WEBVTT 99:59:59.999 --> 99:59:59.999 Biz insanlar min illərdir ki, 99:59:59.999 --> 99:59:59.999 Bu da həmin maddələrin ber neçəsinin şəkili. 99:59:59.999 --> 99:59:59.999 Bu karbondur və burada qrafit şəklindədir. 99:59:59.999 --> 99:59:59.999 Bunlar hamısı bərk haldadırlar, lakin biz həm də bilirik ki, 99:59:59.999 --> 99:59:59.999 Onlar təkcə müxtəlif xassələrə malik deyil, 99:59:59.999 --> 99:59:59.999 bu sözə də bir saniyəyə nüans verəcəm -- 99:59:59.999 --> 99:59:59.999 burdakı saytdan götürmüşəm. 99:59:59.999 --> 99:59:59.999 elektronlara qarşə daha çox meylliliyi var 99:59:59.999 --> 99:59:59.999 görünür, bir neçə növ hava mövcuddur - bilirsiz, müəyyən tip 99:59:59.999 --> 99:59:59.999 hava hissəcikləri və baxır ki hansı tipdə hava hissəciklərindən söhbət gedir, 99:59:59.999 --> 99:59:59.999 həmçinin biz onların müəəyən hallarda bir biriylə necə reaksiyaya girdiyini müşahidə etməyə başlayırıq. 99:59:59.999 --> 99:59:59.999 müxtəlif xassələrə malikdirlər 99:59:59.999 --> 99:59:59.999 məsələn bəziləri işiği müəyyən yolla əks etdirə bilər, digəri yox, 99:59:59.999 --> 99:59:59.999 protonların və neytronların cəmidir. 99:59:59.999 --> 99:59:59.999 sadəcə ətrafımızdakı mühitə baxıb 99:59:59.999 --> 99:59:59.999 və altı protonumuz. 99:59:59.999 --> 99:59:59.999 və ya müyyən temperaturda yaxud rəngdə yaxud qaz, maye ya da bərk ola bilər, 00:00:00.143 --> 00:00:01.706 biz min illər bilirik ki 00:00:31.477 --> 00:00:36.069 ətrafımızda olanlara baxmaqla 00:00:38.719 --> 00:00:41.369 müxtəlif maddələr varolduğunu və bu maddələrin 00:00:45.726 --> 00:00:45.976 müxtəlif xassələri olduğunu bilirik. 00:00:55.079 --> 00:00:57.948 Və təkcə xassələrinə gorə fərqlənmirlər, 00:00:57.948 --> 00:00:59.425 biri eyni yolla işıq saça bilər vəya saçmaz 00:00:59.425 --> 00:01:02.082 və ya muəyyən rəngi ola bilər vəya müəyyən temperaturda su 00:01:05.018 --> 00:01:06.503 qaz vəya bərk ola bilər.Həmçinin biz onların bezi hallarda birbirlə nece reaksiyaya girməsini müşahidə edirik. 00:01:09.841 --> 00:01:12.076 Və burda bəzi maddələrin şəkilləri var. 00:01:13.351 --> 00:01:14.657 buradaki Carbondur və qrafit formasındadır. 00:01:14.657 --> 00:01:15.963 Sağdakı qurğuşundur və buda qızıldır. 00:01:15.963 --> 00:01:17.271 Və bütün bu çəkdiklərim-hansiki şəkillərini göstərdim- 00:01:17.271 --> 00:01:20.585 və bunların hamısını oradakı saytdan götürdüm. 00:01:20.585 --> 00:01:22.452 bunların hamısı bərk haldadırlar,həmçinin biz bilirik ki,müəyyən atmosfer var - 00:01:24.226 --> 00:01:26.405 ama indi bu suala bir az daha yaxşı cavab verə bilərsən, 00:01:26.405 --> 00:01:30.898 və sual budur ki, əgərə sən bu karbonu parçalamağa davam eləsən 00:01:30.898 --> 00:01:33.518 daha və daha kiçik parçalara, elə bir ən balaca parça var ki, 00:01:35.554 --> 00:01:39.867 bu şeyin, bu maddənin ən kiçik hissəsi, 00:01:39.867 --> 00:01:43.166 hələ də karbonun xassələrinə malikdir? 