[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:03.00,0:00:05.87,Default,,0000,0000,0000,,Við mennirnir höfum vitað í þúsundir ára, bara með því að horfa á umhverfi okkar
Dialogue: 0,0:00:07.21,0:00:10.33,Default,,0000,0000,0000,,Það eru mismunandi efni. Þessi mismunandi efni.... hafa mismunandi eiginleika.
Dialogue: 0,0:00:11.95,0:00:14.74,Default,,0000,0000,0000,,Ekki aðeins hafa þau mismunandi eiginleika; eitt gæti endurkastað ljós á sérstakan hátt, eða ekki endurkastað ljósi.
Dialogue: 0,0:00:17.60,0:00:20.46,Default,,0000,0000,0000,,Eða haft sérstakan lit, eða haft sérstakt hitastig; verið vökvi, gas eða í föstu formi.
Dialogue: 0,0:00:22.11,0:00:24.87,Default,,0000,0000,0000,,Við höfum tekið eftir að þau tengjast hvort örðu við sérstakar aðstæður.
Dialogue: 0,0:00:27.66,0:00:31.48,Default,,0000,0000,0000,,og hér eru myndir af nokkrum efnum. Hérna er Karbon, og það er í föstu formi
Dialogue: 0,0:00:31.48,0:00:36.07,Default,,0000,0000,0000,,Þetta hérna er blý; þetta er gull
Dialogue: 0,0:00:38.72,0:00:41.37,Default,,0000,0000,0000,,og all sem ég hef teiknað, sem ég sýni myndir af hér, ég fékk þær allar frá þessari vefsíðu þarna
Dialogue: 0,0:00:41.37,0:00:45.45,Default,,0000,0000,0000,,Öll þessi efni eru í föstum formi, en við vitum líka að...
Dialogue: 0,0:00:47.40,0:00:49.34,Default,,0000,0000,0000,,það eru vissar gerðir af lofti í þeim, þú veist, vissar gerðir af loft eindum,
Dialogue: 0,0:00:49.34,0:00:52.21,Default,,0000,0000,0000,,og eftir því hvaða loft eindir þú ert að horfa á
Dialogue: 0,0:00:55.08,0:00:57.95,Default,,0000,0000,0000,,hvort það er kolefni, eða súrefni, eða nítur, það lýtur út fyrir að hafa mismunandi gerðir af eiginleikum.
Dialogue: 0,0:00:57.95,0:00:59.42,Default,,0000,0000,0000,,Eða, það eru önnur efni sem geta verið vökvi,
Dialogue: 0,0:00:59.42,0:01:02.08,Default,,0000,0000,0000,,eða jafnvel ef þú hitar efni upp.
Dialogue: 0,0:01:02.08,0:01:05.02,Default,,0000,0000,0000,,Ef þú hitar gull eða blý nógu mikið,
Dialogue: 0,0:01:05.02,0:01:06.50,Default,,0000,0000,0000,,gætiru fengið vökva.
Dialogue: 0,0:01:06.50,0:01:09.84,Default,,0000,0000,0000,,Eða ef þú --- brennur þetta kolefni,
Dialogue: 0,0:01:09.84,0:01:12.08,Default,,0000,0000,0000,,geturu fengið það í gas form,
Dialogue: 0,0:01:12.08,0:01:13.35,Default,,0000,0000,0000,,getur þú leyst það út í andrúmsloftið,
Dialogue: 0,0:01:13.35,0:01:14.70,Default,,0000,0000,0000,,þú getur brotið það upp.
Dialogue: 0,0:01:14.70,0:01:17.27,Default,,0000,0000,0000,,Þetta eru hlutir sem við öll eiginlega
Dialogue: 0,0:01:17.27,0:01:20.58,Default,,0000,0000,0000,,sem mannkin höfum orðið vitni að í þúsundir ára.
