[Script Info] Title: [Events] Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text Dialogue: 0,0:00:00.03,0:00:02.06,Default,,0000,0000,0000,,Wij mensen weten al duizenden jaren Dialogue: 0,0:00:02.06,0:00:05.05,Default,,0000,0000,0000,,alleen maar door naar onze omgeving te kijken Dialogue: 0,0:00:05.05,0:00:08.01,Default,,0000,0000,0000,,dat er verschillende stoffen bestaan en dat deze verschillende stoffen Dialogue: 0,0:00:08.01,0:00:10.03,Default,,0000,0000,0000,,verschillende eigenschappen hebben. Dialogue: 0,0:00:10.03,0:00:11.07,Default,,0000,0000,0000,,Niet alleen hebben ze verschillende eigenschappen, Dialogue: 0,0:00:11.07,0:00:13.08,Default,,0000,0000,0000,,ze kunnen licht op een bepaalde manier wel of niet reflecteren Dialogue: 0,0:00:13.08,0:00:17.06,Default,,0000,0000,0000,,of een bepaalde kleur hebben of bij een bepaalde temperatuur vast, vloeibaar of Dialogue: 0,0:00:17.07,0:00:23.03,Default,,0000,0000,0000,,gasvormig zijn. Maar we gaan ook zien hoe ze met elkaar reageren Dialogue: 0,0:00:23.03,0:00:26.01,Default,,0000,0000,0000,,in bepaalde omstandigheden. Hier zijn beelden Dialogue: 0,0:00:26.01,0:00:31.01,Default,,0000,0000,0000,,van sommige van deze stoffen. Dit hier is koolstof in zijn grafietvorm. Dialogue: 0,0:00:31.01,0:00:35.08,Default,,0000,0000,0000,,Dit hier rechts is lood en dit hier is goud. Dialogue: 0,0:00:35.08,0:00:38.01,Default,,0000,0000,0000,,Dat vond ik allemaal Dialogue: 0,0:00:38.01,0:00:41.00,Default,,0000,0000,0000,,op deze website daar bovenaan. Dialogue: 0,0:00:41.00,0:00:44.03,Default,,0000,0000,0000,,Deze zijn in hun vaste vorm, maar we weten ook dat Dialogue: 0,0:00:44.03,0:00:48.05,Default,,0000,0000,0000,,ze bestaan uit bepaalde typen Dialogue: 0,0:00:48.05,0:00:51.06,Default,,0000,0000,0000,,deeltjes en afhankelijk van het type deeltjes Dialogue: 0,0:00:51.06,0:00:55.09,Default,,0000,0000,0000,,of het nu koolstof, zuurstof of stikstof is, heeft de stof Dialogue: 0,0:00:55.09,0:00:58.05,Default,,0000,0000,0000,,verschillende eigenschappen. Andere stoffen Dialogue: 0,0:00:58.05,0:01:01.05,Default,,0000,0000,0000,,kunnen vloeibaar zijn. Als je de temperatuur genoeg verhoogt, Dialogue: 0,0:01:01.05,0:01:05.05,Default,,0000,0000,0000,,kunnen ze smelten. Ook goud of lood. Dialogue: 0,0:01:05.05,0:01:10.01,Default,,0000,0000,0000,,Als je koolstof verbrandt, Dialogue: 0,0:01:10.01,0:01:13.05,Default,,0000,0000,0000,,krijg je een gasvormige stof. Dialogue: 0,0:01:13.05,0:01:14.07,Default,,0000,0000,0000,,Je kan de structuur ervan veranderen. Dialogue: 0,0:01:14.07,0:01:17.09,Default,,0000,0000,0000,,Dit neemt de mensheid al Dialogue: 0,0:01:17.09,0:01:20.02,Default,,0000,0000,0000,,duizenden jaren lang waar. Dialogue: 0,0:01:20.02,0:01:23.08,Default,,0000,0000,0000,,Vroeger bleef dat een filosofische vraag, Dialogue: 0,0:01:23.08,0:01:26.01,Default,,0000,0000,0000,,maar nu kunnen we ze een beetje beter beantwoorden. Dialogue: 0,0:01:26.01,0:01:31.01,Default,,0000,0000,0000,,Die vraag is: als je koolstof blijft opdelen Dialogue: 0,0:01:31.01,0:01:35.08,Default,,0000,0000,0000,,in steeds kleinere stukjes, is er dan een kleinste stuk Dialogue: 0,0:01:35.08,0:01:39.09,Default,,0000,0000,0000,,van dit spul, van deze stof Dialogue: 0,0:01:39.09,0:01:43.02,Default,,0000,0000,0000,,dat nog steeds de eigenschappen van koolstof heeft? Dialogue: 