0:00:00.800,0:00:03.800
Słowo "abstrakt" usłyszycie ode mnie wiele razy,

0:00:03.800,0:00:07.621
więc pomyślałem, że pokuszę się dla was o próbę definicji

0:00:07.621,0:00:09.267
albo lepiej,

0:00:09.267,0:00:11.800
postaram się, abyście intuicyjnie pojęli sens tego słowa.

0:00:11.800,0:00:14.067
"Abstrakt" może pojawić się jako przymiotnik - "abstrakcyjny",

0:00:14.067,0:00:16.267
np. abstrakcyjny pomysł,

0:00:16.267,0:00:19.267
sztuka abstrakcyjna.

0:00:19.267,0:00:20.600
Może też oznaczać

0:00:20.600,0:00:22.200
wyodrębnienie czegoś,

0:00:22.200,0:00:25.067
przykładowo idei z jakieś koncepcji.

0:00:25.067,0:00:26.836
Samo słowo "abstrakt"

0:00:26.836,0:00:28.467
to rzeczownik.

0:00:28.467,0:00:30.252
Zazwyczaj, jeśli używa się go w ten sposób,

0:00:30.252,0:00:31.572
to znaczenie, które jako pierwsze przychodzi mi na myśl,

0:00:31.572,0:00:34.200
to streszczenie pracy naukowej,

0:00:34.200,0:00:37.133
mające służyć jak najszerszemu jej zobrazowaniu.

0:00:37.133,0:00:38.733
To swego rodzaju podsumowanie pracy.

0:00:38.733,0:00:40.200
Niezależnie od tego

0:00:40.200,0:00:41.400
w jakim kontekście użyjecie słowa "abstrakt",

0:00:41.400,0:00:44.467
to przekonacie się o jednym

0:00:44.467,0:00:46.800
- przeważnie chodzi o wydobycie esencji

0:00:46.800,0:00:51.200
z danego obiektu w realnym świecie,

0:00:51.200,0:00:54.231
niezależnie czy użyjecie "abstraktu" jak rzeczownika czy przymiotnika.

0:00:54.231,0:00:56.067
Mamy tutaj nasz "realny świat"

0:00:56.067,0:00:58.379
nasz "realny świat",

0:00:58.379,0:01:01.410
a tutaj jest świat

0:01:01.410,0:01:05.267
idei i koncepcji.

0:01:05.267,0:01:08.400
A istota abstraktu

0:01:08.400,0:01:09.733
i wydobywania esencji

0:01:09.733,0:01:10.933
jest taka, że wyodrębniasz ją

0:01:10.933,0:01:13.467
z tej konkretnej rzeczywistości

0:01:13.467,0:01:17.867
i kierujesz się ku ideom i koncepcjom.

0:01:17.867,0:01:22.267
Dla mnie prawdopodobnie najbardziej namacalnym

0:01:22.267,0:01:25.733
sposobem myślenia o abstrakcji, co już samo w sobie jest sprzeczne,

0:01:25.733,0:01:28.400
myślenie o abstrakcji w namacalny sposób,

0:01:28.400,0:01:31.713
są np. figury geometryczne,

0:01:31.713,0:01:34.969
więc jeśli poprosiłbym was o znalezienie mi sześcianu,

0:01:34.969,0:01:38.267
moglibyście wskazać Sześcian Borgów ("Star Trek").

0:01:38.267,0:01:39.302
Sześcian Borgów

0:01:39.302,0:01:44.800
Możecie też wskazać parę kostek do gry.

0:01:44.800,0:01:46.867
Pozwólcie, że narysuję parę kostek.

0:01:46.867,0:01:48.952
Jeśli szukalibyście sześcianów,

0:01:48.952,0:01:51.733
to moglibyście też wskazać parę kostek,

0:01:51.733,0:01:53.933
która wygląda mniej więcej tak.

0:01:53.933,0:01:55.733
Moglibyście wskazać kostkę Rubika,

0:01:55.733,0:01:56.800
w zasadzie możecie wskazać cokolwiek,

0:01:56.800,0:01:58.733
może to być budynek, który przypomina sześcian,

0:01:58.733,0:02:00.733
budynek, który przypomina sześcian

0:02:00.733,0:02:03.467
albo pudełko w waszym domu, które jest sześcianem.

0:02:03.467,0:02:07.667
W waszych umysłach zakodowane jest, jak wygląda sześcian,

0:02:07.667,0:02:09.733
coś w rodzaju "umiem rozpoznać, że to sześcian, jeśli jakiś zobaczę",

0:02:09.733,0:02:13.133
ale generalnie chodzi o ogólne pojęcie,

0:02:13.133,0:02:15.600
czym jest sześcian.