Dialogue: 0,0:01:20.58,0:01:22.45,Default,,0000,0000,0000,,En það leiðir að eðlilegri spurningu
Dialogue: 0,0:01:22.45,0:01:24.23,Default,,0000,0000,0000,,sem var áður heimspekileg spurning,
Dialogue: 0,0:01:24.23,0:01:26.40,Default,,0000,0000,0000,,en núna getum við svarað henni betur,
Dialogue: 0,0:01:26.40,0:01:30.90,Default,,0000,0000,0000,,og sé spurning er, ef þú brýtur niðru þetta kolefni
Dialogue: 0,0:01:30.90,0:01:33.52,Default,,0000,0000,0000,,í smærri og smærri hluta,
Dialogue: 0,0:01:33.52,0:01:35.55,Default,,0000,0000,0000,,ef það eru einhverjir minnstu hlutar,
Dialogue: 0,0:01:35.55,0:01:39.87,Default,,0000,0000,0000,,einhverjir minnstu hlutar þessa efnis
Dialogue: 0,0:01:39.87,0:01:43.17,Default,,0000,0000,0000,,sem hafa þó enn eiginleika kolefnis;
Dialogue: 0,0:01:43.17,0:01:45.26,Default,,0000,0000,0000,,Og ef þú myndir svo einhvernveginn brjóta það jafnvel lengra,
Dialogue: 0,0:01:45.26,0:01:48.39,Default,,0000,0000,0000,,myndir þú missa eiginleika kolefnis?
Dialogue: 0,0:01:48.39,0:01:50.35,Default,,0000,0000,0000,,Og svarið er, já.
Dialogue: 0,0:01:50.35,0:01:52.20,Default,,0000,0000,0000,,Þannig að til að skilja þetta.
Dialogue: 0,0:01:52.20,0:01:56.16,Default,,0000,0000,0000,,við köllum þessi mismunandi efni, þessi hreinu efni
Dialogue: 0,0:01:56.16,0:01:59.02,Default,,0000,0000,0000,,sem hafa mismunandi eiginleika við vist hitastig,
Dialogue: 0,0:01:59.02,0:02:01.18,Default,,0000,0000,0000,,og bregðast við á vissan hátt,
Dialogue: 0,0:02:01.18,0:02:05.29,Default,,0000,0000,0000,,við köllum þau frumefni.
Dialogue: 0,0:02:05.29,0:02:08.73,Default,,0000,0000,0000,,Kolefni er frumefni. Blý er frumefni. Gull er frumefni.
Dialogue: 0,0:02:08.73,0:02:10.40,Default,,0000,0000,0000,,Þú gætir sagt að vatn sé frumefni.
Dialogue: 0,0:02:10.40,0:02:14.22,Default,,0000,0000,0000,,Og í gegnum söguna hefur fólk talið vatn vera frumefni.
Dialogue: 0,0:02:14.22,0:02:17.89,Default,,0000,0000,0000,,En núna vitum við að vatn er búið til úr ennþá einfaldari frumefnum.
Dialogue: 0,0:02:17.89,0:02:20.40,Default,,0000,0000,0000,,Það er búð til úr súrefni og vetni.
Dialogue: 0,0:02:20.40,0:02:25.01,Default,,0000,0000,0000,,Og öll frumefnin okkar eru talin upp hér
Dialogue: 0,0:02:25.01,0:02:27.76,Default,,0000,0000,0000,,í frumeindartöflunni.
Dialogue: 0,0:02:27.76,0:02:29.37,Default,,0000,0000,0000,,C þýðir kolefni
Dialogue: 0,0:02:29.37,0:02:30.40,Default,,0000,0000,0000,,--- Ég ætla bara að fara yfir þessi
Dialogue: 0,0:02:30.40,0:02:32.38,Default,,0000,0000,0000,,sem eru mjög tengd okkur mönnunum --
Dialogue: 0,0:02:32.38,0:02:35.50,Default,,0000,0000,0000,,en með tímanum muntu eflaust þekkja þau öll.
