1
00:00:02,150 --> 00:00:05,129
Kto zabił wzrost gospodarczy

2
00:00:05,129 --> 00:00:09,119
Tekst i narracja:

3
00:00:09,119 --> 00:00:23,570
Produkcja:

4
00:00:23,570 --> 00:00:37,720
Reżyseria:

5
00:00:37,720 --> 00:00:38,770
Słyszałeś ich,

6
00:00:38,770 --> 00:00:42,430
Polityków, ekonomistów, prezesów - wszystkich mówiących to samo:

7
00:00:42,430 --> 00:00:44,480
Gospodarka wraca do siebie!

8
00:00:44,480 --> 00:00:46,060
To znaczy do czego?

9
00:00:46,060 --> 00:00:49,170
Do swojego normalnego stanu nieprzerwanego wzrostu.

10
00:00:49,170 --> 00:00:53,260
W ciągu następnych pięciu minut zobaczymy dlaczego się mylą,

11
00:00:53,260 --> 00:00:56,720
Dlaczego wzrost gospodarczy w praktyce się skończył

12
00:00:56,720 --> 00:00:59,680
i co to znaczy dla gospodarki, dla Ciebie

13
00:00:59,680 --> 00:01:02,360
i dla Twojej rodziny.

14
00:01:02,360 --> 00:01:07,230
Zaczęło się to kilka wieków temu. Ekspansja ekonomiczna zdarzała się już wcześniej

15
00:01:07,230 --> 00:01:09,460
ale była powolna i cykliczna.

16
00:01:09,460 --> 00:01:15,060
Imperia rodziły się i upadały.

17
00:01:15,060 --> 00:01:17,160
Ale wraz z nastaniem rewolucji przemysłowej

18
00:01:17,160 --> 00:01:20,620
błyskawiczny wzrost stał się normą.

19
00:01:20,620 --> 00:01:23,610
Ekonomiści mówią, że stało się tak z powodu innowacji,

20
00:01:23,610 --> 00:01:26,540
podziału pracy, ekspandującego handlu,

21
00:01:26,540 --> 00:01:29,820
ale było tak przede wszystkim z powodu taniej energii.

22
00:01:29,820 --> 00:01:33,110
Energia jest niezbędna do każdego działania a dzięki taniemu węglowi i ropie ludzie mogli

23
00:01:33,110 --> 00:01:38,210
nagle zrobić więcej niż kiedykolwiek wcześniej. Najpierw węgiel, potem ropa, przyśpieszyły handel,

24
00:01:38,210 --> 00:01:40,750
zasilając nasze cenne wynalazki:

25
00:01:40,750 --> 00:01:41,870
koleje,

26
00:01:41,870 --> 00:01:44,470
samochody i samoloty.

27
00:01:44,470 --> 00:01:45,210
Ekonomiści

28
00:01:45,210 --> 00:01:49,280
założyli, że wzrost może trwać w nieskończoność.

29
00:01:49,280 --> 00:01:51,160
Absurdalne założenie.

30
00:01:51,160 --> 00:01:54,660
Nikt nie przestał myśleć, że ten wzrost odbywał się

31
00:01:54,660 --> 00:01:58,590
na maleńkiej planecie z określoną ilością ropy i gleby,

32
00:01:58,590 --> 00:02:01,110
z określoną ilością lasów i ryb.

33
00:02:01,110 --> 00:02:03,820
Rośliśmy w czasie pożyczonym

34
00:02:03,820 --> 00:02:06,660
i wszyscy uzależniliśmy się od wzrostu.

35
00:02:06,660 --> 00:02:11,479
Rosnący PKB stał się dla nas podstawową miarą sukcesu.

36
00:02:11,479 --> 00:02:14,979
Więcej i szybciej oznaczało lepiej.

37
00:02:14,979 --> 00:02:18,169
Pierwsze ostrzeżenia pojawiły się w latach 70-tych.

38
00:02:18,169 --> 00:02:22,189
Grupa naukowców wprowadziła do komputera dane dotyczące wzrostu populacji,

39
00:02:22,189 --> 00:02:24,340
rosnącej konsumpcji

40
00:02:24,340 --> 00:02:26,069
i wyczerpywania się surowców.

41
00:02:26,069 --> 00:02:27,459
Doszli do wnioski, że

42
00:02:27,459 --> 00:02:30,089
istnieją granice wzrostu.

43
00:02:30,089 --> 00:02:31,619
Ekonomiści głównego nurtu

44
00:02:31,619 --> 00:02:37,150
atakowali te spostrzeżenia, używając oszukańczych chwytów retorycznych ale czterdzieści lat później

45
00:02:37,150 --> 00:02:39,519
te same spostrzeżenia wciąż są aktualne.

46
00:02:39,519 --> 00:02:43,299
W rzeczywistości gospodarki krajów rozwiniętych

47
00:02:43,299 --> 00:02:48,749
weszły w okres stagnacji całe lata temu, w momencie kiedy surowce zaczęły się wyczerpywać.

48
00:02:48,749 --> 00:02:52,260
Rządy, przedsiębiorstwa i gospodarstwa domowe zadłużały się po uszy

49
00:02:52,260 --> 00:02:56,799
dzięki łatwej dostępności kredytu. W systemie finansowym powstawały

50
00:02:56,799 --> 00:03:01,979
coraz bardziej skomplikowane papiery wartościowe i instrumenty pochodne po to by wchłonąć cały ten dług

51
00:03:01,979 --> 00:03:09,180
i rozmnażać w nieskończoność wydumane zyski z wydumanych aktywów.

