၀မ္မနာ(သို႔မဟုတ္)အမည္မဲ့ရြာ ၀မ္္ ဆိုတာ ၀က္ ကိုဆိုလိုတာ. အနာ ကေတာ့…ယဥ္ပါးတယ္ အိမ္ေမြးတယ္ေပါ့ ဒတ္ခ်္ေတြဒီေနရာကို ပထမဆံုးလာတဲ့အခ်ိန္မွာ ဖာသာအန္ဒါရဲ့ မိန္းမကို လယ္ထဲ စေတြ႔ခဲ့တယ္ သူမက ၀က္ေပါက္စေလးတစ္ေကာင္ခ်ီထားတာေပါ့. သူမလက္ထဲမွာေလ. ဒတ္ခ်္ေတြက ဒါဘာအေကာင္လဲလို႔ ေမးေတာ့ ဒီကလူေတြက အိမ္ေမြး၀က္( ၀မ္မနာ)လို႔ ျပန္ေျဖၾကတယ္. ဒီမွာတင္ ဒတ္ခ်္ေတြက ‘ ဒါဆိုလည္း ဒီနယ္ကို အိမ္ေမြး၀က္ လို႔ ေခၚတာေပါ့’လို႔ျပန္ေျပာတယ္ ဒီမွာေတာ့ လူေတြနဲ႔ ၀က္ေတြက ခြဲျခားလို႔မရဘူး။ ၀က္နဲ႔လူဟာ အတူတူပဲမဟုတ္လား။ ဒီေတာ့ ၀မ္ က ၀မ္ ေပါ့။သူတို႔ဟာ ၀က္ေတြေလ။ ဒါေပမယ့္ ၀က္ေတြနဲ႔ လူေတြက ဒီမွာ အျမဲေရာယွက္ေနတာ.. ရိုးရာမွာကိုက လူေတြက ၀က္ေတြကို အမ်ားဆံုးသံုးတယ္. လူ႔ဘ၀စက္၀န္းအတြင္းမွာ မိခင္သားအိမ္ထဲမွာ သေႏၶသားအျဖစ္ရွိစဥ္ကထဲက မေသခင္အထိ ၀က္ေတြကို သံုးသြားတာပဲ. လက္ထပ္ခ်ိန္၊ေသခ်ိန္၊ရိုးရာအခမ္းအနားလုပ္ခ်ိန္၊ဖ်ားခ်ိန္၊နာခ်ိန္..စသျဖင့္၀က္ေတြပါတယ္. လူေတြဖ်ားျပီဆို ၀က္ေတြကို သတ္ၾကတာပဲ. အစစအရာရာမွာ ၀က္ေတြသံုးတယ္ေပါ့.. ဒါေပမယ့္ ၁၉၉၅ ေလာက္ကစျပီး ၀က္ေတြေသလာတယ္. အဲဒီအခ်ိန္မွာ ၀က္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား စေသလာတယ္. ကြ်န္ေတာ့္မွာ ၀က္ ၂၇ ေကာင္ရွိတယ္. ၂၀ ေသသြားတယ္။အခု ၇ ေကာင္ပဲက်န္တယ္. ၀က္ေတြမွာ ကြန္ဒိုယု ေရာဂါ ျဖစ္ေနတာသိတဲ့ခ်ိန္မွာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္မဲ့သြားတယ္. အားလံုး ၀က္ေကာင္ေရ ၄၀ ေလာက္ေသတယ္. ဒီေနရာကို ေတြ႔လား၊ ဘာမွမရွိေတာ့ဘူး။ အကုန္ေသကုန္ျပီ. ကြ်န္ေတာ့္မွာ ၀က္တစ္ေကာင္ပဲ က်န္ေတာ့တယ္.သူ ၀က္ကေလးေတြ အမ်ားၾကီးေမြးႏိုင္ေအာင္ေကြ်းေမြးတယ္. ၀က္ကေလးေတြရရင္ အိမ္နီးခ်င္းေတြကို ေပးတယ္.ဒီေတာ့ ခု နည္းနည္းေတာ့ က်န္တယ္. သူတို႔ေလးေတြကေတာ့ ေမြးခါစ ၀က္ကေလးေတြေပါ့. ဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ ဒီေရာဂါျဖစ္တာ ၀က္ေတြကို ဗိုင္းရပ္စ္ကူးရင္ ၀က္မစင္ကတဆင့္ ၃ဆ ကူးစက္ေတာ့တာပါပဲ. မစင္ကတဆင့္ ဆလီဗာမွာရွိတဲ့ေနရာတိုင္း တျခား တိရစာန္ေတြကိုပါ ဗိုင္းရပ္စ္ကူးေတာ့တာပါပဲ. ကူးခ်ိန္က အေတာ္ျမန္တယ္. ေမြးထားတဲ့ တိရစ ၦၦာန္ေလးေတြကို ကယ္ဖို႔ အေတာ္္ၾကိဳးစားရတယ္. အစိုးရဆီက ေဆး၀ါးတစ္ခ်ို႔ရဖို႔ ကြ်န္ေတာ္ ဆုေတာင္းတယ္. သူတို႔က ေဆးထိုးကုဖို႔ ေဆးပုလင္းေသးေသးေလးေပးတယ္. ဒီေတာ့ ၀က္ကေလးေတြအပါအ၀င္ ကြ်န္ေတာ့္တိရစ ၦၦာန္ေတြအားလံုးကို ေဆးထိုးလိုက္တယ္. ဒီဗိုင္းရပ္စ္ကို ကိုင္တြယ္ဖို႔အတြက္ ပထမဆံုးလုပ္ရမွာက ၀က္ေတြကို ကာကြယ္ေဆးထိုးဖို႔ပဲ. ဒုတိယအဆင့္ကေတာ့ တိရစ ၦၦာန္ေတြအားလံုးကို တစ္ကန္႔စၤီ ထားရမွာပါ. ဒီေတာ့ ဗိုင္းရပ္စ္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ပါျပီ.