приклучите и да ги поддржите

319
00:28:02,440 --> 00:28:04,484
www.seedsoffreedom.info

320
00:28:05,040 --> 00:28:08,740
За крај, Ви благодариме што одвоивте време да го погледнете "Семе на Слободата"

321
00:28:08,740 --> 00:28:13,934
А сега Ве замолуваме да засеете семе на промена со споделување на овој филм насекаде.

322
00:28:13,934 --> 00:28:19,079
Филм на: The Gaia Foundation & The Afrivan Biodiversity Network (ABN)

323
00:28:19,079 --> 00:28:20,716
Во соработка со:

324
00:28:20,716 --> 00:28:25,421
MELCA Етиопија, GRAIN International & Navdanya International

325
00:28:25,606 --> 00:28:29,047
Посебна благодарност до:

326
00:28:29,047 --> 00:28:38,058
Д-р. Мелаку Вореде, Д-р Вандана Шива, Коралин Лукас, Зак Голдсмит МР, Џон Видал, Рамон Херера, Хенк Хобелинк, Лиз Хоскен, Куми Наиду, Перси Шмајзер, Гатуру Мбуру, КМпателени Макаулуле, Тимот на Гаја Фондацијата, Флорина Тудосе, Џејсон Тејлор и Проектот „Извор“

327
00:28:38,089 --> 00:28:43,248
И посебна благодарност до земјоделските заедници кои ја оживуваат разновидноста на нивното семе и традициите за да ја подобрат биолошката разновидност и сувереноста на храната,

328
00:28:43,248 --> 00:28:51,111
заедниците на Воло во Етиопија, и особено Махамед и Ајалнеш, Водач Вутанда од Венда, Јужна Африка, Норман од Карима во Кенија, Џозеф од Кива во Кенија, Агнес од Кива во Кенија.

329
00:28:51,111 --> 00:28:52,584
Благодарност за поддршката од:

330
00:28:52,615 --> 00:28:57,821
Родик Фондација, Фондот „Кристенсен“, Фондација Свифт, Сведбио, Норад

331
00:28:57,821 --> 00:28:58,866
Архивски материјал:

332
00:28:58,866 --> 00:29:04,381
Гринпис Интернешнл, Технички Центар за Агрокултурна и Рурална Соработка (ACP-EU, CTA), Пријатели на Земјата, Прелинџер Архива

333
00:29:04,381 --> 00:29:09,516
Камера: Џес Филмор, Џејсон Тејлор, Дамијан Престиж

334
00:29:09,516 --> 00:29:14,328
Дополнителна камера: Ричард Декалие, Џошуа Бејкер, Хозе Марија Нориега

335
00:29:14,328 --> 00:29:19,417
Графички дизајн: Камила Карденоса

336
00:29:19,417 --> 00:29:24,357
Звук: Џеј Харис

337
00:29:24,357 --> 00:29:28,552
Филм на: Џес Филмор

338
00:29:29,312 --> 00:29:33,202
Хозе Луценбергер: 1926 - 2002

339
00:29:34,018 --> 00:29:42,153
Поминаа десет години од смртта на Хозе Луценбергер, познат како татко на Бразилското еколошко движење.

340
00:29:42,153 --> 00:29:52,161
Го посветуваме овој филм на бескрајната одлучност и страст во посочувањето на фактот дека социјалната правда и еколошката разумност се две страни на иста монета.

341
00:29:55,269 --> 00:30:02,494
„Здрава цивилизација може да биде само онаа која се вклопува и вклучува во севкупноста на животот, подобрувајќи а не уништувајќи го истиот.

342
00:30:02,494 --> 00:30:06,906
Хозе Луценбергер

343
00:30:06,906 --> 00:30:13,000
2012