0:00:00.895,0:00:02.543
TED ma 30 lat.

0:00:02.543,0:00:05.181
W tym miesiącu world wide web

0:00:05.181,0:00:07.453
świętuje 25 urodziny.

0:00:07.453,0:00:10.142
Mam do was pytanie.

0:00:10.142,0:00:14.966
Pomówmy o drodze, głównie o przyszłości.

0:00:14.966,0:00:16.681
Pomówmy o państwie.

0:00:16.681,0:00:18.995
Pomówmy o www, jakiego chcemy.

0:00:18.995,0:00:22.315
25 lat temu pracowałem w CERN.

0:00:22.315,0:00:24.665
Dostałem po jakimś roku zgodę,

0:00:24.665,0:00:27.297
żeby realizować to jako dodatkowy projekt.

0:00:27.297,0:00:28.995
Napisałem kod.

0:00:28.995,0:00:31.144
Byłem pierwszym użytkownikiem.

0:00:31.144,0:00:33.687
Istniały spore obawy,[br]że ludzie nie będą chcieli

0:00:33.687,0:00:35.206
z tego korzystać,

0:00:35.206,0:00:37.030
bo będzie za skomplikowane.

0:00:37.030,0:00:38.749
Dużo perswazji

0:00:38.749,0:00:40.459
oraz wspaniałej współpracy

0:00:40.459,0:00:42.888
i krok po kroku, zadziałało.

0:00:42.888,0:00:44.791
Wystartowało. Było naprawdę fajnie.

0:00:44.791,0:00:47.748
Po paru latach, w 2000 roku,

0:00:47.748,0:00:51.950
5% światowej populacji

0:00:51.950,0:00:53.769
korzystało z world wide web.

0:00:53.769,0:00:56.480
Po 7 latach, w 2007 roku, 17%.[br]

0:00:56.480,0:00:59.820
W 2008 roku utworzyliśmy[br]World Wide Web Foundation,

0:00:59.820,0:01:01.394
po części po to, żeby śledzić

0:01:01.394,0:01:04.244
i martwić się o tę liczbę.

0:01:04.244,0:01:06.303
Teraz, w 2014 roku,

0:01:06.303,0:01:08.537
40% ludzi na świecie

0:01:08.537,0:01:12.553
używa world wide web.

0:01:12.553,0:01:14.555
Oczywiście liczba ta rośnie.

0:01:14.555,0:01:17.963
Chcę, żebyście zastanowili się[br]nad dwoma aspektami tej kwestii.[br]

0:01:17.963,0:01:20.180
Co oczywiste dla każdego[br]na konferencji TED,

0:01:20.180,0:01:23.163
pierwsze pytanie brzmi, co zrobić,

0:01:23.163,0:01:25.219
żeby pozostałe 60% dołączyło

0:01:25.219,0:01:26.539
możliwie jak najszybciej.

0:01:26.539,0:01:28.854
Dużo ważnych rzeczy.[br]Związanych z mobilnością.

0:01:28.854,0:01:30.834
Ale chcę, żebyście pomyśleli też o 40%,

0:01:30.834,0:01:32.544
bo jeśli do nich należycie

0:01:32.544,0:01:34.810
korzystając z www na co dzień,

0:01:34.810,0:01:36.766
nie pamiętacie już różnych rzeczy,

0:01:36.766,0:01:38.770
tylko je sprawdzacie,

0:01:38.770,0:01:42.713
to możecie mieć poczucie,[br]że został odniesiony sukces

0:01:42.713,0:01:44.243
i możemy dać na luz.

0:01:44.243,0:01:47.326
To faktycznie sukces

0:01:47.326,0:01:49.272
i jest wiele takich rzeczy,

0:01:49.272,0:01:51.561
Khan Academy, Wikipedia,

0:01:51.561,0:01:53.378
mnóstwo darmowych e-booków

0:01:53.378,0:01:54.784
do czytania online,

0:01:54.784,0:01:56.552
wiele wspaniałych źródeł do nauki,

0:01:56.552,0:01:58.276
materiałów z różnych dziedzin.

0:01:58.276,0:02:00.678
E-handel w niektórych przypadkach

0:02:00.678,0:02:03.469
wywrócił do góry nogami[br]sposób działania handlu w ogóle[br]

0:02:03.469,0:02:05.024
i umożliwił powstanie

0:02:05.024,0:02:07.350
zupełnie nowych dziedzin.

