[Script Info]
Title: 
[Events]
Format: Layer, Start, End, Style, Name, MarginL, MarginR, MarginV, Effect, Text
Dialogue: 0,0:00:00.14,0:00:03.00,Default,,0000,0000,0000,,Հազարամյակներ առաջ մեր նախնիները, \Nպարզապես
Dialogue: 0,0:00:03.00,0:00:05.87,Default,,0000,0000,0000,,շրջապատը դիտելով, \Nկարող էին պատկերացում կազմել նյութերի
Dialogue: 0,0:00:05.87,0:00:07.21,Default,,0000,0000,0000,,զանազանության մասին:
Dialogue: 0,0:00:07.21,0:00:10.33,Default,,0000,0000,0000,,Յուրաքանչյուր նյութ օժտված է իրեն բնորոշ \Nհատկանիշներով:
Dialogue: 0,0:00:10.33,0:00:11.95,Default,,0000,0000,0000,,Օրինակ՝ մեկը անդրադարձնում է
Dialogue: 0,0:00:11.95,0:00:14.74,Default,,0000,0000,0000,,լույսը որոշակի անկյան \Nտակ, մեկ ուրիշը ամբողջությամբ
Dialogue: 0,0:00:14.74,0:00:17.60,Default,,0000,0000,0000,,կլանում է այն:\NԵրրորդին բնորոշ է հստակ գույն,
Dialogue: 0,0:00:17.60,0:00:20.46,Default,,0000,0000,0000,,ջերմաստիճան, ագրեգատային վիճակ\N(պինդ, հեղուկ, գազային):
Dialogue: 0,0:00:20.46,0:00:22.11,Default,,0000,0000,0000,,Բացի նշված ֆիզ. հատկություններից
Dialogue: 0,0:00:22.11,0:00:24.87,Default,,0000,0000,0000,,ուսումնասիրվում են նաև նյութերի\Nփոխազդեցությունները՝
Dialogue: 0,0:00:24.87,0:00:27.66,Default,,0000,0000,0000,,քիմ. հատկությունները:\NՁեր առջև տեսնում եք 3 նյութ՝
Dialogue: 0,0:00:27.66,0:00:31.48,Default,,0000,0000,0000,,Վերևի ձախ անկյունում ածխածնի գրաֆիտային \Nձևափոխությունն է:
Dialogue: 0,0:00:31.48,0:00:36.07,Default,,0000,0000,0000,,Աջում կարող եք տեսնել կապար մետաղը (Pb):\NՆերքևում բոլորին հայտնի ոսկին է (Au):
Dialogue: 0,0:00:36.07,0:00:38.72,Default,,0000,0000,0000,,Այլ նյութերի պատկերներ կարող եք տեսնել \Nնշված կայքում.
Dialogue: 0,0:00:38.72,0:00:41.37,Default,,0000,0000,0000,,http://images-of-elements.com/
Dialogue: 0,0:00:41.37,0:00:45.45,Default,,0000,0000,0000,,Այս բոլոր նյութերը սովորական \Nպայմաններում պինդ են:
Dialogue: 0,0:00:45.45,0:00:47.40,Default,,0000,0000,0000,,Օդում առկա են գազային նյութեր՝
Dialogue: 0,0:00:47.40,0:00:49.34,Default,,0000,0000,0000,,օդ խառնուրդի տարբեր բաղադրիչներ:
Dialogue: 0,0:00:49.34,0:00:52.21,Default,,0000,0000,0000,,Կախված նրանից, թե ինչ բաղադրիչ նյութ ենք \Nդիտարկում՝
Dialogue: 0,0:00:52.21,0:00:55.08,Default,,0000,0000,0000,,թթվածին, ածխածին, ազոտ, թե այլ նյութ,
Dialogue: 0,0:00:55.08,0:00:57.95,Default,,0000,0000,0000,,հանդիպում ենք տարբեր հատկանիշների: \NՍենյակային պայմաններում
Dialogue: 0,0:00:57.95,0:00:59.42,Default,,0000,0000,0000,,որոշ նյութեր գտնվում են հեղուկ
Dialogue: 0,0:00:59.42,0:01:02.08,Default,,0000,0000,0000,,վիճակում: Հեղուկ ագրեգատային վիճակը\Nբնորոշ է նաև պինդ
Dialogue: 0,0:01:02.08,0:01:05.02,Default,,0000,0000,0000,,նյութերին բարձր ջերմաստիճաններում:\NԱյսպես էլ ոսկին կամ կապարը
Dialogue: 0,0:01:05.02,0:01:06.50,Default,,0000,0000,0000,,տաքանալիս վերածվում են հեղուկի:
Dialogue: 0,0:01:06.50,0:01:09.84,Default,,0000,0000,0000,,Սակայն ածխածինը հնարավոր է այրել և \Nստացված գազային միացության
Dialogue: 0,0:01:09.84,0:01:12.08,Default,,0000,0000,0000,,տեսքով արձակել այն դեպի մթնոլորտ:\NՀնարավոր է
Dialogue: 0,0:01:12.08,0:01:13.35,Default,,0000,0000,0000,,մասնատել ածխածնի որոշակի
Dialogue: 0,0:01:13.35,0:01:14.70,Default,,0000,0000,0000,,զանգված մանր հատվածների:
Dialogue: 0,0:01:14.70,0:01:17.27,Default,,0000,0000,0000,,Քիչ առաջ ներկայացվեցին այն երևույթները, \Nորոնք դարերով
Dialogue: 0,0:01:17.27,0:01:20.58,Default,,0000,0000,0000,,դիտարկվել և ուսումնասիրվել են մարդկանց\Nկողմից:
Dialogue: 0,0:01:20.58,0:01:22.45,Default,,0000,0000,0000,,Սակայն այդ երևույթները առաջացնում են
