1
00:00:00,000 --> 00:00:03,000
Ik ga vandaag praten over meer sparen,

2
00:00:03,000 --> 00:00:06,000
maar niet vandaag, maar morgen.

3
00:00:06,000 --> 00:00:08,000
Ik ga het hebben over Spaar Meer Morgen.

4
00:00:08,000 --> 00:00:10,000
Dat is een programma dat Richard Thaler,

5
00:00:10,000 --> 00:00:12,000
van de Universiteit van Chicago, en ik

6
00:00:12,000 --> 00:00:15,000
zo'n 15 jaar geleden bedachten.

7
00:00:15,000 --> 00:00:17,000
Het programma is in zekere zin

8
00:00:17,000 --> 00:00:19,000
een voorbeeld van behavioral finance

9
00:00:19,000 --> 00:00:21,000
op steroïden --

10
00:00:21,000 --> 00:00:24,000
hoe we behavioral finance echt kunnen gebruiken.

11
00:00:24,000 --> 00:00:27,000
Nu zul je misschien vragen: "Wat is behavioral finance?"

12
00:00:27,000 --> 00:00:30,000
Laten we eens kijken hoe wij met ons geld omgaan.

13
00:00:30,000 --> 00:00:33,000
We beginnen met hypotheken.

14
00:00:33,000 --> 00:00:35,000
Dat is nogal een actueel onderwerp,

15
00:00:35,000 --> 00:00:37,000
tenminste in de VS.

16
00:00:37,000 --> 00:00:39,000
Veel mensen kopen

17
00:00:39,000 --> 00:00:42,000
het grootste huis dat ze zich kunnen veroorloven,

18
00:00:42,000 --> 00:00:45,000
en zelfs nog een tikkeltje groter.

19
00:00:45,000 --> 00:00:48,000
En als ze dan in de problemen komen,

20
00:00:48,000 --> 00:00:50,000
verwijten ze de banken dat

21
00:00:50,000 --> 00:00:53,000
ze de slechteriken zijn die hun hypotheken verstrekten.

22
00:00:53,000 --> 00:00:55,000
Laten we ook eens kijken

23
00:00:55,000 --> 00:00:57,000
hoe we met risico's omgaan --

24
00:00:57,000 --> 00:00:59,000
bijvoorbeeld, investeren in de aandelenbeurs.

25
00:00:59,000 --> 00:01:02,000
Twee, drie, vier jaar geleden,

26
00:01:02,000 --> 00:01:04,000
ging het goed op de markten.

27
00:01:04,000 --> 00:01:07,000
We namen natuurlijk risico's.

28
00:01:07,000 --> 00:01:09,000
Toen aandelen kelderden

29
00:01:09,000 --> 00:01:11,000
dachten we: "Wauw.

30
00:01:11,000 --> 00:01:14,000
Die verliezen voelen, emotioneel,

31
00:01:14,000 --> 00:01:17,000
heel anders dan

32
00:01:17,000 --> 00:01:20,000
wat we verwachtten

33
00:01:20,000 --> 00:01:22,000
toen de markten nog stegen."

34
00:01:22,000 --> 00:01:25,000
Dus misschien zijn we niet zo sterk

35
00:01:25,000 --> 00:01:27,000
in het nemen van risico's.

36
00:01:27,000 --> 00:01:30,000
Wie van jullie heeft een iPhone?

37
00:01:30,000 --> 00:01:33,000
Iemand? Mooi.

38
00:01:33,000 --> 00:01:36,000
Ik durf te wedden velen van jullie

39
00:01:36,000 --> 00:01:39,000
die iPhone hebben verzekerd --

40
00:01:39,000 --> 00:01:42,000
je hebt impliciet een verzekering gekocht door een verlengde garantietermijn.

41
00:01:42,000 --> 00:01:44,000
Wat nu als je je iPhone verliest?

42
00:01:44,000 --> 00:01:46,000
Wat dan?

43
00:01:46,000 --> 00:01:48,000
Wie van jullie heeft kinderen?

44
00:01:48,000 --> 00:01:50,000
Iemand?

45
00:01:50,000 --> 00:01:52,000
Houd je hand omhoog

46
00:01:52,000 --> 00:01:55,000
als je levensverzekering hoog genoeg is.

47
00:01:55,000 --> 00:01:57,000
Ik zie een hoop handen zakken.

48
00:01:57,000 --> 00:01:59,000
Ik zal voorspellen,

49
00:01:59,000 --> 00:02:01,000
als jullie een representatieve groep zijn,

50
00:02:01,000 --> 00:02:03,000
dat veel meer van jullie

51
00:02:03,000 --> 00:02:06,000
eerder hun iPhone verzekeren dan hun leven,

52
00:02:06,000 --> 00:02:08,000
zelfs als je kinderen hebt.