0:02:07.350,0:02:10.732
Zmiany w handlu są powszechne.

0:02:10.732,0:02:12.999
W rządach nie zawsze,

0:02:12.999,0:02:15.112
ale są bardzo duże i jak dobrze idzie,

0:02:15.112,0:02:18.080
mamy wiele otwartych danych, [br]technologii w administracji,

0:02:18.080,0:02:20.783
dużo widocznych rzeczy

0:02:20.783,0:02:22.411
dzieje się on-line.

0:02:22.411,0:02:24.522
Jest też wiele mniej widocznych rzeczy.

0:02:24.522,0:02:26.925
Na przykład gdy późną nocą

0:02:26.925,0:02:28.636
ktoś martwi się, jaki rodzaj raka

0:02:28.636,0:02:30.761
może mieć ktoś bliski,

0:02:30.761,0:02:35.147
albo rozmawiają przez internet

0:02:35.147,0:02:40.276
z bliskimi w innym kraju.

0:02:40.276,0:02:44.495
Takich spraw tam nie widać

0:02:44.495,0:02:47.715
i zyskały one pewną prywatność.

0:02:47.715,0:02:50.499
Nie możemy zatem przyjąć,

0:02:50.499,0:02:51.590
że jeśli korzystamy

0:02:51.590,0:02:53.026
z jakiejś części sieci,

0:02:53.026,0:02:56.416
to jest to transparentne,[br]neutralne medium,

0:02:56.416,0:02:58.952
że mogę rozmawiać[br]z wami przez internet

0:02:58.952,0:03:01.811
nie martwiąc się o to,

0:03:01.811,0:03:04.261
co wiemy, że ma miejsce,

0:03:04.261,0:03:06.207
że nie tylko będziemy inwigilowani,

0:03:06.207,0:03:09.245
ale też, że będą to robić osoby[br]mogące nadużyć tych danych.

0:03:09.245,0:03:11.861
Zrozumieliśmy, że nie można używać sieci

0:03:11.861,0:03:13.545
nie interesując się infrastrukturą,

0:03:13.545,0:03:17.119
na jakiej opiera się całość.

0:03:17.119,0:03:21.315
Czy jest ona takiej jakości,[br]jakiej potrzebujemy?

0:03:21.315,0:03:26.264
Jesteśmy upojeni posiadaniem[br]tej wspaniałej wolności słowa.

0:03:26.264,0:03:29.302
Możemy tweetować, a mnóstwo osób

0:03:29.302,0:03:32.227
może czytać nasze tweety,[br]chyba, że nie mogą,

0:03:32.227,0:03:35.578
bo Twitter w ich kraju jest zablokowany,

0:03:35.578,0:03:38.921
albo sposób, w jaki chcemy się wyrazić,

0:03:38.921,0:03:41.856
przekazuje jakieś informacje

0:03:41.856,0:03:43.219
o naszym kraju,

0:03:43.219,0:03:45.703
które są niedostępne dla innych.

0:03:45.703,0:03:48.684
Trzeba protestować

0:03:48.684,0:03:50.808
i dbać o ograniczenie cenzury,

0:03:50.808,0:03:52.382
o otwarcie sieci tam,

0:03:52.382,0:03:54.839
gdzie jest cenzurowana.

0:03:54.839,0:03:57.549
Cieszy nas to, że sieć jest otwarta.

0:03:57.549,0:03:59.754
Pozwala to rozmawiać każdemu z każdym.

0:03:59.754,0:04:01.592
Nie ważne, kim jesteśmy.

0:04:01.592,0:04:02.929
A potem dołączamy

0:04:02.929,0:04:05.582
do koncernów mediów społecznościowych

0:04:05.582,0:04:08.944
faktycznie zbudowanych jako silosy,

0:04:08.944,0:04:10.733
żeby dużo łatwiej rozmawiać z kimś

0:04:10.733,0:04:12.567
w tej samej sieci społecznościowej,

0:04:12.567,0:04:14.890
niż z kimś w innej,

0:04:14.890,0:04:19.264
więc tak naprawdę czasami[br]ograniczamy sami siebie.