00:01:43.166 --> 00:01:45.256 Və əgər sən sən bir yolla onu daha da parçalasan 00:01:45.256 --> 00:01:48.390 karbonun xassələrini itirərsən? 00:01:48.390 --> 00:01:50.354 Və cavab budur ki, bəli, var. 00:01:50.354 --> 00:01:52.200 Və sadəcə terminalogiya üçün, biz bütün bu müxtəlif maddələri, 00:01:56.156 --> 00:01:59.025 bu xalis maddələri ki, xüsusi xassələrə malikdirlər 00:01:59.025 --> 00:02:01.185 və müəyyən cür yolla reaksiya edirlər, bu maddələri elementlər adlandırırıq. 00:02:01.185 --> 00:02:05.291 Bu maddələri elementlər adlandırırıq. 00:02:05.291 --> 00:02:08.729 Karbon elementdir, qurğuşun elementdir, qızıl elementdir 00:02:08.729 --> 00:02:10.400 Sən deyə bilərsən ki, bəs su elementdir, və tarixən 00:02:10.400 --> 00:02:14.221 insanlar suya element kimi istinad ediblər, ama biz indi bilirik ki, 00:02:14.221 --> 00:02:17.892 su daha əsas elementlərdən ibarətdir. 00:02:17.892 --> 00:02:20.405 Bu oksigen və hidrogendən ibarətdir, 00:02:20.405 --> 00:02:25.014 və bütün bizim elementlər burda bizim elementlərin dövri cədvəlində sıralanıb. 00:02:27.758 --> 00:02:29.374 C karbon deməkdir -- Mən ancaq insanlara ən müvafiq 00:02:30.400 --> 00:02:32.379 olanlardan danışıram -- ama vaxtı gəldikcə guman ki, 00:02:32.379 --> 00:02:35.502 sən özünü bunların hamısı ilə tanış edəcəksən 00:02:35.502 --> 00:02:39.148 Bu oksigendir, bu azotdur, bu isə silikondur. 00:02:39.148 --> 00:02:42.867 Bu - Au qızıldır. Bu qurğuşundur. 00:02:42.867 --> 00:02:51.995 Və bütün bu elementlərin həmin o ən başlıca vahidi atomdur. 00:02:51.995 --> 00:02:54.559 Beləliklə, əgər sən bunu dayanmadan qazsan və qazsan, 00:02:54.559 --> 00:02:57.079 daha və daha da balaca hissələrə, nəhayət 00:02:57.079 --> 00:02:59.415 karbon atomu alarsan. 00:02:59.415 --> 00:03:00.755 Həmin şeyi bax burda elə, axırda qızıl atomu alarsan. 00:03:02.536 --> 00:03:03.991 Həmin şeyi bax burda da eləsəydin, axırda 00:03:03.991 --> 00:03:05.856 bu balaca -- söz çatışmazlığına görə -- hissəcik, alardın 00:03:07.758 --> 00:03:09.185 və bu hissəciyi atom adlandırardın. 00:03:09.185 --> 00:03:11.239 Və sən daha bu atomu bölüb 00:03:11.239 --> 00:03:13.597 və yenə də qurğuşun adlandıra bilməzsən. 00:03:18.330 --> 00:03:21.193 Sadəcə fikri çatdırmaq üçün -- bu həqiqətən elə bir şeydir ki, mən təsəvvür etməyə çətinlik çəkirəm -- 00:03:21.193 --> 00:03:24.040 bu atomlar inanılmaz kiçikdirlər. 00:03:25.901 --> 00:03:27.555 Həqiqətən, təsəvvür olumnmaz kiçik. Beləliklə, misal üçün karbon. 00:03:27.555 --> 00:03:29.379 mənim saçım karbondan düzəlib. Əslində mənim çoxum 00:03:29.379 --> 00:03:31.882 karbonnan düzəlib. 00:03:31.882 --> 00:03:35.912 Əslində canlı şeylərin çoxu karbonnan düzəlib. 00:03:35.912 --> 00:03:40.533 Və beləcə mənim tükümü götürsən, mənim tüküm karbondur. 