53
00:02:08,000 --> 00:02:11,000
We doen het niet zo goed als het om verzekeren gaat.

54
00:02:11,000 --> 00:02:15,000
Het gemiddelde Amerikaanse huishouden

55
00:02:15,000 --> 00:02:18,000
geeft 1000 dollar per jaar uit

56
00:02:18,000 --> 00:02:20,000
aan loterijen.

57
00:02:20,000 --> 00:02:23,000
Ik weet dat het gek klinkt.

58
00:02:23,000 --> 00:02:26,000
Wie van jullie geeft duizend dollar per jaar uit aan loterijen?

59
00:02:26,000 --> 00:02:28,000
Niemand.

60
00:02:28,000 --> 00:02:31,000
Dus dat leert ons dat de mensen buiten deze zaal

61
00:02:31,000 --> 00:02:33,000
meer dan duizend dollar uitgeven

62
00:02:33,000 --> 00:02:36,000
om gemiddeld op duizend uit te komen.

63
00:02:36,000 --> 00:02:38,000
Mensen met een laag inkomen

64
00:02:38,000 --> 00:02:42,000
geven een hoop meer dan duizend dollar uit aan loterijen.

65
00:02:42,000 --> 00:02:44,000
Dus wat leert dat ons?

66
00:02:44,000 --> 00:02:47,000
We zijn niet zo goed in het beheren van geld.

67
00:02:47,000 --> 00:02:50,000
Behavioral finance is eigenlijk een combinatie

68
00:02:50,000 --> 00:02:52,000
van psychologie en economie,

69
00:02:52,000 --> 00:02:54,000
proberen te begrijpen

70
00:02:54,000 --> 00:02:56,000
welke fouten mensen maken met geld.

71
00:02:56,000 --> 00:02:58,000
Ik kan hier blijven staan

72
00:02:58,000 --> 00:03:02,000
voor de 12 minuten en 53 seconden die ik nog heb

73
00:03:02,000 --> 00:03:04,000
om lol te hebben over allerlei manieren

74
00:03:04,000 --> 00:03:06,000
van geld beheren,

75
00:03:06,000 --> 00:03:09,000
en aan het eind zullen jullie vragen: "Hoe kunnen we mensen helpen?"

76
00:03:09,000 --> 00:03:12,000
Daar wil ik me vandaag echt op richten.

77
00:03:12,000 --> 00:03:14,000
Hoe kunnen we

78
00:03:14,000 --> 00:03:17,000
de fouten begrijpen die mensen maken met geld,

79
00:03:17,000 --> 00:03:20,000
en die gedragsuitdagingen omkeren

80
00:03:20,000 --> 00:03:22,000
in gedrags-oplossingen?

81
00:03:22,000 --> 00:03:24,000
Vandaag ga ik praten over

82
00:03:24,000 --> 00:03:26,000
Spaar Meer Morgen.

83
00:03:26,000 --> 00:03:28,000
Ik wil het probleem van sparen

84
00:03:28,000 --> 00:03:30,000
ter sprake brengen.

85
00:03:30,000 --> 00:03:32,000
Op het scherm staat

86
00:03:32,000 --> 00:03:34,000
een representatieve groep

87
00:03:34,000 --> 00:03:36,000
van 100 Amerikanen.

88
00:03:36,000 --> 00:03:39,000
We gaan hun spaargedrag bekijken.

89
00:03:39,000 --> 00:03:41,000
Het eerste dat opvalt is

90
00:03:41,000 --> 00:03:43,000
dat de helft

91
00:03:43,000 --> 00:03:45,000
niet eens toegang heeft

92
00:03:45,000 --> 00:03:47,000
tot een pensioenspaarplan.

93
00:03:47,000 --> 00:03:50,000
Ze kunnen niet gemakkelijk sparen.

94
00:03:50,000 --> 00:03:53,000
Ze kunnen geen geld van hun salaris

95
00:03:53,000 --> 00:03:55,000
in een pensioenspaarplan stoppen

96
00:03:55,000 --> 00:03:57,000
voordat ze het zien,

97
00:03:57,000 --> 00:03:59,000
voor ze het kunnen aanraken.

98
00:03:59,000 --> 00:04:02,000
En andere helft van de mensen?

99
00:04:02,000 --> 00:04:05,000
Sommigen kiezen ervoor niet te sparen.

100
00:04:05,000 --> 00:04:07,000
Ze zijn gewoon te lui.

101
00:04:07,000 --> 00:04:10,000
Ze komen nooit zover om op een ingewikkelde website in te loggen

102
00:04:10,000 --> 00:04:13,000
en 17 keer te klikken om deel te nemen aan een pensioenspaarplan.

