[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:00.90,0:00:02.54,Default,,0000,0000,0000,,TED 30 yaşında. Dialogue: 0,0:00:02.54,0:00:05.18,Default,,0000,0000,0000,,World wide web ise bu ay Dialogue: 0,0:00:05.18,0:00:07.45,Default,,0000,0000,0000,,25. yaşını kutluyor. Dialogue: 0,0:00:07.45,0:00:10.14,Default,,0000,0000,0000,,Şimdi size bir sorum var. Dialogue: 0,0:00:10.14,0:00:14.97,Default,,0000,0000,0000,,Bu yolda nasıl ilerleyeceğiz? Dialogue: 0,0:00:14.97,0:00:15.38,Default,,0000,0000,0000,,Devletten bahsedelim. Dialogue: 0,0:00:16.68,0:00:18.100,Default,,0000,0000,0000,,Nasıl bir internet istediğimizi konuşalım. Dialogue: 0,0:00:18.100,0:00:22.32,Default,,0000,0000,0000,,25 yıl önce CERN'de çalışıyordum. Dialogue: 0,0:00:22.32,0:00:24.66,Default,,0000,0000,0000,,Görevdeki ilk yılımı dolduruktan sonra Dialogue: 0,0:00:24.66,0:00:27.30,Default,,0000,0000,0000,,bir başka yan projede çalışmak için izin alabildim. Dialogue: 0,0:00:27.30,0:00:28.100,Default,,0000,0000,0000,,Bir kod yazdım. Dialogue: 0,0:00:28.100,0:00:31.14,Default,,0000,0000,0000,,Sanırım ilk kullanıcısı da kendim oldum. Dialogue: 0,0:00:31.14,0:00:33.69,Default,,0000,0000,0000,,Başta insanlar kullanmaz diye Dialogue: 0,0:00:33.69,0:00:35.21,Default,,0000,0000,0000,,endişelenenler oldu, Dialogue: 0,0:00:35.21,0:00:37.03,Default,,0000,0000,0000,,halka çok karmaşık geleceğini düşündüler. Dialogue: 0,0:00:37.03,0:00:38.75,Default,,0000,0000,0000,,Bir sürü çaba, bir sürü harika Dialogue: 0,0:00:38.75,0:00:40.46,Default,,0000,0000,0000,,insanla yaptığım işbirliği sonucunda Dialogue: 0,0:00:40.46,0:00:42.89,Default,,0000,0000,0000,,azar azar ilerledi, kullanışlı hale geldi. Dialogue: 0,0:00:42.89,0:00:44.53,Default,,0000,0000,0000,,Ve çok tutuldu. Hoş oldu. Dialogue: 0,0:00:44.53,0:00:47.75,Default,,0000,0000,0000,,Sonunda birkaç yıl sonra, 2000'lerde Dialogue: 0,0:00:47.75,0:00:51.95,Default,,0000,0000,0000,,dünya nüfusunun yüzde beşi Dialogue: 0,0:00:51.95,0:00:53.77,Default,,0000,0000,0000,,www'i kullanır hale geldi. Dialogue: 0,0:00:53.77,0:00:56.48,Default,,0000,0000,0000,,2007'de bu rakam yüzde 17'ye yükseldi. Dialogue: 0,0:00:56.48,0:00:59.82,Default,,0000,0000,0000,,2008'de World Wide Web Vakfını kurduk Dialogue: 0,0:00:59.82,0:01:01.39,Default,,0000,0000,0000,,ve bu orana bakıp Dialogue: 0,0:01:01.39,0:01:04.24,Default,,0000,0000,0000,,bir bakıma endişelenmeye başladık. Dialogue: 0,0:01:04.24,0:01:06.30,Default,,0000,0000,0000,,Bugün, 2014'te Dialogue: 0,0:01:06.30,0:01:08.54,Default,,0000,0000,0000,,dünyanın %40'ı Dialogue: 0,0:01:08.54,0:01:12.55,Default,,0000,0000,0000,,www kullanıcısı ve gitgide yayılıyor. Dialogue: 0,0:01:12.55,0:01:14.56,Default,,0000,0000,0000,,Elbette artıyor. Dialogue: 0,0:01:14.56,0:01:17.96,Default,,0000,0000,0000,,Her iki açıdan düşünmenizi isterim. Dialogue: 0,0:01:17.96,0:01:20.18,Default,,0000,0000,0000,,Elbette burada, TED'de bulunan Dialogue: 