Dialogue: 0,0:01:22.45,0:01:24.23,Default,,0000,0000,0000,,գրեթե փիլիսոփայական հարց.
Dialogue: 0,0:01:24.23,0:01:26.40,Default,,0000,0000,0000,,արդյո՞ք հնարավոր է ածխածնի այդ զանգվածը
Dialogue: 0,0:01:26.40,0:01:30.90,Default,,0000,0000,0000,,բաժանել անվերջ \Nավելի ու ավելի մանր հատվածների;
Dialogue: 0,0:01:30.90,0:01:33.52,Default,,0000,0000,0000,,արդյոք կա փոքրագույն հատված, փոքրագույն
Dialogue: 0,0:01:33.52,0:01:35.55,Default,,0000,0000,0000,,կառուցողական միավոր, որը դեռևս կպահպանի
Dialogue: 0,0:01:35.55,0:01:39.87,Default,,0000,0000,0000,,ածխածնի բոլոր հատկանիշները, սակայն որը \Nմասնատելու դեպքում այլևս կկորեն ածխածին
Dialogue: 0,0:01:39.87,0:01:43.17,Default,,0000,0000,0000,,նյութին բնորոշ հատկանիշները:\NՊարզվում է՝ վերոնշյալ հարցի պատասխանն է
Dialogue: 0,0:01:43.17,0:01:45.26,Default,,0000,0000,0000,,այո:\NՓորձելով դուրս բերել
Dialogue: 0,0:01:45.26,0:01:48.39,Default,,0000,0000,0000,,այդ փոքրագույն մասնիկի սահմանումը՝ \Nկստանանք հետևյալը. որոշված
Dialogue: 0,0:01:48.39,0:01:50.35,Default,,0000,0000,0000,,ջերմաստիճանային տիրույթում որոշակի
Dialogue: 0,0:01:50.35,0:01:52.20,Default,,0000,0000,0000,,հատկություններն ունեցող ու որոշակի
Dialogue: 0,0:01:52.20,0:01:56.16,Default,,0000,0000,0000,,եղանակով ռեակցիայի մեջ մտնող \Nկառուցվածքային միավորները
Dialogue: 0,0:01:56.16,0:01:59.02,Default,,0000,0000,0000,,կոչվում են տարրեր: \NՕրինակ՝ ածխածինը ամարվում է տարր:
Dialogue: 0,0:01:59.02,0:02:01.18,Default,,0000,0000,0000,,Ոսկին և կապարը նույնպես առանձին տարրեր են:
Dialogue: 0,0:02:01.18,0:02:05.29,Default,,0000,0000,0000,,Հետևելով այդ տրամաբանությանը՝\Nդու կարող ես կարծել, թե ջուրը ևս տարր է:
Dialogue: 0,0:02:05.29,0:02:08.73,Default,,0000,0000,0000,,Իրականում պատմականորեն ապացուցված է\Nհամարվում այն փաստը,
Dialogue: 0,0:02:08.73,0:02:10.40,Default,,0000,0000,0000,,որ մարդիկ բավականին երկար ժամանակ
Dialogue: 0,0:02:10.40,0:02:14.22,Default,,0000,0000,0000,,կարծում էին, թե ջուրը իսկապես\Nառանձին տարր է:
Dialogue: 0,0:02:14.22,0:02:17.89,Default,,0000,0000,0000,,Բայց մեր ժամանակներում ջրի բաղադրությունը\Nհստակ որոշված է:
Dialogue: 0,0:02:17.89,0:02:20.40,Default,,0000,0000,0000,,Ջուրը կազմված է թթվածին և ջրածին տարրերից:
Dialogue: 0,0:02:20.40,0:02:25.01,Default,,0000,0000,0000,,Բոլոր տարրերը ներկայացված են այստեղ՝ \NՄենդելեևի պարբերական համակարգում
Dialogue: 0,0:02:25.01,0:02:27.76,Default,,0000,0000,0000,,"C" - ով նշանակվում է ածխածինը (carbon): \NԱյստեղ
Dialogue: 0,0:02:27.76,0:02:29.37,Default,,0000,0000,0000,,հիմնական ուշադրությունը դարձվում է
Dialogue: 0,0:02:29.37,0:02:30.40,Default,,0000,0000,0000,,այն տարրերի վրա,
Dialogue: 0,0:02:30.40,0:02:32.38,Default,,0000,0000,0000,,որոնք քաջ ծանոթ են մարդկությանը,
Dialogue: 0,0:02:32.38,0:02:35.50,Default,,0000,0000,0000,,սակայն հետագա ուսումնասիրության դեպքում\Nտպավորվում են գրեթե բոլոր
Dialogue: 0,0:02:35.50,0:02:39.15,Default,,0000,0000,0000,,տարրերը:\NՍա թթվածինն է, սա՝ ազոտը, սա՝ սիլիցիումը:
Dialogue: 0,0:02:39.15,0:02:42.87,Default,,0000,0000,0000,,Այս "Au"-ն և "Pb"-ը համապատասխանաբար \Nոսկի և կապարն են:
Dialogue: 0,0:02:42.87,0:02:51.100,Default,,0000,0000,0000,,Այս բոլոր տարրերի հիմնական բաղադրիչը \Nկոչվում է ատոմ:
Dialogue: 0,0:02:51.100,0:02:54.56,Default,,0000,0000,0000,,Այսպիսով, եթե շարունակել բաժանել ածխածինը \Nաննշան փոքր
Dialogue: 0,0:02:54.56,0:02:57.08,Default,,0000,0000,0000,,հատվածների, տեսականորեն կարելի է ստանալ \Nածխածնի ատոմ: Եթե
Dialogue: 0,0:02:57.08,0:02:59.42,Default,,0000,0000,0000,,նույն գործողությունը կրկնել ոսկու վրա,\Nվերջնական