103
00:04:13,000 --> 00:04:15,000
Daarna moeten ze beslissen hoe ze gaan investesteren

104
00:04:15,000 --> 00:04:17,000
in 52 keuzes,

105
00:04:17,000 --> 00:04:21,000
en ze hebben nog nooit gehoord van een geldmarktfonds.

106
00:04:21,000 --> 00:04:23,000
Ze raken overweldigd en doen gewoon niet mee.

107
00:04:23,000 --> 00:04:28,000
Hoeveel mensen sparen mee in een pensioenspaarplan?

108
00:04:28,000 --> 00:04:31,000
Een derde van de amerikanen.

109
00:04:31,000 --> 00:04:33,000
Twee derde spaart nu niet.

110
00:04:33,000 --> 00:04:35,000
Sparen ze genoeg?

111
00:04:35,000 --> 00:04:37,000
Laat diegenen achterwege

112
00:04:37,000 --> 00:04:39,000
die zeggen te weinig te sparen.

113
00:04:39,000 --> 00:04:41,000
Eén van de 10

114
00:04:41,000 --> 00:04:44,000
spaart genoeg.

115
00:04:44,000 --> 00:04:46,000
Negen van de 10

116
00:04:46,000 --> 00:04:49,000
kan niet aan een pensioenspaarplan meedoen,

117
00:04:49,000 --> 00:04:52,000
beslist niet te sparen -- of beslist niks --

118
00:04:52,000 --> 00:04:55,000
of spaart te weinig.

119
00:04:55,000 --> 00:04:57,000
We denken dat het probleem is

120
00:04:57,000 --> 00:04:59,000
dat mensen te veel sparen.

121
00:04:59,000 --> 00:05:01,000
Laten we daar eens naar kijken.

122
00:05:01,000 --> 00:05:03,000
We nemen één persoon --

123
00:05:03,000 --> 00:05:06,000
hoewel, eigenlijk snijden we hem in tweeën

124
00:05:06,000 --> 00:05:09,000
want het is minder dan één procent.

125
00:05:09,000 --> 00:05:12,000
Grofweg een half procent van de amerikanen

126
00:05:12,000 --> 00:05:17,000
vindt dat ze te veel sparen.

127
00:05:17,000 --> 00:05:19,000
Wat gaan we daar aan doen?

128
00:05:19,000 --> 00:05:21,000
Daar wil ik me echt op richten.

129
00:05:21,000 --> 00:05:23,000
We moeten begrijpen

130
00:05:23,000 --> 00:05:25,000
waarom mensen niet sparen,

131
00:05:25,000 --> 00:05:27,000
en dan kunnen we hopelijk

132
00:05:27,000 --> 00:05:29,000
de gedragsuitdagingen omzetten

133
00:05:29,000 --> 00:05:31,000
in gedragsoplossingen,

134
00:05:31,000 --> 00:05:34,000
en dan zien hoe krachtig het kan zijn.

135
00:05:34,000 --> 00:05:36,000
Laat me eerst even afdwalen

136
00:05:36,000 --> 00:05:38,000
voordat we de problemen gaan identificeren,

137
00:05:38,000 --> 00:05:41,000
de uitdagingen, de gedragsuitdagingen,

138
00:05:41,000 --> 00:05:43,000
die mensen van sparen weerhouden.

139
00:05:43,000 --> 00:05:47,000
Ik dwaal even af en praat over bananen en chocolade.

140
00:05:47,000 --> 00:05:50,000
Stel je voor dat we volgende week weer zo'n schitterend TED-evenement hebben.

141
00:05:50,000 --> 00:05:52,000
En in de pauze

142
00:05:52,000 --> 00:05:54,000
is er een snack

143
00:05:54,000 --> 00:05:56,000
en je kunt kiezen voor bananen of chocolade.

144
00:05:56,000 --> 00:05:59,000
Wie van jullie kiest voor bananen

145
00:05:59,000 --> 00:06:01,000
tijdens dat hypothetische TED-evenement volgende week?

146
00:06:01,000 --> 00:06:03,000
Wie gaat er voor bananen?

147
00:06:03,000 --> 00:06:05,000
Mooi.

148
00:06:05,000 --> 00:06:07,000
Ik voorspel wetenschappelijk onderbouwd

149
00:06:07,000 --> 00:06:10,000
dat 74 procent voor de bananen zal gaan.

150
00:06:10,000 --> 00:06:14,000
Tenminste dat is wat een prachtige studie voorspelt.

151
00:06:15,000 --> 00:06:18,000
En dan tellen de dagen af

152
00:06:18,000 --> 00:06:22,000
en kijken wat de mensen uiteindelijk eten.

153
00:06:23,000 --> 00:06:26,000
Dezelfde mensen die zich voorstelden

154
00:06:26,000 --> 00:06:28,000
bananen te gaan eten

155
00:06:28,000 --> 00:06:30,000
bleken een week later echter

156
00:06:30,000 --> 00:06:32,000
chocolade te eten.