00:03:40.533 --> 00:03:42.231 Mənim saçımın çoxusu karbondur. 00:03:42.231 --> 00:03:43.989 Və mənim saçımı götürsən -- mənim saçım sarı deyil 00:03:45.565 --> 00:03:46.766 ama sarı qarada yaxşı seçilir. 00:03:46.766 --> 00:03:47.950 Mənim saçım qaradır, ama qara eləsə idim 00:03:47.950 --> 00:03:49.713 ekranda görə bilməzdin. 00:03:49.713 --> 00:03:51.970 Əgər mənim saçımı burda götürsəydin, mən sənnən soruşardım. 00:03:51.970 --> 00:03:55.200 Mənim tükümün eni neçə atomdur? 00:03:55.200 --> 00:03:58.467 Deməli, mənim tükümün en kəsiyini götürsən, uzunluğunu yox, 00:04:00.361 --> 00:04:03.255 enini, və desən: bu neçə karbon atomu atomu enliyində olar? 00:04:03.255 --> 00:04:07.049 və guman edə bilərsən ki, eh, Sal artıq deyib mənə, bu çox balcadır, 00:04:07.049 --> 00:04:09.150 onda bəlkə minlərlə karbon atomu var orda, 00:04:09.150 --> 00:04:10.484 ya on minlərlə, və ya yüz minlərlə, 00:04:10.484 --> 00:04:11.788 və mən deyərdim xeyir! Orda bir million karbon atomu var. 00:04:14.249 --> 00:04:17.439 və ya bir million karbon atomu 00:04:17.439 --> 00:04:20.933 orta insan tükü eni boyunca düzülə bilər 00:04:20.933 --> 00:04:22.585 Aydindır ki, bu təqribir, dəqiq 00:04:24.026 --> 00:04:26.605 bir million deyil, ama bu səndə atomun nə qədər kiçik olmassı haqqında fikir yaradar. 00:04:26.605 --> 00:04:28.441 İndi isə Başından bir saç qopart 00:04:28.441 --> 00:04:30.991 və sadəcə bir million şeyi ardıcıl qoymaqı təsəvvür elə 00:04:30.991 --> 00:04:33.991 tükün eni boyunca, uzunluğu yox 00:04:37.037 --> 00:04:39.175 Tükün enini görmək belə çətindir. 00:04:39.175 --> 00:04:40.718 Və orda million karbon atomu 00:04:40.718 --> 00:04:42.979 ola bilər 00:04:42.979 --> 00:04:48.092 Indi isə çox yaxş olardı, 00:04:49.026 --> 00:04:51.375 bilsəydik ki, karbon özü daha əsas materialdan ibarətdir, 00:04:51.375 --> 00:04:53.933 və bu əsas materiallar bütün elementləri təşkil edir. 00:04:53.933 --> 00:04:55.952 Hətta daha ətraflı desək, bu əsas materiallar 00:04:55.952 --> 00:04:59.066 bir-biri ilə əlaqəlidirlər. Karbon 00:04:59.066 --> 00:05:02.556 daha da fundamental hissəciklərdən ibarətdir. 00:05:02.556 --> 00:05:07.469 Qızıl atomu daha fundamental hissəciklərdən ibarətdir. 00:05:10.445 --> 00:05:12.759 Və onlar bu fundamental hissəciklərin necə 00:05:12.759 --> 00:05:14.087 təşkil olması ilə müəyyən olunurlar, və sən fundamental 00:05:14.087 --> 00:05:15.901 hissəciklərin sayını dəyişə bilsəydin, həmin elementin 00:05:15.901 --> 00:05:17.844 xassələrini dəyişə bilərdin, necə reaksiyaya girdiyini, və hətta elementin özünün necə dəyişdiyini dəyişə bilərdin, 00:05:18.891 --> 00:05:22.769 və ya hətta elementin özünü dəyişə bilərdin 00:05:22.769 --> 00:05:25.144 Sadəcə bir az daha yaxşı başa düşmək üçün, 00:05:25.144 --> 00:05:28.010 gəlin həmin fundamental hissəciklərdən danışaq. 