0,0:01:43.02,0:01:45.05,Default,,0000,0000,0000,,Als je daarna op een of andere manier nog verder zou doorgaan met opdelen Dialogue: 0,0:01:45.05,0:01:47.07,Default,,0000,0000,0000,,zou je dan de eigenschappen van koolstof kwijtraken? Dialogue: 0,0:01:47.07,0:01:49.08,Default,,0000,0000,0000,,Het antwoord is: ja. Dialogue: 0,0:01:49.08,0:01:54.07,Default,,0000,0000,0000,,Deze zuivere stoffen Dialogue: 0,0:01:54.07,0:01:58.09,Default,,0000,0000,0000,,noemen we dan 'enkelvoudige stoffen'. Dialogue: 0,0:01:58.09,0:02:02.01,Default,,0000,0000,0000,,Ze bevatten slechts één soort atomen. Dialogue: 0,0:02:02.01,0:02:05.01,Default,,0000,0000,0000,,Dat noemen we een element. Dialogue: 0,0:02:05.01,0:02:08.05,Default,,0000,0000,0000,,Koolstof is een element, lood is een element, goud is een element. Dialogue: 0,0:02:08.05,0:02:11.09,Default,,0000,0000,0000,,Je zou kunnen denken dat water een element is en in de loop van de geschiedenis Dialogue: 0,0:02:11.09,0:02:15.01,Default,,0000,0000,0000,,hebben mensen water een element genoemd, maar nu weten we Dialogue: 0,0:02:15.01,0:02:18.00,Default,,0000,0000,0000,,dat water is opgebouwd uit meerdere elementen. Dialogue: 0,0:02:18.00,0:02:20.08,Default,,0000,0000,0000,,Het is gemaakt van zuurstof en waterstof. Dialogue: 0,0:02:20.08,0:02:27.04,Default,,0000,0000,0000,,Alle elementen worden vermeld in het periodiek systeem der elementen. Dialogue: 0,0:02:27.04,0:02:30.09,Default,,0000,0000,0000,,C staat voor koolstof - ik doorloop even Dialogue: 0,0:02:30.09,0:02:33.05,Default,,0000,0000,0000,,de zeer relevante voor de mensheid - maar na verloop van tijd zul je waarschijnlijk Dialogue: 0,0:02:33.05,0:02:35.01,Default,,0000,0000,0000,,ook vertrouwd raken met de meeste andere. Dialogue: 0,0:02:35.01,0:02:39.01,Default,,0000,0000,0000,,Dit is zuurstof, dit is stikstof, dit is silicium. Dialogue: 0,0:02:39.01,0:02:42.09,Default,,0000,0000,0000,,Dit is goud (Au). Dat is lood. Dialogue: 0,0:02:42.09,0:02:49.05,Default,,0000,0000,0000,,De fundamentele eenheid van deze elementen is het atoom. Dialogue: 0,0:02:51.10,0:02:54.09,Default,,0000,0000,0000,,Als je zou kunnen blijven opdelen in steeds Dialogue: 0,0:02:54.09,0:02:58.01,Default,,0000,0000,0000,,kleinere en kleinere stukjes houd je uiteindelijk Dialogue: 0,0:02:58.01,0:02:59.08,Default,,0000,0000,0000,,één koolstofatoom over. Dialogue: 0,0:02:59.08,0:03:02.06,Default,,0000,0000,0000,,Met goud zou je eindigen met één goudatoom Dialogue: 0,0:03:02.06,0:03:04.07,Default,,0000,0000,0000,,Met dit Dialogue: 0,0:03:04.07,0:03:07.07,Default,,0000,0000,0000,,zou je één looddeeltje Dialogue: 0,0:03:07.07,0:03:09.02,Default,,0000,0000,0000,,of loodatoom krijgen. Dialogue: 0,0:03:09.02,0:03:11.01,Default,,0000,0000,0000,,Dat kan je niet verder opdelen Dialogue: 0,0:03:11.01,0:03:16.05,Default,,0000,0000,0000,,terwijl het toch nog de eigenschappen van lood zou behouden. Dialogue: 0,0:03:16.05,0:03:19.10,Default,,0000,0000,0000,,Alleen maar om je eenidee te geven - dit is echt iets waar ik moeite mee heb Dialogue: 0,0:03:19.10,0:03:24.02,Default,,0000,0000,0000,,om het me voor te stellen - is dat atomen ongelooflijk klein zijn. Dialogue: 0,0:03:24.02,0:03:27.03,Default,,0000,0000,0000,,Echt, onvoorstelbaar klein. Bijvoorbeeld koolstof. Dialogue: 0,0:03:27.03,0:03:31.00,Default,,0000,0000,0000,,Mijn haar bevat ook koolstof. Heel