Dialogue: 0,0:02:59.42,0:03:00.76,Default,,0000,0000,0000,,արդյունքը կլինի ոսկու ատոմը:
Dialogue: 0,0:03:00.76,0:03:02.54,Default,,0000,0000,0000,,Եթե կրկնենք նույն փորձը այստեղ
Dialogue: 0,0:03:02.54,0:03:03.99,Default,,0000,0000,0000,,կստանանք աննշան չափերի մասնիկ,
Dialogue: 0,0:03:03.99,0:03:05.86,Default,,0000,0000,0000,,որը հենց կլինի կապարի ատոմը:
Dialogue: 0,0:03:05.86,0:03:07.76,Default,,0000,0000,0000,,Այլևս անհնար կլինի շարունակել ջարդել
Dialogue: 0,0:03:07.76,0:03:09.18,Default,,0000,0000,0000,,կառուցվածքը և բաժանել
Dialogue: 0,0:03:09.18,0:03:11.24,Default,,0000,0000,0000,,այդ մասնիկը այնպես, \Nոր շարունակեն պահպանվել
Dialogue: 0,0:03:11.24,0:03:13.60,Default,,0000,0000,0000,,կապարի հատկանիշները և \Nայն շարունակի կոչվել կապար:
Dialogue: 0,0:03:13.60,0:03:17.04,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:03:17.04,0:03:18.33,Default,,0000,0000,0000,,Ատոմներ ուսումնասիրելիս՝
Dialogue: 0,0:03:18.33,0:03:21.19,Default,,0000,0000,0000,,երբեմն շատ դժվար է լինում պատկերացնել \Nդրանց իրական չափերը:
Dialogue: 0,0:03:21.19,0:03:24.04,Default,,0000,0000,0000,,Իրականում ատոմները աներևակայելի փոքր են:
Dialogue: 0,0:03:24.04,0:03:25.90,Default,,0000,0000,0000,,Օրինակ՝ դիտարկենք ածխածինը:
Dialogue: 0,0:03:25.90,0:03:27.56,Default,,0000,0000,0000,,Այն մտնում է անգամ ձեր մազի
Dialogue: 0,0:03:27.56,0:03:29.38,Default,,0000,0000,0000,,բաղադրության մեջ: Իրականում ածխածինը
Dialogue: 0,0:03:29.38,0:03:31.88,Default,,0000,0000,0000,,մարդու օրգանիզմում գերակշռող\Nկառուցվածքային նյութն է:
Dialogue: 0,0:03:31.88,0:03:35.91,Default,,0000,0000,0000,,Ածխածինը համարվում է օրգանական \Nկառուցվածքների հիմնական բաղադրիչ:
Dialogue: 0,0:03:35.91,0:03:40.53,Default,,0000,0000,0000,,Այսպիսով եթե դիտարկենք մազը, այն \Nմեծամասնությամբ կազմված կլինի ածխածնից:
Dialogue: 0,0:03:40.53,0:03:42.23,Default,,0000,0000,0000,,Վերցնենք պատկերված մազը,
Dialogue: 0,0:03:42.23,0:03:43.99,Default,,0000,0000,0000,,որը ներկված է ավելի հստակ
Dialogue: 0,0:03:43.99,0:03:45.56,Default,,0000,0000,0000,,երևալու և ավելի հեշտ
Dialogue: 0,0:03:45.56,0:03:46.77,Default,,0000,0000,0000,,ուսումնասիրվելու համար,
Dialogue: 0,0:03:46.77,0:03:47.95,Default,,0000,0000,0000,,ապա փորձենք ճշտել,
Dialogue: 0,0:03:47.95,0:03:49.71,Default,,0000,0000,0000,,թե որքան ատոմ կա մազի
Dialogue: 0,0:03:49.71,0:03:51.97,Default,,0000,0000,0000,,լայնական կտրվածքում:
Dialogue: 0,0:03:51.97,0:03:55.20,Default,,0000,0000,0000,,Իմանալով, որ ատոմի չափերը չափազանց փոքր են
Dialogue: 0,0:03:55.20,0:03:58.47,Default,,0000,0000,0000,,դուք, հնարավոր է, կեզրակացնեք,
Dialogue: 0,0:03:58.47,0:04:00.36,Default,,0000,0000,0000,,որ մազի լայնական կտրվածքում կա
Dialogue: 0,0:04:00.36,0:04:03.26,Default,,0000,0000,0000,,մոտ հազար ատոմ կամ գուցե տաս հազար,
Dialogue: 0,0:04:03.26,0:04:07.05,Default,,0000,0000,0000,,կամ հարյուր հազար: \NՍակայն այդ գուշակումները սխալ են:
Dialogue: 0,0:04:07.05,0:04:09.15,Default,,0000,0000,0000,,Մազի կտրվածքում առկա է մոտ մեկ միլիոն
Dialogue: 0,0:04:09.15,0:04:10.48,Default,,0000,0000,0000,,ածխածնի ատոմ:
Dialogue: 0,0:04:10.48,0:04:11.79,Default,,0000,0000,0000,,Դա նշանակում է, որ մազը
Dialogue: 0,0:04:11.79,0:04:14.25,Default,,0000,0000,0000,,ունի մեկ միլիոն ատոմ լայնություն:
Dialogue: 0,0:04:14.25,0:04:17.44,Default,,0000,0000,0000,,Սա իհարկե խիստ մոտավոր տվյալ է,
Dialogue: 0,0:04:17.44,0:04:20.93,Default,,0000,0000,0000,,և ատոմների թիվը հստակ մեկ միլիոն չի, \Nսակայն
Dialogue: 0,0:04:20.93,0:04:22.58,Default,,0000,0000,0000,,այդ մոտարկումը թույլ է տալիս
Dialogue: 0,0:04:22.58,0:04:24.03,Default,,0000,0000,0000,,պատկերացում կազմել ատոմի