00:05:28.010 --> 00:05:31.825 Beləliklə proton. 00:05:31.825 --> 00:05:35.524 Proton əslində -- atomun nüvəsindəki protonların 00:05:38.003 --> 00:05:40.096 sayı müəyyən edir -- nüvə haqqında bir saniyəyə danışacam -- 00:05:40.096 --> 00:05:42.969 elementi müəyyən edir. 00:05:42.969 --> 00:05:45.492 Beləliklə elementi müəyyən edən budur. 00:05:45.492 --> 00:05:47.333 Və bax burdakı dövri cədvələ baxanda, onlar səlində 00:05:50.154 --> 00:05:51.575 atom ədədi sırası ilə yazılıb və atom ədədi 00:05:51.575 --> 00:05:54.667 eynən elementdəki protonların sayıdır. 00:05:54.667 --> 00:05:58.667 Beləliklə açıqlamaya əsasən hidrogenin bir protonu var. 00:05:58.667 --> 00:06:02.800 Heliumun iki protonu var. Karbonda altı proton var. 00:06:02.800 --> 00:06:05.333 Karbonun yeddi protonu ola bilməz, 00:06:05.333 --> 00:06:07.172 olsa idi, bu azot olardı, artıq karbon olmazdı. 00:06:09.234 --> 00:06:10.589 Oksigenin səkkiz protonu var. Əgər bir yolla ora bir 00:06:12.673 --> 00:06:14.050 proton əlavə edə bilsəydin, bu dayı oksigen olmazdı, 00:06:14.050 --> 00:06:18.333 bu flüor olardı. Beləliklə bu elementi müəyyən edir. 00:06:18.333 --> 00:06:20.067 elementi müəyyən edir. 00:06:20.067 --> 00:06:22.967 Və atom nömrəsi, protonların sayı, 00:06:22.967 --> 00:06:25.447 protonların sayı -- və yadında saxla, bu 00:06:27.674 --> 00:06:30.116 bax burda yuxarıda hər bir element üçün 00:06:30.116 --> 00:06:31.529 dövri cədvəldə yazılıb -- protonların sayı 00:06:31.529 --> 00:06:34.133 atom nömrəsinə bərabərdir. 00:06:34.133 --> 00:06:36.852 atom nömrəsinə bərabərdir. 00:06:36.867 --> 00:06:38.861 Və onlar bu rəqəmi yuxarıya ona görə qoyublar ki, 00:06:38.861 --> 00:06:42.221 bu elementi təyin edən xüsusiyyətdir. 00:06:42.221 --> 00:06:46.133 atom o biri iki hissəciləri -- 00:06:46.133 --> 00:06:47.702 belə demək olarsa -- elektron 00:06:47.702 --> 00:06:55.123 və neytrondur 00:06:55.123 --> 00:06:57.541 Və sən beynində modeli yarada bilərsən 00:06:57.541 --> 00:07:00.420 və bu model, kimyanı davam etdikcə görəcəyik ki, 00:07:00.420 --> 00:07:02.833 bu daha da abstrakt olacaq və konsepləşdirməy həqiqətən 00:07:04.821 --> 00:07:06.548 çətin olacaq -- ama bu barədə fikirləşməyin bir yolu da 00:07:06.548 --> 00:07:08.348 sənin proton və neytronun var ki, 00:07:08.348 --> 00:07:09.825 onlar atomun mərkəzindədirlər. 00:07:09.825 --> 00:07:11.600 Onlar atomun nüvəsidirlər 00:07:11.600 --> 00:07:14.867 Məsələn, biz bilirik ki, karbonun altı protonu var. 00:07:14.867 --> 00:07:19.067 Beləliklə, bir, iki, üç, dörd, beş, altı. 00:07:19.067 --> 00:07:22.385 Karbon 12-in, hansı ki, karbonun bir versiyasıdır 00:07:22.385 --> 00:07:24.200 altı neytronu var. 00:07:24.200 --> 00:07:25.748 Karbonun elə versiyası ola bilər ki, müxtəlif 00:07:25.748 --> 00:07:28.021 neyron sayı olsun. 