0:02:15.600,0:02:17.000
Podane wyżej przykłady skrajnie się od siebie różnią,

0:02:17.000,0:02:19.267
to jest jakiś plastikowy przedmiot, który mogę zmieścić w dłoni,

0:02:19.267,0:02:20.733
to są jakieś białe przedmioty,

0:02:20.733,0:02:23.200
które nawet nie są zbliżone do geometrycznego ideału sześcianu,

0:02:23.200,0:02:26.400
bo mają lekko zaokrąglone krawędzie.

0:02:26.400,0:02:29.200
To jest wielki Sześcian Borgów, który... wiecie...

0:02:29.200,0:02:31.067
jeszcze nie istnieje ;-)

0:02:31.067,0:02:32.733
to oczywiście fikcyjny obiekt.

0:02:32.733,0:02:35.400
Wszystkie te obiekty mają kształt sześcianu,

0:02:35.400,0:02:37.800
to jedna z zabawnych rzeczy w geometrii

0:02:37.800,0:02:41.733
- figury te faktycznie oddają istotę kształtów realnego świata.

0:02:41.733,0:02:44.800
I rzeczywiście mamy taką definicję w geometrii.

0:02:44.800,0:02:49.918
Obiekt podobny do tego,

0:02:49.918,0:02:52.700
którego każdy bok ma dokładnie tę samą długość

0:02:52.900,0:02:55.108
to jest długość 1 i to będzie długość 1

0:02:55.108,0:02:56.815
i to też będzie długość 1

0:02:56.815,0:02:58.098
chociaż nie musi być to koniecznie "1".

0:02:58.113,0:02:59.621
Jakakolwiek będzie długość tego boku,

0:02:59.621,0:03:00.800
to ten bok

0:03:00.800,0:03:02.200
ten bok też będzie miał tę samą długość

0:03:02.200,0:03:04.133
i ten także.

0:03:04.133,0:03:05.933
Nie zamierzam podawać wam szczegółowej definicji,

0:03:05.933,0:03:08.267
po prostu staram się pokazać wam, że istnieje

0:03:08.267,0:03:12.200
czysto teoretyczne wyobrażenie, czym jest sześcian

0:03:12.200,0:03:14.267
czym jest sześcian.

0:03:14.267,0:03:16.733
Natomiast w realnym świecie, właściwie nie ma czegoś takiego

0:03:16.733,0:03:18.533
jak idealny sześcian.

0:03:18.533,0:03:20.333
Jeśli bylibyście naprawdę blisko tej formy,

0:03:20.333,0:03:22.533
jeśli dokładnie zmierzylibyście wymiary jej boków

0:03:22.533,0:03:24.667
to nie będą one identyczne,

0:03:24.667,0:03:32.267
ale abstrakcyjna idea sześcianu zakłada, że jego boki mają dokładnie tę samą długość

0:03:32.267,0:03:35.200
ta krawędź, ta i ta i w zasadzie wszystkie inne

0:03:35.200,0:03:37.467
będą miały dokładnie tę samą długość.

0:03:37.467,0:03:39.015
Tak więc przechodzimy od konkretów,

0:03:39.015,0:03:40.933
tworów realnego świata,

0:03:40.933,0:03:43.933
o ile XXIV albo XXV wiek można uznać za realny świat,

0:03:43.933,0:03:49.205
do ogólnego zarysu idei przewodniej.

0:03:49.205,0:03:51.748
Zapewne z "abstraktem" spotkacie się też

0:03:51.748,0:03:54.267
w sztuce - sztuka abstrakcyjna

0:03:54.267,0:03:56.467
ten obraz to właśnie przykład sztuki abstrakcyjnej

0:03:56.467,0:03:57.933
i ta sama idea przewodnia.

0:03:57.933,0:03:59.000
Więc jeśli spojrzycie do słownika,

0:03:59.000,0:04:01.000
to znajdziecie 20 definicji słowa "abstrakt",

0:04:01.000,0:04:04.200
ale wszystkie one będą próbowały powiedzieć jedno:

0:04:04.200,0:04:09.467
sztuka abstrakcyjna to sztuka, która nie skupia się na odwzorowywaniu

0:04:09.467,0:04:11.667
rzeczywistości takiej, jaką ona naprawdę jest.

0:04:11.667,0:04:15.000
Dla porównania obejrzycie obrazy malarzy Renesansu,

0:04:15.000,0:04:16.998
którzy specjalizowali się w malowaniu kształtów

0:04:16.998,0:04:18.933
tak, jak wyglądają one w realnym świecie,

0:04:18.933,0:04:20.333
ale malarze abstrakcyjni

0:04:20.333,0:04:22.060
czasem nawet nie próbują

0:04:22.060,0:04:24.267
pokazać czegoś realnego,

0:04:24.267,0:04:26.800
chodzi im jedynie o oddanie ogólnego zarysu

0:04:26.800,0:04:31.000
albo samego koloru, formy i tekstury.