0,0:01:20.18,0:01:23.16,Default,,0000,0000,0000,,herkes için ilk akla gelen soru Dialogue: 0,0:01:23.16,0:01:25.22,Default,,0000,0000,0000,,geri kalan yüzde 60'ı nasıl Dialogue: 0,0:01:25.22,0:01:26.54,Default,,0000,0000,0000,,diğerleri kadar çabucak internet kullanır hale getiririz, olacaktır. Dialogue: 0,0:01:26.54,0:01:28.85,Default,,0000,0000,0000,,Bir sürü önemli konu var. Bu elbette cep telefonlarıyla olacak. Dialogue: 0,0:01:28.85,0:01:30.83,Default,,0000,0000,0000,,Ama öte yandan internet kullanan %40'ı düşünmeliyiz Dialogue: 0,0:01:30.83,0:01:32.54,Default,,0000,0000,0000,,zira siz buradasınız ve Dialogue: 0,0:01:32.54,0:01:35.17,Default,,0000,0000,0000,,internetli hayatlarınızı yaşıyor Dialogue: 0,0:01:35.17,0:01:36.47,Default,,0000,0000,0000,,ve herhangi bir şeyi akılda tutmak yerine Dialogue: 0,0:01:36.47,0:01:38.18,Default,,0000,0000,0000,,nette arıyorsunuz. Dialogue: 0,0:01:38.18,0:01:42.26,Default,,0000,0000,0000,,bunu bir başarı olarak alabilirsiniz Dialogue: 0,0:01:42.26,0:01:44.24,Default,,0000,0000,0000,,ancak eğri oturup doğru konuşmalıyız. Dialogue: 0,0:01:44.24,0:01:47.33,Default,,0000,0000,0000,,Tamam, bu bir başarı Dialogue: 0,0:01:47.33,0:01:49.27,Default,,0000,0000,0000,,Khan Akademide bir sürü şey var Dialogue: 0,0:01:49.27,0:01:51.56,Default,,0000,0000,0000,,neredeyse aradığınız her şey Vikipedi'de mevcut, Dialogue: 0,0:01:51.56,0:01:53.38,Default,,0000,0000,0000,,dünya kadar e-kitap elinizin altında ve bedava Dialogue: 0,0:01:53.38,0:01:54.78,Default,,0000,0000,0000,,çevrimiçi okuyabiliyorsunuz, Dialogue: 0,0:01:54.78,0:01:56.55,Default,,0000,0000,0000,,eğitim alanında bir sürü harika şey oldu Dialogue: 0,0:01:56.55,0:01:58.28,Default,,0000,0000,0000,,başka alanlarda da öyle. Dialogue: 0,0:01:58.28,0:02:00.68,Default,,0000,0000,0000,,Online ticaret alışveriş Dialogue: 0,0:02:00.68,0:02:03.47,Default,,0000,0000,0000,,anlayışımızı altüst etti Dialogue: 0,0:02:03.47,0:02:05.02,Default,,0000,0000,0000,,çeşitli ticaret türleri ortaya çıktı Dialogue: 0,0:02:05.02,0:02:07.35,Default,,0000,0000,0000,,bunların hiçbiri internetten önce yoktu. Dialogue: 0,0:02:07.35,0:02:10.73,Default,,0000,0000,0000,,Ticaretin kuralları neredeyse tüm dünyada değişti. Dialogue: 0,0:02:10.73,0:02:12.100,Default,,0000,0000,0000,,Siyasi sistemler bu derecede değişmedi Dialogue: 0,0:02:12.100,0:02:15.11,Default,,0000,0000,0000,,ama yine de büyük ölçüde etkilendi. Dialogue: 0,0:02:15.11,0:02:18.08,Default,,0000,0000,0000,,Öyle ki, bir sürü e-devlet Dialogue: 0,0:02:18.08,0:02:20.78,Default,,0000,0000,0000,,birçok şeyin şeffaf ve görünür olması Dialogue: 0,0:02:20.78,0:02:22.41,Default,,0000,0000,0000,,internet sayesinde. Dialogue: 0,0:02:22.41,0:02:24.52,Default,,0000,0000,0000,,Bazı şeylerin de daha az görünür olmasını sağladı. Dialogue: 0,0:02:24.52,0:02:26.92,Default,,0000,0000,0000,,Mesela gecenin bir vakti, Dialogue: 0,0:02:26.92,0:02:28.64,Default,,0000,0000,0000,,sevdiğiniz