Dialogue: 0,0:02:35.50,0:02:39.15,Default,,0000,0000,0000,,Þetta er sórefni. Þetta er nítur. Þetta er sílikón.
Dialogue: 0,0:02:39.15,0:02:42.87,Default,,0000,0000,0000,,Þetta er --- Au er gull. Þetta er blý.
Dialogue: 0,0:02:42.87,0:02:51.100,Default,,0000,0000,0000,,Og frumstæasta eining þessa frumeinda er frumeind.
Dialogue: 0,0:02:51.100,0:02:54.56,Default,,0000,0000,0000,,Þannig að ef þú myndir leita betur
Dialogue: 0,0:02:54.56,0:02:57.08,Default,,0000,0000,0000,,og ef þú myndir taka minni og minni búta af frumefninu.
Dialogue: 0,0:02:57.08,0:02:59.42,Default,,0000,0000,0000,,Á endanum myndir þú sjá kolefnis frumeind.
Dialogue: 0,0:02:59.42,0:03:00.76,Default,,0000,0000,0000,,Gerum það sama hérna,
Dialogue: 0,0:03:00.76,0:03:02.54,Default,,0000,0000,0000,,á endanum myndiru sjá gull frumeind.
Dialogue: 0,0:03:02.54,0:03:03.99,Default,,0000,0000,0000,,Ef þú gerðir það sama hér,
Dialogue: 0,0:03:03.99,0:03:05.86,Default,,0000,0000,0000,,myndiru á endanum fá þessa litlu
Dialogue: 0,0:03:05.86,0:03:07.76,Default,,0000,0000,0000,,-- hef ekki betra orð yfir það -- eind,
Dialogue: 0,0:03:07.76,0:03:09.18,Default,,0000,0000,0000,,sem þú myndir kalla blý frumeind.
Dialogue: 0,0:03:09.18,0:03:11.24,Default,,0000,0000,0000,,Og þú myndir ekki geta brotið það meira í sundur
Dialogue: 0,0:03:11.24,0:03:13.60,Default,,0000,0000,0000,,og ennþá kalla það blý,
Dialogue: 0,0:03:13.60,0:03:17.04,Default,,0000,0000,0000,,þannig að það hefði ennþá eiginleika blýs.
Dialogue: 0,0:03:17.04,0:03:18.33,Default,,0000,0000,0000,,Bara til að gefa þér hugmynd
Dialogue: 0,0:03:18.33,0:03:21.19,Default,,0000,0000,0000,,-- þetta er í raun eitthvað sem ég á erfitt með að ímynda mér --
Dialogue: 0,0:03:21.19,0:03:24.04,Default,,0000,0000,0000,,frumeindir eru svo útrúlega littlar.
Dialogue: 0,0:03:24.04,0:03:25.90,Default,,0000,0000,0000,,Í alvöru, ótrúlega littlar.
Dialogue: 0,0:03:25.90,0:03:27.56,Default,,0000,0000,0000,,Þannig, til dæmis kolefni.
Dialogue: 0,0:03:27.56,0:03:29.38,Default,,0000,0000,0000,,Hárið mitt er gert úr kolefni.
Dialogue: 0,0:03:29.38,0:03:31.88,Default,,0000,0000,0000,,Í raun er ég að mestu gerður úr kolefni.
Dialogue: 0,0:03:31.88,0:03:35.91,Default,,0000,0000,0000,,Í raun flest allt sem er lifandi er gert úr kolefni.
Dialogue: 0,0:03:35.91,0:03:40.53,Default,,0000,0000,0000,,Þannig að ef þú tækir hárið mitt. Og hárið mitt er gert úr kolefni.
Dialogue: 0,0:03:40.53,0:03:42.23,Default,,0000,0000,0000,,Hárið mitt er að mestu leyti kolefni.
Dialogue: 0,0:03:42.23,0:03:43.99,Default,,0000,0000,0000,,Þannig að ef þú tækir hárið mitt hingað
Dialogue: 0,0:03:43.99,0:03:45.56,Default,,0000,0000,0000,,-- hárið mitt er ekki gult
Dialogue: 0,0:03:45.56,0:03:46.77,Default,,0000,0000,0000,,en það lýtur vel út á miðað við svarta litinn.
