WEBVTT

00:00:00.000 --> 00:00:03.000
આજે હું વધારે બચત કરવા વિષે વાત કરીશ,

00:00:03.000 --> 00:00:06.000
પણ આજે નહીં, આવતીકાલે.

00:00:06.000 --> 00:00:08.000
હું વાત કરીશ 'આવતી કાલે વધારે બચત કરો' વિષે.

00:00:08.000 --> 00:00:10.000
આ, મેં અને શીકાગો યુનિવર્સીટીના રીચર્ડ થૅલરે,

00:00:10.000 --> 00:00:12.000
આજ થી લગભગ ૧૫ વર્ષ પહેલાં

00:00:12.000 --> 00:00:15.000
બનાવેલ પ્રોગ્રામ છે.

00:00:15.000 --> 00:00:17.000
પ્રોગ્રામ, એક અર્થમાં,

00:00:17.000 --> 00:00:19.000
સ્ટીરૉઇડ પર મુકાયેલ નાણાકીય વર્તણૂંકનું

00:00:19.000 --> 00:00:21.000
ઉદાહરણ છે --

00:00:21.000 --> 00:00:24.000
આપણે નાણાકીય વર્તણૂંકનો કઇ રીતે ઉપયોગ કરી શકીએ.

00:00:24.000 --> 00:00:27.000
હવે તમે પૂછ્શો કે આ નાણાકીય વર્તણૂક વળી શું છે?

00:00:27.000 --> 00:00:30.000
ચાલો આપણે આપણા પૈસાની વ્યવસ્થા કઇ રીતે કરીએ છીએ તે વિચારીએ.

00:00:30.000 --> 00:00:33.000
શરૂઆત કરીએ લૉનથી.

00:00:33.000 --> 00:00:35.000
એ પ્રમાણમાં નવો વિષય છે,

00:00:35.000 --> 00:00:37.000
યુ. એસ.માં તો ખાસ.

00:00:37.000 --> 00:00:39.000
મોટા ભાગના લોકો

00:00:39.000 --> 00:00:42.000
પોતાને જેટલું પરવડે તે પૈકી સહુથી મોટાં ઘરથી

00:00:42.000 --> 00:00:45.000
પણ થોડું મોટું જ ઘર ખરીદતાં હોય છે,

00:00:45.000 --> 00:00:48.000
અને તેને માટેની લૉન લઇ પાડતા હોય છે.

00:00:48.000 --> 00:00:50.000
અને પછી તેઓ બૅન્કોને ભાંડે છે

00:00:50.000 --> 00:00:53.000
કે ક્યા વેરીઓએ તેમની આ લૉન મંજૂર કરી આપી.

NOTE Paragraph

00:00:53.000 --> 00:00:55.000
આપણે આપણાં જોખમોને પણ

00:00:55.000 --> 00:00:57.000
કઇ રીતે મૅનૅજ કરીએ છીએ તે પણ જોઇએ --

00:00:57.000 --> 00:00:59.000
દા.ત. શેર માર્કેટમાં રોકાણો

00:00:59.000 --> 00:01:02.000
બે વર્ષ, ત્રણ વર્ષ કે ચાર વર્ષ પહેલાં

00:01:02.000 --> 00:01:04.000
બજાર સારાં હતાં.

00:01:04.000 --> 00:01:07.000
અને આપણે પણ જોખમ ખેડનાર તો હતા જ.

00:01:07.000 --> 00:01:09.000
અને પછી શૅર બજાર બેસી જાય

00:01:09.000 --> 00:01:11.000
અને આપણે બોલી ઉઠીએ ,"અરે.

00:01:11.000 --> 00:01:14.000
તેઓ આ નુકસાનને લાગણીથી જૂએ

00:01:14.000 --> 00:01:17.000
અને માને કે આ તો આપણે ખરેખર

00:01:17.000 --> 00:01:20.000
બજાર જ્યારે ઉપર જતાં હતાં અને

00:01:20.000 --> 00:01:22.000
જે માનતા હતા તેનાથી જૂદું જ છે."

00:01:22.000 --> 00:01:25.000
એટલે આપણે જોખમ લેવાની વાત આવે ત્યારે

00:01:25.000 --> 00:01:27.000
કદાચ બહુ સારૂં નથી કરી રહ્યા.

NOTE Paragraph

00:01:27.000 --> 00:01:30.000
તમારામાંથી કેટલા પાસે આઇફોન છે?

00:01:30.000 --> 00:01:33.000
છે કોઇ? બહુ સરસ.

