1
00:00:00,000 --> 00:00:03,000
Այսօր ես կխոսեմ ավելի շատ գումար տնտեսելու մասին,

2
00:00:03,000 --> 00:00:06,000
բայց ոչ այսօր, այլ վաղը:

3
00:00:06,000 --> 00:00:08,000
Ես կխոսեմ Վաղը Ավել Խնայելու մասին:

4
00:00:08,000 --> 00:00:10,000
Դա ծրագիր է, որը Ռիչարդ Թալերը՝

5
00:00:10,000 --> 00:00:12,000
Չիկագոյի համալսարանից, և ես

6
00:00:12,000 --> 00:00:15,000
մշակել ենք երևի 15 տարի առաջ:

7
00:00:15,000 --> 00:00:17,000
Ծրագիրը, կարելի է ասել,

8
00:00:17,000 --> 00:00:19,000
ֆինանսական վարքագծի օրինակ է

9
00:00:19,000 --> 00:00:21,000
խթանիչների վրա՝

10
00:00:21,000 --> 00:00:24,000
թե ինչպես է կարելի կիրառել ֆինանսական վարքագիծը:

11
00:00:24,000 --> 00:00:27,000
Դուք կարող եք հարցնել, թե ի՞նչ է ֆինանսական վարքագիծը:

12
00:00:27,000 --> 00:00:30,000
Եկեք պատկերացնենք, թե ինչպես ենք կառավարում մեր գումարները:

13
00:00:30,000 --> 00:00:33,000
Եկեք սկսենք վարկերից:

14
00:00:33,000 --> 00:00:35,000
Դա, կարծես, արդի թեմա է,

15
00:00:35,000 --> 00:00:37,000
առնվազն ԱՄՆ-ում:

16
00:00:37,000 --> 00:00:39,000
Շատ մարդիկ գնում են

17
00:00:39,000 --> 00:00:42,000
իրենց հնարավորության սահմաններում ամենամեծ տունը,

18
00:00:42,000 --> 00:00:45,000
և իրականում դրանից էլ մի քիչ մեծը:

19
00:00:45,000 --> 00:00:48,000
Եվ դրանից հետո գալիս է բռնագանձումը:

20
00:00:48,000 --> 00:00:50,000
Եվ նրանք սկսում են մեղադրել բանկերին նրանում,

21
00:00:50,000 --> 00:00:53,000
որ իրենք են եղել այն վատ մարդիկ, ովքեր տվել է այդ վարկը:

22
00:00:53,000 --> 00:00:55,000
Եկեք նաև մտածենք նրա մասին

23
00:00:55,000 --> 00:00:57,000
թե ինչպես ենք կառավարում ռիսկերը.

24
00:00:57,000 --> 00:00:59,000
օրինակ՝ ֆոնդային շուկաներում ներդրումները:

25
00:00:59,000 --> 00:01:02,000
Երկու տարի առաջ, երեք տարի առաջ, նույնիսկ չորս տարի առաջ

26
00:01:02,000 --> 00:01:04,000
շուկաների իրավիճակը լավ էր:

27
00:01:04,000 --> 00:01:07,000
Իհարկե, մենք էինք ռիսկ կրողները:

28
00:01:07,000 --> 00:01:09,000
Ապա ֆոնդային շուկաներն անկում ապրեցին,

29
00:01:09,000 --> 00:01:11,000
և մենք անմիջապես. «Վայ...

30
00:01:11,000 --> 00:01:14,000
Այդ կորուստները,

31
00:01:14,000 --> 00:01:17,000
դրանք էապես տարբերվում են

32
00:01:17,000 --> 00:01:20,000
նրանցից, թե ինչ էինք մենք իրականում սպասում,

33
00:01:20,000 --> 00:01:22,000
երբ շուկաները աճ էին ապրում»:

34
00:01:22,000 --> 00:01:25,000
Այսպիսով, հավանաբար մենք այդքան լավ չենք գործում,

35
00:01:25,000 --> 00:01:27,000
երբ հարցը վերաբերվում է ռիսկի դիմելուն:

36
00:01:27,000 --> 00:01:30,000
Ձեզանից քանի՞սը iPhone ունի:

37
00:01:30,000 --> 00:01:33,000
Որևէ՞ մեկը։ Հիանալի է:

38
00:01:33,000 --> 00:01:36,000
Ես կարող եմ գրազ գալ, որ ձեզանից շատերը

39
00:01:36,000 --> 00:01:39,000
ապահովագրել են իրենց iPhone-երը՝

40
00:01:39,000 --> 00:01:42,000
դուք անուղղակիորեն գնում եք ապահովագրություն՝ վճարելով ընդլայնված երաշխիքի համար:

41
00:01:42,000 --> 00:01:44,000
Ի՞նչ կլինի, եթե դուք կորցնեք ձեր iPhone-ը:

42
00:01:44,000 --> 00:01:46,000
Ի՞նչ, եթե մի այլ բան պատահի:

43
00:01:46,000 --> 00:01:48,000
Ձեզանից քանի՞սը երեխաներ ունի:

44
00:01:48,000 --> 00:01:50,000
Որևե՞ մեկը:

45
00:01:50,000 --> 00:01:52,000
Մի իջեցրեք ձեռ ձեռքերը,

46
00:01:52,000 --> 00:01:55,000
եթե դուք ունեք բավարար կյանքի ապահովագրություն:

47
00:01:55,000 --> 00:01:57,000
Ես տեսնում եմ, որ շատ ձեռքեր իջնում են:

48
00:01:57,000 --> 00:01:59,000
Ես կարող եմ կանխատեսել,

49
00:01:59,000 --> 00:02:01,000
ելնելով նրանից, որ դուք եք ներկայացուցչական նմուշը,

50
00:02:01,000 --> 00:02:03,000
որ ձեզանից շատերը

51
00:02:03,000 --> 00:02:06,000
ապահովագրում են իրենց iPhone-ը, ոչ թե կյանքը՝

52
00:02:06,000 --> 00:02:08,000
նույնիսկ, երբ երեխաներ ունեն:

53
00:02:08,000 --> 00:02:11,000
Մենք այդքան էլ լավ չենք գործում, երբ հարցը վերաբերվում է ապահովագրությանը:

54
00:02:11,000 --> 00:02:15,000
Ամերիկյան միջին ընտանիքը

55
00:02:15,000 --> 00:02:18,000
տարեկան ծախսում է 1,000 դոլար

56
00:02:18,000 --> 00:02:20,000
վիճակախաղերի վրա:

57
00:02:20,000 --> 00:02:23,000
Եվ ես գիտեմ, որ դա խենթ է հնչում:

58
00:02:23,000 --> 00:02:26,000
Ձեզանից քանի՞սն է տարեկան 1,000 դոլար ծախսում վիճակախաղերի վրա:

59
00:02:26,000 --> 00:02:28,000
Ոչ ոք:

60
00:02:28,000 --> 00:02:31,000
Դա մեզ ասում է, որ այս սենյակում ներկա չգտնվող մարդիկ

61
00:02:31,000 --> 00:02:33,000
ծախսում են ավելի քան հազար

62
00:02:33,000 --> 00:02:36,000
որպեսզի միջինում ստացվի հազար:

63
00:02:36,000 --> 00:02:38,000
Ցածր եկամուտ ունեցող մարդիկ

64
00:02:38,000 --> 00:02:42,000
ծախսում են ավելի քան հազար վիճակախաղերի վրա:

65
00:02:42,000 --> 00:02:44,000
Այսպիսով, ի՞նչ է դա մեզ ասում:

66
00:02:44,000 --> 00:02:47,000
Մենք այդքան էլ լավ չենք գործում, երբ հարցը վերաբերվում է գումարների կառավարմանը:

67
00:02:47,000 --> 00:02:50,000
Ֆինանսական վարքագիծը իրականում միավորում է

68
00:02:50,000 --> 00:02:52,000
հոգեբանությունը և տնտեսագիտությունը՝

69
00:02:52,000 --> 00:02:54,000
փորձելով հասկանալ

70
00:02:54,000 --> 00:02:56,000
մարդկանց ֆինանսական սխալները:

71
00:02:56,000 --> 00:02:58,000
Եվ ես կարող եմ կանգնել այստեղ

72
00:02:58,000 --> 00:03:02,000
իմ տրամադրության տակ մնացած 12 րոպե և 53 վայրկյանը

73
00:03:02,000 --> 00:03:04,000
և կատակել տարատեսակ եղանակների մասին,

74
00:03:04,000 --> 00:03:06,000
թե ինչպես ենք մենք կառավարում գումարները,

75
00:03:06,000 --> 00:03:09,000
և ի վերջո դուք կհարցնեք. «Ինչպե՞ս մենք կարող ենք օգնել մարդկանց»:

76
00:03:09,000 --> 00:03:12,000
Եվ դա է, ինչի վրա եմ ցանկանում կենտրոնանալ այսօր:

77
00:03:12,000 --> 00:03:14,000
Ինչպե՞ս վերցնել հասկացությունը

78
00:03:14,000 --> 00:03:17,000
մարդկանց ֆինանսական սխալների մասին

79
00:03:17,000 --> 00:03:20,000
և ապա վարքագծային մարտահրավերները վերածել

80
00:03:20,000 --> 00:03:22,000
վարքագծային լուծումների:

81
00:03:22,000 --> 00:03:24,000
Եվ այսօր ես պատրաստվում եմ խոսել նրա մասին,

82
00:03:24,000 --> 00:03:26,000
թե ինչպես Խնայել Ավելին Վաղը:

83
00:03:26,000 --> 00:03:28,000
Ես ուզում եմ անդրադարձ կատարել մի հարցի՝

84
00:03:28,000 --> 00:03:30,000
խնայողությունների խնդրին:

85
00:03:30,000 --> 00:03:32,000
Ահա էկրանի վրա ունենք

86
00:03:32,000 --> 00:03:34,000
մի ներկայացուցչական նմուշ՝

87
00:03:34,000 --> 00:03:36,000
բնութագրող 100 ամերիկացիների:

88
00:03:36,000 --> 00:03:39,000
Եվ մենք դիտարկելու ենք նրանց խնայողական վարքագծերը:

89
00:03:39,000 --> 00:03:41,000
Առաջին ուշագրավ բանը այն է, որ

90
00:03:41,000 --> 00:03:43,000
նրանց կեսը

91
00:03:43,000 --> 00:03:45,000
նույնիսկ չունեն հնարավորություն

92
00:03:45,000 --> 00:03:47,000
մուտք գործել 401(k) պլան:

93
00:03:47,000 --> 00:03:50,000
Նրանք չեն կարող հեշտությամբ խնայողություններ անել:

94
00:03:50,000 --> 00:03:53,000
Նրանք չեն կարող թույլ տալ իրենց գումարները ուղղել աշխատավարձից

95
00:03:53,000 --> 00:03:55,000
դեպի 401(k) պլան՝

96
00:03:55,000 --> 00:03:57,000
մինչև գումարը տեսնելը,

97
00:03:57,000 --> 00:03:59,000
մինչև այն շոշափելը:

98
00:03:59,000 --> 00:04:02,000
Իսկ ինչ վերաբերվում է մնացած կեսին,

99
00:04:02,000 --> 00:04:05,000
նրանցից ոմանք նախընտրում են չխնայել:

100
00:04:05,000 --> 00:04:07,000
Նրանք պարզապես շատ ծույլ են:

101
00:04:07,000 --> 00:04:10,000
Նրանք երբեք չեն ջանա մուտք գործել բարդ վեբկայք

102
00:04:10,000 --> 00:04:13,000
և 17 անգամ սեղմել մկնիկի կոճակը՝ 401(k) պլանին միանալու համար:

103
00:04:13,000 --> 00:04:15,000
Եվ դրանից հետո նրանք պետք է որոշեն, թե ինչպես են նրանք կատարելու ներդրում