Dialogue: 0,0:03:46.77,0:03:47.95,Default,,0000,0000,0000,,Hárið mitt er svart, En ef þú gerðir það,
Dialogue: 0,0:03:47.95,0:03:49.71,Default,,0000,0000,0000,,myndir þú ekki sjá það á skjánum.
Dialogue: 0,0:03:49.71,0:03:51.97,Default,,0000,0000,0000,,En ef þú tækir hárið mitt hingað, Myndi ég spyrja þig
Dialogue: 0,0:03:51.97,0:03:55.20,Default,,0000,0000,0000,,hversu þykkta í kolefnisfrumeindum talið er hárið mitt?
Dialogue: 0,0:03:55.20,0:03:58.47,Default,,0000,0000,0000,,Þannig að ef þú tækir þverskurð á hárið mitt, ekki lengdina,
Dialogue: 0,0:03:58.47,0:04:00.36,Default,,0000,0000,0000,,breiddina af hárinu mínu og segðir:
Dialogue: 0,0:04:00.36,0:04:03.26,Default,,0000,0000,0000,,hversu margar kolefnisfrumeindir á þykkt er það?
Dialogue: 0,0:04:03.26,0:04:07.05,Default,,0000,0000,0000,,Og þú gætir giskað Sal sagði mér að það sé mjög lítið,
Dialogue: 0,0:04:07.05,0:04:09.15,Default,,0000,0000,0000,,þannig að kannski eru þúsund kolefnisfrumeindir þarna,
Dialogue: 0,0:04:09.15,0:04:10.48,Default,,0000,0000,0000,,eða tíu þúsund, eða hundrað þúsund,
Dialogue: 0,0:04:10.48,0:04:11.79,Default,,0000,0000,0000,,og ég myndi segja, nei!
Dialogue: 0,0:04:11.79,0:04:14.25,Default,,0000,0000,0000,,Það eru ein milljón kolefnisfrumeindir.
Dialogue: 0,0:04:14.25,0:04:17.44,Default,,0000,0000,0000,,Eða þú gætir tengt saman milljón kolefnisfrumeindir
Dialogue: 0,0:04:17.44,0:04:20.93,Default,,0000,0000,0000,,yfir breidd meðal hár mannsekju.
Dialogue: 0,0:04:20.93,0:04:22.58,Default,,0000,0000,0000,,Og þetta er auðvitað slumpað,
Dialogue: 0,0:04:22.58,0:04:24.03,Default,,0000,0000,0000,,það eru ekki nákvæmlega milljón,
Dialogue: 0,0:04:24.03,0:04:26.60,Default,,0000,0000,0000,,en þetta géfur þér færi á að skilja hversu líti frumeind er.
Dialogue: 0,0:04:26.60,0:04:28.44,Default,,0000,0000,0000,,Þú veist, taktu hár af höfði þér
Dialogue: 0,0:04:28.44,0:04:30.99,Default,,0000,0000,0000,,og ímyndaðu þér að setja milljínir hluta
Dialogue: 0,0:04:30.99,0:04:33.99,Default,,0000,0000,0000,,hlið við hlið þvert yfir breidd hársins,
Dialogue: 0,0:04:33.99,0:04:37.04,Default,,0000,0000,0000,,ekki lengdina, heldur breiddina á hárinu.
Dialogue: 0,0:04:37.04,0:04:39.18,Default,,0000,0000,0000,,Það er meira að segja erfitt að sjá breidd hárs.
Dialogue: 0,0:04:39.18,0:04:40.72,Default,,0000,0000,0000,,Og það væru milljón kolefnis frumeindir
Dialogue: 0,0:04:40.72,0:04:42.98,Default,,0000,0000,0000,,þvert yfir það.