00:01:33.000 --> 00:01:36.000
હું શરત લગાવવા તૈયાર છું કે તમારામાંથી

00:01:36.000 --> 00:01:39.000
મોટા ભાગના આઇફિનનો વિમો લેતા હશે--

00:01:39.000 --> 00:01:42.000
લંબાવેલ વૉરન્ટી લઇને આડકતરી રીતે તમે તેનો વિમો જ લો છો ને.

00:01:42.000 --> 00:01:44.000
ધારો કે તમારો આઇફૉન ખોવાઇ જાય તો?

00:01:44.000 --> 00:01:46.000
આ પમાણે તમે કરશો?

00:01:46.000 --> 00:01:48.000
તમારાંમાંથી કેટલાંને બાળકો છે?

00:01:48.000 --> 00:01:50.000
છે કોઇ અહીં એવું?

00:01:50.000 --> 00:01:52.000
તમારા હાથ ઉંચા રાખજો

00:01:52.000 --> 00:01:55.000
જો તમારી પાસે પૂરતો જીવન વિમો હોય તો.

00:01:55.000 --> 00:01:57.000
હવે હું ઘણા હાથ નીચે થતા જોઇ રહ્યો છું

00:01:57.000 --> 00:01:59.000
હું એવી ગણત્રી કરૂં કે

00:01:59.000 --> 00:02:01.000
જો તમે રજૂઆતપ્રદ નમુનો હો,

00:02:01.000 --> 00:02:03.000
તો તમારામાંથી ઘણા

00:02:03.000 --> 00:02:06.000
તમને બાળકો હશે તો પણ પોતાનાં જીવનને બદલે,

00:02:06.000 --> 00:02:08.000
આઇફૉનનો વિમો કરાવતા હશે.

00:02:08.000 --> 00:02:11.000
વિમાની વાત આવે ત્યારે આપણે ઢીલા પડતા જ્ણાઇએ છીએ.

NOTE Paragraph

00:02:11.000 --> 00:02:15.000
એક સરેરાશ અમૅરીકન કુટુંબ

00:02:15.000 --> 00:02:18.000
વર્ષે ૧૦૦૦ $

00:02:18.000 --> 00:02:20.000
લૉટરી પાછળ ખર્ચે છે.

00:02:20.000 --> 00:02:23.000
હું જાણું છું કે આ વાત હાસ્યાપદ લાગે છે.

00:02:23.000 --> 00:02:26.000
તમારામાંના કેટલા વર્ષે ૧૦૦૦ ડૉલર લૉટરી પાછળ ખર્ચે છે?

00:02:26.000 --> 00:02:28.000
કોઇ નહીં.

00:02:28.000 --> 00:02:31.000
એટલે કે આ રૂમમાં હાજર નથી તેવા લોકો

00:02:31.000 --> 00:02:33.000
૧૦૦૦ કરતાં વધારે ખર્ચે છે

00:02:33.000 --> 00:02:36.000
જેથી સરેરાશ ૧૦૦૦ની આવી રહે.

00:02:36.000 --> 00:02:38.000
ઓછી આવકવાળા લોકો

00:02:38.000 --> 00:02:42.000
લૉટરી પાછળ ૧૦૦૦ ડૉલરથી ઘણા વધારે ખર્ચે છે.

00:02:42.000 --> 00:02:44.000
તો આ બધાંનો શું અર્થ કાઢીશું?

00:02:44.000 --> 00:02:47.000
આપણે નાણાંની વ્યવસ્થા કરવામાં ઉણા ઉતરીએ છીએ.

NOTE Paragraph

00:02:47.000 --> 00:02:50.000
નાણાકીય વર્તણૂક એ એક રીતે મનોવિજ્ઞાન અને

00:02:50.000 --> 00:02:52.000
અર્થશાસ્ત્રનું મિશ્રણ છે,

00:02:52.000 --> 00:02:54.000
જેના વડે આપણે નાણાની બાબતોમાં

00:02:54.000 --> 00:02:56.000
જે ભૂલો કરીએ છીએ તે સમજવાનો પ્રયત્ન કરીએ છીએ.

00:02:56.000 --> 00:02:58.000
હું બાકીની ૧૨ મિનિટ અને ૫૩ સેકંડ સુધી

00:02:58.000 --> 00:03:02.000
સતત અહીં ઉભીને આપણે જે રીતે નાણાંની વ્યવસ્થા કરીએ છીએ તેના પર

00:03:02.000 --> 00:03:04.000
અનેક પ્રકારની મજાક

00:03:04.000 --> 00:03:06.000
કરતો રહી શકું છું

00:03:06.000 --> 00:03:09.000
અને અંતે તમે પૂછશો," આપણે લોકોની શું મદદ કરી શકીએ?"

00:03:09.000 --> 00:03:12.000
બસ, મારી આજની વાતનો ઉદ્દેશ્ય આ જ છે.