157
00:06:32,000 --> 00:06:34,000
Zelfbeheersing

158
00:06:34,000 --> 00:06:37,000
is geen probleem in de toekomst.

159
00:06:37,000 --> 00:06:39,000
Het is alleen nu een probleem

160
00:06:39,000 --> 00:06:43,000
als de chocolade naast ons ligt.

161
00:06:43,000 --> 00:06:46,000
Wat heeft dit te maken met tijd en spaargeld,

162
00:06:46,000 --> 00:06:49,000
deze kwestie van onmiddellijke bevrediging?

163
00:06:49,000 --> 00:06:53,000
Of zoals sommige economen het noemen: huidige voorkeur.

164
00:06:53,000 --> 00:06:55,000
We weten dat we zouden moeten sparen.

165
00:06:55,000 --> 00:06:58,000
Dat doen we volgend jaar wel, maar vandaag gaan we geld uitgeven.

166
00:06:58,000 --> 00:07:00,000
Kerstmis komt eraan,

167
00:07:00,000 --> 00:07:03,000
laten we eens voor iedereen cadeautjes gaan kopen.

168
00:07:03,000 --> 00:07:07,000
Dus deze kwestie van huidige voorkeur

169
00:07:07,000 --> 00:07:09,000
laat ons denken over sparen,

170
00:07:09,000 --> 00:07:11,000
maar we gaan geld uitgeven.

171
00:07:11,000 --> 00:07:13,000
Ik zal nog een

172
00:07:13,000 --> 00:07:15,000
gedragsobstakel noemen voor sparen

173
00:07:15,000 --> 00:07:17,000
dat te maken heeft met laksheid.

174
00:07:17,000 --> 00:07:19,000
Maar weer een kleine afdwaling

175
00:07:19,000 --> 00:07:22,000
naar het onderwerp van orgaandonatie.

176
00:07:22,000 --> 00:07:25,000
Een prachtige studie die verschillende landen vergelijkt.

177
00:07:25,000 --> 00:07:28,000
We bekijken twee vergelijkbare landen,

178
00:07:28,000 --> 00:07:31,000
Duitsland en Oostenrijk.

179
00:07:31,000 --> 00:07:33,000
Als je in Duitsland

180
00:07:33,000 --> 00:07:35,000
je organen wilt doneren --

181
00:07:35,000 --> 00:07:37,000
God verhoede dat er iets ergs

182
00:07:37,000 --> 00:07:39,000
met je gebeurt --

183
00:07:39,000 --> 00:07:42,000
als je je rijbewijs haalt of een identiteitsbewijs

184
00:07:42,000 --> 00:07:44,000
kruis je het vakje aan bij:

185
00:07:44,000 --> 00:07:46,000
"Ik wil graag mijn organen doneren."

186
00:07:46,000 --> 00:07:48,000
Niet veel mensen kruisen graag vakjes aan.

187
00:07:48,000 --> 00:07:50,000
Het vergt moeite. Je moet nadenken.

188
00:07:50,000 --> 00:07:53,000
Twaalf procent doet het.

189
00:07:53,000 --> 00:07:56,000
Oostenrijk, een buurland,

190
00:07:56,000 --> 00:07:58,000
een beetje gelijk, een beetje verschillend.

191
00:07:58,000 --> 00:08:00,000
Wat is het verschil?

192
00:08:00,000 --> 00:08:02,000
Wel, je kunt nog steeds kiezen.

193
00:08:02,000 --> 00:08:04,000
Je kiest

194
00:08:04,000 --> 00:08:07,000
of je je organen wilt doneren of niet.

195
00:08:07,000 --> 00:08:09,000
Maar als je je rijbewijs haalt,

196
00:08:09,000 --> 00:08:11,000
moet je het vakje aankruisen

197
00:08:11,000 --> 00:08:15,000
als je je organen niet wilt doneren.

198
00:08:15,000 --> 00:08:17,000
Niemand kruist vakjes aan.

199
00:08:17,000 --> 00:08:19,000
Dat is teveel moeite.

200
00:08:19,000 --> 00:08:22,000
Eén procent kruist het vakje aan. De rest doet niks.

201
00:08:22,000 --> 00:08:24,000
Niks doen in heel normaal.

202
00:08:24,000 --> 00:08:27,000
Weinig mensen kruisen vakjes aan.

203
00:08:27,000 --> 00:08:29,000
Wat is de uitwerking

204
00:08:29,000 --> 00:08:31,000
op levens redden

205
00:08:31,000 --> 00:08:34,000
en beschikbare organen?

206
00:08:34,000 --> 00:08:36,000
In Duitsland kruist 12 procent het vakje aan.

207
00:08:36,000 --> 00:08:39,000
Twaalf procent is orgaandonor.