birinin yakalanmış olabileceği Dialogue: 0,0:02:28.64,0:02:30.76,Default,,0000,0000,0000,,bir kanser türü hakkında internet üzerinden Dialogue: 0,0:02:30.76,0:02:35.77,Default,,0000,0000,0000,,başka bir ülkede biriyle Dialogue: 0,0:02:35.77,0:02:40.28,Default,,0000,0000,0000,,konuşabiliyorsunuz. Dialogue: 0,0:02:40.28,0:02:44.50,Default,,0000,0000,0000,,İnternet sayesinde bu gibi şeyler ortalığa saçılmıyor. Dialogue: 0,0:02:44.50,0:02:47.72,Default,,0000,0000,0000,,Aslında belli bir mahremiyet de sağlıyor. Dialogue: 0,0:02:47.72,0:02:50.50,Default,,0000,0000,0000,,Web'in hangi kısmının Dialogue: 0,0:02:50.50,0:02:51.59,Default,,0000,0000,0000,,internete girdiğimiz zaman Dialogue: 0,0:02:51.59,0:02:53.03,Default,,0000,0000,0000,,kullandığımız hangi bölümünün Dialogue: 0,0:02:53.03,0:02:56.42,Default,,0000,0000,0000,,şeffaf ve nötral (yüksüz) olduğunu bilemiyoruz. Dialogue: 0,0:02:56.42,0:02:58.95,Default,,0000,0000,0000,,Asıl endişe verici olan Dialogue: 0,0:02:58.95,0:03:01.81,Default,,0000,0000,0000,,hepimizce malum dinleme ve izlemeler değil Dialogue: 0,0:03:01.81,0:03:04.26,Default,,0000,0000,0000,,esasen bundan çok Dialogue: 0,0:03:04.26,0:03:06.21,Default,,0000,0000,0000,,internetteki verileri suiistimal Dialogue: 0,0:03:06.21,0:03:09.24,Default,,0000,0000,0000,,etmek isteyecek başka birilerinin olması. Dialogue: 0,0:03:09.24,0:03:10.45,Default,,0000,0000,0000,,Neticede şunu anlamalıyız ki, Dialogue: 0,0:03:10.45,0:03:11.86,Default,,0000,0000,0000,,interneti öylece kullanamayız Dialogue: 0,0:03:11.86,0:03:13.54,Default,,0000,0000,0000,,aynı zamanda onun için endişelenmemiz de gerek, Dialogue: 0,0:03:13.54,0:03:17.12,Default,,0000,0000,0000,,tüm bunların ardındaki altyapıyı düşünmeliyiz. Dialogue: 0,0:03:17.12,0:03:21.32,Default,,0000,0000,0000,,Aslında bu özellik bize gerek mi? Dialogue: 0,0:03:21.32,0:03:26.26,Default,,0000,0000,0000,,İfade özgürlüğünün tadını çıkarıyoruz, Dialogue: 0,0:03:26.26,0:03:29.30,Default,,0000,0000,0000,,tweet atıyoruz, bir sürü insan Dialogue: 0,0:03:29.30,0:03:32.23,Default,,0000,0000,0000,,tweetlerimizi okuyor Dialogue: 0,0:03:32.23,0:03:35.58,Default,,0000,0000,0000,,-tabii eğer onların ülkesinde twitter kapatılmamışsa- Dialogue: 0,0:03:35.58,0:03:38.92,Default,,0000,0000,0000,,bir şekilde kendimizi ifade etmek istiyoruz, Dialogue: 0,0:03:38.92,0:03:41.86,Default,,0000,0000,0000,,devletimiz hakkında biraz bilgi sahibi olmak istiyoruz Dialogue: 0,0:03:41.86,0:03:43.22,Default,,0000,0000,0000,,yaşadığımız ülke hakkında... Dialogue: 0,0:03:43.22,0:03:45.70,Default,,0000,0000,0000,,başkalarının bilmediği şeyleri bilmek. Dialogue: 0,0:03:45.70,0:03:48.68,Default,,0000,0000,0000,,Bu yüzden mutlaka Dialogue: 0,0:03:48.68,0:03:50.81,Default,,0000,0000,0000,,sansüre karşı direnmeliyiz. Dialogue: 0,0:03:50.81,0:03:52.38,Default,,0000,0000,0000,,İnternetin özgür bir yer olmasını savunmalı, Dialogue: 