00:03:12.000 --> 00:03:14.000
લોકો નાણાં અંગે જે ભૂલો કરે છે

00:03:14.000 --> 00:03:17.000
તેને સમજી અને પછીથી

00:03:17.000 --> 00:03:20.000
વર્તણુકના પડકારોને વર્તણૂકનાં નિરાકરણોમાં

00:03:20.000 --> 00:03:22.000
શી રીતે ફેરવી શકીએ?

00:03:22.000 --> 00:03:24.000
આજે હું "આવતીકાલથી વધારે બચત કરો" વિષે

00:03:24.000 --> 00:03:26.000
વાત કરીશ.

NOTE Paragraph

00:03:26.000 --> 00:03:28.000
હું બચત બાબતે

00:03:28.000 --> 00:03:30.000
ચર્ચા કરવા માંગું છું.

00:03:30.000 --> 00:03:32.000
આપણે સ્ક્રીનપર

00:03:32.000 --> 00:03:34.000
દ્રષ્ટાંતરૂપ ઉદાહરણીય ૧૦૦ અમૅરીકન

00:03:34.000 --> 00:03:36.000
જોઇ રહ્યા છીએ.

00:03:36.000 --> 00:03:39.000
આપણે ખાસ તો તેમની બચત અંગેની વર્તણૂક જોઇશું.

00:03:39.000 --> 00:03:41.000
સહુથી પહેલાં તો ધ્યાન પર લાવવા જેવું

00:03:41.000 --> 00:03:43.000
એ છે કે,તેમાંના અડધા

00:03:43.000 --> 00:03:45.000
૪૦૧(ક) પ્લાનમાં

00:03:45.000 --> 00:03:47.000
આવરી નથી લેવાયા.

00:03:47.000 --> 00:03:50.000
તેઓ સહેલાઇથી બચત કરી શકે તેમ નથી.

00:03:50.000 --> 00:03:53.000
તેમના પગારમાંથી સીધા જ ૪૦૧(ક) પ્લાનમાં

00:03:53.000 --> 00:03:55.000
તેઓ જૂએ તે પહેલાં જ કે

00:03:55.000 --> 00:03:57.000
અડકી શકે તે પહેલાં જ

00:03:57.000 --> 00:03:59.000
બચત જમા નથી થઇ શકતી.

00:03:59.000 --> 00:04:02.000
અને બાકીના અડધાની શું પરિસ્થિતિ છે?

00:04:02.000 --> 00:04:05.000
તેમાંના કેટલાક તો બચત ન કરવાનું પસંદ કરે છે.

00:04:05.000 --> 00:04:07.000
તેઓ થોડા આળસુ છે.

00:04:07.000 --> 00:04:10.000
તેઓ જટીલ વૅબસાઇટપર જઇને ૪૦૧(ક) પ્લાનમાં જોડાવા માટે

00:04:10.000 --> 00:04:13.000
૧૭ વખત ક્લિક કરવાની મહેનત કરવામાં માનતા નથી.

00:04:13.000 --> 00:04:15.000
તેમણે તો એ પણ નક્કી કરવાનું રહે છે કે ૫૨ વિક્લ્પોમાંથી

00:04:15.000 --> 00:04:17.000
તેમણે ક્યાં રોકાણ કરવું,

00:04:17.000 --> 00:04:21.000
જ્યારે કે તેમણે નાણા બજાર ફંડ વિષે કશું સાંભળ્યું પણ નથી.

00:04:21.000 --> 00:04:23.000
એટલે તેઓ એટલા મુંઝાઇ જાય છે કે તેઓ જોડાવાનું જ માંડી વાળે છે.

00:04:23.000 --> 00:04:28.000
આમ, કેટલા લોકો ૪૦૧(ક)ના પ્લાનમાં રોકાણ કરી શકે છે?

00:04:28.000 --> 00:04:31.000
ત્રીજા ભાગના અમેરીકન.

00:04:31.000 --> 00:04:33.000
બાકીના બે તૃતીયાંશ હજૂ સુધી રોકાણ કરતા નથી.

NOTE Paragraph

00:04:33.000 --> 00:04:35.000
શું તેઓ પૂરતું રોકાણ કરે છે ખરાં?

00:04:35.000 --> 00:04:37.000
જે લોકો બહુ ઓછું બચાવી શકતા હોય

00:04:37.000 --> 00:04:39.000
તેમને જૂદા તારવીએ.

00:04:39.000 --> 00:04:41.000
દસમાંથી એક

00:04:41.000 --> 00:04:44.000
પૂરતી બચત કરે છે.