veel van mij Dialogue: 0,0:03:31.00,0:03:32.03,Default,,0000,0000,0000,,bestaat uit koolstof. Dialogue: 0,0:03:32.03,0:03:36.01,Default,,0000,0000,0000,,Ook alle andere levende wezens bevatten veel koolstof. Dialogue: 0,0:03:36.01,0:03:40.01,Default,,0000,0000,0000,,Ook mijn haar. Dialogue: 0,0:03:40.01,0:03:42.00,Default,,0000,0000,0000,,Mijn haar bevat veel koolstof. Dialogue: 0,0:03:42.00,0:03:44.08,Default,,0000,0000,0000,,Mijn haar is niet geel, Dialogue: 0,0:03:44.08,0:03:46.08,Default,,0000,0000,0000,,maar het contrasteert mooi met zwart. Dialogue: 0,0:03:46.08,0:03:49.01,Default,,0000,0000,0000,,Mijn haar is zwart, maar als ik het zo tekende, zag je het niet Dialogue: 0,0:03:49.01,0:03:50.03,Default,,0000,0000,0000,,op het scherm. Dialogue: 0,0:03:50.03,0:03:52.04,Default,,0000,0000,0000,,Maar hoeveel koolstofatomen Dialogue: 0,0:03:52.04,0:03:55.02,Default,,0000,0000,0000,,gaan er nu in de breedte van mijn haar? Dialogue: 0,0:03:55.02,0:03:58.05,Default,,0000,0000,0000,,In een dwarsdoorsnede van mijn haar, niet de lengte, Dialogue: 0,0:03:58.05,0:04:02.03,Default,,0000,0000,0000,,maar in de breedte van mijn haar: hoeveel koolstof atomen gaan erin? Dialogue: 0,0:04:02.03,0:04:07.04,Default,,0000,0000,0000,,Je zou kunnen denken: "Ach, Sal heeft mij al verteld dat het heel klein is, Dialogue: 0,0:04:07.04,0:04:09.02,Default,,0000,0000,0000,,dus misschien kunnen er een duizend koolstofatomen in, Dialogue: 0,0:04:09.02,0:04:10.08,Default,,0000,0000,0000,,of tienduizend of honderdduizend." Dialogue: 0,0:04:10.08,0:04:14.03,Default,,0000,0000,0000,,Dan zeg ik: "Nee! Er gaan een miljoen koolstofatomen in. Dialogue: 0,0:04:14.03,0:04:18.07,Default,,0000,0000,0000,,Een miljoen koolstofatomen over de hele breedte Dialogue: 0,0:04:18.07,0:04:21.05,Default,,0000,0000,0000,,van een gemiddeld menselijk haar. Dialogue: 0,0:04:21.05,0:04:23.00,Default,,0000,0000,0000,,Natuurlijk een benadering, het is niet precies Dialogue: 0,0:04:23.00,0:04:25.07,Default,,0000,0000,0000,,een miljoen. Maar dat geeft je een gevoel van hoe klein Dialogue: 0,0:04:25.07,0:04:28.01,Default,,0000,0000,0000,,een atoom is. Trek een haar uit je hoofd Dialogue: 0,0:04:28.01,0:04:31.08,Default,,0000,0000,0000,,en stel je een miljoen dingen naast elkaar voor Dialogue: 0,0:04:31.08,0:04:37.01,Default,,0000,0000,0000,,over het haar, niet over de lengte, maar over de breedte van het haar. Dialogue: 0,0:04:37.01,0:04:39.01,Default,,0000,0000,0000,,Het is zelfs moeilijk de breedte van één haar te zien. Dialogue: 0,0:04:39.01,0:04:40.09,Default,,0000,0000,0000,,En daar kan je een miljoen koolstofatomen Dialogue: 0,0:04:40.09,0:04:42.07,Default,,0000,0000,0000,,op plaatsen. Dialogue: 0,0:04:42.07,0:04:46.04,Default,,0000,0000,0000,,Dat is al cool op zichzelf - Dialogue: 0,0:04:46.04,0:04:50.10,Default,,0000,0000,0000,,te weten dat deze meest elementaire bouwsteen Dialogue: 0,0:04:50.10,0:04:53.09,Default,,0000,0000,0000,,van koolstof of enig ander element bestaat. Dialogue: 0,0:04:53.09,0:04:57.05,Default,,0000,0000,0000,,Maar wat nog straffer is, is dat die fundamentele bouwstenen Dialogue: 0,0:04:57.05,0:05:00.07,Default,,0000,0000,0000,,aan elkaar verwant zijn. Elk koolstofatoom is gemaakt van Dialogue: 0,0:05:00.07,0:05:02.06,Default,,0000,0000,0000,,nog fundamentelere deeltjes. Dialogue: 0,0:05:02.06,0:05:07.09,Default,,0000,0000,0000,,Een