0:00:00.000,0:00:06.862
ამ ვიდეოში გესაუბრები ალგებრის საწყისებზე[br]

0:00:06.862,0:00:17.107
თვითონ სიტყვა 'ალგებრა' მომდინარეობს[br]ამ წიგნიდან, რომლის ერთ-ერთ გვერდსაც

0:00:17.107,0:00:20.414
ახლა უყურებთ, მისი სათაური დაახლოებით [br]ასე ჟღერს:

0:00:20.414,0:00:25.270
"ძირითადი გამოთვლების წიგნი წონასწორობისა[br]და შევსების მეშვეობით"

0:00:25.270,0:00:30.607
ის დაწერა ბაღდადში მცხოვრებმა სპარსმა[br]მათემატიკოსმა მერვე ან მეცხრე საუკუნეში,

0:00:30.607,0:00:38.576
მგონი ზუსტი თარიღი 820 წელია.

0:00:38.576,0:00:54.714
ალგებრა არის არაბული სიტყვა და ნიშნავს[br]აღდგენას ან შევსებას.

0:00:54.714,0:00:58.575
ის ალგებრას უკავშირებდა ერთ ძალიან[br]კონკრეტულ ოპერაციას:

0:00:58.575,0:01:03.401
კონკრეტულად, ტოლობის ერთი მხრიდან რაღაც[br]ელემენტის აღებას და მეორე მხარეს გადატანას

0:01:03.401,0:01:11.986
ეს ამ გვერდზეც ჩანს

0:01:11.986,0:01:23.422
დაუკვირდი სიტყვას Al-Kitab.[br]Kitab ნიშნავს წიგნს,

0:01:23.422,0:01:30.460
al-mukhtasar ნიშნავს 'ძირითადს',

0:01:30.460,0:01:36.446
hisab ნიშნავს გამოთვლას,

0:01:36.446,0:01:41.221
al-gabr კი მნიშვნელოვანია, ეს არის[br]სიტყვა 'ალგებრას' ფესვი

0:01:41.221,0:01:46.535
და ეს სიტყვა ნიშნავს 'შევსებას', [br]'შესრულებას.

0:01:46.535,0:01:55.213
al muqabala კი ნიშნავს[br]ბალანსს, წონასწორობას.

0:01:55.213,0:02:00.459
ამიტომ, წიგნის სათაურის თარგმანი [br]დაახლოებით ასე ჟღერს:

0:02:00.460,0:02:12.449
"ძირითადი გამოთვლების წიგნი შევსების და[br]წონასწორობის მეშვეობით"

0:02:12.449,0:02:15.336
სწორედ ეს არის სიტყვა 'ალგებრას' წყარო.

0:02:15.336,0:02:19.325
ეს ძალიან მნიშვნელოვანი წიგნია.[br]არამხოლოდ იმიტომ, რომ სიტყვა ''ალგებრა''

0:02:19.325,0:02:27.845
პირველად აქ გვხვდება, არამედ იმიტომაც,[br]რომ ალგებრამ სწორედ ამ წიგნში შეითვისა

0:02:27.845,0:02:31.759
მისი თანამედროვე იდეების, თვისებების[br]და მახასიათებლების უმრავლესობა.

0:02:31.759,0:02:37.813
მაგალითად ტოლობის წონასწორობის იდეა,[br]აბსტრაქტული განტოლების იდეა.

0:02:37.813,0:02:46.109
თუმცა ალ-ქუარისმი არ იყო პირველი,[br]ის ცხოვრობდა ბაღდადში.

0:02:46.109,0:02:49.952
ზოგადად, ეს ქალაქი ხშირად გვხვდება[br]ალგებრას ისტორიაში.

0:02:49.952,0:02:57.573
ის ცხოვრობდა ამ ქალაქში [br]მერვე-მეცხრე საუკუნეში.

0:02:57.573,0:03:12.992
მოდი დავხაზავ დროის წრფეს, [br]აქ აღვნიშნავ ქრისტეს შობას.

0:03:12.992,0:03:19.775
ამ პერიოდიდან მოყოლებულ დროს მოვიხსენიებთ[br]როგორც 'ქრისტეს შობიდან', ხოლო

0:03:19.775,0:03:26.269
ლათინურად ამას აღვნიშნავთ ასე - AD.

0:03:26.269,0:03:31.626
ხოლო ამ პერიოდამდე დროს მოვიხსენიებთ,[br]როგორც 'ქრისტეს შობამდე'.

0:03:31.626,0:03:39.321
ეს არის ქრისტეს შობიდან 1 000 წელი, ეს კი[br]ქრისტეს შობიდან 2 000 წელი.

0:03:39.321,0:03:44.075
ჩვენ სადღაც ამ მომენტში ვიმყოფებით.

0:03:44.075,0:03:51.473
ეს არის ქრისტეს შობამდე 1 000 წელი,[br]ეს - ქრისტეს შობამდე 2 000 წელი.

0:03:51.473,0:04:04.331
რომ გამოგვეკვლია,ალგებრის პირველ ნაკვალევს[br]ძალიან ადრინდელ ხალხთანაც მივაგნებდით,

0:04:04.331,0:04:09.687
თუმცა ალგებრის იდეების შესწავლის პირველი[br]ისტორიული წყაროები მოდის

0:04:09.687,0:04:15.885
უძველესი ბაბილონიდან და თარიღდება[br]დაახლოებით ქრისტეს შობამდე 2 000 წლით,

0:04:15.885,0:04:21.540
ანუ აი აი ამ მომენტში.