0:04:19.264,0:04:22.190
Ponadto istnieje, jeśli znacie[br]książkę o bańce filtrowej,

0:04:22.190,0:04:24.158
fenomen polegający na tym,

0:04:24.158,0:04:25.960
że uwielbiamy używać urządzeń,

0:04:25.960,0:04:28.092
które pomagają nam znaleźć to, co lubimy.

0:04:28.092,0:04:30.434
Uwielbiamy nurzać się w rzeczach,

0:04:30.434,0:04:32.166
w które lubimy klikać,

0:04:32.166,0:04:34.326
i urządzenie automatycznie karmi nas tym,

0:04:34.326,0:04:35.810
co lubimy i w efekcie końcowym

0:04:35.810,0:04:40.071
patrzymy na świat przez różowe okulary,

0:04:40.071,0:04:42.260
co nazywa się bańką filtrową.

0:04:42.260,0:04:44.203
To niektóre z zagrożeń

0:04:44.203,0:04:47.295
w obecnej sieci społecznościowej.

0:04:47.295,0:04:49.224
Jakiej sieci chcecie?

0:04:49.224,0:04:52.662
Ja chcę sieci, która nie będzie[br]podzielona na wiele części,

0:04:52.662,0:04:54.845
jak sugerowały niektóre kraje,

0:04:54.845,0:04:57.945
że tak powinno się zrobić[br]w odpowiedzi na niedawną inwigilację.

0:04:57.945,0:05:01.628
Chcę sieci, która na przykład stanowi

0:05:01.628,0:05:04.588
dobrą podstawę dla demokracji.

0:05:04.588,0:05:09.165
Chcę sieci, w której mogę korzystać[br]ze służby zdrowia, zachowując prywatność,

0:05:09.165,0:05:10.920
i która udostępnia dane o zdrowiu,

0:05:10.920,0:05:12.970
gdzie naukowcy mają dostęp

0:05:12.970,0:05:15.020
do danych klinicznych w celach badawczych.

0:05:15.020,0:05:18.710
Chcę sieci, z której pozostałe 60%

0:05:18.710,0:05:21.050
zacznie jak najszybciej korzystać.

0:05:21.050,0:05:25.668
Chcę sieci będącej[br]tak mocną bazą dla innowacji,

0:05:25.668,0:05:27.051
że gdy wydarzy się coś złego,

0:05:27.051,0:05:29.380
to będziemy mogli zareagować,

0:05:29.380,0:05:33.160
budując odpowiedni sprzęt.

0:05:33.160,0:05:36.090
To część moich życzeń

0:05:36.090,0:05:38.526
z bardzo długiej listy.

0:05:38.526,0:05:39.767
Wy macie swoje listy.

0:05:39.767,0:05:42.541
Chcę, żebyśmy wykorzystali to 25-lecie

0:05:42.541,0:05:45.534
do przemyślenia, jakiej sieci chcemy.

0:05:45.534,0:05:46.963
Na webat25.org,

0:05:46.963,0:05:48.236
znajdziecie trochę linków.

0:05:48.236,0:05:49.292
Jest mnóstwo stron,

0:05:49.292,0:05:52.004
na których zaczęto [br]formułować Wielką Kartę,

0:05:52.004,0:05:53.530
czyli ustawę praw sieciowych.

0:05:53.530,0:05:55.043
A może tak zrobimy?

0:05:55.043,0:05:59.670
Może zdecydujemy, że te prawa poniekąd

0:05:59.670,0:06:03.330
stają się podstawowymi prawami,[br]jak prawo do komunikacji, z kim chcemy.

0:06:03.330,0:06:05.288
Co wpisalibyście na swoją listę?

0:06:05.288,0:06:08.156
Stwórzmy Wielką Kartę Swobód dla internetu

0:06:08.156,0:06:10.398
w ramach crowdsourcingu.

0:06:10.398,0:06:12.490
Zróbmy to w tym roku.

0:06:12.490,0:06:15.797
Wykorzystajmy energię 25-lecia

0:06:15.797,0:06:18.409
do crowdsourcingu Wielkiej Karty

0:06:18.409,0:06:19.891
dla internetu.[br](Brawa)

0:06:19.891,0:06:24.397
Dziękuję. Zrobicie mi przysługę?

0:06:24.397,0:06:26.963
Walczcie o to dla mnie. Dzięki.

0:06:26.963,0:06:30.950
(Brawa)