goudatoom is opgebouwd uit nog fundamentelere deeltjes. Dialogue: 0,0:05:07.09,0:05:11.07,Default,,0000,0000,0000,,Ze zijn in feite bepaald door het aantal Dialogue: 0,0:05:11.07,0:05:14.03,Default,,0000,0000,0000,,fundamentelere deeltjes, en als je het aantal ervan Dialogue: 0,0:05:14.03,0:05:16.01,Default,,0000,0000,0000,,zou wijzigen, kon je Dialogue: 0,0:05:16.01,0:05:18.07,Default,,0000,0000,0000,,de eigenschappen van dat element wijzigen, hoe het zou reageren. Dialogue: 0,0:05:18.07,0:05:22.02,Default,,0000,0000,0000,,Het zou een ander element zijn geworden. Dialogue: 0,0:05:22.02,0:05:24.07,Default,,0000,0000,0000,,Om dit een beetje beter te begrijpen, Dialogue: 0,0:05:24.07,0:05:27.06,Default,,0000,0000,0000,,gaan we praten over die fundamentelere deeltjes. Dialogue: 0,0:05:27.06,0:05:32.07,Default,,0000,0000,0000,,Daar heb je het proton. Dialogue: 0,0:05:32.07,0:05:36.02,Default,,0000,0000,0000,,Het aantal Dialogue: 0,0:05:36.02,0:05:39.01,Default,,0000,0000,0000,,protonen in de kern van een atoom - straks heb ik het Dialogue: 0,0:05:39.01,0:05:42.04,Default,,0000,0000,0000,,over de kern - bepaalt het element. Dialogue: 0,0:05:42.04,0:05:44.06,Default,,0000,0000,0000,,Dat is wat een element definieert. Dialogue: 0,0:05:44.06,0:05:47.08,Default,,0000,0000,0000,,In het periodiek systeem hier zijn de elementen eigenlijk Dialogue: 0,0:05:47.08,0:05:51.06,Default,,0000,0000,0000,,geschreven in de volgorde van het atoomnummer en het atoomnummer is Dialogue: 0,0:05:51.06,0:05:54.07,Default,,0000,0000,0000,,letterlijk het aantal protonen van het element. Dialogue: 0,0:05:54.07,0:05:58.07,Default,,0000,0000,0000,,Waterstof heeft één proton. Dialogue: 0,0:05:58.07,0:06:02.08,Default,,0000,0000,0000,,Helium heeft er twee. Koolstof zes. Dialogue: 0,0:06:02.08,0:06:05.03,Default,,0000,0000,0000,,Je kunt geen koolstof hebben met zeven protonen. Dialogue: 0,0:06:05.03,0:06:08.09,Default,,0000,0000,0000,,Dan zou het stikstof zijn, geen koolstof. Dialogue: 0,0:06:08.09,0:06:11.06,Default,,0000,0000,0000,,Zuurstof heeft acht protonen. Als je er Dialogue: 0,0:06:11.06,0:06:14.00,Default,,0000,0000,0000,,een ander proton zou aan toevoegen, zou het geen zuurstof, Dialogue: 0,0:06:14.00,0:06:18.03,Default,,0000,0000,0000,,maar fluor zijn. Het definieert het element. Dialogue: 0,0:06:18.03,0:06:20.01,Default,,0000,0000,0000,,Het definieert het element. Dialogue: 0,0:06:20.01,0:06:22.10,Default,,0000,0000,0000,,Het atoomnummer, Dialogue: 0,0:06:22.10,0:06:26.01,Default,,0000,0000,0000,,het aantal protonen - dat is het getal Dialogue: 0,0:06:26.01,0:06:28.05,Default,,0000,0000,0000,,dat hier boven elk van de Dialogue: 0,0:06:28.05,0:06:31.01,Default,,0000,0000,0000,,elementen in het periodiek systeem staat geschreven - het aantal protonen Dialogue: 0,0:06:31.01,0:06:34.01,Default,,0000,0000,0000,,is gelijk aan het atoomnummer. Dialogue: 0,0:06:34.01,0:06:36.08,Default,,0000,0000,0000,,is gelijk aan het atoomnummer. Dialogue: 0,0:06:36.09,0:06:38.03,Default,,0000,0000,0000,,Dat getal staat hier bovenaan Dialogue: 0,0:06:38.03,0:06:41.01,Default,,0000,0000,0000,,omdat het het bepalende kenmerk van een element is. Dialogue: 0,0:06:41.01,0:06:46.01,Default,,0000,0000,0000,,De andere twee bestanddelen van een atoom - Dialogue: 0,0:06:46.01,0:06:50.09,Default,,0000,0000,0000,,ik denk