104
00:04:15,000 --> 00:04:17,000
իրենց հասանելի 52 հնարավորությունից,

105
00:04:17,000 --> 00:04:21,000
և նրանք երբևիցե չեն լսել, թե ինչ է ֆինանսական ֆոնդային ներդրումը:

106
00:04:21,000 --> 00:04:23,000
Եվ նրանք գերբեռնվում են և պարզապես չեն անդամագրվում:

107
00:04:23,000 --> 00:04:28,000
Քանի՞ հոգի է ի վերջո խնայողություններ անում 401(k) պլանի միջոցով:

108
00:04:28,000 --> 00:04:31,000
Ամերիկացիների մեկ երրորդը:

109
00:04:31,000 --> 00:04:33,000
Երկու երրորդը այս պահին խնայողություններ չեն անում:

110
00:04:33,000 --> 00:04:35,000
Իսկ արդյոք նրանք բավարա՞ր խնայողություններ են անում:

111
00:04:35,000 --> 00:04:37,000
Հանենք նրանց,

112
00:04:37,000 --> 00:04:39,000
ով ասում է, որ շատ քիչ է խնայում:

113
00:04:39,000 --> 00:04:41,000
Միայն 10-ից մեկն է

114
00:04:41,000 --> 00:04:44,000
բավականաչափ խնայում:

115
00:04:44,000 --> 00:04:46,000
10-ից ինը

116
00:04:46,000 --> 00:04:49,000
կամ չեն կարող խնայել 401(k) պլանի միջոցով,

117
00:04:49,000 --> 00:04:52,000
և որոշում են չխնայել, կամ որոշում չեն կայացնում,

118
00:04:52,000 --> 00:04:55,000
կամ շատ քիչ են խնայում:

119
00:04:55,000 --> 00:04:57,000
Մեզ թվում է, մենք խնդիր ունենք,

120
00:04:57,000 --> 00:04:59,000
որ մարդիկ չափից շատ են խնայում:

121
00:04:59,000 --> 00:05:01,000
Եկեք տեսնենք:

122
00:05:01,000 --> 00:05:03,000
Մենք ունենք մեկ անձ,

123
00:05:03,000 --> 00:05:06,000
իրականում, պետք է կիսենք նրան,

124
00:05:06,000 --> 00:05:09,000
որովհետև արդյունքը մեկ տոկոսից էլ քիչ է:

125
00:05:09,000 --> 00:05:12,000
Կոպիտ հաշված, ամերիկացիների կես տոկոսն է

126
00:05:12,000 --> 00:05:17,000
համարում, որ խնայում է չափից շատ:

127
00:05:17,000 --> 00:05:19,000
Եվ ի՞նչ ենք պատրաստվում անել այս կապակցությամբ:

128
00:05:19,000 --> 00:05:21,000
Իրականում դրա վրա եմ ուզում կենտրոնանալ այսօր:

129
00:05:21,000 --> 00:05:23,000
Մենք պետք է հասկանանք,

130
00:05:23,000 --> 00:05:25,000
թե ինչու մարդիկ չեն խնայում,

131
00:05:25,000 --> 00:05:27,000
և ապա, հուսով եմ, կկարողանանք հակադարձել

132
00:05:27,000 --> 00:05:29,000
վարքագծային մարտահրավերները

133
00:05:29,000 --> 00:05:31,000
վարքագծային լուծումների,

134
00:05:31,000 --> 00:05:34,000
և ապա տեսնել, թե ինչքան ազդեցիկ կարող է դա լինել:

135
00:05:34,000 --> 00:05:36,000
Այսպիսով, թույլ տվեք մեկ վայրկյանով շեղվել,

136
00:05:36,000 --> 00:05:38,000
քանի որ մենք պատրաստվում ենք բացահայտել այն խնդիրները,

137
00:05:38,000 --> 00:05:41,000
այն մարտահրավերները, այն վարքագծային մարտահրավերները,

138
00:05:41,000 --> 00:05:43,000
որոնք խոչնդոտում են մարդկանց խնայելուց:

139
00:05:43,000 --> 00:05:47,000
Ես պատրաստվում եմ շեղվել և խոսել շոկոլադից ու բանաններից:

140
00:05:47,000 --> 00:05:50,000
Ենթադրենք, հաջորդ շաբաթ ևս կանցկացվեր մեկ այլ հիանալի TED միջոցառում:

141
00:05:50,000 --> 00:05:52,000
Եվ ընդմիջման ժամանակ

142
00:05:52,000 --> 00:05:54,000
այնտեղ կլիներ հյուրասիրություն

143
00:05:54,000 --> 00:05:56,000
և դուք կկարողանայիք ընտրել շոկոլադի և բանանի միջև:

144
00:05:56,000 --> 00:05:59,000
Ինչպես եք կարծում, ձեզանից որքա՞նը կնախընտրեր վերցնել բանան

145
00:05:59,000 --> 00:06:01,000
հաջորդ շաբաթվա ենթադրյալ TED միջոցառման ժամանակ:

146
00:06:01,000 --> 00:06:03,000
Ո՞վ բանան կնախընտրեր:

147
00:06:03,000 --> 00:06:05,000
Հիանալի է:

148
00:06:05,000 --> 00:06:07,000
Ես գիտականորեն կանխատեսում եմ,

149
00:06:07,000 --> 00:06:10,000
որ ձեզանից 74 տոկոսը բանան կնախընտրի:

150
00:06:10,000 --> 00:06:14,000
Համենայն դեպս այդպես է կանխատեսում մի հրաշալի ուսումնասիրություն:

151
00:06:15,000 --> 00:06:18,000
Եվ ապա օրեր հետո

152
00:06:18,000 --> 00:06:22,000
տեսնենք, թե ինչ են մարդիկ ուտում ի վերջո:

153
00:06:23,000 --> 00:06:26,000
Նույն մարդիկ, որ պատկերացրել են իրենց

154
00:06:26,000 --> 00:06:28,000
բանան ուտելիս,

155
00:06:28,000 --> 00:06:30,000
ի վերջո շոկոլադ են կերել

156
00:06:30,000 --> 00:06:32,000
մեկ շաբաթ անց:

157
00:06:32,000 --> 00:06:34,000
Ինքնատիրապետումը

158
00:06:34,000 --> 00:06:37,000
խնդիր չէ՝ ապագա ժամանակում:

159
00:06:37,000 --> 00:06:39,000
Դա խնդիր է միայն այս պահին,

160
00:06:39,000 --> 00:06:43,000
երբ շոկոլադը մեր դիմացն է:

161
00:06:43,000 --> 00:06:46,000
Ի՞նչ կապ ունի դա ժամանակի և խնայողությունների հետ,

162
00:06:46,000 --> 00:06:49,000
այս անհապաղ բավականության խնդիրը:

163
00:06:49,000 --> 00:06:53,000
Կամ, ինչպես տնտեսագետներն են անվանում, ներկայի պաշարմունք:

164
00:06:53,000 --> 00:06:55,000
Մենք մտածում ենք խնայողության մասին։ Մենք գիտենք, որ պետք է խնայենք:

165
00:06:55,000 --> 00:06:58,000
Մենք գիտենք, որ կանենք դա հաջորդ տարի, բայց այսօր գնանք և ծախսենք:

166
00:06:58,000 --> 00:07:00,000
Ծննդյան տոներն են մոտենում,

167
00:07:00,000 --> 00:07:03,000
մենք կարող ենք բազմաթիվ նվերներ գնել բոլոր ծանոթների համար:

168
00:07:03,000 --> 00:07:07,000
Այսպիսով, դա ներկայի պաշարմունքի խնդիրն է,

169
00:07:07,000 --> 00:07:09,000
որ հանգեցնում է մեզ մտածել խնայողության մասին,

170
00:07:09,000 --> 00:07:11,000
բայց բերում է ծախսելուն:

171
00:07:11,000 --> 00:07:13,000
Թույլ տվեք այժմ խոսել

172
00:07:13,000 --> 00:07:15,000
խնայողության մեկ այլ վարքագծային խոչընդոտի մասին,

173
00:07:15,000 --> 00:07:17,000
որը կապ ունի իներցիայի հետ:

174
00:07:17,000 --> 00:07:19,000
Բայց կրկին, մի փոքրիկ շեղում

175
00:07:19,000 --> 00:07:22,000
դեպի օրգանների նվիրատվության թեման:

176
00:07:22,000 --> 00:07:25,000
Տարբեր երկրները համեմատող մի հրաշալի հետազոտություն:

177
00:07:25,000 --> 00:07:28,000
Մենք դիտարկելու ենք երկու շատ նման երկրներ՝

178
00:07:28,000 --> 00:07:31,000
Գերմանիա և Ավստրիա:

179
00:07:31,000 --> 00:07:33,000
Եվ ահա Գերմանիայում,

180
00:07:33,000 --> 00:07:35,000
եթե դուք օրգան եք ուզում նվիրաբերել,

181
00:07:35,000 --> 00:07:37,000
Աստված մի արասցե, ինչ-որ վատ բան

182
00:07:37,000 --> 00:07:39,000
պատահի ձեզ հետ,

183
00:07:39,000 --> 00:07:42,000
երբ դուք ստանում եք վարորդական իրավունք կամ նույնականացման քարտ,

184
00:07:42,000 --> 00:07:44,000
դուք նշում եք անում վանդակում, որը ասում է.

185
00:07:44,000 --> 00:07:46,000
«Ես ցանկանում եմ նվիրաբերել իմ օրգանները»:

186
00:07:46,000 --> 00:07:48,000
Ոչ բոլորն են նշում անում վանդակներում:

187
00:07:48,000 --> 00:07:50,000
Դա ջանք է պահանջում։ Դու պետք է մտածես:

188
00:07:50,000 --> 00:07:53,000
Դա անում են տասներկու տոկոսը:

189
00:07:53,000 --> 00:07:56,000
Ավստրիան՝ հարևան երկիրը,

190
00:07:56,000 --> 00:07:58,000
փոքր-ինչ նման է, փոքր-ինչ տարբեր:

191
00:07:58,000 --> 00:08:00,000
Ինչու՞մն է տարբերությունը:

192
00:08:00,000 --> 00:08:02,000
Դե, դուք նույնպես ընտրություն ունենք:

193
00:08:02,000 --> 00:08:04,000
Դուք ընտրելու եք

194
00:08:04,000 --> 00:08:07,000
արդյոք ցանկանում եք նվիրաբերել օրգաններ, թե ոչ:

195
00:08:07,000 --> 00:08:09,000
Բայց երբ վարորդական իրավունք եք ստանում,

196
00:08:09,000 --> 00:08:11,000
դուք նշում եք անում վանդակում,

197
00:08:11,000 --> 00:08:15,000
եթե օրգան նվիրաբերել չեք ցանկանում:

198
00:08:15,000 --> 00:08:17,000
Ոչ ոք նշում չի անում:

199
00:08:17,000 --> 00:08:19,000
Դա մի տեսակ շատ ջանք է պահանջում:

200
00:08:19,000 --> 00:08:22,000
Մեկ տոկոսն են նշում անում վանդակում: Մնացածը ոչ մի բան չեն անում:

201
00:08:22,000 --> 00:08:24,000
Ոչինչ չանելը շատ տարածված է:

202
00:08:24,000 --> 00:08:27,000
Քիչ մարդիկ են վանդակներ նշում:

203
00:08:27,000 --> 00:08:29,000
Ինչպիսի՞ն են հետևանքները՝

204
00:08:29,000 --> 00:08:31,000
կյանքեր փրկելու

205
00:08:31,000 --> 00:08:34,000
և օրգանների հասանելիության:

206
00:08:34,000 --> 00:08:36,000
Գերմանիայում 12 տոկոսը նշում են անում վանդակում:

207
00:08:36,000 --> 00:08:39,000
Տասներկու տոկոսը օրգանների դոնոր են:

208
00:08:39,000 --> 00:08:41,000
Օրգանների հսկայական պակասություն,

209
00:08:41,000 --> 00:08:43,000
Աստված մի արասցե, եթե կարիքն ունեք:

210
00:08:43,000 --> 00:08:46,000
Ավստրիայում, կրկին, ոչ ոք նշում չի անում:

211
00:08:46,000 --> 00:08:49,000
Ուստի, մարդկանց 99 տոկոսը

212
00:08:49,000 --> 00:08:51,000
օրգանների դոնոր են:

213
00:08:51,000 --> 00:08:53,000
Իներցիա, գործողության բացակայություն:

214
00:08:53,000 --> 00:08:55,000
Ո՞րն է լռելյայն կարգավիճակը,

215
00:08:55,000 --> 00:08:57,000
երբ մարդ ոչ մի բան չի անում,

216
00:08:57,000 --> 00:09:00,000
երբ շարունակ հապաղում է, երբ վանդակներում նշում չի անում:

217
00:09:00,000 --> 00:09:02,000
Շատ հզոր է:

218
00:09:02,000 --> 00:09:04,000
Մենք կխոսենք

219
00:09:04,000 --> 00:09:08,000
նրա մասին, թե ինչ է պատահում, երբ մարդիկ գերբեռնված և վախեցած են

220
00:09:08,000 --> 00:09:11,000
կատարել իրենց 401(k) ընտրությունները:

221
00:09:11,000 --> 00:09:14,000
Պատրաստվում ենք արդյոք իրենց ավտոմատ կերպով միացնել համակարգին,

222
00:09:14,000 --> 00:09:16,000
թե՞ նրանք դուրս են մնալու:

223
00:09:16,000 --> 00:09:19,000
401(k) համակարգի չափազանց մեծաքանակ պլաններում,

224
00:09:19,000 --> 00:09:21,000
երբ մարդիկ ոչ մի բան չեն անում,

225
00:09:21,000 --> 00:09:24,000
նշանակում է, որ նրանք չեն խնայում կենսաթոշակի համար,

226
00:09:24,000 --> 00:09:26,000
եթե վանդակում նշում չեն անում:

227
00:09:26,000 --> 00:09:29,000
Իսկ վանդակում նշում անելը ջանք է պահանջում:

228
00:09:29,000 --> 00:09:32,000
Այսպիսով մենք զրուցեցինք մի քանի վարքագծային մարտահրավերների մասին:

229
00:09:32,000 --> 00:09:35,000
Եվս մեկը, մինչ մարտահրավերները լուծումների կհակադարձենք,

230
00:09:35,000 --> 00:09:37,000
որը կապված է կապիկների և խնձորների հետ:

231
00:09:37,000 --> 00:09:39,000
Ոչ, ոչ, ոչ, սա իրական ուսումնասիրություն է

232
00:09:39,000 --> 00:09:43,000
և այն մեծ կապ ունի վարքագծային տնտեսագիտության հետ:

233
00:09:43,000 --> 00:09:46,000
Կապիկների մի խումբ խնձոր է ստանում, նրանք շատ երջանիկ են:

234
00:09:46,000 --> 00:09:48,000
Մեկ այլ խումբ ստանում է երկու խնձոր, ապա մեկը խլում են:

235
00:09:48,000 --> 00:09:50,000
Նրանց մոտ դեռ մեկ խնձոր մնացել է:

236
00:09:50,000 --> 00:09:53,000
Նրանք շատ ջղայն են:

237
00:09:53,000 --> 00:09:56,000
Ինչու՞ վերցրիք մեր խնձորը:

238
00:09:56,000 --> 00:09:59,000
Սա կորստի զգացման նկատմամբ հակակրանք է:

239
00:09:59,000 --> 00:10:01,000
Մենք ատում ենք ինչ-որ բան կորցնել,

240
00:10:01,000 --> 00:10:04,000
նույնիսկ երբ դա մեծ ռիսկ չի ներկայացնում:

241
00:10:04,000 --> 00:10:07,000
Ձեզ դուր չէր գա, եթե գնայիք ու բանկոմատից

242
00:10:07,000 --> 00:10:09,000
հանեիք 100 դոլար

243
00:10:09,000 --> 00:10:11,000
և նկատեիք, որ կորցրել եք մեկ 20 դոլարանոց թղթադրամ:

244
00:10:11,000 --> 00:10:13,000
Դա շատ ցավալի է,

245
00:10:13,000 --> 00:10:15,000
թեև դա ոչ մի բան չի նշանակում:

246
00:10:15,000 --> 00:10:19,000
Այդ 20 դոլարը կարող էր թեթև ճաշ լինել:

247
00:10:19,000 --> 00:10:23,000
Այսպիսով, այս կորստի զգացման նկատմամբ հակակրանքը

248
00:10:23,000 --> 00:10:26,000
առաջ է գալիս ևս, երբ հարցը վերաբերվում է խնայողություններին,

249
00:10:26,000 --> 00:10:28,000
որովհետև մարդիկ, հոգեկան,

250
00:10:28,000 --> 00:10:31,000
զգացմունքային, և բնազդային առումով,

251
00:10:31,000 --> 00:10:33,000
խնայողությունները ընկալում են որպես կորուստ,

252
00:10:33,000 --> 00:10:36,000
որովհետև պետք է կրճատեմ ծախսերս:

253
00:10:36,000 --> 00:10:38,000
Այսպիսով խոսեցինք

254
00:10:38,000 --> 00:10:40,000
տարատեսակ վարքագծային մարտահրավերների մասին,

255
00:10:40,000 --> 00:10:44,000
որոնք ի վերջո կապ ունեն խնայողությունների հետ:

256
00:10:44,000 --> 00:10:47,000
Ամեն անգամ, երբ մտածում եք անհապաղ բավականության մասին,