0:04:31.000,0:04:33.200
To jest obraz Jacksona Pollocka,

0:04:33.200,0:04:35.533
o tutaj

0:04:35.533,0:04:39.267
zdjęcie zrobione zostało przez naszego historyka sztuki, Stevena Zuckera

0:04:39.267,0:04:41.800
i jak widzicie, nie ma tu nic konkretnego

0:04:41.800,0:04:44.000
Jackson Pollock nie próbuje namalować

0:04:44.000,0:04:46.856
psa, konia albo czegoś w tym rodzaju,

0:04:46.856,0:04:49.333
maluje coś nieokreślonego,

0:04:49.333,0:04:51.379
kompletnie niezależnego

0:04:51.379,0:04:55.733
i oderwanego od rzeczywistości.

0:04:55.733,0:04:58.133
Słowo "abstrakcja"

0:04:58.133,0:05:01.800
nie dotyczy jednak jedynie geometrii i sztuki,

0:05:01.800,0:05:04.800
dotyczy wszystkiego, co robimy na co dzień,

0:05:04.800,0:05:06.467
nawet kiedy zwyczajnie z kimś rozmawiamy,

0:05:06.467,0:05:08.815
praktycznie za każdym razem, kiedy używamy słów i symboli,

0:05:08.815,0:05:10.867
wydobywamy to, co ważne,

0:05:10.867,0:05:16.471
wydobywamy esencję czegoś, co naprawdę istnieje w naszej rzeczywistości.

0:05:16.471,0:05:19.867
Więc jeśli użyję słowa "pies",

0:05:19.867,0:05:23.671
to jest to jakiś zespół symboli, które przedstawiają coś w naszym umyśle,

0:05:23.671,0:05:25.533
coś co kojarzy nam się z psem.

0:05:25.533,0:05:27.467
Mamy w umyśle jakieś cechy,

0:05:27.467,0:05:29.533
które "tworzą" psa,

0:05:29.533,0:05:31.667
np. że ma cztery łapy,

0:05:31.667,0:05:34.554
oklapnięte uszy i że lubimy go głaskać,

0:05:34.554,0:05:37.458
i że jest najlepszym przyjacielem człowieka.

0:05:37.458,0:05:39.708
Wyobrażacie sobie, że właśnie to nazywamy psem,

0:05:39.708,0:05:41.975
że to jest istota psa.

0:05:41.975,0:05:43.748
Ale jeśli przyjrzycie się psom w realnym świecie,

0:05:43.748,0:05:46.538
tak naprawdę bardzo się od siebie różnią,

0:05:46.538,0:05:48.152
jak np. dog niemiecki

0:05:48.152,0:05:52.385
i pudelek miniaturka.

0:05:52.385,0:05:55.429
Ale mimo to we wszystkich rozpoznajemy cechy wspólne,

0:05:55.429,0:05:58.231
które mówią nam, że to psy.

0:05:58.231,0:06:00.871
Do tego jeszcze te litery, które nawet lepiej przedstawiają esencję,

0:06:00.871,0:06:02.948
gdyż przywołują obraz psa.

0:06:02.948,0:06:05.000
Nawet jeśli napiszemy coś tak prostego jak pojedyncza cyfra,

0:06:05.000,0:06:09.354
powiedzmy "5",

0:06:09.354,0:06:11.533
to używamy jej tak często, że dla nas

0:06:11.533,0:06:14.292
"5" przypomina już konkretną rzecz,

0:06:14.292,0:06:15.687
mimo że jest tak abstrakcyjna.

0:06:15.687,0:06:17.487
To tylko ilość czegoś,

0:06:17.487,0:06:19.000
którą mogę przedstawić w ten sposób

0:06:19.000,0:06:21.968
albo w ten sposób,

0:06:21.968,0:06:24.887
albo zapisując cyframi rzymskimi...[br]o tak.

0:06:24.887,0:06:26.800
albo tak.

0:06:26.800,0:06:28.667
W każdym z tych przypadków

0:06:28.667,0:06:32.333
ideą przewodnią jest ilość - pięć rzeczy

0:06:32.333,0:06:35.933
Pięć. Jeśli byście kogoś poprosili, żeby wskazał wam piątkę

0:06:35.933,0:06:38.400
to pewnie narysowałby albo wskazał coś w tym stylu,

0:06:38.400,0:06:41.477
ale cały czas byłby to symbol "5",

0:06:41.477,0:06:45.188
i nadal byłby to bardzo abstrakcyjny koncept.

0:06:45.188,0:06:47.267
Tak więc to daje wam pojęcie,

0:06:47.267,0:06:48.831
co oznacza "abstrakt".

0:06:48.831,0:06:50.200
Można powiedzieć,

0:06:50.200,0:06:53.000
że to coś w rodzaju, z braku lepszego słowa,

0:06:53.000,0:06:56.400
coś w rodzaju... abstrakcyjnego konceptu,

0:06:56.400,0:06:59.108
żeby przesadnie się już nad tym nie rozwodzić.