00:04:44.000 --> 00:04:46.000
દસમાંથી નવ તો

00:04:46.000 --> 00:04:49.000
ક્યાં તો તેમના ૪૦૧(ક) પ્લાન દ્વારા બચત કરી નથી શકતા,

00:04:49.000 --> 00:04:52.000
કે બચત કરવી કે ન કરવી તે નક્કી નથી કરી શકતા

00:04:52.000 --> 00:04:55.000
કે પછી પૂરતી બચત કરી નથી શકતા.

00:04:55.000 --> 00:04:57.000
આપણે એમ પણ માનીએ છીએ કે

00:04:57.000 --> 00:04:59.000
લોકો વધારે પડતી બચત કરે છે.

00:04:59.000 --> 00:05:01.000
ચાલો, તે અંગે પણ વિચારીએ.

00:05:01.000 --> 00:05:03.000
આપણે એક વ્યક્તિ -

00:05:03.000 --> 00:05:06.000
આમ તો, આપણે તેને અડધામાં વેતરી નાખીશું

00:05:06.000 --> 00:05:09.000
કારણ કે તે તો ૧% પણ નથી થતું.

00:05:09.000 --> 00:05:12.000
લગભગ અડધો ટકો અમેરીકન જ

00:05:12.000 --> 00:05:17.000
એવું માને છે કે તેઓ વધારે પડતી બચત કરે છે.

NOTE Paragraph

00:05:17.000 --> 00:05:19.000
આપણે તેનું શું કરીશું?

00:05:19.000 --> 00:05:21.000
હું તેના પર જ ધ્યાન કેન્દ્રીત કરવા માગું છું.

00:05:21.000 --> 00:05:23.000
આપણે એ સમજવાનું છે કે

00:05:23.000 --> 00:05:25.000
લોકો શા માટે બચત નથી કરતાં,

00:05:25.000 --> 00:05:27.000
અને પછી શક્ય છે કે આપણે તે

00:05:27.000 --> 00:05:29.000
વર્તણૂકના પડકારને

00:05:29.000 --> 00:05:31.000
વર્તણૂકના ઉપાયોમાં ફેરવી નાખી શકીએ,

00:05:31.000 --> 00:05:34.000
અને પછી તેની તાકતનો પરચો કરીએ.

00:05:34.000 --> 00:05:36.000
આપણે થોડીવાર માટે એક આડ વાત કરીએ

00:05:36.000 --> 00:05:38.000
જેનાવડે આપણે એવા પડકારો -વર્તણૂકના પડકારો-ની

00:05:38.000 --> 00:05:41.000
સમસ્યાને ખોળી કાઢવાની છે,

00:05:41.000 --> 00:05:43.000
જે લોકોને બચત કરતાં રોકે છે.

00:05:43.000 --> 00:05:47.000
હું કેળાં અને ચૉકલૅટની આડ વાત કરવા માગું છું.

NOTE Paragraph

00:05:47.000 --> 00:05:50.000
ધારો કે આવતે અઠવાડીયે એક વધુ રસપ્રદ ટીઇડી કાર્યક્રમ હોય.

00:05:50.000 --> 00:05:52.000
અને તેના વિરામ દરમ્યાન

00:05:52.000 --> 00:05:54.000
નાસ્તો રાખવામાં આવ્યો હોય

00:05:54.000 --> 00:05:56.000
જેમાં તમારે કેળાં અથવા તો ચૉકલૅટની પસંદગી કરવાની હોય.

00:05:56.000 --> 00:05:59.000
તમને શું લાગે છે કે ટીઈડીના તે કાલ્પનીક કાર્યક્રમમાં

00:05:59.000 --> 00:06:01.000
તમારામાંનાં કેટલાં કેળાં પસંદ કરશે?

00:06:01.000 --> 00:06:03.000
કેળાં કોણ પસંદ કરશે?

00:06:03.000 --> 00:06:05.000
સરસ.

00:06:05.000 --> 00:06:07.000
હું વૈજ્ઞાનિકરીતે આગાહી કરીશ કે

00:06:07.000 --> 00:06:10.000
તમારાંમાંનાં ૭૪ % કેળાં પસંદ કરશે.

00:06:10.000 --> 00:06:14.000
એટલે કે એક બહુ જ રસપ્રદ અભ્યાસ મુજબ તે આગાહી કરી શકાય.

00:06:15.000 --> 00:06:18.000
અને પછીથી દિવસો ગણતા જાઓ

00:06:18.000 --> 00:06:22.000
અને જૂઓ કે લોકો શું ખાવાનું પસંદ કરે છે.

00:06:23.000 --> 00:06:26.000
જે લોકો પોતાને કેળાં ખાતાં કલ્પતાં હતાં

00:06:26.000 --> 00:06:28.000
તેઓ અઠવાડીયાં પછી

00:06:28.000 --> 00:06:30.000
ચૉકલૅટ

00:06:30.000 --> 00:06:32.000
ખાતાં જોવાં મળશે.