Dialogue: 0,0:04:24.03,0:04:26.60,Default,,0000,0000,0000,,անասելի փոքր չափերի մասին:
Dialogue: 0,0:04:26.60,0:04:28.44,Default,,0000,0000,0000,,Բավականին դժվար է մտովի կողք կողքի
Dialogue: 0,0:04:28.44,0:04:30.99,Default,,0000,0000,0000,,տեղավորել ատոմ կոչվող մեկ միլիոն մասնիկ
Dialogue: 0,0:04:30.99,0:04:33.99,Default,,0000,0000,0000,,մազի լայնական հատույթի մեջ,
Dialogue: 0,0:04:33.99,0:04:37.04,Default,,0000,0000,0000,,երբ անգամ դժվար է անզեն աչքով դիտարկել
Dialogue: 0,0:04:37.04,0:04:39.18,Default,,0000,0000,0000,,մազի վերոնշյալ հատույթը:
Dialogue: 0,0:04:39.18,0:04:40.72,Default,,0000,0000,0000,,Այժմ, իմանալով, որ ածխածին
Dialogue: 0,0:04:40.72,0:04:42.98,Default,,0000,0000,0000,,տարրը \Nկարևորագույն կառուցողական միավորներից է՝
Dialogue: 0,0:04:42.98,0:04:48.09,Default,,0000,0000,0000,,պատկերացնենք, որ այդ տարրի պարզագույն \Nկառուցվածքային միավորները կապված են
Dialogue: 0,0:04:48.09,0:04:49.03,Default,,0000,0000,0000,,միմյանց հետ:
Dialogue: 0,0:04:49.03,0:04:51.33,Default,,0000,0000,0000,,Ածխածնի ատոմը ինքնին կազմված է ավելի
Dialogue: 0,0:04:51.33,0:04:53.64,Default,,0000,0000,0000,,հիմնական բաղադրիչներից:
Dialogue: 0,0:04:53.64,0:04:55.95,Default,,0000,0000,0000,,Նույնպես և ոսկու ատոմը
Dialogue: 0,0:04:55.95,0:04:59.07,Default,,0000,0000,0000,,և մյուս բոլոր տարրերի ատոմները:
Dialogue: 0,0:04:59.07,0:05:02.56,Default,,0000,0000,0000,,Այժմ անցնում ենք ատոմի \Nկառուցվածքի ուսումնասիրությանը:
Dialogue: 0,0:05:02.56,0:05:07.47,Default,,0000,0000,0000,,Ինչպես նշեցինք ատոմը կամված է \Nավելի փոքր մասնիկներից:
Dialogue: 0,0:05:07.47,0:05:10.44,Default,,0000,0000,0000,,Եթե փոխել այդ մասնիկների դիրքը, \Nհեռացնել նրանցից մեկը
Dialogue: 0,0:05:10.44,0:05:12.76,Default,,0000,0000,0000,,կամ որևէ ազդեցություն ունենալ մասնիկների
Dialogue: 0,0:05:12.76,0:05:14.09,Default,,0000,0000,0000,,ամբողջության վրա,
Dialogue: 0,0:05:14.09,0:05:15.90,Default,,0000,0000,0000,,արդյունքում կփոխվեն տարրի տվյալ ատոմի
Dialogue: 0,0:05:15.90,0:05:17.84,Default,,0000,0000,0000,,ամբողջ հատկանիշները՝ այլ տարրերի հետ
Dialogue: 0,0:05:17.84,0:05:18.89,Default,,0000,0000,0000,,փոխազդեցության
Dialogue: 0,0:05:18.89,0:05:22.77,Default,,0000,0000,0000,,բնորոշ գծերը:\NԱսածը ավելի հստակ պատկերացնելու համար
Dialogue: 0,0:05:22.77,0:05:25.14,Default,,0000,0000,0000,,ներկայացնենք ատոմի այդ \Nկառուցողական մասնիկները:
Dialogue: 0,0:05:25.14,0:05:28.01,Default,,0000,0000,0000,,Ուսումնասիրությունը սկսենք պրոտոնից:
Dialogue: 0,0:05:28.01,0:05:31.82,Default,,0000,0000,0000,,Պրոտոնը հանդիսանում է ատոմի \Nմիջուկի բաղադրիչ,
Dialogue: 0,0:05:31.82,0:05:35.52,Default,,0000,0000,0000,,որը կներկայացնենք մի փոքր ուշ:
Dialogue: 0,0:05:35.52,0:05:38.00,Default,,0000,0000,0000,,Պրոտոնը հանդիսանում է դրականապես \Nլիցքավորված մասնիկ:
Dialogue: 0,0:05:38.00,0:05:40.10,Default,,0000,0000,0000,,Ատոմում պրոտոնների թիվը հավասար է
Dialogue: 0,0:05:40.10,0:05:42.97,Default,,0000,0000,0000,,պարբերական համակարգում ատոմի \Nունեցած կարգաթվին:
Dialogue: 0,0:05:42.97,0:05:45.49,Default,,0000,0000,0000,,Եթե ուշադիր դիտել պարբերական համակարգը,
Dialogue: 0,0:05:45.49,0:05:47.33,Default,,0000,0000,0000,,կարելի է նկատել, որ տարրերը
Dialogue: 0,0:05:47.33,0:05:50.15,Default,,0000,0000,0000,,դասավորված են ըստ կարգաթվի, հետևաբար նաև
Dialogue: 0,0:05:50.15,0:05:51.58,Default,,0000,0000,0000,,ըստ պրոտոնների թվի աճի:
Dialogue: 0,0:05:51.58,0:05:54.67,Default,,0000,0000,0000,,Այսպիսով, օրինակ՝ \Nջրածինը կունենա 1 պրոտոն