0,0:03:52.38,0:03:54.84,Default,,0000,0000,0000,,sansürü protesto etmeliyiz. Dialogue: 0,0:03:54.84,0:03:57.55,Default,,0000,0000,0000,,Biz bu özgürlüğü sevdik. Dialogue: 0,0:03:57.55,0:03:59.75,Default,,0000,0000,0000,,Bu sayede sesimizi duyurabiliyoruz. Dialogue: 0,0:03:59.75,0:04:01.59,Default,,0000,0000,0000,,Herkes herkesle konuşabiliyor. Dialogue: 0,0:04:01.59,0:04:02.93,Default,,0000,0000,0000,,Kim olduğuna bakmadan. Dialogue: 0,0:04:02.93,0:04:05.58,Default,,0000,0000,0000,,Ve şu büyük sosyal medya ağlarına katılıyoruz Dialogue: 0,0:04:05.58,0:04:08.94,Default,,0000,0000,0000,,dev bir buluşma yeri gibi çalışıyorlar Dialogue: 0,0:04:08.94,0:04:10.73,Default,,0000,0000,0000,,onlar sayesinde aynı Dialogue: 0,0:04:10.73,0:04:12.57,Default,,0000,0000,0000,,sosyal ağdaki insanlar Dialogue: 0,0:04:12.57,0:04:14.89,Default,,0000,0000,0000,,birbiriyle iletişim kurabiliyor Dialogue: 0,0:04:14.89,0:04:19.26,Default,,0000,0000,0000,,ama bir yandan da kendilerini sınırlıyorlar. Dialogue: 0,0:04:19.26,0:04:22.19,Default,,0000,0000,0000,,Ve bir de, filtre balonları hakkındaki Dialogue: 0,0:04:22.19,0:04:24.16,Default,,0000,0000,0000,,kitabı okuduysanız bileceksiniz. Dialogue: 0,0:04:24.16,0:04:25.96,Default,,0000,0000,0000,,Filtre balonu esasen sevdiğimiz şeyleri Dialogue: 0,0:04:25.96,0:04:28.09,Default,,0000,0000,0000,,kolayca bulmamızı sağlayan bir tür makina. Dialogue: 0,0:04:28.09,0:04:30.43,Default,,0000,0000,0000,,Seviğimiz şeyleri tıklıyoruz Dialogue: 0,0:04:30.43,0:04:32.17,Default,,0000,0000,0000,,neleri tıkladığımızı bilen ve Dialogue: 0,0:04:32.17,0:04:34.33,Default,,0000,0000,0000,,otomatik olarak tekrar önümüze koyan Dialogue: 0,0:04:34.33,0:04:35.81,Default,,0000,0000,0000,,bu makina yüzünden sonunda Dialogue: 0,0:04:35.81,0:04:40.07,Default,,0000,0000,0000,,dünyayı şu pembelikten ibaret sanmaya başlıyoruz. Dialogue: 0,0:04:40.07,0:04:42.26,Default,,0000,0000,0000,,İşte buna filtre balonu deniyor. Dialogue: 0,0:04:42.26,0:04:44.20,Default,,0000,0000,0000,,İşte bunlar şu anda sahip olduğumuz Dialogue: 0,0:04:44.20,0:04:47.30,Default,,0000,0000,0000,,sosyal interneti tehdit eden şeyler. Dialogue: 0,0:04:47.30,0:04:49.22,Default,,0000,0000,0000,,Nasıl bir internet istiyoruz? Dialogue: 0,0:04:49.22,0:04:52.66,Default,,0000,0000,0000,,Ben parçalara bölünmemiş bir web istiyorum Dialogue: 0,0:04:52.66,0:04:54.42,Default,,0000,0000,0000,,bazı ülkeler gözetleme yapabilmek için Dialogue: 0,0:04:54.42,0:04:56.18,Default,,0000,0000,0000,,bölmeyi savunuyor. Dialogue: 0,0:04:56.18,0:04:57.94,Default,,0000,0000,0000,,Demokrasi için sağlam bir zemin oluşturacak Dialogue: 0,0:04:57.94,0:05:01.63,Default,,0000,0000,0000,,bir internet istiyorum. Dialogue: 0,0:05:01.63,0:05:04.59,Default,,0000,0000,0000,,Sağlık hizmeti alabileceğim, Dialogue: 0,0:05:04.59,0:05:09.16,Default,,0000,0000,0000,,mahremiyetimi koruyabileceğim ve Dialogue: 0,0:05:09.16,0:05:10.92,Default,,0000,0000,0000,,araştırma