257
00:10:47,000 --> 00:10:50,000
և բանանները ընդդեմ շոկոլադի,

258
00:10:50,000 --> 00:10:53,000
անմիջապես խնայելը պարզապես ցավալի է դառնում:

259
00:10:53,000 --> 00:10:55,000
Շատ ավելի հաճելի է

260
00:10:55,000 --> 00:10:57,000
անմիջապես ծախսել:

261
00:10:57,000 --> 00:11:00,000
Մենք խոսեցինք իներցիայի և օրգանների նվիրատվության

262
00:11:00,000 --> 00:11:02,000
և վանդակներում նշումներ կատարելու մասին:

263
00:11:02,000 --> 00:11:04,000
Եթե մարդիկ պետք է նշումներ անեն մեծ քանակությամբ վանդակներում,

264
00:11:04,000 --> 00:11:06,000
401(k) պլանին միանալու համար,

265
00:11:06,000 --> 00:11:08,000
նրանք շարունակելու են հապաղել

266
00:11:08,000 --> 00:11:10,000
և չեն անդամակցի:

267
00:11:10,000 --> 00:11:12,000
Եվ վերջապես, խոսեցինք կորստի նկատմամբ հակակրանքի

268
00:11:12,000 --> 00:11:14,000
և կապիկների ու խնձորների մասին:

269
00:11:14,000 --> 00:11:17,000
Եթե մարդիկ մտովի ընկալեն

270
00:11:17,000 --> 00:11:20,000
կենսաթոշակի համար խնայելը որպես կորուստ,

271
00:11:20,000 --> 00:11:23,000
նրանք կենսաթոշակի համար երբեք չեն խնայի:

272
00:11:23,000 --> 00:11:25,000
Այսպիսով, մենք ունենք այս մարտահրավերները,

273
00:11:25,000 --> 00:11:27,000
և ինչով Ռիչարդ Թալերը և ես

274
00:11:27,000 --> 00:11:29,000
միշտ հրապուրված ենք եղել՝

275
00:11:29,000 --> 00:11:31,000
վերցնել վարքագծային ֆինանսները,

276
00:11:31,000 --> 00:11:33,000
վերածել դա վարքագծային ֆինանսների՝ խթանիչների ազդեցության տակ,

277
00:11:33,000 --> 00:11:35,000
կամ վարքագծային ֆինանսներ 2.0,

278
00:11:35,000 --> 00:11:37,000
կամ վարքագծային ֆինանսներ գործողություններում,

279
00:11:37,000 --> 00:11:41,000
և հակադարձել մարտահրավերները լուծումների:

280
00:11:41,000 --> 00:11:44,000
Եվ մենք եկանք անհավանական պարզ լուծման՝

281
00:11:44,000 --> 00:11:48,000
կոչվող Խնայեք Գումարը, ոչ այսօր՝ Վաղը:

282
00:11:48,000 --> 00:11:50,000
Ինչպե՞ս է դա լուծելու բոլոր մարտահրավերները,

283
00:11:50,000 --> 00:11:52,000
որոնց մասին զրուցում էինք:

284
00:11:52,000 --> 00:11:54,000
Եթե դուք մտածեք

285
00:11:54,000 --> 00:11:56,000
բանանները ընդդեմ շոկոլադի խնդրի մասին,

286
00:11:56,000 --> 00:11:59,000
մեզ թվում է, որ հաջորդ շաբաթ բանան ենք ուտելու:

287
00:11:59,000 --> 00:12:02,000
Մենք կարծում ենք, որ ավելի շատ գումար ենք խնայելու հաջորդ տարի:

288
00:12:02,000 --> 00:12:05,000
Խնայիր Ավելին՝ Վաղը

289
00:12:05,000 --> 00:12:07,000
առաջարկում է աշխատողներին

290
00:12:07,000 --> 00:12:09,000
ավել գումար խնայել, միգուցե, հաջորդ տարի՝

291
00:12:09,000 --> 00:12:11,000
ապագայում մի օր,

292
00:12:11,000 --> 00:12:13,000
երբ մենք պատկերացնում ենք մեզ

293
00:12:13,000 --> 00:12:15,000
բանան ուտելիս,

294
00:12:15,000 --> 00:12:17,000
համայնքի համար կամավորական աշխատանք կատարելիս,

295
00:12:17,000 --> 00:12:21,000
ավելի շատ մարզվելիս և աշխարհի ճիշտ բաները անելիս:

296
00:12:21,000 --> 00:12:24,000
Նաև զրուցեցինք վանդակներում նշումներ անելու

297
00:12:24,000 --> 00:12:27,000
և գործողություն կատարելու դժվարության մասին:

298
00:12:27,000 --> 00:12:29,000
Խնայիր Ավելին՝ Վաղը

299
00:12:29,000 --> 00:12:31,000
դա հեշտացնում է:

300
00:12:31,000 --> 00:12:33,000
Դա ինքնաշխատ համակարգ է:

301
00:12:33,000 --> 00:12:37,000
Երբ դուք ասում եք, որ ցանկանում եք ավել գումար խնայել ապագայում,

302
00:12:37,000 --> 00:12:39,000
ասենք, ամեն հունվար,

303
00:12:39,000 --> 00:12:42,000
դուք ավտոմատ կերպով ավել գումար եք խնայելու

304
00:12:42,000 --> 00:12:45,000
և այդ գումարը ավտոմատ ձեր աշխատավարձից գնալու է 401(k) պլան

305
00:12:45,000 --> 00:12:47,000
մինչ դուք կտեսնեք այդ գումարը, մինչ ձեռք կտաք դրան

306
00:12:47,000 --> 00:12:49,000
մինչև ձեր մոտ կառաջանա

307
00:12:49,000 --> 00:12:52,000
անհապաղ բավականության խնդիրը:

308
00:12:52,000 --> 00:12:55,000
Բայց ինչ ենք անելու կապիկների

309
00:12:55,000 --> 00:12:57,000
և կորստի նկատմամբ հակակրանքի հետ:

310
00:12:57,000 --> 00:12:59,000
Կգա հաջորդ հունվարը,

311
00:12:59,000 --> 00:13:01,000
և մարդկանց կարող է թվա, որ եթե խնայեն ավելին,

312
00:13:01,000 --> 00:13:04,000
ապա ավելի քիչ են ծախսելու, և դա ցավալի է:

313
00:13:05,000 --> 00:13:07,000
Դե, միգուցե դա չպետք է միայն հունվարը լինի:

314
00:13:07,000 --> 00:13:10,000
Միգուցե պետք է մարդկանց դրդենք խնայել ավելին,

315
00:13:10,000 --> 00:13:13,000
երբ նրանք ավելի շատ գումար են վաստակում:

316
00:13:13,000 --> 00:13:16,000
Այդ դեպքում, երբ նրանք ավելի շատ գումար են վաստակում, երբ աշխատավարձի բարձրացում են ստանում,

317
00:13:16,000 --> 00:13:20,000
նրանք իրենց ծախսերը չեն կրճատի:

318
00:13:20,000 --> 00:13:22,000
Նրանք մի փոքր մասը

319
00:13:22,000 --> 00:13:24,000
աշխատավարձի հավելման կտանեն տուն

320
00:13:24,000 --> 00:13:26,000
և կծախսեն ավելի շատ,

321
00:13:26,000 --> 00:13:28,000
իսկ հավելման մյուս մասը

322
00:13:28,000 --> 00:13:30,000
կդնեն 401(k) պլանի մեջ:

323
00:13:30,000 --> 00:13:32,000
Ահա սա է այդ ծրագիրը,

324
00:13:32,000 --> 00:13:34,000
անհավանական պարզ,

325
00:13:34,000 --> 00:13:36,000
բայց ինչպես մենք կտեսնենք,

326
00:13:36,000 --> 00:13:38,000
չափազանց ազդեցիկ:

327
00:13:38,000 --> 00:13:40,000
Առաջին անգամ մենք այն իրականացրեցինք՝

328
00:13:40,000 --> 00:13:42,000
Ռիչարդ Թալերը և ես,

329
00:13:42,000 --> 00:13:45,000
դեռևս 1998-ին:

330
00:13:45,000 --> 00:13:48,000
Ամերիկյան մի միջին ձեռնարկությունում

331
00:13:48,000 --> 00:13:50,000
աշխատավորների դասի ներկայացուցիչներ՝

332
00:13:50,000 --> 00:13:52,000
պայքարող իրենց վճարումները կատարելու համար,

333
00:13:52,000 --> 00:13:54,000
բազմիցս ասում էին մեզ,

334
00:13:54,000 --> 00:13:57,000
որ չեն կարող անմիջապես ավել գումար խնայել:

335
00:13:57,000 --> 00:14:00,000
Այսօր ավել գումար խնայելը տարբերակ չէ:

336
00:14:00,000 --> 00:14:02,000
Մենք առաջարկեցինք նրանց խնայել

337
00:14:02,000 --> 00:14:05,000
երեք տոկոսով ավել

338
00:14:05,000 --> 00:14:08,000
ամեն անգամ, երբ նրանք աշխատավարձի բարձրացում են ստանում:

339
00:14:08,000 --> 00:14:11,000
Եվ ահա արդյունքները:

340
00:14:11,000 --> 00:14:13,000
Մենք տեսնում ենք երեք ու կես տարվա ժամանակահատվածում,

341
00:14:13,000 --> 00:14:15,000
աշխատավարձի չորս բարձրացում,

342
00:14:15,000 --> 00:14:17,000
մարդիկ, ովքեր պայքարում էին խնայողությունների համար

343
00:14:17,000 --> 00:14:19,000
խնայում էին իրենց աշխատավարձի երեք տոկոսը,

344
00:14:19,000 --> 00:14:21,000
երեք ու կես տարի հետո

345
00:14:21,000 --> 00:14:24,000
խնայում են գրեթե չորս անգամ ավելին,

346
00:14:24,000 --> 00:14:27,000
գրեթե 14 տոկոս:

347
00:14:27,000 --> 00:14:29,000
Եվ ահա այն կոշիկներն ու հեծանիվները

348
00:14:29,000 --> 00:14:31,000
և աղյուսակի վրայի այլ բաները,

349
00:14:31,000 --> 00:14:33,000
որովհետև ես չեմ ուզում պարզապես թվեր ասել

350
00:14:33,000 --> 00:14:35,000
օդի մեջ:

351
00:14:35,000 --> 00:14:38,000
Ես իրոք ուզում եմ մտածեմ այն փաստի մասին,

352
00:14:38,000 --> 00:14:40,000
որ չորս անգամ ավել խնայելը

353
00:14:40,000 --> 00:14:42,000
ահռելի տարբերություն է

354
00:14:42,000 --> 00:14:44,000
այն ապրելակերպի առումով,

355
00:14:44,000 --> 00:14:46,000
որը մարդիկ կարողանալու են իրենց թույլ տալ:

356
00:14:46,000 --> 00:14:48,000
Սա իրականություն է:

357
00:14:48,000 --> 00:14:51,000
Սա պարզապես թվեր չեն թղթի վրա:

358
00:14:51,000 --> 00:14:53,000
Մինչդեռ, երեք տոկոս խնայելով,

359
00:14:53,000 --> 00:14:55,000
մարդիկ կարող են մեկ զույգ սպորտային կոշիկ ավելացնել,

360
00:14:55,000 --> 00:14:57,000
որ քայլել կարողանան,

361
00:14:57,000 --> 00:15:01,000
որովհետև նրանք ուրիշ ոչինչ իրենց թույլ տալ չեն կարողանա, մինչդեռ

362
00:15:01,000 --> 00:15:03,000
երբ 14 տոկոս են խնայում,

363
00:15:03,000 --> 00:15:06,000
նրանք կարող են իրենց թույլ տալ հոյակապ կոշիկներ,

364
00:15:06,000 --> 00:15:09,000
որպեսզի քայլեն դեպի մեքենան, որը նրանք կվարեն:

365
00:15:09,000 --> 00:15:11,000
Սա իրական տարբերություն է:

366
00:15:11,000 --> 00:15:16,000
Այսօր, խոշոր ընկերությունների մոտ 60 տոկոսը

367
00:15:16,000 --> 00:15:19,000
ունեն նմանատիպ ծրագրեր:

368
00:15:19,000 --> 00:15:22,000
Դա Կենսաթոշակային պաշտպանության մասին օրենքի մաս է կազմում:

369
00:15:22,000 --> 00:15:24,000
Եվ ավելորդ կլինի ասել, որ Թալերին և ինձ

370
00:15:24,000 --> 00:15:27,000
բախտ է վիճակվել այդ ծրագրի մաս լինել

371
00:15:27,000 --> 00:15:29,000
և փոփոխություններ բերել:

372
00:15:29,000 --> 00:15:31,000
Թույլ տվեք ինձ ամփոփել

373
00:15:31,000 --> 00:15:34,000
երկու կարևոր ուղերձով:

374
00:15:34,000 --> 00:15:37,000
Մեկն այն է, որ ֆինանսական վարքագիծը

375
00:15:37,000 --> 00:15:40,000
շատ հզոր է:

376
00:15:40,000 --> 00:15:43,000
Սա միայն մեկ օրինակ է:

377
00:15:43,000 --> 00:15:45,000
Երկրորդ ուղերձն

378
00:15:45,000 --> 00:15:47,000
այն է, որ անելու շատ բան կա:

379
00:15:47,000 --> 00:15:50,000
Սա այսբերգի գագաթն է միայն:

380
00:15:50,000 --> 00:15:53,000
Եթե մտածում եք մարդկանց ու վարկերի մասին,

381
00:15:53,000 --> 00:15:56,000
և տներ առնելու ու դրանց համար վճարել չկարողանալու,

382
00:15:56,000 --> 00:15:58,000
ապա պետք է մտածենք դրա մասին:

383
00:15:58,000 --> 00:16:01,000
Եթե մտածում եք մարդկանց չափից ավելի ռիսկեր իրենց վրա վերցնելու մասին

384
00:16:01,000 --> 00:16:04,000
և իրենց վրա վերցրած ռիսկերի իրական չափերը չպատկերացնելու,

385
00:16:04,000 --> 00:16:06,000
կամ չափից ավելի փոքր ռիսկ կրելու,

386
00:16:06,000 --> 00:16:08,000
ապա պետք է մտածենք դրա մասին:

387
00:16:08,000 --> 00:16:11,000
Եթե մտածում եք մարդկանց մասին, ով տարեկան հազարավոր դոլար է ծախսում

388
00:16:11,000 --> 00:16:13,000
վիճակախաղերի վրա,

389
00:16:13,000 --> 00:16:15,000
ապա պետք է մտածենք դրա մասին:

390
00:16:15,000 --> 00:16:17,000
Իրականում դա միջինն է,

391
00:16:17,000 --> 00:16:19,000
ռեկորդը պատկանում է Սինգապուրին:

392
00:16:19,000 --> 00:16:21,000
Միջին ընտանիքը

393
00:16:21,000 --> 00:16:24,000
տարեկան ծախսում է 4,000 դոլար վիճակախաղերի վրա:

394
00:16:24,000 --> 00:16:26,000
Մենք դեռ անելու շատ բան ունենք,

395
00:16:26,000 --> 00:16:28,000
լուծելու շատ խնդիրներ

396
00:16:28,000 --> 00:16:31,000
կենսաթոշակային ոլորտում նույնպես,

397
00:16:31,000 --> 00:16:33,000
երբ գործը հասնում է նրան, թե ինչ են անում մարդիկ իրենց գումարների հետ

398
00:16:33,000 --> 00:16:35,000
թոշակի անցնելուց հետո:

399
00:16:35,000 --> 00:16:37,000
Վերջին հարցը.

400
00:16:37,000 --> 00:16:40,000
ձեզանից քանիսն են իրենց լավ պատկերացնում,

401
00:16:40,000 --> 00:16:42,000
որ թոշակի անցնելու մասին պլանավորելիս,

402
00:16:42,000 --> 00:16:45,000
ունեն կշռադատված ծրագիր

403
00:16:45,000 --> 00:16:47,000
թե ե՞րբ եք դուք անցնելու թոշակի,

404
00:16:47,000 --> 00:16:50,000
ե՞րբ եք հայցելու սոցիալական ապահովության նպաստները,

405
00:16:50,000 --> 00:16:52,000
ինչպիսի՞ ապրելակերպ եք ակնկալելու,

406
00:16:52,000 --> 00:16:54,000
ինչքա՞ն եք ծախսելու ամեն ամիս,

407
00:16:54,000 --> 00:16:56,000
որ ձեր փողերը չսպառվեն:

408
00:16:56,000 --> 00:16:59,000
Ձեզանից քանի՞սն են պատկերացնում, որ ունեն ապագայի կշռադատված պլան,

409
00:16:59,000 --> 00:17:03,000
երբ գործը վերաբերվում է թոշակի անցնելուց հետո ընդունվող որոշումներին:

410
00:17:04,000 --> 00:17:07,000
Մեկ, երկու, երեք, չորս:

411
00:17:07,000 --> 00:17:09,000
Երեք տոկոսից քիչ՝

412
00:17:09,000 --> 00:17:11,000
այս ավելի քան իմաստառու ունկնդիրների:

413
00:17:11,000 --> 00:17:14,000
Ֆինանսական վարքագիծը դեռ երկար ճանապարհ ունի անցնելու:

414
00:17:14,000 --> 00:17:16,000
Հնարավորությունները բազմազան են

415
00:17:16,000 --> 00:17:20,000
այն ավելի ու ավելի ազդեցիկ դարձնելու համար:

416
00:17:20,000 --> 00:17:22,000
Շնորհակալություն:

417
00:17:22,000 --> 00:17:24,000
(Ծափահարություններ)