Dialogue: 0,0:05:54.67,0:05:58.67,Default,,0000,0000,0000,,Հելիումը՝ 2, ածխածինը՝ 6, \Nև այսպես շարունակ:
Dialogue: 0,0:05:58.67,0:06:02.80,Default,,0000,0000,0000,,Անհնար է հանդիպել ածխածնի ատոմ,
Dialogue: 0,0:06:02.80,0:06:05.33,Default,,0000,0000,0000,,որը կունենա 7 պրոտոն,
Dialogue: 0,0:06:05.33,0:06:07.17,Default,,0000,0000,0000,,քանի որ նշված քանակով պրոտոններ
Dialogue: 0,0:06:07.17,0:06:09.23,Default,,0000,0000,0000,,կարող է ունենալ միայն ազոտը:
Dialogue: 0,0:06:09.23,0:06:10.59,Default,,0000,0000,0000,,Թթվածինը, իր հերթին,
Dialogue: 0,0:06:10.59,0:06:12.67,Default,,0000,0000,0000,,ունի ընդամենը 8 պրոտոն: \NԵթե որևէ եղանակով
Dialogue: 0,0:06:12.67,0:06:14.05,Default,,0000,0000,0000,,հաջողվի ատոմին ավելացնել
Dialogue: 0,0:06:14.05,0:06:18.33,Default,,0000,0000,0000,,ևս 1 պրոտոն, ատոմը կդադարի \Nթթվածին լինելուց:
Dialogue: 0,0:06:18.33,0:06:20.07,Default,,0000,0000,0000,,Այսինքն, պրոտոնների թիվը
Dialogue: 0,0:06:20.07,0:06:22.97,Default,,0000,0000,0000,,կարելի է ընդունել \Nորպես ատոմի բնութագրիչ հատկանիշ:
Dialogue: 0,0:06:22.97,0:06:25.45,Default,,0000,0000,0000,,Անհրաժեշտ է հիշել, \Nոր պրոտոնների թիվը միշտ հավասար է
Dialogue: 0,0:06:25.45,0:06:27.67,Default,,0000,0000,0000,,պարբերական համակարգում նշված\Nտարրի կարգաթվին:
Dialogue: 0,0:06:27.67,0:06:30.12,Default,,0000,0000,0000,,Պարբերական համակարգում կարգաթիվը նշվում է
Dialogue: 0,0:06:30.12,0:06:31.53,Default,,0000,0000,0000,,տարրի ատոմի վանդակի
Dialogue: 0,0:06:31.53,0:06:34.13,Default,,0000,0000,0000,,վերևի աջ անկյունում, քանի որ այն \Nհանդիսանում է
Dialogue: 0,0:06:34.13,0:06:36.85,Default,,0000,0000,0000,,տարրի գլխավոր բնութագրիչներից մեկը:
Dialogue: 0,0:06:36.87,0:06:38.86,Default,,0000,0000,0000,,Պրոտոնը ունի որոշակի զանգված:
Dialogue: 0,0:06:38.86,0:06:42.22,Default,,0000,0000,0000,,Մեկ պրոտոնի զանգվածը հավասար է մեկ զ.ա.մ.:
Dialogue: 0,0:06:42.22,0:06:46.13,Default,,0000,0000,0000,,Ընդհանրապես ատոմի զանգվածը որոշվում է նրա \Nմիջուկի զանգվածով:
Dialogue: 0,0:06:46.13,0:06:47.70,Default,,0000,0000,0000,,Ատոմի զանգվածը որոշելուց
Dialogue: 0,0:06:47.70,0:06:55.12,Default,,0000,0000,0000,,մեծ դեր խաղացող մյուս "բաղադրիչները" \Nնեյտրոններն են:
Dialogue: 0,0:06:55.12,0:06:57.54,Default,,0000,0000,0000,,Վերջիններս նույնպես մտնում են \Nմիջուկի կազմի մեջ:
Dialogue: 0,0:06:57.54,0:07:00.42,Default,,0000,0000,0000,,Պրոտոնների հետ միասին նրանք \Nկազմավորում են
Dialogue: 0,0:07:00.42,0:07:02.83,Default,,0000,0000,0000,,ատոմի կենտրոնը՝ միջուկը: \NՆեյտրոնները ունեն
Dialogue: 0,0:07:02.83,0:07:04.82,Default,,0000,0000,0000,,յուրաքանչյուրը մեկ զ.ա.մ. զանգված,
Dialogue: 0,0:07:04.82,0:07:06.55,Default,,0000,0000,0000,,սակայն պրոտոններից տարբերվում են
Dialogue: 0,0:07:06.55,0:07:08.35,Default,,0000,0000,0000,,նրանով, որ չունեն լիցք:
Dialogue: 0,0:07:08.35,0:07:09.82,Default,,0000,0000,0000,,Ատոմում նեյտրոնների թիվը
Dialogue: 0,0:07:09.82,0:07:11.60,Default,,0000,0000,0000,,կարելի է որոշել տարրի
Dialogue: 0,0:07:11.60,0:07:14.87,Default,,0000,0000,0000,,ատոմային զանգվածից հանելով \Nպրոտոնների թիվը:
Dialogue: 0,0:07:14.87,0:07:19.07,Default,,0000,0000,0000,,Նեյտրոններով է պայմանավորված \Nայն երևույթը, որ միևնույն տարրի
Dialogue: 0,0:07:19.07,0:07:22.38,Default,,0000,0000,0000,,ատոմները կարող են ունենալ\Nմի քանի իզոտոպներ: Իզոտոպները
Dialogue: 0,0:07:22.38,0:07:24.20,Default,,0000,0000,0000,,միամյանցից տարբերվում են ատոմային
Dialogue: 0,0:07:24.20,0:07:25.75,Default,,0000,0000,0000,,զանգվածով և ռադիոակտիվությամբ:
Dialogue: 0,0:07:25.75,0:07:28.02,Default,,0000,0000,0000,,Այս երևույթի շնորհիվ կարող են