52
00:03:09,180 --> 00:03:14,930
Ale pieniądze i dług zależne są od surowców naturalnych.

53
00:03:14,930 --> 00:03:20,049
Gromadząc dług rok po roku, podwajając go nieustannie - gromadziliśmy kwity na surowce

54
00:03:20,049 --> 00:03:22,769
których ilość zmniejszała się w czasie gdy je zużywaliśmy.

55
00:03:22,769 --> 00:03:24,789
To była piramida finansowa,

56
00:03:24,789 --> 00:03:26,979
największa ze wszystkich baniek spekulacyjnych

57
00:03:26,979 --> 00:03:28,579
i w roku 2008

58
00:03:28,579 --> 00:03:30,519
ta bańka pękła.

59
00:03:30,519 --> 00:03:34,389
Rządy i banki centralne starały się z powrotem ją napompować, przy użyciu dofinansowań

60
00:03:34,389 --> 00:03:38,159
i pakietów stymulujących, finansowanych przez dług publiczny.

61
00:03:38,159 --> 00:03:41,249
Ale istnieją praktyczne granice długu

62
00:03:41,249 --> 00:03:42,839
i zbliżamy się do nich.

63
00:03:42,839 --> 00:03:45,939
Istnieją praktyczne granice dla źródeł energii

64
00:03:45,939 --> 00:03:48,389
i do nich też się zbliżamy.

65
00:03:48,389 --> 00:03:52,069
Planeta, na której żyjemy może wchłonąć ograniczoną ilość naszych odpadów

66
00:03:52,069 --> 00:03:54,719
i efektów katastrof przemysłowych

67
00:03:54,719 --> 00:03:57,109
do tej granicy też się zbliżyliśmy.

68
00:03:57,109 --> 00:03:59,989
Wmawia nam się, że gospodarka wraca do siebie

69
00:03:59,989 --> 00:04:03,709
ale po odjęciu nowego długu, zgromadzonego przez rząd od 2008 roku

70
00:04:03,709 --> 00:04:05,669
w celu ożywienia gospodarki

71
00:04:05,669 --> 00:04:08,569
nie było żadnego realnego wzrostu.

72
00:04:08,569 --> 00:04:10,519
Nie ma żadnej poprawy

73
00:04:10,519 --> 00:04:14,739
są tylko zabiegi powiększające dług.

74
00:04:14,739 --> 00:04:18,049
Zastawiliśmy już przyszłość naszych wnuków

75
00:04:18,049 --> 00:04:22,789
ale by uchronić gospodarkę przed recesją, musielibyśmy zadłużyć się jeszcze bardziej.

76
00:04:22,789 --> 00:04:24,419
Gra skończona.

77
00:04:24,419 --> 00:04:29,009
osiągnęliśmy granice wzrostu gospodarczego, takiego, jaki znaliśmy do tej pory.

78
00:04:29,009 --> 00:04:31,020
Okłamują Cię.

79
00:04:31,020 --> 00:04:32,009
Ale niewiele mogą na to poradzić

80
00:04:32,009 --> 00:04:33,669
Wszyscy uzależniliśmy się od wzrostu.

81
00:04:33,669 --> 00:04:37,430
Wszyscy chcemy mieć lepszą pracę i większe zyski z inwestycji

82
00:04:37,430 --> 00:04:40,639
ale żyjemy na skończonej planecie.

83
00:04:40,639 --> 00:04:45,360
Koniec wzrostu to nie wina żadnej partii politycznej

84
00:04:45,360 --> 00:04:49,409
choć niektórzy ludzie zyskali na wzroście więcej niż inni.

85
00:04:49,409 --> 00:04:54,269
Możemy żyć bez wzrostu gospodarczego ale to wymaga od nas robienia pewnych rzeczy

86
00:04:54,269 --> 00:04:56,039
inaczej.

87
00:04:56,039 --> 00:05:00,490
Naszym punktem odniesienia i celem w życiu powinien być taki postęp, który nie wymaga

88
00:05:00,490 --> 00:05:05,379
zwiększenia konsumpcji paliw kopalnych i innych wyczerpujących się surowców

89
00:05:05,379 --> 00:05:09,659
albo gromadzenia coraz większego długu.

90
00:05:09,659 --> 00:05:12,169
Wolność, bycie z ludźmi, których kochamy.

91
00:05:12,169 --> 00:05:14,400
Dobre zdrowie i czas na to by się nim cieszyć.

92
00:05:14,400 --> 00:05:17,219
Bezpieczne, szczęśliwe społeczności.

93
00:05:17,219 --> 00:05:23,379
Musimy wspólnie pracować nad budową lokalnych gospodarek w których możemy żyć i prosperować.

94
00:05:23,379 --> 00:05:24,969
Ale, i jest to duże ale...

95
00:05:24,969 --> 00:05:30,469
bez tanich paliw kopalnych i bez pożyczania z przyszłości

96
00:05:30,469 --> 00:05:32,449
im dłużej będziemy zwlekać

97
00:05:32,449 --> 00:05:34,669
tym trudniej będzie to osiągnąć.

98
00:05:34,669 --> 00:05:37,860
Wzrost gospodarczy - to koniec.

99
00:05:37,860 --> 00:05:40,196
Idźmy naprzód.

100
00:06:05,479 --> 00:06:19,736
Możemy lepiej

101
00:06:22,386 --> 00:06:27,634
Treść tego filmu pochodzi z ostatniej książki narratora

102
00:06:27,634 --> 99:59:59,999
pt. The End of Growth (Koniec Wzrostu) - dostępna w księgarniach