Dialogue: 0,0:04:42.98,0:04:48.09,Default,,0000,0000,0000,,Þetta væri nokkuð sniðugt í sjálfum sér
Dialogue: 0,0:04:48.09,0:04:49.03,Default,,0000,0000,0000,,-- við vitum að
Dialogue: 0,0:04:49.03,0:04:51.38,Default,,0000,0000,0000,,það er þessi frumstæði byggingarsteinn kolefnis,
Dialogue: 0,0:04:51.38,0:04:53.93,Default,,0000,0000,0000,,þessi frumstæða eining allra frumefna.
Dialogue: 0,0:04:53.93,0:04:55.95,Default,,0000,0000,0000,,En það sem er ennþá sniðugara en það
Dialogue: 0,0:04:55.95,0:04:59.07,Default,,0000,0000,0000,,er að þessar einingar eru tengdar hver örðurm.
Dialogue: 0,0:04:59.07,0:05:02.56,Default,,0000,0000,0000,,Kolefnisfrumeind er gerð úr ennþá frumstæðari eindum.
Dialogue: 0,0:05:02.56,0:05:07.47,Default,,0000,0000,0000,,Gull frumeind er gerð úr ennþá frumstæðari eindum.
Dialogue: 0,0:05:07.47,0:05:10.44,Default,,0000,0000,0000,,Og þau eru útskérð með
Dialogue: 0,0:05:10.44,0:05:12.76,Default,,0000,0000,0000,,hvernig þessar frumstæðu eindir raðast upp.
Dialogue: 0,0:05:12.76,0:05:14.09,Default,,0000,0000,0000,,Og ef þú myndir breyta
Dialogue: 0,0:05:14.09,0:05:15.90,Default,,0000,0000,0000,,fjölda frumstæðra einda.
Dialogue: 0,0:05:15.90,0:05:17.84,Default,,0000,0000,0000,,Gætiru breytt eiginleikum þess efnis,
Dialogue: 0,0:05:17.84,0:05:18.89,Default,,0000,0000,0000,,hvernig það myndi hegða sér,
Dialogue: 0,0:05:18.89,0:05:22.77,Default,,0000,0000,0000,,eða jafnvel breyta frumefninu sjálfu.
Dialogue: 0,0:05:22.77,0:05:25.14,Default,,0000,0000,0000,,Og bara til að skilja þetta ögn betur.
Dialogue: 0,0:05:25.14,0:05:28.01,Default,,0000,0000,0000,,Við skulum ræða þessar frumeindir betur.
Dialogue: 0,0:05:28.01,0:05:31.82,Default,,0000,0000,0000,,Þú ert með róteindina.
Dialogue: 0,0:05:31.82,0:05:35.52,Default,,0000,0000,0000,,Og róteindin er í raun það sem segir til um
Dialogue: 0,0:05:35.52,0:05:38.00,Default,,0000,0000,0000,,-- fjöldi róteinda í kjarna frumeindar
Dialogue: 0,0:05:38.00,0:05:40.10,Default,,0000,0000,0000,,og ég mun tala um kjarnan eftir augnablik --
Dialogue: 0,0:05:40.10,0:05:42.97,Default,,0000,0000,0000,,er það sem segir til um hver frumeindin er.
Dialogue: 0,0:05:42.97,0:05:45.49,Default,,0000,0000,0000,,Þannig að þetta er sérkenni frumeindar.
Dialogue: 0,0:05:45.49,0:05:47.33,Default,,0000,0000,0000,,Þeggar þú lýtur á frumeindatöfluna,
Dialogue: 0,0:05:47.33,0:05:50.15,Default,,0000,0000,0000,,þá er hún skrifuð eftir frumeinda tölum,
Dialogue: 0,0:05:50.15,0:05:51.58,Default,,0000,0000,0000,,og frumeinda tala er
Dialogue: 0,0:05:51.58,0:05:54.67,Default,,0000,0000,0000,,í raun fjöldi róteinda í frumeind.