208
00:08:39,000 --> 00:08:41,000
Een groot tekort aan organen,

209
00:08:41,000 --> 00:08:43,000
God verhoede, als je er een nodig hebt.

210
00:08:43,000 --> 00:08:46,000
In Oostenrijk, kruist ook niemand het vakje aan.

211
00:08:46,000 --> 00:08:49,000
Daarom is 99 procent van de mensen

212
00:08:49,000 --> 00:08:51,000
orgaandonor.

213
00:08:51,000 --> 00:08:53,000
Laksheid, gebrek aan actie.

214
00:08:53,000 --> 00:08:55,000
Wat is de standaardinstelling

215
00:08:55,000 --> 00:08:57,000
als mensen niks doen,

216
00:08:57,000 --> 00:09:00,000
als ze blijven uitstellen, als ze geen vakje aankruisen?

217
00:09:00,000 --> 00:09:02,000
Heel krachtig.

218
00:09:02,000 --> 00:09:04,000
We gaan het hebben

219
00:09:04,000 --> 00:09:08,000
over wat er gebeurt als mensen overweldigd en bang zijn

220
00:09:08,000 --> 00:09:11,000
om hun pensioenspaarplankeuzes te maken.

221
00:09:11,000 --> 00:09:14,000
Zorgen we ervoor dat ze automatisch meedoen aan het plan,

222
00:09:14,000 --> 00:09:16,000
of worden ze uitgesloten?

223
00:09:16,000 --> 00:09:19,000
In te veel pensioenspaarplannen

224
00:09:19,000 --> 00:09:21,000
betekent niks doen

225
00:09:21,000 --> 00:09:24,000
dat mensen niet gaan sparen voor hun pensioen,

226
00:09:24,000 --> 00:09:26,000
als ze niet het vakje aankruisen.

227
00:09:26,000 --> 00:09:29,000
Een vakje aankruisen kost moeite.

228
00:09:29,000 --> 00:09:32,000
We spraken over een paar gedragsuitdagingen.

229
00:09:32,000 --> 00:09:35,000
Nog eentje voor we de uitdagingen in oplossingen omdraaien,

230
00:09:35,000 --> 00:09:37,000
die gaat met apen en appels.

231
00:09:37,000 --> 00:09:39,000
Nee, nee, nee, dit is een echte studie

232
00:09:39,000 --> 00:09:43,000
en het heeft een hoop te maken met gedragseconomie.

233
00:09:43,000 --> 00:09:46,000
Eén groep apen krijgt een appel, ze zijn er best blij mee.

234
00:09:46,000 --> 00:09:48,000
De andere groep krijgt twee appels, maar eentje wordt weggenomen.

235
00:09:48,000 --> 00:09:50,000
Ze hebben nog een appel over.

236
00:09:50,000 --> 00:09:53,000
Ze zijn erg kwaad.

237
00:09:53,000 --> 00:09:56,000
Waarom heb je onze appel afgepakt?

238
00:09:56,000 --> 00:09:59,000
Dit is de afkeer door besef van verlies.

239
00:09:59,000 --> 00:10:01,000
We balen als we iets kwijt raken,

240
00:10:01,000 --> 00:10:04,000
zelfs als het niet veel risico betekent.

241
00:10:04,000 --> 00:10:07,000
Je zult balen als je uit de geldautomaat

242
00:10:07,000 --> 00:10:09,000
100 dollar haalt

243
00:10:09,000 --> 00:10:11,000
en ontdekt dat je een briefje van 20 dollar kwijt bent.

244
00:10:11,000 --> 00:10:13,000
Het is heel pijnlijk,

245
00:10:13,000 --> 00:10:15,000
hoewel het niks betekent.

246
00:10:15,000 --> 00:10:19,000
Die 20 dollar hadden een snelle lunch kunnen zijn.

247
00:10:19,000 --> 00:10:23,000
Dus deze afkeer van verlies

248
00:10:23,000 --> 00:10:26,000
treedt ook op als het om sparen gaat,

249
00:10:26,000 --> 00:10:28,000
want mensen ervaren sparen

250
00:10:28,000 --> 00:10:31,000
mentaal, emotioneel en intuïtief

251
00:10:31,000 --> 00:10:33,000
als een verlies,

252
00:10:33,000 --> 00:10:36,000
want ik heb minder uit te geven.

253
00:10:36,000 --> 00:10:38,000
We hebben het gehad over

254
00:10:38,000 --> 00:10:40,000
allerlei gedragsuitdagingen

255
00:10:40,000 --> 00:10:44,000
die uiteindelijk met sparen van doen hebben.

256
00:10:44,000 --> 00:10:47,000
Als je denkt aan onmiddellijke beloning --

257
00:10:47,000 --> 00:10:50,000
chocolade versus bananen --

258
00:10:50,000 --> 00:10:53,000
het is pijnlijk om nu te sparen.

