WEBVTT

00:00:06.149 --> 00:00:09.752
Linuxen Historia (Bere 20 urteurrenean)

00:00:09.752 --> 00:00:12.423
Gure historia duela 20 urte hasi zen

00:00:12.423 --> 00:00:17.145
Esan Ozenki diskoak argitaratzen hasi zen, 
Ajuria Eneako komonean Ardantza eseritzen zen


00:00:17.176 --> 00:00:20.985
eta mugikorrak katxarro oso haundiak ziren.

00:00:20.985 --> 00:00:28.328
1991ko abuztua zen, 20 urteko Linus Torvalds informatika ikaslea bere ordenagailu aurrean eseri zen Helsinkin,

00:00:28.328 --> 00:00:33.971
informatika historian arrakasta gehien izatera iritsi diren gaietako baten inguruan idazteko.

00:00:33.971 --> 00:00:38.825
"Kaixo hor kanpoan zaudetenei... sistema eragile (libre) bat egiten ari naiz

00:00:38.825 --> 00:00:43.930
(jobi bat baino ez, GNU bezain handia eta profesionala ez da izango) ...

00:00:43.930 --> 00:00:48.480
AT disko gogorra besterik ez daukadanez, hori baino gehiago ez du jasango ziurrenik"

00:00:49.090 --> 00:00:53.358
Bueno, ba Linusen kode irekiko proiektuaren hitzek munduari bira azkar eman zioten

00:00:53.358 --> 00:00:56.513
eta mundu osoko garatzaileek euren kodearekin lagundu zioten.

00:00:56.513 --> 00:01:02.695
Linusek bere sistema eragilearen kernelari Linux izena jarri zion eta pinguino bat aukeratu zuen maskota gisa

00:01:02.695 --> 00:01:06.145
zooan izandako ezusteko txiki baten ondorioz.

00:01:06.730 --> 00:01:11.354
Berehala Linuxen etorkizuna baldintzatuko zuen erabaki garrantzitsu bat hartu zuen

00:01:11.354 --> 00:01:18.042
GPL lizentzia aukeratu zuen, Richard Stallman izeneko ameslari batek sortutako lizentzia.

00:01:18.042 --> 00:01:23.708
Linux kernelak, GPL lizentzia eta beste GNU osagai batzuekin informatikaren industria eraldatu zuten

00:01:23.708 --> 00:01:28.036
aukera sinple, baino garrantzitsu apur batzuekin:

00:01:28.036 --> 00:01:32.137
Softwarea edozein helburuetarako erabiltzeko askatasuna.

00:01:32.137 --> 00:01:35.527
Softwarea norbere beharretarako eraldatzeko askatasuna.

00:01:35.527 --> 00:01:39.451
Softwarea lagunekin eta bizilagunekin elkarbanatzeko askatasuna,

00:01:39.451 --> 00:01:42.679
eta zuk egindako aldaketak elkarbanatzeko askatasuna.

00:01:42.679 --> 00:01:46.115
Ideia erradikal hauek lortu zuten mundu osoan zabaltzea

00:01:46.115 --> 00:01:52.453
eta paradoxikoki, jobi esperimental bat zena, ekosistema komertzial haundi eta oparoa

00:01:52.453 --> 00:01:54.892
izatera pasa zen.

00:01:54.892 --> 00:01:57.608
Konpainiek Linuxen inguruan negozioak sortu zituzten.

00:02:00.470 --> 00:02:06.940
1999an Red Hat-en stocka hirukoiztu egin zen eta burtsara atera zen lehen linux konpainia bihurtu zen.

00:02:06.956 --> 00:02:12.516
Urte berean IBMk billoi bat dolar gastatu zituen Linux hobetzeko eta iragartzeko.

00:02:12.516 --> 00:02:18.372
[Hondoan: "Ba al du izenik?" "Bere izena Linux da"]

00:02:18.479 --> 00:02:24.286
Berehala Linuxek industriako pisutsuenak alboratu zituen, eta Internetaren gorakadan lagundu zuen

00:02:24.286 --> 00:02:28.740
bere Sofware Librearekin.
Laburrean esanda: Linuxek informatika eraldatu zuen.

00:02:28.879 --> 00:02:33.949
Baina zerbaitek eskemak apurtzen dituenean su gurutzatuan erortzeko arriskua dauka.

00:02:33.949 --> 00:02:36.658
Baina bizirauteaz gainera Linux sendoturik atera zen.

00:02:36.658 --> 00:02:41.379
Gaur egun milaka dira kernel garatzaileak eta ehundaka enpresak,

00:02:41.379 --> 00:02:44.142
denak auzolanean Linux garatzeko.

00:02:44.142 --> 00:02:47.787
Hiru hilabetero kernel bertsio berri bat liberatzen da.

00:02:47.787 --> 00:02:54.266
Eta nun aurki dezakegu Linux gaur? Mundu mailako balio burtsen %75ean eta

00:02:54.266 --> 00:02:59.653
Amazon, Facebook, Twitter, eBay eta 
Googleren zerbitzarietan.

00:02:59.653 --> 00:03:03.925
Linux erabiltzen duzu literalki Interneten zabiltzan aldi oro.

00:03:03.925 --> 00:03:09.150
Zure telefonoan dago, zure telebistan, superkonputagailuen %95ean eta

00:03:09.150 --> 00:03:14.421
egunero ikusten dituzun gailu askotan. Linux leku guztitan dago.

00:03:14.421 --> 00:03:19.738
Eta guzti hau hasi zuen Helsinkiko programatzailea?

00:03:19.738 --> 00:03:24.057
Oregoneko Portlanden duen etxetik mundu mailako garatzaileen armada hau zuzentzen du

00:03:24.057 --> 00:03:26.588
Linux Fundazioko partaide gisan.

00:03:26.588 --> 00:03:30.535
Linuxen 20 urteak ospatzen ditugunean, gure buruak ikus ditzakegu istorio hortan.

00:03:30.535 --> 00:03:35.173
Mila esker bere lehen 20 urteetan parte hartzeagatik.