NOTE Paragraph

00:06:32.000 --> 00:06:34.000
ભવિષ્ય માટે

00:06:34.000 --> 00:06:37.000
સ્વ-નિયંત્રણ એ કંઇ મુશ્કેલ નથી.

00:06:37.000 --> 00:06:39.000
આ અત્યારે પ્રશ્ન એટલે લાગે છે કે

00:06:39.000 --> 00:06:43.000
જ્યારે ચૉકલૅટ આપણી બાજૂમાં હોય.

00:06:43.000 --> 00:06:46.000
પણ, આ રાજીપાસાથે સમય અને બચતને

00:06:46.000 --> 00:06:49.000
શું લેવાદેવા?

00:06:49.000 --> 00:06:53.000
અથવા, અર્થશાસ્ત્રીઓ જેને વર્તમાન પક્ષપાત કહે છે.

00:06:53.000 --> 00:06:55.000
આપણે બચતનો વિચાર કરીએ. આપણે જાણીએ છીએ કે બચત કરવી જોઇએ.

00:06:55.000 --> 00:06:58.000
આપણે તો તે આવતે વર્ષે કરીશું, અત્યારે ચાલો વાપરી નાખીએ.

00:06:58.000 --> 00:07:00.000
નાતાલ નજદીક જ છે,

00:07:00.000 --> 00:07:03.000
આપણે જેમને ઓળખીએ છે તેઓેમાટે બહુ બધી ભેટ ખરીદવાનું વિચારતાં હોઇએ છીએ

00:07:03.000 --> 00:07:07.000
આપણી હાલની માન્યતા

00:07:07.000 --> 00:07:09.000
આપણને બચત કરવા પ્રેરે છે,

00:07:09.000 --> 00:07:11.000
પરંતુ, અંતે તો આપણે ખર્ચીને જ રહીએ છીએ.

NOTE Paragraph

00:07:11.000 --> 00:07:13.000
હવે આપણે

00:07:13.000 --> 00:07:15.000
બચતને અવરોધતાં બીજાં એક વર્તણુકનાં પરીબળ,

00:07:15.000 --> 00:07:17.000
નિષ્ક્રીયતા,વિષે વાત કરીએ.

00:07:17.000 --> 00:07:19.000
પરંતુ ફરી એક વાર,

00:07:19.000 --> 00:07:22.000
અંગનાં દાનની, આડ વાત કરીશું.

00:07:22.000 --> 00:07:25.000
જુદા જુદા દેશોની તુલનાનો એક રસપ્રદ અભ્યાસ

00:07:25.000 --> 00:07:28.000
આપણે બે એક સરખા દેશો - જર્મની અને ઑસ્ટ્રીયા -ની

00:07:28.000 --> 00:07:31.000
સરખામણી કરીશું.

00:07:31.000 --> 00:07:33.000
હવે ધારો કે તમે

00:07:33.000 --> 00:07:35.000
જર્મનીમાં અંગનું દાન કરવા માગો છો --

00:07:35.000 --> 00:07:37.000
ભગવાન ન કરે કે તમારીસાથે

00:07:37.000 --> 00:07:39.000
કંઇ અઘટીત બને --

00:07:39.000 --> 00:07:42.000
જ્યારે તમે તમારૂં ડ્રાઇવીંગ લાયસન્સ કે ઓળખપત્રની અરજી કરતા હો,

00:07:42.000 --> 00:07:44.000
ત્યારે આ ચોકઠાં પર નિશાન કરવાનું રહે છે,

00:07:44.000 --> 00:07:46.000
"હું મારાં અંગનું દાન કરવા માગું છું."

00:07:46.000 --> 00:07:48.000
ઘણા લોકોને આ રીતે ચોકઠાં પર નિશાન કરવાનું ગમતું નથી.

00:07:48.000 --> 00:07:50.000
તે માટે પ્રયત્ન કરવો પડે છે. વિચારવું પડે છે.

00:07:50.000 --> 00:07:53.000
૧૨ % જ આમ કરે છે.

00:07:53.000 --> 00:07:56.000
ઑસ્ટ્રીયા, તેનો પડોશી દેશ,

00:07:56.000 --> 00:07:58.000
થોડો થોડો સરખો, થોડો થોડો અલગ.

00:07:58.000 --> 00:08:00.000
અને તફાવત પણ કેવો?

00:08:00.000 --> 00:08:02.000
એટલે કે, તમારી પાસે હજૂ પણ પસંદગીનો અવકાશ છે.

00:08:02.000 --> 00:08:04.000
તમારે નક્કી કરવાનું છે કે

00:08:04.000 --> 00:08:07.000
તમારે અંગ દાન કરવું છે કે નહીં.