259
00:10:53,000 --> 00:10:55,000
Het is veel leuker

260
00:10:55,000 --> 00:10:57,000
om nu uit te geven.

261
00:10:57,000 --> 00:11:00,000
We hadden het over laksheid en orgaandonoren

262
00:11:00,000 --> 00:11:02,000
en het vakje aankruisen.

263
00:11:02,000 --> 00:11:04,000
Als mensen een hoop vakjes moeten aankruisen

264
00:11:04,000 --> 00:11:06,000
om aan een pensioenspaarplan mee te doen

265
00:11:06,000 --> 00:11:08,000
dan blijven ze uitstellen

266
00:11:08,000 --> 00:11:10,000
en doen niet mee.

267
00:11:10,000 --> 00:11:12,000
En tot slot hadden we het over afkeer van verlies,

268
00:11:12,000 --> 00:11:14,000
en apen en appels.

269
00:11:14,000 --> 00:11:17,000
Als mensen het sparen voor pensioen

270
00:11:17,000 --> 00:11:20,000
ervaren als een verlies,

271
00:11:20,000 --> 00:11:23,000
zullen ze niet sparen voor hun pensioen.

272
00:11:23,000 --> 00:11:25,000
Dus we hebben deze uitdagingen,

273
00:11:25,000 --> 00:11:27,000
en wat Richard Thaler en mij

274
00:11:27,000 --> 00:11:29,000
altijd heeft gefascineerd --

275
00:11:29,000 --> 00:11:31,000
neem behavioral finance,

276
00:11:31,000 --> 00:11:33,000
maak het behavioral finance op steroïden

277
00:11:33,000 --> 00:11:35,000
of behavioral finance 2.0

278
00:11:35,000 --> 00:11:37,000
of behavioral finance in aktie --

279
00:11:37,000 --> 00:11:41,000
draai de uitdagingen om in oplossingen.

280
00:11:41,000 --> 00:11:44,000
We bedachten een beschamend eenvoudige oplossing

281
00:11:44,000 --> 00:11:48,000
genaamd: 'Spaar Meer, niet vandaag, Morgen'.

282
00:11:48,000 --> 00:11:50,000
Hoe lost dat de uitdagingen op

283
00:11:50,000 --> 00:11:52,000
waar we over praatten?

284
00:11:52,000 --> 00:11:54,000
Als je nadenkt over het probleem

285
00:11:54,000 --> 00:11:56,000
van bananen versus chocolade,

286
00:11:56,000 --> 00:11:59,000
dan denken we dat we volgende week bananen zullen gaan eten.

287
00:11:59,000 --> 00:12:02,000
We denken dat we volgend jaar meer zullen gaan sparen.

288
00:12:02,000 --> 00:12:05,000
Spaar Meer Morgen

289
00:12:05,000 --> 00:12:07,000
nodigt werknemers uit

290
00:12:07,000 --> 00:12:09,000
om meer te sparen, misschien volgend jaar --

291
00:12:09,000 --> 00:12:11,000
ooit in de toekomst

292
00:12:11,000 --> 00:12:13,000
als we ons voor kunnen stellen

293
00:12:13,000 --> 00:12:15,000
dat we bananen eten,

294
00:12:15,000 --> 00:12:17,000
meer vrijwilligerswerk doen in de gemeenschap,

295
00:12:17,000 --> 00:12:21,000
meer bewegen en allerlei dingen doen die goed zijn voor de planeet.

296
00:12:21,000 --> 00:12:24,000
We spraken ook over het vakje aankruisen

297
00:12:24,000 --> 00:12:27,000
en hoe moeilijk het is om een actie te ondernemen.

298
00:12:27,000 --> 00:12:29,000
Spaar Meer Morgen

299
00:12:29,000 --> 00:12:31,000
maakt het gemakkelijk.

300
00:12:31,000 --> 00:12:33,000
Het is een automatische piloot.

301
00:12:33,000 --> 00:12:37,000
Als je mij vertelt dat je meer wilt sparen in de toekomst,

302
00:12:37,000 --> 00:12:39,000
laten we zeggen elke januari,

303
00:12:39,000 --> 00:12:42,000
ga je automatisch meer sparen

304
00:12:42,000 --> 00:12:45,000
en het wordt overgeheveld van je salarisstrook naar je pensioenspaarplan

305
00:12:45,000 --> 00:12:47,000
voor je het ziet, voor je het aanraakt,

306
00:12:47,000 --> 00:12:49,000
voor je te maken krijgt

307
00:12:49,000 --> 00:12:52,000
met onmiddellijke beloning.

308
00:12:52,000 --> 00:12:55,000
Maar wat doen we met de apen

309
00:12:55,000 --> 00:12:57,000
en besef van verlies?