00:07:28.021 --> 00:07:30.113 Deməli, neytronlar dəyişə bilər, elektronlar dəyişə bilər, 00:07:30.113 --> 00:07:31.733 ama element həmin elementdir. 00:07:31.733 --> 00:07:33.267 Protonlar dəyişə bilməz. 00:07:33.267 --> 00:07:35.905 Protonu dəyişsən başqa element alarsan. 00:07:35.905 --> 00:07:39.200 Qoy karbon 12-in nüvəsini çəkim. 00:07:39.200 --> 00:07:43.200 Deməli, bir, iki, üç, dörd, beş, altı. 00:07:43.200 --> 00:07:46.487 Bax burdakı karbon 12-in nüvəsidir. 00:07:46.487 --> 00:07:48.333 Və bəzən bu belə yazılacaq, 00:07:48.333 --> 00:07:51.132 Bəzən elə rəqəmi yazacaqlar 00:07:51.132 --> 00:07:53.831 və ya protonları həmçinin. 00:07:53.831 --> 00:07:56.133 Və bizim bunu karbon 12 yazmağımızın səbəbi -- 00:07:56.133 --> 00:07:58.677 bilirsən, mən altı neytron saydım -- 00:07:58.677 --> 00:08:00.379 -- bu cəmdir -- buna cəmi kimi baxa bilərsən 00:08:03.675 --> 00:08:04.741 -- buna baxmağın bir yoludur, və gələcəkdə 00:08:04.741 --> 00:08:06.405 bir balaca nüans olcaq -- bu nüvənin içindəki 00:08:11.844 --> 00:08:15.240 Və bu karbonun açıqlamaya görə atom nömrəsi altıdır, 00:08:15.240 --> 00:08:16.628 ama biz burda yenidən yaza bilərik sadəcə yadımıza sala bilək deyə, 00:08:18.596 --> 00:08:21.342 Karbon atomunun mərkəzində nüvə var. 00:08:21.342 --> 00:08:24.863 Və karbon 12-in altı protonu və altı neytronu var. 00:08:24.863 --> 00:08:27.495 Karbonun başqa versiyası, karbon 14, bizim yenə də 00:08:27.495 --> 00:08:30.909 altı protonumuz var, ama bunun səkkiz neytronu olar. 00:08:30.909 --> 00:08:32.467 Beləliklə neytronların sayı dəyişə bilər, 00:08:32.467 --> 00:08:34.610 ama bax burda karbon 12-dir. 00:08:34.610 --> 00:08:36.842 Və əgər karbon 12 neytraldırsa -- və mən 00:08:40.665 --> 00:08:43.200 bu neytraldırsa bunun elə altı elektronu var. 00:08:43.200 --> 00:08:45.400 Qoy bu altı elektronları çəkim. 00:08:45.400 --> 00:08:49.467 Bir, iki, üç, dörd, beş, altı. 00:08:49.467 --> 00:08:51.836 Və bir yol -- və ola bilsin 00:08:54.634 --> 00:08:56.892 elektronla nüvənin əlaqəsi haqqında fikirləşməyin 00:08:56.892 --> 00:08:58.846 ilk yoludur -- bu elektronları bir növ 00:08:58.846 --> 00:09:00.835 nüvənin ətrafında hərək eliyən, yellənən kimi təsəvvür edə bilərsən. 00:09:02.956 --> 00:09:04.692 Bir yolu onları nüvə ətrafında orbital 00:09:06.700 --> 00:09:08.000 hərəkət edən kimi fikirləşməkdir, ama bu olduqca düz deyil. 00:09:08.000 --> 00:09:10.499 Onlar deyək planetin günəş ətrafında orbital hərəkət etdiyi kimi 00:09:10.499 --> 00:09:11.660 hərəkət etmir. 00:09:11.660 --> 00:09:13.749 ,Ama bu yaxşı başlanğıc nöqtəsidir. 00:09:13.749 --> 00:09:16.267 Başqa yolu buruk ki, onlar bir növ nüvə ətrafında tullanırlar, 00:09:16.267 --> 00:09:18.691 və ya nüvə ətrafında hoppanırlar. 