1
00:00:03,836 --> 00:00:07,140
Benim işimde görselleştirme çok önemli

2
00:00:07,678 --> 00:00:10,449
'Küresel sağlık' dersi veriyorum

3
00:00:10,548 --> 00:00:13,231
Ve biliyorum ki, veriye sahip olmak yetmez.

4
00:00:13,231 --> 00:00:17,920
İnsanların hem anlayacağı hem de hoşlanacağı bir şekilde sunmam gerekli

5
00:00:17,920 --> 00:00:22,303
Şimdi daha önce yapmadığım bir şey deneyeceğim:

6
00:00:22,303 --> 00:00:25,182
veriyi mekânda, burada canlandırmak,

7
00:00:25,182 --> 00:00:28,526
tabii teknik ekipten de biraz destek alarak

8
00:00:29,311 --> 00:00:33,375
Başlıyoruz: önce sağlık için bir dik eksen

9
00:00:33,375 --> 00:00:38,640
Ortalama yaşam süresi 25 ila 75 yıl

10
00:00:38,640 --> 00:00:41,177
Aşağıda da 'refah' için bir yatay eksen

11
00:00:41,177 --> 00:00:46,550
Kişi başına düşen gelir: 400, 4.000 ve 40.000 dolar

12
00:00:46,550 --> 00:00:50,334
Yani burada aşağıda, fakir ve hasta olanlar var

13
00:00:50,334 --> 00:00:51,904
Yukarıda ise zengin ve sağlıklı olanlar

14
00:00:53,473 --> 00:00:58,520
Şimdi size dünyanın 200 yıl önceki halini göstereyim

15
00:00:58,520 --> 00:01:00,291
1810'da

16
00:01:00,291 --> 00:01:01,962
İşte bütün ülkeler:

17
00:01:01,962 --> 00:01:08,099
Avrupa kahverengi, Asya kırmızı, Orta Doğu yeşil, Afrika, Sahara'nın güneyi mavi,

18
00:01:08,099 --> 00:01:09,622
ve Amerika kıtası sarı

19
00:01:09,622 --> 00:01:13,300
Her bir ülkenin balon büyüklüğü de nüfusunun büyüklüğünü gösterir

20
00:01:13,300 --> 00:01:17,375
1810'da aşağısı baya kalabalık değil mi

21
00:01:17,375 --> 00:01:19,409
Bütün ülkeler hasta ve fakir,

22
00:01:19,409 --> 00:01:23,155
yaşam beklentisi bütün ülkelerde 40'ın altında

23
00:01:23,155 --> 00:01:26,957
yalnızca Birleşik Krallık ve Hollanda biraz daha iyi durumda,

24
00:01:26,957 --> 00:01:28,553
fakat çok da fazla degil

25
00:01:28,553 --> 00:01:30,201
ve şimdi dünyayı başlatıyorum.

26
00:01:31,970 --> 00:01:36,603
Sanayi devrimi Avrupa'yı ve diğer ülkeleri

27
00:01:36,603 --> 00:01:38,578
geri kalanlardan koparıp ayırıyor,

28
00:01:38,578 --> 00:01:41,433
fakat Asya ve Afrika'daki sömürge ülkeleri

29
00:01:41,433 --> 00:01:43,610
alt tarafta sıkışmış kalmış durumda.

30
00:01:43,610 --> 00:01:47,421
Batılı ülkeler zaman içinde daha da sağlıklı oluyor

31
00:01:47,467 --> 00:01:51,313
Şimdi de Birinci Dünya Savaşı'nın ve İspanyol grip salgınının

32
00:01:51,313 --> 00:01:52,936
etkisini göstermek icin yavaşlayalım

33
00:01:52,936 --> 00:01:57,672
Ne büyük bir facia!

34
00:01:57,672 --> 00:02:02,403
ve şimdi 1920'li ve 30'lu yıllarda hızlanalım

35
00:02:02,403 --> 00:02:04,042
ve Büyük Bunalım'a rağmen,

36
00:02:04,119 --> 00:02:05,880
Batılı ülkeler

37
00:02:05,880 --> 00:02:07,426
daha sağlıklı ve zengin olma yolunda ilerliyor

38
00:02:07,426 --> 00:02:09,540
Japonya ve diğer bazı ülkeler de takip etmeye çalışıyor

39
00:02:09,540 --> 00:02:11,440
fakat coğu ülke aşağıda kalıyor.

40
00:02:11,440 --> 00:02:15,117
Şimdi, İkinci Dünya Savaşı trajedilerinden sonra,

41
00:02:15,117 --> 00:02:18,512
Dünya'nın 1948'deki haline bakmak için biraz duralım

42
00:02:18,512 --> 00:02:22,926
1948 çok iyi bir yıldı: savaş bitmişti,

43
00:02:22,926 --> 00:02:26,098
Isveç, Kış Olimpiyatlarında en tepedeydi,

44
00:02:26,098 --> 00:02:27,675
ve ben doğmuştum.

45
00:02:27,675 --> 00:02:30,763
Fakat dünya ülkeleri arasındaki uzaklık

46
00:02:30,763 --> 00:02:32,463
eskisinden de fazlaydı.