310
00:12:57,000 --> 00:12:59,000
Als het weer januari wordt

311
00:12:59,000 --> 00:13:01,000
kunnen mensen voelen dat als ze meer sparen,

312
00:13:01,000 --> 00:13:04,000
ze minder kunnen uitgeven en dat is pijnlijk.

313
00:13:05,000 --> 00:13:07,000
Misschien moet het niet alleen januari zijn.

314
00:13:07,000 --> 00:13:10,000
Misschien moeten we mensen meer laten sparen

315
00:13:10,000 --> 00:13:13,000
als ze meer geld verdienen.

316
00:13:13,000 --> 00:13:16,000
Op die manier hoeven ze, als ze meer verdienen, als ze opslag krijgen,

317
00:13:16,000 --> 00:13:20,000
niet in hun uitgaven te snijden.

318
00:13:20,000 --> 00:13:22,000
Ze nemen een beetje

319
00:13:22,000 --> 00:13:24,000
van de loonsverhoging mee naar huis

320
00:13:24,000 --> 00:13:26,000
en geven meer uit --

321
00:13:26,000 --> 00:13:28,000
leggen een beetje van de verhoging in

322
00:13:28,000 --> 00:13:30,000
in een pensioenspaarplan.

323
00:13:30,000 --> 00:13:32,000
Dus dat is het programma,

324
00:13:32,000 --> 00:13:34,000
beschamend eenvoudig,

325
00:13:34,000 --> 00:13:36,000
maar zoals we gaan zien,

326
00:13:36,000 --> 00:13:38,000
extreem krachtig.

327
00:13:38,000 --> 00:13:40,000
Richard Thaler en ik hebben het

328
00:13:40,000 --> 00:13:42,000
voor het eerst toegepast

329
00:13:42,000 --> 00:13:45,000
in 1998.

330
00:13:45,000 --> 00:13:48,000
Een middelgroot bedrijf in het Middenwesten.

331
00:13:48,000 --> 00:13:50,000
Arbeiders die

332
00:13:50,000 --> 00:13:52,000
worstelden om hun rekeningen te betalen

333
00:13:52,000 --> 00:13:54,000
vertelden ons herhaaldelijk

334
00:13:54,000 --> 00:13:57,000
dat ze niet meteen meer kunnen sparen.

335
00:13:57,000 --> 00:14:00,000
Vandaag meer sparen is geen optie.

336
00:14:00,000 --> 00:14:02,000
We nodigden ze uit om

337
00:14:02,000 --> 00:14:05,000
drie procent meer te sparen

338
00:14:05,000 --> 00:14:08,000
elke keer dat ze loonsverhoging kregen.

339
00:14:08,000 --> 00:14:11,000
En hier zijn de resultaten.

340
00:14:11,000 --> 00:14:13,000
We zien hier een periode van drie en een half jaar,

341
00:14:13,000 --> 00:14:15,000
met vier loonsverhogingen.

342
00:14:15,000 --> 00:14:17,000
Mensen die met moeite konden sparen,

343
00:14:17,000 --> 00:14:19,000
spaarden nu 3 procent van hun loon.

344
00:14:19,000 --> 00:14:21,000
Drie en een half jaar later

345
00:14:21,000 --> 00:14:24,000
sparen ze bijna vier keer zoveel,

346
00:14:24,000 --> 00:14:27,000
bijna 14 procent.

347
00:14:27,000 --> 00:14:29,000
En er staan schoenen en fietsen

348
00:14:29,000 --> 00:14:31,000
en dingen op deze grafiek

349
00:14:31,000 --> 00:14:33,000
want ik wil geen cijfers

350
00:14:33,000 --> 00:14:35,000
in het luchtledige projecteren.

351
00:14:35,000 --> 00:14:38,000
Ik wil echt nadenken over het feit

352
00:14:38,000 --> 00:14:40,000
dat vier keer meer sparen

353
00:14:40,000 --> 00:14:42,000
een enorm verschil maakt

354
00:14:42,000 --> 00:14:44,000
als je bekijkt welke levensstijl

355
00:14:44,000 --> 00:14:46,000
mensen zich kunnen veroorloven.

356
00:14:46,000 --> 00:14:48,000
Het is echt.

357
00:14:48,000 --> 00:14:51,000
Het zijn niet alleen cijfers op papier.

358
00:14:51,000 --> 00:14:53,000
Door drie procent te sparen,

359
00:14:53,000 --> 00:14:55,000
kunnen mensen leuke sneakers kopen

360
00:14:55,000 --> 00:14:57,000
om op te gaan lopen.

361
00:14:57,000 --> 00:15:01,000
Ze kunnen zich verder niks veroorloven.

362
00:15:01,000 --> 00:15:03,000
Als ze 14 procent sparen

363
00:15:03,000 --> 00:15:06,000
kunnen ze misschien mooie nette schoenen kopen

364
00:15:06,000 --> 00:15:09,000
om mee naar de auto te lopen.