00:08:07.000 --> 00:08:09.000
પરંતુ, જ્યારે તમને ડ્રાઇવીંગ લાયસન્સ મળે ત્યારે,

00:08:09.000 --> 00:08:11.000
ચોકઠાંમાં નિશાન કરવાનું રહે છે

00:08:11.000 --> 00:08:15.000
જો તમે અંગદાન ન કરવા માગતાં હો તો.

00:08:15.000 --> 00:08:17.000
જો કે, કોઇપણ ચોકઠામાં નિશાન કરતું નથી.

00:08:17.000 --> 00:08:19.000
જાણે તેમાં બહુ મહેનત પડતી હોય.

00:08:19.000 --> 00:08:22.000
એક % લોકો જ ચોકઠાંમાં નિશાન કરે છે.બાકીના કંઇ જ કરતા નથી.

00:08:22.000 --> 00:08:24.000
કંઇ પણ ન કરવું તે સામાન્ય વાત છે.

00:08:24.000 --> 00:08:27.000
મોટા ભાગના લોકો ચોકઠાંમાં નિશાની કરતાં નથી.

NOTE Paragraph

00:08:27.000 --> 00:08:29.000
આની દાન માટે ઉપલબ્ધ અંગ

00:08:29.000 --> 00:08:31.000
અને જીંદગી બચાવવાપર

00:08:31.000 --> 00:08:34.000
શું અસર થતી હશે?

00:08:34.000 --> 00:08:36.000
જર્મનીમાં ૧૨% લોકો ચોકઠાંમાં નિશાની કરે છે.

00:08:36.000 --> 00:08:39.000
એટલે કે ૧૨% લોકો અંગ દાન કરે છે.

00:08:39.000 --> 00:08:41.000
એનો અર્થ એ કે ન કરે નારાયણ અને, ક્યાંક તમને જ

00:08:41.000 --> 00:08:43.000
જરૂર પડી તો,અંગની તિવ્ર અછત હશે.

00:08:43.000 --> 00:08:46.000
ઑસ્ટ્રીયામાં પણ કોઇ ચોકઠાંમાં નિશાની તો કરતું જ નથી.

00:08:46.000 --> 00:08:49.000
એટલે, ૯૯% લોકો

00:08:49.000 --> 00:08:51.000
અંગ દાન કરે છે.

00:08:51.000 --> 00:08:53.000
નિષ્ક્રીયતા, કામ કરવાનો અભાવ.

00:08:53.000 --> 00:08:55.000
જો કોઇ જ કશું જ ન કરે,

00:08:55.000 --> 00:08:57.000
આળસ જ કરતાં રહે, ચોકઠાંઓમાં નિશાની ન જ કરે,

00:08:57.000 --> 00:09:00.000
તેવા સંજોગોમાટે આપોઆપ કંઇ અમલ થાય તેવી કોઇ વ્યવસ્થા છે ખરી?

00:09:00.000 --> 00:09:02.000
હા, ખુબ જ શક્તિશાળી.

00:09:02.000 --> 00:09:04.000
આપણે વાત કરીશું

00:09:04.000 --> 00:09:08.000
એ પરિસ્થિતિની જ્યારે ૪૦૧(ક)ની પસંદગી સમયે લોકો દબાઇ જાય કે

00:09:08.000 --> 00:09:11.000
ગભરાઇ જતાં હશે.

00:09:11.000 --> 00:09:14.000
શું તેઓ આપોઆપ જ જોડાઇ જાય તેવી વ્યવસ્થા કરીશું

00:09:14.000 --> 00:09:16.000
કે પછી તેઓ બહાર જ રહી જવાનાં છે?

00:09:16.000 --> 00:09:19.000
મોટા ભાગના ૪૦૧(ક) પ્લાનમાં,

00:09:19.000 --> 00:09:21.000
જો લોકો કંઇ પણ ન કરે,

00:09:21.000 --> 00:09:24.000
અને કોઇ ચોકઠાંમાં નિશાની ન કરે તો એનો અર્થ એ કે,

00:09:24.000 --> 00:09:26.000
તેઓ રીટાયર્મેન્ટમાટે કંઇ જ બચાવતા નથી.

00:09:26.000 --> 00:09:29.000
અને ચોકઠાંમાં નિશાની કરવામાં તો મહેનત પડે ને.

NOTE Paragraph

00:09:29.000 --> 00:09:32.000
આમ આપણે બે એક વર્તણૂકના પડકારોની વાત તો કરી.

00:09:32.000 --> 00:09:35.000
હવે,પડકારોને ઉપાયોમાં ફેરવી નાખતાં પહેલાં વાંદરા અને સફરજનની,

00:09:35.000 --> 00:09:37.000
એક વધારે વાત કરી લઇએ.