00:09:18.691 --> 00:09:19.956 Və bu əslində ona görədir ki, həqiqət bu səviyyədə 00:09:22.073 --> 00:09:23.544 çox qəribə görsənir, və biz kvant 00:09:23.544 --> 00:09:26.408 fizikasını anlamalıyıq ki, başa düşək həqiqətən elektron nə edir. 00:09:26.408 --> 00:09:29.190 Ama sənin beynində birinci model odur ki, bu atomun, 00:09:29.190 --> 00:09:32.400 bu karbon 12 atomunun mərkəzində, 00:09:32.400 --> 00:09:34.067 nüvə var. 00:09:34.067 --> 00:09:36.644 Nüvə bax düz ordadır. 00:09:36.644 --> 00:09:40.733 Və bu elektronlar bu nüvə ətrafında tullanırlar. 00:09:40.733 --> 00:09:43.009 Və bu elektronların bu nüvədən kənara getməməsinin, 00:09:45.135 --> 00:09:47.200 bir növ, nüvə ilə bağlı olmasının, 00:09:47.200 --> 00:09:49.308 və bu atomun hissəsi olmasının səbəbi odur ki, 00:09:49.308 --> 00:09:54.579 protonlar müsbət yükə malikdirlər. 00:09:54.579 --> 00:09:57.918 Müsbət yükə malikdirlər və elektronlar mənfi yükə malikdirlər. 00:09:57.918 --> 00:10:02.477 Və bu fundamental hissəciklərin xassələrindən 00:10:02.477 --> 00:10:03.620 biridir, və sən əsaslı olaraq fikirləşməyə başlasan ki, 00:10:03.620 --> 00:10:05.467 yük nədir, bir işarədən savayı, 00:10:05.467 --> 00:10:06.867 bu bir növ dərinə gedib çıxacaq. 00:10:06.867 --> 00:10:08.400 Ama biz bir şeyi bilirik ki, 00:10:08.400 --> 00:10:10.697 elektro-maqnit qüvvəsi haqqında danışmağa başlayanda, 00:10:10.697 --> 00:10:13.146 müftəlif yüklər bir-birini cəzb edirlər. 00:10:13.146 --> 00:10:14.959 Deməli bu barədə fikirləşməyin ən yaxşı yolu budur: protonlar və elektronlar, 00:10:16.546 --> 00:10:18.133 müxtəlif yüklü olduğundan, 00:10:18.133 --> 00:10:20.129 bir-birini cəzb edirlər. 00:10:20.129 --> 00:10:21.457 Nyetronlar neytraldırlar, ona görə onlar sadəcə otururlar orda 00:10:25.088 --> 00:10:28.579 nüvənin içində və onlar müəyyən səviyyədə 00:10:28.579 --> 00:10:33.154 bəzi atomların bəzi elementlərinin xassəlrinə təsir edirlər. 00:10:33.154 --> 00:10:35.005 Ama elektronların sadəcə uçub getməməsinin səbəbi odur ki, 00:10:36.818 --> 00:10:38.600 onlar cəzb olunurlar. 00:10:38.600 --> 00:10:42.333 onlar nüvəyə doğru cəzb olunurlar. 00:10:42.333 --> 00:10:45.067 və onlar həmçinin inanılmaz yüksək sürətə malikdirlər -- 00:10:45.067 --> 00:10:47.140 həqiqətən çətindir -- biz yenə də 00:10:48.446 --> 00:10:51.546 fizikanın çox qəribə hissəsinə toxunuruq 00:10:52.570 --> 00:10:54.164 eleama bu kifayətdirktronun həqiqətən nə etdiyindən --danışmağa başlayanda -- 00:10:55.946 --> 00:10:56.842 Məncə deyə bilərsən ki, onun ətrafında kifayət qədər hoppanır ki, 00:10:57.924 --> 00:11:00.733 nüvənin içinə düşə bilmir, 00:11:00.733 --> 00:11:02.867 Məncə bu haqda fikirləşməyin bir yoludur. 00:11:02.867 --> 00:11:08.123 Beləliklə mən bax burda karbonu 00:11:08.123 --> 00:11:09.769 protonların sayına görə təyin elədim. 00:11:09.769 --> 00:11:12.403 Oksigen səkkiz protonuna görə təyin oluna bilər. 00:11:12.403 --> 00:11:16.467 Ama yenə də, elektronlar digər elektronlara əlaqədə ola bilər. 