WEBVTT

00:00:02.150 --> 00:00:05.129
Kto zabił wzrost gospodarczy

00:00:05.129 --> 00:00:09.119
Tekst i narracja:

00:00:09.119 --> 00:00:23.570
Produkcja:

00:00:23.570 --> 00:00:37.720
Reżyseria:

00:00:37.720 --> 00:00:38.770
Słyszałeś ich,

00:00:38.770 --> 00:00:42.430
Polityków, ekonomistów, prezesów - wszystkich mówiących to samo:

00:00:42.430 --> 00:00:44.480
Gospodarka wraca do siebie!

00:00:44.480 --> 00:00:46.060
To znaczy do czego?

00:00:46.060 --> 00:00:49.170
Do swojego normalnego stanu nieprzerwanego wzrostu.

00:00:49.170 --> 00:00:53.260
W ciągu następnych pięciu minut zobaczymy dlaczego się mylą,

00:00:53.260 --> 00:00:56.720
Dlaczego wzrost gospodarczy w praktyce się skończył

00:00:56.720 --> 00:00:59.680
i co to znaczy dla gospodarki, dla Ciebie

00:00:59.680 --> 00:01:02.360
i dla Twojej rodziny.

00:01:02.360 --> 00:01:07.230
Zaczęło się to kilka wieków temu. Ekspansja ekonomiczna zdarzała się już wcześniej

00:01:07.230 --> 00:01:09.460
ale była powolna i cykliczna.

00:01:09.460 --> 00:01:15.060
Imperia rodziły się i upadały.

00:01:15.060 --> 00:01:17.160
Ale wraz z nastaniem rewolucji przemysłowej

00:01:17.160 --> 00:01:20.620
błyskawiczny wzrost stał się normą.

00:01:20.620 --> 00:01:23.610
Ekonomiści mówią, że stało się tak z powodu innowacji,

00:01:23.610 --> 00:01:26.540
podziału pracy, ekspandującego handlu,

00:01:26.540 --> 00:01:29.820
ale było tak przede wszystkim z powodu taniej energii.

00:01:29.820 --> 00:01:33.110
Energia jest niezbędna do każdego działania a dzięki taniemu węglowi i ropie ludzie mogli

00:01:33.110 --> 00:01:38.210
nagle zrobić więcej niż kiedykolwiek wcześniej. Najpierw węgiel, potem ropa, przyśpieszyły handel,

00:01:38.210 --> 00:01:40.750
zasilając nasze cenne wynalazki:

00:01:40.750 --> 00:01:41.870
koleje,

00:01:41.870 --> 00:01:44.470
samochody i samoloty.

00:01:44.470 --> 00:01:45.210
Ekonomiści

00:01:45.210 --> 00:01:49.280
założyli, że wzrost może trwać w nieskończoność.

00:01:49.280 --> 00:01:51.160
Absurdalne założenie.

00:01:51.160 --> 00:01:54.660
Nikt nie przestał myśleć, że ten wzrost odbywał się

00:01:54.660 --> 00:01:58.590
na maleńkiej planecie z określoną ilością ropy i gleby,

00:01:58.590 --> 00:02:01.110
z określoną ilością lasów i ryb.

00:02:01.110 --> 00:02:03.820
Rośliśmy w czasie pożyczonym

00:02:03.820 --> 00:02:06.660
i wszyscy uzależniliśmy się od wzrostu.

00:02:06.660 --> 00:02:11.479
Rosnący PKB stał się dla nas podstawową miarą sukcesu.

00:02:11.479 --> 00:02:14.979
Więcej i szybciej oznaczało lepiej.

00:02:14.979 --> 00:02:18.169
Pierwsze ostrzeżenia pojawiły się w latach 70-tych.

00:02:18.169 --> 00:02:22.189
Grupa naukowców wprowadziła do komputera dane dotyczące wzrostu populacji,

00:02:22.189 --> 00:02:24.340
rosnącej konsumpcji

00:02:24.340 --> 00:02:26.069
i wyczerpywania się surowców.

00:02:26.069 --> 00:02:27.459
Doszli do wnioski, że

00:02:27.459 --> 00:02:30.089
istnieją granice wzrostu.

00:02:30.089 --> 00:02:31.619
Ekonomiści głównego nurtu

00:02:31.619 --> 00:02:37.150
atakowali te spostrzeżenia, używając oszukańczych chwytów retorycznych ale czterdzieści lat później

00:02:37.150 --> 00:02:39.519
te same spostrzeżenia wciąż są aktualne.

00:02:39.519 --> 00:02:43.299
W rzeczywistości gospodarki krajów rozwiniętych

00:02:43.299 --> 00:02:48.749
weszły w okres stagnacji całe lata temu, w momencie kiedy surowce zaczęły się wyczerpywać.

00:02:48.749 --> 00:02:52.260
Rządy, przedsiębiorstwa i gospodarstwa domowe zadłużały się po uszy

00:02:52.260 --> 00:02:56.799
dzięki łatwej dostępności kredytu. W systemie finansowym powstawały

00:02:56.799 --> 00:03:01.979
coraz bardziej skomplikowane papiery wartościowe i instrumenty pochodne po to by wchłonąć cały ten dług

00:03:01.979 --> 00:03:09.180
i rozmnażać w nieskończoność wydumane zyski z wydumanych aktywów.