yapan tıp bilginlerinin beni tedavi ederken Dialogue: 0,0:05:10.92,0:05:13.09,Default,,0000,0000,0000,,tonlarca bilimsel veriye ulaşabileceği bir web istiyorum. Dialogue: 0,0:05:13.09,0:05:15.02,Default,,0000,0000,0000,,İnternetsiz yüzde 60'ın da Dialogue: 0,0:05:15.02,0:05:18.71,Default,,0000,0000,0000,,bir an evvel içinde olacağı bir web istiyorum. Dialogue: 0,0:05:18.71,0:05:21.05,Default,,0000,0000,0000,,Yeniliğe, inovasyona güçlü bir zemin oluşturan ve Dialogue: 0,0:05:21.05,0:05:25.67,Default,,0000,0000,0000,,bir felaket meydana geldiğinde Dialogue: 0,0:05:25.67,0:05:27.05,Default,,0000,0000,0000,,mesela bir afette hemen harekete geçebileceğim Dialogue: 0,0:05:27.05,0:05:29.38,Default,,0000,0000,0000,,hemen yardım yollayabileceğim bir web istiyorum. Dialogue: 0,0:05:29.38,0:05:33.16,Default,,0000,0000,0000,,İşte böyle şeyler... Dialogue: 0,0:05:33.16,0:05:36.09,Default,,0000,0000,0000,,Elbette listem daha uzun, bunlar sadece başlıcaları. Dialogue: 0,0:05:36.09,0:05:38.53,Default,,0000,0000,0000,,Sizin de listeniz vardır. Dialogue: 0,0:05:38.53,0:05:39.77,Default,,0000,0000,0000,,O yüzden dilerim ki, bu 25. yıldönümü Dialogue: 0,0:05:39.77,0:05:42.54,Default,,0000,0000,0000,,nasıl bir web istediğimizi düşünmeye vesile olsun. Dialogue: 0,0:05:42.54,0:05:45.53,Default,,0000,0000,0000,,webat25.org adresine giderek Dialogue: 0,0:05:45.53,0:05:47.23,Default,,0000,0000,0000,,bazı linkler bulabilirsiniz. Dialogue: 0,0:05:47.23,0:05:48.24,Default,,0000,0000,0000,,Orada insanların beraberce Dialogue: 0,0:05:48.24,0:05:49.29,Default,,0000,0000,0000,,İnternetin Magna Karta'sını yazdığı, Dialogue: 0,0:05:49.29,0:05:52.00,Default,,0000,0000,0000,,İnternet Hakları Beyannamesini yazdığı Dialogue: 0,0:05:52.00,0:05:53.53,Default,,0000,0000,0000,,bir sürü site bulacaksınız. Dialogue: 0,0:05:53.53,0:05:55.04,Default,,0000,0000,0000,,Ne dersiniz? Yapalım mı? Dialogue: 0,0:05:55.04,0:05:59.67,Default,,0000,0000,0000,,Bunlar temel haklar haline gelmedi mi? Dialogue: 0,0:05:59.67,0:06:03.33,Default,,0000,0000,0000,,İnsanın dilediği kişiyle iletişim kurması hakkı? Dialogue: 0,0:06:03.33,0:06:05.29,Default,,0000,0000,0000,,Haydi, elbirliğiyle web'in Dialogue: 0,0:06:05.29,0:06:08.16,Default,,0000,0000,0000,,Magna Karta'sını yazalım. Dialogue: 0,0:06:08.16,0:06:10.40,Default,,0000,0000,0000,,Bunu bu yıl yapalım. Dialogue: 0,0:06:10.40,0:06:12.49,Default,,0000,0000,0000,,25. yıl dönümünden gelen enerjiyi buna kullanalım, Dialogue: 0,0:06:14.21,0:06:15.80,Default,,0000,0000,0000,,internetin Magna Karta'sını Dialogue: 0,0:06:15.80,0:06:18.41,Default,,0000,0000,0000,,yazma imecesine. (alkışlar) Dialogue: 0,0:06:18.41,0:06:20.40,Default,,0000,0000,0000,,Teşekkürler. Sizden bir ricam olacak. Dialogue: 0,0:06:23.06,0:06:24.40,Default,,0000,0000,0000,,Benim için savaşın, anlaştık mı? Sağ olun. Dialogue: 0,0:06:24.40,0:06:26.58,Default,,0000,0000,0000,,(alkışlar)