47
00:02:32,463 --> 00:02:36,525
ABD en öndeydi, Japonya arayı kapatıyordu,

48
00:02:36,555 --> 00:02:38,691
Brezilya çok daha gerideydi

49
00:02:38,691 --> 00:02:42,742
İran petrolden kazandığı parayla bir parça zenginleşse de ortalama yaşam süresi hala kısaydı.

50
00:02:42,742 --> 00:02:45,559
Ve Asya devleri:

51
00:02:45,559 --> 00:02:47,943
Çin, Hindistan, Pakistan, Bangladeş ve Endonezya,

52
00:02:47,943 --> 00:02:50,343
hâlâ aşağıda, fakir ve hastaydılar.

53
00:02:50,343 --> 00:02:52,371
fakat bakın neler olmak üzere!

54
00:02:52,371 --> 00:02:53,962
Tekrar başlıyoruz!

55
00:02:53,962 --> 00:02:57,384
Benim hayatım süresince, eski sömürgeler bağımsızlıklarını kazandılar,

56
00:02:57,384 --> 00:03:00,188
ve sonunda daha sağlıklı olmaya başladılar,

57
00:03:00,188 --> 00:03:00,950
ve daha sağlıklı,

58
00:03:00,950 --> 00:03:02,403
ve daha da sağlıklı.

59
00:03:02,403 --> 00:03:06,131
1970'lerde, Asya ve Latin ülkeleri

60
00:03:06,131 --> 00:03:08,562
Batı ülkelerini yakalamaya başladı:

61
00:03:08,562 --> 00:03:10,715
'yükselen ekonomiler' oldular.

62
00:03:10,715 --> 00:03:12,415
Afrika'daki bazı ülkeler de arkadan geldi,

63
00:03:12,415 --> 00:03:14,454
bazı Afrika ülkeleri ise iç savaşın pençesindeydi,

64
00:03:14,454 --> 00:03:15,954
diğerleri AIDS yüzünden geride kaldılar.

65
00:03:15,954 --> 00:03:18,454
Şimdi de bugünkü dünyayı görüyoruz,

66
00:03:18,454 --> 00:03:21,598
elimizdeki en güncel verilerle.

67
00:03:22,859 --> 00:03:25,440
Çoğu insan bu orta alanda yaşıyor

68
00:03:25,440 --> 00:03:28,068
Ama en iyi ülkeler ile en kötü ülkeler arasında

69
00:03:28,068 --> 00:03:30,237
büyük farklılıklar var

70
00:03:30,237 --> 00:03:34,098
ve ülkelerin kendi içinde de büyük eşitsizlikler var.

71
00:03:34,098 --> 00:03:36,560
Bu balonlar ülke ortalamalarını gösteriyor,

72
00:03:36,560 --> 00:03:38,120
fakat onları bölebilirim.

73
00:03:38,120 --> 00:03:41,160
Mesela Çin'i bölgelerine ayırabilirim

74
00:03:41,160 --> 00:03:44,052
İşte Shanghai.

75
00:03:44,052 --> 00:03:47,680
Bugün İtalya ile aynı sağlık ve zenginlik seviyesine sahip.

76
00:03:47,680 --> 00:03:51,077
ve bu da iç taraflardaki fakir eyaletlerden Gansu,

77
00:03:51,077 --> 00:03:52,403
Pakistan'la aynı durumda

78
00:03:52,403 --> 00:03:54,912
ve daha da bölersem

79
00:03:54,912 --> 00:03:57,800
kırsal bölgeler Afrika'daki Gana ile aynı düzeyde.

80
00:04:01,100 --> 00:04:03,462
ve bugün ülkeler arasındaki büyük eşitsizliklere rağmen

81
00:04:05,133 --> 00:04:06,805
200 yıllık kayda değer bir gelişme gördük

82
00:04:06,805 --> 00:04:08,741
Batı ile diğer ülkeler arasındaki

83
00:04:08,741 --> 00:04:10,449
devasa fark bugün artık giderek kapanıyor.

84
00:04:10,449 --> 00:04:15,216
Gittikçe birbirine yakınlaşan bir dünya var artık,

85
00:04:15,216 --> 00:04:17,609
ve geleceğe dönük çok belirgin bir eğilim görüyorum

86
00:04:17,609 --> 00:04:20,496
yardımlaşma, ticaret, yeşil teknoloji ve barış yönünde.

87
00:04:20,496 --> 00:04:23,242
Artık herkesin

88
00:04:24,381 --> 00:04:25,520
zenginler-sağlıklılar köşesine ulaşması mümkün.

89
00:04:27,689 --> 00:04:30,683
Evet son bir kaç dakika içinde

90
00:04:30,714 --> 00:04:33,602
200 ülkenin öyküsüne şahit oldunuz,

91
00:04:33,602 --> 00:04:36,160
200 yıllık bir zaman dilimine ve ötesine.

92
00:04:36,160 --> 00:04:40,200
120.000 sayının grafiğe dökülmesinden oluşuyordu.

93
00:04:40,250 --> 00:04:43,000
Baya derli toplu, değil mi?