တစ္ေကာင္ေရာဂါျဖစ္ေနရင္ေတာင္ တျခားအေကာင္ကို မကူးႏိုင္ေတာ့ဘူး။ တတိယအဆင့္က တကယ္လို႔မ်ား တစ္ကန္႔ထဲထားတဲ့ ေကာင္က ဒီေရာဂါျဖစ္မယ္ဆိုရင္ေပါ့. ေရာဂါျပန္႔ပြားျခင္းကို ေဆးျဖန္းျခင္းနဲ႔ ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ပါတယ္. ကြ်န္ေတာ္ ေဆးထိုးအပ္ ၀ယ္လာတယ္.ေဆးဆိုင္က ကိုယ့္ဟာကိုယ္၀ယ္ခဲ့တာပါ. အစိုးရေဆးခန္းကို ကြ်န္ေတာ္တို႔ တိရစၦၦာန္ေတြသြားျပရင္ ေဆးထိုးေပးတယ္.ဒါေပမယ့္ ေငြေတာ့ေပးရတယ္. အစိုးရက ကြ်န္ေတာ္တို႔ကို ေဆး၀ါးအခမဲ့ ကူညီမယ္ လို႔ေမွ်ာ္လင့္ခဲ့တယ္. ဒီလိုနဲ႔ အစိုးရေဆးခန္းမၾကာခဏသြားျပီးေနာက္ ကိုယ့္ဟာကိုယ္ပဲ နီးစပ္ရာမွာ အပ္၀ယ္၊ေဆးထိုးလုပ္လိုက္ေတာ့တယ္. ဒါေပမယ့္ ၀က္ေတြက ေသတုန္းပဲ. ဒီေတာ့ ေနာက္တစ္ခု ထပ္ၾကိဳးစားၾကတယ္. ပင္နီဆလင္နဲ႔ တျခားေဆးေတြကို ေဆးဆိုင္က၀ယ္ျပီး တိရစ ၦာန္ေတြကို ထိုးေပးတယ္. ဒီ့ေနာက္ ၀က္ေတြ ျပန္ေကာင္းလာၾကတယ္. ဒီေတာ့ အစိုးရရဲ့အကူတာဟာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ တိရစ ၦၥၥၥၦၥၥၥၥၥာန္ေတြအတြက္ အဆင္မေျပဘူးလို႔ ထင္တယ္. အမ်ားစုက ကာကြယ္ေဆးထိုးမယ္ဆိုရင္ကြ်န္ေတာ္တို႔ ဒီေရာဂါကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္မယ္လို႔ ယံုၾကည္ပါတယ္. အစိုးရကေတာ့ ဒီတိရစ ၦၥၥၥၦၥၥၥၥၥာန္ေတြကို ဘယ္သူပိုင္တယ္စတဲ့ survey လုပ္ဖို႔ေတာင္ ရြာကို မလာခဲ့ဖူးဘူး. သူတို႔ ဘယ္ေတာ့မွ မလာခဲ့ပါဘူး. ဒါေၾကာင့္လည္း ေရာဂါနဲ႔ ပတ္သတ္တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြ သူတို႔မွာ မရွိတာေပါ့. သူတို႔က ဒါနဲ႔ပတ္သတ္ျပီး စတင္ေဆြးေႏြးမယ္ဆိုရင္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ကူႏိုင္တယ္ေလ.သူတို႔ကမွ ရြာကို မလာတာ. ဒီေတာ့ ဒီေရာဂါနဲ႔ ပတ္သတ္ျပီး သူတို႔ တကယ္မသိဘူးေပါ့. တိရစ ၦာန္တစ္ေကာင္ဖ်ားျပီဆို လူေတြက ရိုးရာနည္းနဲ႔ အရင္ကုတယ္.ေခတ္သစ္ေဆး၀ါး ကို မလုပ္ၾကဘူး. အမ်ားစုလုပ္တတ္တာကေတာ့ လူမွာေပးတဲ့ antibiotic ေဆးကို ၀က္ေတြကို တိုက္လိုက္တာပဲ. ဒါ တကယ္ အလုပ္ျဖစ္သလား။ သူက ေရာဂါကို ပိုျပန္႔ပြားေစတာ. ဒါေၾကာင့္ အစိုးရဟာ ကြ်န္ေတာ္တို႔အေပၚ နည္းနည္းပဲအာရံုရွိတယ္လို႔ထင္တယ္.