dat we ze zo mogen noemen - zijn het elektron Dialogue: 0,0:06:50.09,0:06:53.03,Default,,0000,0000,0000,,en het neutron. Dialogue: 0,0:06:55.01,0:06:57.05,Default,,0000,0000,0000,,Zo kunnen we ons een idee vormen van een atoom. Dialogue: 0,0:06:57.05,0:07:00.04,Default,,0000,0000,0000,,Het model dat we in de chemie zullen hanteren, Dialogue: 0,0:07:00.04,0:07:03.05,Default,,0000,0000,0000,,zal een beetje abstract en moeilijk Dialogue: 0,0:07:03.05,0:07:06.01,Default,,0000,0000,0000,,voor te stellen zijn. Stel je Dialogue: 0,0:07:06.01,0:07:08.05,Default,,0000,0000,0000,,de protonen en de neutronen voor Dialogue: 0,0:07:08.05,0:07:09.08,Default,,0000,0000,0000,,in het midden van het atoom. Dialogue: 0,0:07:09.08,0:07:11.06,Default,,0000,0000,0000,,Zij zijn de kern van het atoom. Dialogue: 0,0:07:11.06,0:07:14.09,Default,,0000,0000,0000,,Koolstof heeft bijvoorbeeld zes protonen. Dialogue: 0,0:07:14.09,0:07:19.01,Default,,0000,0000,0000,,Dus: één, twee, drie, vier, vijf, zes. Dialogue: 0,0:07:19.01,0:07:23.02,Default,,0000,0000,0000,,Koolstof-12, dat is één versie van koolstof, zal ook Dialogue: 0,0:07:23.02,0:07:24.02,Default,,0000,0000,0000,,zes neutronen hebben. Dialogue: 0,0:07:24.02,0:07:26.05,Default,,0000,0000,0000,,Je kunt versies van koolstof hebben die Dialogue: 0,0:07:26.05,0:07:27.09,Default,,0000,0000,0000,,een ander aantal neutronen hebben. Dialogue: 0,0:07:27.09,0:07:29.09,Default,,0000,0000,0000,,Het aantal neutronen kan veranderen, het aantal elektronen kan veranderen, Dialogue: 0,0:07:29.09,0:07:31.07,Default,,0000,0000,0000,,maar dan blijft het nog wel hetzelfde element. Dialogue: 0,0:07:31.07,0:07:33.03,Default,,0000,0000,0000,,Het aantal protonen mag niet veranderen. Dialogue: 0,0:07:33.03,0:07:35.03,Default,,0000,0000,0000,,Verander je het aantal protonen, dan heb je een ander element. Dialogue: 0,0:07:35.03,0:07:39.02,Default,,0000,0000,0000,,Ik teken een koolstof-12 kern. Dialogue: 0,0:07:39.02,0:07:43.02,Default,,0000,0000,0000,,Zo één, twee, drie, vier, vijf, zes. Dialogue: 0,0:07:43.02,0:07:46.05,Default,,0000,0000,0000,,Dit hier is de kern van koolstof-12. Dialogue: 0,0:07:46.05,0:07:48.03,Default,,0000,0000,0000,,Soms zo geschreven. Dialogue: 0,0:07:48.03,0:07:51.07,Default,,0000,0000,0000,,Soms schrijven we het aantal Dialogue: 0,0:07:51.07,0:07:53.04,Default,,0000,0000,0000,,protonen ook. Dialogue: 0,0:07:53.04,0:07:56.01,Default,,0000,0000,0000,,De reden waarom we koolstof-12 schrijven - Dialogue: 0,0:07:56.01,0:07:58.07,Default,,0000,0000,0000,,je weet dat ik zes neutronen telde - Dialogue: 0,0:07:58.07,0:08:02.03,Default,,0000,0000,0000,,is dat dit het totaal is - het totale Dialogue: 0,0:08:02.03,0:08:04.08,Default,,0000,0000,0000,,aantal - we zullen dat later Dialogue: 0,0:08:04.08,0:08:07.03,Default,,0000,0000,0000,,wat meer nuanceren - is dat dit het totale Dialogue: 0,0:08:07.03,0:08:11.05,Default,,0000,0000,0000,,aantal protonen en neutronen in de kern van het atoom is. Dialogue: 0,0:08:11.05,0:08:14.07,Default,,0000,0000,0000,,Koolstof heeft per definitie een atoomnummer van zes, Dialogue: 0,0:08:14.07,0:08:18.00,Default,,0000,0000,0000,,maar we kunnen het hier ook schrijven zodat we het ons kunnen herinneren. Dialogue: 0,0:08:18.00,0:08:21.03,Default,,0000,0000,0000,,In het midden van het koolstofatoom hebben we de kern. Dialogue: 