00:09:37.000 --> 00:09:39.000
ના,ના,ના, આ તો સાવ સાચો જ અભ્યાસ છે

00:09:39.000 --> 00:09:43.000
અને તેને વર્તણૂકનાં અર્થશાસ્ત્ર સાથે બહુ લેવા દેવા પણ છે.

00:09:43.000 --> 00:09:46.000
વાંદરાઓનાં એક જૂથને એક સફરજન મળે, તો તેઓ બહુ ખુશ થાય.

00:09:46.000 --> 00:09:48.000
બીજાં એક જૂથને બે બે સફરજન મળે, પરંતુ એક પાછું લઇ લેવામાં આવે.

00:09:48.000 --> 00:09:50.000
આમ તેમની પાસે એક સફરજન તો બચે જ.

00:09:50.000 --> 00:09:53.000
પણ તો પણ તેઓ ગાંડા થઇ જાય.

00:09:53.000 --> 00:09:56.000
એમનું એક સફરજન પાછું કેમ લઇ લીધું?

00:09:56.000 --> 00:09:59.000
આ કાલ્પનીક ખોટ બાબતે અણગમો જ છે.

00:09:59.000 --> 00:10:01.000
આપણને કંઇ પણ ખોવું ગમતું નથી,

00:10:01.000 --> 00:10:04.000
પછી ભલે તેમાં કોઇ મોટું જોખમ ન પણ હોય.

00:10:04.000 --> 00:10:07.000
તમને એટીએમમાંથી ૧૦૦ ડૉલર લેવા જવાનું

00:10:07.000 --> 00:10:09.000
પસંદ ન હોય

00:10:09.000 --> 00:10:11.000
અને તેમાં તમારા ધ્યાન પર આવે કે $૨૦ની એક નૉટ ઓછી છે.

00:10:11.000 --> 00:10:13.000
તો કેટલું દુઃખ થાય,

00:10:13.000 --> 00:10:15.000
પછી ભલે તેનો કોઇ જ અર્થ ન હોય.

00:10:15.000 --> 00:10:19.000
એ ૨૦ ડોલર તો ચટણીને જેમ ખર્ચાઇ જવાના હતા.

00:10:19.000 --> 00:10:23.000
એટલે આ ખૉટ પ્રત્યેના અણગમાની માન્યતા

00:10:23.000 --> 00:10:26.000
આપણને બચત કરતી વખતે પણ નડે છે,

00:10:26.000 --> 00:10:28.000
કારણ કે લોકો, મનથી

00:10:28.000 --> 00:10:31.000
અને લાગણી તેમ જ તર્કથી

00:10:31.000 --> 00:10:33.000
બચતને ખોટ સાથે સરખાવી લે છે

00:10:33.000 --> 00:10:36.000
કારણ કે તેને કારણે મારા ખર્ચપર કાપ આવી ગયો ને.

NOTE Paragraph

00:10:36.000 --> 00:10:38.000
તો, આપણે બધાજ પ્રકારના

00:10:38.000 --> 00:10:40.000
આખરે બચત સાથે જ સંકળાયેલ

00:10:40.000 --> 00:10:44.000
વર્તણૂકના પડકારોની વાત કરી.

00:10:44.000 --> 00:10:47.000
તમે તાત્કાલિક ફાયદાનો

00:10:47.000 --> 00:10:50.000
અને ચૉકલૅટ વિરૂધ્ધ કેળાંનો વિચાર તો કરો,

00:10:50.000 --> 00:10:53.000
પણ અત્યારે બચત કરવી કષ્ટદાયક છે.

00:10:53.000 --> 00:10:55.000
ખરી મજા તો અત્યારે

00:10:55.000 --> 00:10:57.000
વાપરવામાં છે.

00:10:57.000 --> 00:11:00.000
આપણે નિષ્ક્રીયતા અને અંગ દાનની તેમ જ ચોકઠાંમાં

00:11:00.000 --> 00:11:02.000
નિશાની કરવાની વાત પણ કરી.

00:11:02.000 --> 00:11:04.000
જો લોકોએ ૪૦૧(ક) પ્લાનમાં જોડાવા માટે

00:11:04.000 --> 00:11:06.000
બહુ ચોકઠાંઓમાં નિશાનીઓ કરવી પડે,

00:11:06.000 --> 00:11:08.000
તો તેઓ તેમ કરવાનું ટાળતા જ રહે

00:11:08.000 --> 00:11:10.000
અને જોડાય નહીં.

00:11:10.000 --> 00:11:12.000
અને છેલ્લે, આપણે નુકસાનપ્રત્યેના અણગમાની

00:11:12.000 --> 00:11:14.000
અને વાંદરાઓ અને સફરજનની વાત પણ કરી.