00:03:09.180 --> 00:03:14.930
Ale pieniądze i dług zależne są od surowców naturalnych.

00:03:14.930 --> 00:03:20.049
Gromadząc dług rok po roku, podwajając go nieustannie - gromadziliśmy kwity na surowce

00:03:20.049 --> 00:03:22.769
których ilość zmniejszała się w czasie gdy je zużywaliśmy.

00:03:22.769 --> 00:03:24.789
To była piramida finansowa,

00:03:24.789 --> 00:03:26.979
największa ze wszystkich baniek spekulacyjnych

00:03:26.979 --> 00:03:28.579
i w roku 2008

00:03:28.579 --> 00:03:30.519
ta bańka pękła.

00:03:30.519 --> 00:03:34.389
Rządy i banki centralne starały się z powrotem ją napompować, przy użyciu dofinansowań

00:03:34.389 --> 00:03:38.159
i pakietów stymulujących, finansowanych przez dług publiczny.

00:03:38.159 --> 00:03:41.249
Ale istnieją praktyczne granice długu

00:03:41.249 --> 00:03:42.839
i zbliżamy się do nich.

00:03:42.839 --> 00:03:45.939
Istnieją praktyczne granice dla źródeł energii

00:03:45.939 --> 00:03:48.389
i do nich też się zbliżamy.

00:03:48.389 --> 00:03:52.069
Planeta, na której żyjemy może wchłonąć ograniczoną ilość naszych odpadów

00:03:52.069 --> 00:03:54.719
i efektów katastrof przemysłowych

00:03:54.719 --> 00:03:57.109
do tej granicy też się zbliżyliśmy.

00:03:57.109 --> 00:03:59.989
Wmawia nam się, że gospodarka wraca do siebie

00:03:59.989 --> 00:04:03.709
ale po odjęciu nowego długu, zgromadzonego przez rząd od 2008 roku

00:04:03.709 --> 00:04:05.669
w celu ożywienia gospodarki

00:04:05.669 --> 00:04:08.569
nie było żadnego realnego wzrostu.

00:04:08.569 --> 00:04:10.519
Nie ma żadnej poprawy

00:04:10.519 --> 00:04:14.739
są tylko zabiegi powiększające dług.

00:04:14.739 --> 00:04:18.049
Zastawiliśmy już przyszłość naszych wnuków

00:04:18.049 --> 00:04:22.789
ale by uchronić gospodarkę przed recesją, musielibyśmy zadłużyć się jeszcze bardziej.

00:04:22.789 --> 00:04:24.419
Gra skończona.

00:04:24.419 --> 00:04:29.009
osiągnęliśmy granice wzrostu gospodarczego, takiego, jaki znaliśmy do tej pory.

00:04:29.009 --> 00:04:31.020
Okłamują Cię.

00:04:31.020 --> 00:04:32.009
Ale niewiele mogą na to poradzić

00:04:32.009 --> 00:04:33.669
Wszyscy uzależniliśmy się od wzrostu.

00:04:33.669 --> 00:04:37.430
Wszyscy chcemy mieć lepszą pracę i większe zyski z inwestycji

00:04:37.430 --> 00:04:40.639
ale żyjemy na skończonej planecie.

00:04:40.639 --> 00:04:45.360
Koniec wzrostu to nie wina żadnej partii politycznej

00:04:45.360 --> 00:04:49.409
choć niektórzy ludzie zyskali na wzroście więcej niż inni.

00:04:49.409 --> 00:04:54.269
Możemy żyć bez wzrostu gospodarczego ale to wymaga od nas robienia pewnych rzeczy

00:04:54.269 --> 00:04:56.039
inaczej.

00:04:56.039 --> 00:05:00.490
Naszym punktem odniesienia i celem w życiu powinien być taki postęp, który nie wymaga

00:05:00.490 --> 00:05:05.379
zwiększenia konsumpcji paliw kopalnych i innych wyczerpujących się surowców

00:05:05.379 --> 00:05:09.659
albo gromadzenia coraz większego długu.

00:05:09.659 --> 00:05:12.169
Wolność, bycie z ludźmi, których kochamy.

00:05:12.169 --> 00:05:14.400
Dobre zdrowie i czas na to by się nim cieszyć.

00:05:14.400 --> 00:05:17.219
Bezpieczne, szczęśliwe społeczności.

00:05:17.219 --> 00:05:23.379
Musimy wspólnie pracować nad budową lokalnych gospodarek w których możemy żyć i prosperować.

00:05:23.379 --> 00:05:24.969
Ale, i jest to duże ale...

00:05:24.969 --> 00:05:30.469
bez tanich paliw kopalnych i bez pożyczania z przyszłości

00:05:30.469 --> 00:05:32.449
im dłużej będziemy zwlekać

00:05:32.449 --> 00:05:34.669
tym trudniej będzie to osiągnąć.

00:05:34.669 --> 00:05:37.860
Wzrost gospodarczy - to koniec.

00:05:37.860 --> 00:05:40.196
Idźmy naprzód.

00:06:05.479 --> 00:06:19.736
Możemy lepiej

00:06:22.386 --> 00:06:27.634
Treść tego filmu pochodzi z ostatniej książki narratora

00:06:27.634 --> 99:59:59.999
pt. The End of Growth (Koniec Wzrostu) - dostępna w księgarniach