0,0:08:21.03,0:08:24.05,Default,,0000,0000,0000,,Koolstof-12 heeft zes protonen en zes neutronen. Dialogue: 0,0:08:24.05,0:08:27.05,Default,,0000,0000,0000,,Een andere versie van koolstof, koolstof-14, zal nog steeds Dialogue: 0,0:08:27.05,0:08:30.09,Default,,0000,0000,0000,,zes protonen hebben, maar met acht neutronen. Dialogue: 0,0:08:30.09,0:08:32.05,Default,,0000,0000,0000,,Het aantal neutronen kan veranderen, Dialogue: 0,0:08:32.05,0:08:34.01,Default,,0000,0000,0000,,maar dit hier is koolstof-12. Dialogue: 0,0:08:34.01,0:08:38.08,Default,,0000,0000,0000,,Als koolstof-12 neutraal is - ik zal dat Dialogue: 0,0:08:38.08,0:08:40.05,Default,,0000,0000,0000,,later uitleggen - Dialogue: 0,0:08:40.05,0:08:43.02,Default,,0000,0000,0000,,als het neutraal is, zal het ook zes elektronen hebben. Dialogue: 0,0:08:43.02,0:08:45.04,Default,,0000,0000,0000,,Ik teken die zes elektronen. Dialogue: 0,0:08:45.04,0:08:49.05,Default,,0000,0000,0000,,Eén, twee, drie, vier, vijf, zes. Dialogue: 0,0:08:49.05,0:08:52.03,Default,,0000,0000,0000,,Je moet je vooreerst voorstellen Dialogue: 0,0:08:52.03,0:08:55.08,Default,,0000,0000,0000,,dat die elektronen Dialogue: 0,0:08:55.08,0:08:58.06,Default,,0000,0000,0000,,rond de kern Dialogue: 0,0:08:58.06,0:09:02.07,Default,,0000,0000,0000,,draaien. Dialogue: 0,0:09:02.07,0:09:05.04,Default,,0000,0000,0000,,Een manier van denken is hen zien als in een baan Dialogue: 0,0:09:05.04,0:09:08.00,Default,,0000,0000,0000,,rond de kern, maar dat is niet helemaal juist. Dialogue: 0,0:09:08.00,0:09:10.05,Default,,0000,0000,0000,,Ze hebben geen baan zoals een planeet Dialogue: 0,0:09:10.05,0:09:11.06,Default,,0000,0000,0000,,die rond de zon draait. Dialogue: 0,0:09:11.06,0:09:13.07,Default,,0000,0000,0000,,Maar het is een goed uitgangspunt. Dialogue: 0,0:09:13.07,0:09:16.03,Default,,0000,0000,0000,,Een andere manier is dat ze een soort zwerm rond de kern Dialogue: 0,0:09:16.03,0:09:18.02,Default,,0000,0000,0000,,vormen. Dialogue: 0,0:09:18.07,0:09:21.01,Default,,0000,0000,0000,,De werkelijkheid wordt erg vreemd Dialogue: 0,0:09:21.01,0:09:23.03,Default,,0000,0000,0000,,op dit niveau en we zullen Dialogue: 0,0:09:23.03,0:09:26.08,Default,,0000,0000,0000,,kwantumfysica nodig hebben om echt te begrijpen wat het elektron aan het doen is. Dialogue: 0,0:09:26.08,0:09:30.01,Default,,0000,0000,0000,,Maar in een voorlopig eerste mentale model zit de kern midden Dialogue: 0,0:09:30.01,0:09:32.04,Default,,0000,0000,0000,,in dit atoom, Dialogue: 0,0:09:32.04,0:09:34.01,Default,,0000,0000,0000,,dit koolstof-12 atoom. Dialogue: 0,0:09:34.01,0:09:36.06,Default,,0000,0000,0000,,Daar heb je de kern. Dialogue: 0,0:09:36.06,0:09:40.07,Default,,0000,0000,0000,,De elektronen springen rond deze kern. Dialogue: 0,0:09:40.07,0:09:44.06,Default,,0000,0000,0000,,De reden waarom deze elektronen niet gewoon wegvliegen Dialogue: 0,0:09:44.06,0:09:47.02,Default,,0000,0000,0000,,van deze kern, waarom ze gebonden zijn aan deze kern Dialogue: 0,0:09:47.02,0:09:50.04,Default,,0000,0000,0000,,en zij deel uitmaken van dit atoom, komt doordat protonen Dialogue: 0,0:09:50.04,0:09:51.09,Default,,0000,0000,0000,,een positieve lading hebben. Dialogue: 0,0:09:51.09,0:09:58.00,Default,,0000,0000,0000,,En elektronen hebben een negatieve lading. Dialogue: 0,0:09:58.00,0:10:02.00,Default,,0000,0000,0000,,Het is een van de eigenschappen