365
00:15:09,000 --> 00:15:11,000
Dat is echt een verschil.

366
00:15:11,000 --> 00:15:16,000
Tegenwoordig heeft zo'n 60 procent van de grote bedrijven

367
00:15:16,000 --> 00:15:19,000
een programma als dit ingevoerd.

368
00:15:19,000 --> 00:15:22,000
Het maakte onderdeel uit van de Pension Protection Act.

369
00:15:22,000 --> 00:15:24,000
Uiteraard zijn Thaler en ik

370
00:15:24,000 --> 00:15:27,000
gezegend met onze deelname aan dit programma

371
00:15:27,000 --> 00:15:29,000
dat zoveel goed doet.

372
00:15:29,000 --> 00:15:31,000
Laat me afronden

373
00:15:31,000 --> 00:15:34,000
met twee belangrijke tips.

374
00:15:34,000 --> 00:15:37,000
De eerste is dat behavioral finance

375
00:15:37,000 --> 00:15:40,000
extreem krachtig is.

376
00:15:40,000 --> 00:15:43,000
Dit is maar één voorbeeld.

377
00:15:43,000 --> 00:15:45,000
Ten tweede:

378
00:15:45,000 --> 00:15:47,000
er is nog een lange weg te gaan.

379
00:15:47,000 --> 00:15:50,000
Dit is maar het topje van de ijsberg.

380
00:15:50,000 --> 00:15:53,000
Denk aan mensen en hypotheken

381
00:15:53,000 --> 00:15:56,000
en huizen kopen die je toch niet kunt betalen.

382
00:15:56,000 --> 00:15:58,000
Daarover moeten we nadenken.

383
00:15:58,000 --> 00:16:01,000
Denk aan mensen die teveel risico nemen,

384
00:16:01,000 --> 00:16:04,000
niet begrijpen hoeveel risico ze nemen,

385
00:16:04,000 --> 00:16:06,000
of te weinig risico nemen.

386
00:16:06,000 --> 00:16:08,000
Daar moeten we aan denken.

387
00:16:08,000 --> 00:16:11,000
Denk aan duizend dollar per jaar besteed

388
00:16:11,000 --> 00:16:13,000
aan loten.

389
00:16:13,000 --> 00:16:15,000
Daar moeten we aan denken.

390
00:16:15,000 --> 00:16:17,000
Het record

391
00:16:17,000 --> 00:16:19,000
is in Singapore.

392
00:16:19,000 --> 00:16:21,000
Het gemiddelde huishouden

393
00:16:21,000 --> 00:16:24,000
geeft elk jaar $4000 uit aan loten.

394
00:16:24,000 --> 00:16:26,000
We hebben nog een lange weg te gaan,

395
00:16:26,000 --> 00:16:28,000
een hoop op te lossen,

396
00:16:28,000 --> 00:16:31,000
ook op pensioengebied

397
00:16:31,000 --> 00:16:33,000
wat mensen doen met hun geld

398
00:16:33,000 --> 00:16:35,000
als ze gepensioneerd zijn.

399
00:16:35,000 --> 00:16:37,000
Nog een laatste vraag:

400
00:16:37,000 --> 00:16:40,000
Wie van jullie is er gerust op

401
00:16:40,000 --> 00:16:42,000
bij het plannen van je pensioen,

402
00:16:42,000 --> 00:16:45,000
dat je een solide plan hebt

403
00:16:45,000 --> 00:16:47,000
voor je pensioen, of

404
00:16:47,000 --> 00:16:50,000
bij gebruik van sociale voorzieningen.

405
00:16:50,000 --> 00:16:52,000
Welke leefstijl verwacht je?

406
00:16:52,000 --> 00:16:54,000
Hoeveel heb je elke maand te besteden,

407
00:16:54,000 --> 00:16:56,000
zodat je niet blut raakt?

408
00:16:56,000 --> 00:16:59,000
Wie van jullie denkt dat hij een solide plan heeft voor de toekomst

409
00:16:59,000 --> 00:17:03,000
wat betreft beslissingen voor na je pensionering?

410
00:17:04,000 --> 00:17:07,000
Een, twee, drie, vier.

411
00:17:07,000 --> 00:17:09,000
Minder dan drie procent

412
00:17:09,000 --> 00:17:11,000
van een wereldwijs publiek.

413
00:17:11,000 --> 00:17:14,000
Behavioral finance heeft nog een lange weg te gaan.

414
00:17:14,000 --> 00:17:16,000
Er zijn veel kansen

415
00:17:16,000 --> 00:17:20,000
om het telkens weer opnieuw te versterken.

416
00:17:20,000 --> 00:17:22,000
Dank je.

417
00:17:22,000 --> 00:17:24,000
(Applaus)