Dialogue: 0,0:07:28.02,0:07:30.11,Default,,0000,0000,0000,,գոյություն ունենալ ածխածնի այնպիսի
Dialogue: 0,0:07:30.11,0:07:31.73,Default,,0000,0000,0000,,իզոտոպներ, ինչպիսիք են
Dialogue: 0,0:07:31.73,0:07:33.27,Default,,0000,0000,0000,,C (12), C (13), C(14) ատոմները,
Dialogue: 0,0:07:33.27,0:07:35.90,Default,,0000,0000,0000,,որոնք ունեն համապատասխանաբար \N6, 7 և 8 նեյտրոն:
Dialogue: 0,0:07:35.90,0:07:39.20,Default,,0000,0000,0000,,Աղյուսակում ներկայացված են \Nամենատարածված իզոտոպների
Dialogue: 0,0:07:39.20,0:07:43.20,Default,,0000,0000,0000,,ատոմային զանգվածները:\NԴրոնց օգնությամբ էլ հնարավոր է դառնում
Dialogue: 0,0:07:43.20,0:07:46.49,Default,,0000,0000,0000,,կազմել ատոմի միջուկի ամբողջական պատկերը:
Dialogue: 0,0:07:46.49,0:07:48.33,Default,,0000,0000,0000,,Այժմ անդրադառնանք Բորի՝
Dialogue: 0,0:07:48.33,0:07:51.13,Default,,0000,0000,0000,,ատոմի մոլորակային տեսությանը: \NԸստ այդ տեսության՝
Dialogue: 0,0:07:51.13,0:07:53.83,Default,,0000,0000,0000,,արեգակնային համակարգում \NԱրեգակի շուրջը պտտվող
Dialogue: 0,0:07:53.83,0:07:56.13,Default,,0000,0000,0000,,մոլորակների նմանությամբ
Dialogue: 0,0:07:56.13,0:07:58.68,Default,,0000,0000,0000,,ատոմի միջուկի շուրջ պտտվում են \Nէլեկտրոնները:
Dialogue: 0,0:07:58.68,0:08:00.38,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:08:00.38,0:08:03.68,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:08:03.68,0:08:04.74,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:08:04.74,0:08:06.40,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:08:06.40,0:08:07.77,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:08:07.77,0:08:11.84,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:08:11.84,0:08:15.24,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:08:15.24,0:08:16.63,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:08:16.63,0:08:18.60,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:08:18.60,0:08:21.34,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:08:21.34,0:08:24.86,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:08:24.86,0:08:27.50,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:08:27.50,0:08:30.91,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:08:30.91,0:08:32.47,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:08:32.47,0:08:34.61,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:08:34.61,0:08:36.84,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:08:36.84,0:08:40.66,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:08:40.66,0:08:43.20,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:08:43.20,0:08:45.40,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:08:45.40,0:08:49.47,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:08:49.47,0:08:51.84,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:08:51.84,0:08:54.63,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:08:54.63,0:08:56.89,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:08:56.89,0:08:58.85,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:08:58.85,0:09:00.84,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:09:00.84,0:09:02.96,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:09:02.96,0:09:04.69,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:09:04.69,0:09:06.70,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:09:06.70,0:09:08.00,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:09:08.00,0:09:10.50,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:09:10.50,0:09:11.66,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:09:11.66,0:09:13.75,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:09:13.75,0:09:16.27,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:09:16.27,0:09:18.69,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:09:18.69,0:09:19.96,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:09:19.96,0:09:22.07,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:09:22.07,0:09:23.54,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:09:23.54,0:09:26.41,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:09:26.41,0:09:29.19,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:09:29.19,0:09:32.40,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:09:32.40,0:09:34.07,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:09:34.07,0:09:36.64,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:09:36.64,0:09:40.73,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:09:40.73,0:09:43.01,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:09:43.01,0:09:45.14,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:09:45.14,0:09:47.20,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:09:47.20,0:09:49.31,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:09:49.31,0:09:54.58,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:09:54.58,0:09:57.92,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:09:57.92,0:10:02.48,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:10:02.48,0:10:03.62,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:10:03.62,0:10:05.47,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:10:05.47,0:10:06.87,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:10:06.87,0:10:08.40,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:10:08.40,0:10:10.70,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:10:10.70,0:10:13.15,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:10:13.15,0:10:14.96,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:10:14.96,0:10:16.55,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:10:16.55,0:10:18.13,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:10:18.13,0:10:20.13,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:10:20.13,0:10:21.46,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:10:21.46,0:10:25.09,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:10:25.09,0:10:28.58,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:10:28.58,0:10:33.15,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:10:33.15,0:10:35.00,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:10:35.00,0:10:36.82,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:10:36.82,0:10:38.60,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:10:38.60,0:10:42.33,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:10:42.33,0:10:45.07,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:10:45.07,0:10:47.14,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:10:47.14,0:10:48.45,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:10:48.45,0:10:51.55,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:10:51.55,0:10:52.57,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:10:52.57,0:10:54.16,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:10:54.16,0:10:55.95,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:10:55.95,0:10:56.84,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:10:56.84,0:10:57.92,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:10:57.92,0:11:00.73,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:11:00.73,0:11:02.87,