van deze fundamentele Dialogue: 0,0:10:02.00,0:10:03.10,Default,,0000,0000,0000,,deeltjes. Wanneer je begint na te denken over wat lading is, Dialogue: 0,0:10:03.10,0:10:05.09,Default,,0000,0000,0000,,wordt het Dialogue: 0,0:10:05.09,0:10:06.09,Default,,0000,0000,0000,,wat ingewikkelder. Dialogue: 0,0:10:06.09,0:10:08.04,Default,,0000,0000,0000,,Maar één ding Dialogue: 0,0:10:08.04,0:10:10.02,Default,,0000,0000,0000,,over elektro-magnetische kracht kennen we. Dialogue: 0,0:10:10.02,0:10:13.01,Default,,0000,0000,0000,,En dat is dat tegengestelde ladingen elkaar aantrekken. Dialogue: 0,0:10:13.01,0:10:16.05,Default,,0000,0000,0000,,De beste manier om hier over na te denken is: protonen en elektronen Dialogue: 0,0:10:16.05,0:10:18.01,Default,,0000,0000,0000,,trekken elkaar aan Dialogue: 0,0:10:18.01,0:10:20.01,Default,,0000,0000,0000,,omdat ze verschillende ladingen hebben. Dialogue: 0,0:10:20.01,0:10:23.06,Default,,0000,0000,0000,,Neutronen zijn neutraal, ze zitten gewoon hier Dialogue: 0,0:10:23.06,0:10:26.05,Default,,0000,0000,0000,,in de kern en ze hebben op een bepaald niveau invloed op de eigenschappen Dialogue: 0,0:10:26.05,0:10:33.00,Default,,0000,0000,0000,,van de atomen van bepaalde elementen. Dialogue: 0,0:10:33.00,0:10:36.03,Default,,0000,0000,0000,,Maar de reden waarom de elektronen niet wegvliegen, Dialogue: 0,0:10:36.03,0:10:38.06,Default,,0000,0000,0000,,is dat ze worden aangetrokken. Dialogue: 0,0:10:38.06,0:10:42.03,Default,,0000,0000,0000,,Ze worden aangetrokken door de kern. Dialogue: 0,0:10:42.03,0:10:45.01,Default,,0000,0000,0000,,ze hebben ook een ongelooflijk hoge snelheid - Dialogue: 0,0:10:45.01,0:10:48.04,Default,,0000,0000,0000,,Hier komen we weer Dialogue: 0,0:10:48.04,0:10:51.09,Default,,0000,0000,0000,,op een heel vreemd deel van de natuurkunde als we eenmaal beginnen te praten over Dialogue: 0,0:10:51.09,0:10:55.03,Default,,0000,0000,0000,,wat een elektron eigenlijk aan het doen is. Dialogue: 0,0:10:55.03,0:10:57.06,Default,,0000,0000,0000,,Ik denk dat je zou kunnen zeggen dat het rondspringt Dialogue: 0,0:10:57.06,0:11:00.07,Default,,0000,0000,0000,,omdat het niet in de kern wil vallen. Dialogue: 0,0:11:00.07,0:11:02.09,Default,,0000,0000,0000,,Zo moeten we er voorlopig over denken. Dialogue: 0,0:11:02.09,0:11:08.06,Default,,0000,0000,0000,,Ik zei dat koolstof-12 gedefinieerd werd Dialogue: 0,0:11:08.06,0:11:10.00,Default,,0000,0000,0000,,door het atoomnummer of het aantal protonen. Dialogue: 0,0:11:10.00,0:11:12.04,Default,,0000,0000,0000,,Zuurstof heeft acht protonen. Dialogue: 0,0:11:12.04,0:11:16.05,Default,,0000,0000,0000,,Maar nogmaals, elektronen kunnen met andere elektronen interageren. Dialogue: 0,0:11:16.05,0:11:18.06,Default,,0000,0000,0000,,Ze kunnen door andere atomen worden overgenomen. Dialogue: 0,0:11:18.06,0:11:23.06,Default,,0000,0000,0000,,Dat vormt de basis van ons begrip van de chemie. Dialogue: 0,0:11:23.06,0:11:26.03,Default,,0000,0000,0000,,Het is gebaseerd op het aantal elektronen dat een atoom Dialogue: 0,0:11:26.03,0:11:27.06,Default,,0000,0000,0000,,of een bepaald element heeft. Dialogue: 0,0:11:27.06,0:11:29.05,Default,,0000,0000,0000,,Hoe die elektronen geconfigureerd zijn Dialogue: 0,0:11:29.05,0:11:33.09,Default,,0000,0000,0000,,en hoe de elektronen van andere elementen of misschien andere atomen Dialogue: 