00:11:16.467 --> 00:11:18.650 Onlar başqa atomlar tərəfindən götürülə bilər. 00:11:18.650 --> 00:11:21.025 Və bu həqiqətən bizim kimya haqda təsəvvürümüzün böyük hissəsini formalaşdırır. 00:11:23.271 --> 00:11:25.995 Bu elementin və ya atomun nə qədər 00:11:25.995 --> 00:11:27.600 elektronu olduğuna əsaslanıb. 00:11:27.600 --> 00:11:29.467 Və bu elektronların konfiqurasiyasından, 00:11:29.467 --> 00:11:33.867 və digər elementlərin elektronlarının konfiqurasiyasından, 00:11:33.867 --> 00:11:36.018 və ya həmin elementin başqa atomlarının. 00:11:36.018 --> 00:11:41.267 Biz bir elementin atomunun hımin elementin digər atomu ilə, 00:11:41.267 --> 00:11:43.333 necə reaksiyaya girdiyini qabaqcadan xəbər verməyə başlaya bilərik, 00:11:43.333 --> 00:11:46.733 və ya bir elementin atomu -- necə reaksiyaya girdiyini, 00:11:46.733 --> 00:11:49.695 və ya əlaqə yaratdığını və ya yaratmadığını, digər ato tərəfindən cəzb edildiyini 00:11:49.695 --> 00:11:52.200 və ya rədd edildiyini. 00:11:52.200 --> 00:11:53.420 Beləliklə məsələn, biz bu barədə daha çox öyrənəcəyik 00:11:56.300 --> 00:12:00.144 gələcəkdə, bu mümükündür ki, başqa bir atom, 00:12:00.144 --> 00:12:02.723 karbondan elektronu vurub çıxara bilsin, 00:12:02.733 --> 00:12:05.552 sadəcə hər hansı səbəbə görə -- və biz bu barədə danışacağıq 00:12:10.338 --> 00:12:13.723 bəzi neytral atomların və bəzi elementlərin başqalarına nisbətən 00:12:13.723 --> 00:12:15.218 Belə ki, bəlkə onların biri karbondan elektronu 00:12:17.160 --> 00:12:19.230 vurub çıxaracaq və bu karbonun 00:12:21.831 --> 00:12:25.138 protondan az elektronu olar, deməli beş elektronumuz olar 00:12:25.138 --> 00:12:27.800 Onda biz vahid müsbət yük alarıq. 00:12:27.800 --> 00:12:30.039 Beləliklə, bu karbon 12-in, elədiyim birinci versiyanın, 00:12:30.039 --> 00:12:34.267 altı protonu, altı elektronu var idi və heç bir yükü yox idi. 00:12:34.267 --> 00:12:36.553 Əgər eletronun birini itirsəm, onda cəmi beşi qalar, 00:12:36.553 --> 00:12:38.933 və məndə vahid müsbət yük olar. 00:12:38.933 --> 00:12:40.785 Və biz bu haqda daha çox danışacağıq 00:12:40.785 --> 00:12:42.867 kimya pleylisti boyunca, 00:12:42.867 --> 00:12:44.302 ama ümid edirəm sizdə bir fikir oyanıb ki, 00:12:44.302 --> 00:12:46.133 bu artıq maraqlı olmağa başlayır. 00:12:46.133 --> 00:12:51.800 Biz artıq bu atom adlanan fundamental tikinti bloku 00:12:51.800 --> 00:12:53.118 başa düşürük. 00:12:53.118 --> 00:12:54.920 Və hətta daha maraqlı olan odur ki, 00:12:54.920 --> 00:12:56.759 bu fundamental tikinti bloku özü daha fundamental tikinti 00:12:56.759 --> 00:12:58.667 bloklarından düzəlib. 00:12:58.667 --> 00:13:00.867 Və bunlar hamısı öz aralarında yerdəyişə bilər 00:13:00.867 --> 00:13:03.129 atomu xassəsini dəyişmək üçün və hətta bir elementin 00:13:06.044 --> 00:13:09.036 atomundan digər elementin atomuna keçə bilər.