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:11:02.87,0:11:08.12,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:11:08.12,0:11:09.77,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:11:09.77,0:11:12.40,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:11:12.40,0:11:16.47,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:11:16.47,0:11:18.65,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:11:18.65,0:11:21.02,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:11:21.02,0:11:23.27,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:11:23.27,0:11:25.100,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:11:25.100,0:11:27.60,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:11:27.60,0:11:29.47,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:11:29.47,0:11:33.87,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:11:33.87,0:11:36.02,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:11:36.02,0:11:41.27,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:11:41.27,0:11:43.33,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:11:43.33,0:11:46.73,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:11:46.73,0:11:49.70,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:11:49.70,0:11:52.20,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:11:52.20,0:11:53.42,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:11:53.42,0:11:56.30,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:11:56.30,0:12:00.14,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:12:00.14,0:12:02.72,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:12:02.73,0:12:05.55,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:12:05.55,0:12:10.34,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:12:10.34,0:12:13.72,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:12:13.72,0:12:15.22,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:12:15.22,0:12:17.16,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:12:17.16,0:12:19.23,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:12:19.23,0:12:21.83,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:12:21.83,0:12:25.14,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:12:25.14,0:12:27.80,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:12:27.80,0:12:30.04,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:12:30.04,0:12:34.27,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:12:34.27,0:12:36.55,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:12:36.55,0:12:38.93,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:12:38.93,0:12:40.78,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:12:40.78,0:12:42.87,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:12:42.87,0:12:44.30,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:12:44.30,0:12:46.13,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:12:46.13,0:12:51.80,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:12:51.80,0:12:53.12,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:12:53.12,0:12:54.92,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:12:54.92,0:12:56.76,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:12:56.76,0:12:58.67,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:12:58.67,0:13:00.87,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:13:00.87,0:13:03.13,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:13:03.13,0:13:06.04,Default,,0000,0000,0000,,
Dialogue: 0,0:13:06.04,0:13:09.04,Default,,0000,0000,0000,,