0,0:11:33.09,0:11:36.00,Default,,0000,0000,0000,,van dezelfde element zijn geconfigureerd. Dialogue: 0,0:11:36.00,0:11:41.03,Default,,0000,0000,0000,,Daardoor kunnen we voorspellen hoe een atoom van een element Dialogue: 0,0:11:41.03,0:11:43.03,Default,,0000,0000,0000,,kan reageren met een ander atoom van hetzelfde element. Dialogue: 0,0:11:43.03,0:11:46.07,Default,,0000,0000,0000,,Of hoe een atoom van een element zou kunnen reageren, Dialogue: 0,0:11:46.07,0:11:49.07,Default,,0000,0000,0000,,of hoe het zou kunnen worden gebonden of niet gebonden of aangetrokken Dialogue: 0,0:11:49.07,0:11:52.02,Default,,0000,0000,0000,,of afgestoten door een atoom van een ander element. Dialogue: 0,0:11:52.02,0:11:55.03,Default,,0000,0000,0000,,Daar zullen we later veel meer over leren. Dialogue: 0,0:11:55.03,0:11:59.05,Default,,0000,0000,0000,,Hoe het is mogelijk voor een ander atoom Dialogue: 0,0:11:59.05,0:12:02.07,Default,,0000,0000,0000,,om een elektron weg te nemen van een koolstofatoom. Dialogue: 0,0:12:02.07,0:12:06.06,Default,,0000,0000,0000,,We zullen later uitleggen Dialogue: 0,0:12:06.06,0:12:11.06,Default,,0000,0000,0000,,waarom bepaalde neutrale atomen een grotere Dialogue: 0,0:12:11.06,0:12:13.08,Default,,0000,0000,0000,,affiniteit (bindingsneiging) voor elektronen hebben dan andere. Dialogue: 0,0:12:13.08,0:12:16.00,Default,,0000,0000,0000,,Zo kan een dergelijk atoom een elektron wegpikken Dialogue: 0,0:12:16.00,0:12:19.06,Default,,0000,0000,0000,,van koolstof, waarna deze koolstof minder Dialogue: 0,0:12:19.06,0:12:22.10,Default,,0000,0000,0000,,elektronen dan protonen zal hebben. Dus vijf elektronen Dialogue: 0,0:12:22.10,0:12:25.01,Default,,0000,0000,0000,,en zes protonen. Dialogue: 0,0:12:25.01,0:12:27.08,Default,,0000,0000,0000,,Dan houden we een netto positieve lading over. Dialogue: 0,0:12:27.08,0:12:30.00,Default,,0000,0000,0000,,Koolstof-12 Dialogue: 0,0:12:30.00,0:12:34.03,Default,,0000,0000,0000,,had zes protonen en zes elektronen, de ladingen hieven elkaar op. Dialogue: 0,0:12:34.03,0:12:36.06,Default,,0000,0000,0000,,Als ik één elektron verlies, hou ik er slechts vijf over. Dialogue: 0,0:12:36.06,0:12:38.09,Default,,0000,0000,0000,,Dan zal ik een netto positieve lading hebben. Dialogue: 0,0:12:38.09,0:12:41.06,Default,,0000,0000,0000,,We gaan daar nog veel meer over praten, Dialogue: 0,0:12:41.06,0:12:42.09,Default,,0000,0000,0000,,doorheen de hele chemie, Dialogue: 0,0:12:42.09,0:12:44.03,Default,,0000,0000,0000,,maar hopelijk voel je nu al aan Dialogue: 0,0:12:44.03,0:12:46.01,Default,,0000,0000,0000,,dat dit echt cool gaat worden. Dialogue: 0,0:12:46.01,0:12:51.08,Default,,0000,0000,0000,,We krijgen nu al vat op deze fundamentele bouwsteen, Dialogue: 0,0:12:51.08,0:12:52.07,Default,,0000,0000,0000,,het atoom. Dialogue: 0,0:12:52.07,0:12:55.01,Default,,0000,0000,0000,,Nog knapper is dat deze fundamentele Dialogue: 0,0:12:55.01,0:12:57.07,Default,,0000,0000,0000,,bouwsteen is opgebouwd uit nog fundamentelere Dialogue: 0,0:12:57.07,0:12:58.07,Default,,0000,0000,0000,,bouwstenen. Dialogue: 0,0:12:58.07,0:13:00.09,Default,,0000,0000,0000,,Deze dingen kunnen worden uitgewisseld Dialogue: 0,0:13:00.09,0:13:03.07,Default,,0000,0000,0000,,om de eigenschappen van een atoom te veranderen of zelfs overgaan Dialogue: 0,0:13:03.07,0:13:09.07,Default,,0000,0000,0000,,van het ene atoom naar het andere.