0:04:21.540,0:04:25.839
ჩვენ შემოგვრჩა ქვის ფირფიტები, რომლებზეც[br]ასახულია ალგებრის ზოგიერთი პრინციპი

0:04:25.839,0:04:31.059
ისინი რიცხვებსაც სხვანაირად გამოსახავდნენ[br]და, ზოგადად, სხვანაირი სიმბოლოები ჰქონდათ,

0:04:31.059,0:04:33.435
თუმცა აშკარაა, რომ ისინი[br]ალგებრაზე მუშაობდნენ.

0:04:33.435,0:04:38.367
ეს ხდებოდა მსოფლიოს ამ ნაწილში, [br]ბაბილონი აქ იყო განთავსებული.

0:04:38.367,0:04:46.928
მთელ ამ რეგიონს ერქვა მესოპოტამია,[br]ეს ბერძნულად ნიშნავს "ორ მდინარეს შორის".

0:04:46.928,0:04:54.064
ეს იყო ადამიანის მიერ ალგებრის შესწავლის[br]სულ პირველი, ჩვენთვის ცნობილი მცდელობა.

0:04:54.066,0:05:10.706
ერთ-ერთი ყველაზე დიდი წვლილი ალგებრაში[br]მიუძღვის ბაბილონს, 2000 წლის წინ.

0:05:10.706,0:05:16.417
შემდეგ კი გადავდივართ სადღაც აქ,[br]დაახლოებით 200-300 წლებში ქ. შ-დან.

0:05:16.417,0:05:18.870
ამ დროს ალექსანდრიაში [br]ცხოვრობდა ერთი ბერძენი.

0:05:18.870,0:05:21.100
ეს საბერძნეთია, აი აქ.

0:05:21.100,0:05:27.451
ალექსანდრია აქ არის, ეს ქალაქი იმ დროს[br]რომის იმპერიიაში შედიოდა.

0:05:27.451,0:05:35.933
ამ ადამიანს კი ერქვა დიოფანტე,

0:05:35.933,0:05:39.905
მას ზოგიერთი 'ალგებრის მამად' მიიჩნევს.

0:05:39.905,0:05:44.778
ხალხი დაობს თუ ვის უნდა მიანიჭონ ეს [br]ტიტული, დიოფანტეს თუ ალ-ქუარიზმის.

0:05:44.778,0:05:49.015
ალ-ქუარიზმი იყო პირველი, ვინც საუბრობდა[br]განტოლების წონასწორობაზე და

0:05:49.015,0:05:50.842
მათემატიკაზე უფრო ზუსტად საუბრობდა.

0:05:50.842,0:05:53.627
დიოფანტე კი უფრო კონკრეტულ[br]ამოცანებზე იყო დაფიქრებული.

0:05:53.627,0:05:58.779
თუმცა ორივეს ბაბილონელებმა დაასწრეს,[br]მაგრამ ყველამ შეიტანა თავისი წვლილი

0:05:58.779,0:06:06.512
ალგებრის განვითარებაში, [br]ისინი ერთმანეთს არ ბაძავდნენ.

0:06:06.512,0:06:08.890
თუმცა ბევრი, განსაკუთრებით [br]დასავლელი ისტორიკოსები

0:06:08.890,0:06:11.419
ალგებრის შექმნას დიოფანტეს უკავშირებენ,

0:06:11.419,0:06:18.559
სხვები ალ-ქუარისმის მიიჩნევენ ალგებრის[br]მამად, მან დიდი წვლილი შეიტანა ალგებრაში.

0:06:18.559,0:06:26.149
ქრისტეს შობიდან 600 წელს კიდევ ერთი[br]ცნობილი მათემატიკოსი ცხოვრობდა.

0:06:26.149,0:06:32.486
ეს იყო ინდოეთში მცხოვრები[br]ბრაჰმან გუპტა.

0:06:32.486,0:06:42.323
ზუსტად არ ვიცი სად ცხოვრობდა, თუმცა[br]ინდოეთი აი აქ მდებარეობს.

0:06:42.323,0:06:50.739
შემდეგ კი გამოჩნდა ალ-ქუარისმი,[br]რომელიც დროის აი ამ მომენტში ჩნდება.

0:06:50.739,0:06:55.565
სწორედ მას ეკუთვნის [br]სახელ 'ალგებრის' შემოღება,

0:06:55.565,0:06:57.941
რაც არაბულად აღდგენას ნიშნავს.

0:06:57.941,0:07:03.074
ზოგი ადამიანი მას [br]ალგებრის მამადაც მიიჩნევს.

0:07:03.074,0:07:07.013
თუ ერთადერთი არა, ის ალგებრის [br]ერთ-ერთი მამა ნამდვილად არის,

0:07:07.013,0:07:09.637
რადგან მან ალგებრაზე, [br]როგორც რაღაც აბსტრაქტულზე,

0:07:09.637,0:07:12.060
და არა რაიმე კონკრეტულ ამოცანაზე,[br]დაიწყო ფიქრი.

0:07:12.060,0:07:18.000
თანამედროვე მათემატიკოსებიც[br]ასე უყურებენ ამ სფეროს.