00:11:14.000 --> 00:11:17.000
જો લોકો માનસિક રીતે

00:11:17.000 --> 00:11:20.000
રીટાયરમૅન્ટ્માટેની બચતને નુકસાન જ માની લે,

00:11:20.000 --> 00:11:23.000
તો તેઓ રીટાયરમૅન્ટ્માટે બચત કરશે જ નહીં

NOTE Paragraph

00:11:23.000 --> 00:11:25.000
આમ આપણી સામે આ પડકારો પણ છે,

00:11:25.000 --> 00:11:27.000
અને રીચર્ડ થૅલર અને હું

00:11:27.000 --> 00:11:29.000
જેનાથી હંમેશાં આકર્ષાયા છીએ --

00:11:29.000 --> 00:11:31.000
વર્તણુક નાણાંશાસ્ત્ર ક્હો,

00:11:31.000 --> 00:11:33.000
કે સ્ટીરૉઇડપર ટકેલું વર્તણુક નાણાંશાસ્ત્ર ક્હો,

00:11:33.000 --> 00:11:35.000
કે પછી વર્તણુક નાણાંશાસ્ત્ર ૨.૦ કહો

00:11:35.000 --> 00:11:37.000
કે કહો ક્રિયાન્વીત વર્તણુક નાણાંશાસ્ત્ર --

00:11:37.000 --> 00:11:41.000
તે પડકારોને ઉપાયોમાં ફેરવી નાખવું.

00:11:41.000 --> 00:11:44.000
અને અમને છોભીલા પાડી દે તેવો સરળ ઉપાય સુઝી આવ્યોઃ

00:11:44.000 --> 00:11:48.000
વધારે બચાવો, આજે નહીં, આવતી કાલે.

00:11:48.000 --> 00:11:50.000
તેનાથી આપણે વાત કરી તે પડકારોનો ઉપાય

00:11:50.000 --> 00:11:52.000
કઇ રીતે થશે?

00:11:52.000 --> 00:11:54.000
જો તમે કેળાં વિરૂધ્ધ ચૉકલેટવાળી સમસ્યાની

00:11:54.000 --> 00:11:56.000
દ્ર્ષ્ટિએ વિચારશો,

00:11:56.000 --> 00:11:59.000
તો એમ કહી શકાય કે આવતે અઠવાડીયે આપણે કેળાં ખાશું.

00:11:59.000 --> 00:12:02.000
આપણે એમ વિચારીશું કે આવતાં વર્ષથી વધારે બચત કરીશું.

00:12:02.000 --> 00:12:05.000
'આવતીકાલથી વધારે બચાવો'

00:12:05.000 --> 00:12:07.000
કર્મચારીઓને શક્ય હોય તો

00:12:07.000 --> 00:12:09.000
આવતાં વર્ષથી વધારે બચાવવા કહે છે --

00:12:09.000 --> 00:12:11.000
જાણે કે ભવિષ્યમાં ક્યારેક

00:12:11.000 --> 00:12:13.000
આપણે આપણને કેળાં ખાતાં

00:12:13.000 --> 00:12:15.000
કલ્પી રહ્યાં હોઇએ,

00:12:15.000 --> 00:12:17.000
આપણા સમાજમાં વધારે સેવાઓ આપતાં હોઇએ,,

00:12:17.000 --> 00:12:21.000
વધારે કસરતો કરતાં હોઇએ અને આ જગતમાંનું બધું જ કરવા યોગ્ય સારી રીતે કરતાં હોઇએ.

NOTE Paragraph

00:12:21.000 --> 00:12:24.000
આપણે ચોકઠાંમાં નિશાની કરવા અને તેમાં પડતી

00:12:24.000 --> 00:12:27.000
મુશ્કેલીની પણ વાત કરી હતી.

00:12:27.000 --> 00:12:29.000
'આવતીકાલથી વધારે બચાવો'

00:12:29.000 --> 00:12:31.000
તેને આસાન કરી નાખ્યું છે.

00:12:31.000 --> 00:12:33.000
તેને સ્વયંસંચાલિત કરી નાખ્યું છે.

00:12:33.000 --> 00:12:37.000
તમે જેવા એક વાર મને કહેશો કે તમે ભવિષ્યમાં બચ્ત કરવા માંગો છો,

00:12:37.000 --> 00:12:39.000
દા.ત. દર જાન્ત્યુઆરીમાં,

00:12:39.000 --> 00:12:42.000
તમારા પગારમાંથી કપાત થતી જશે

00:12:42.000 --> 00:12:45.000
તમે તેને જોઇ શકો કે અડી શકો તે પહેલાં કે કે તમને પ્રસન્નતાનો તાત્કાલિક

00:12:45.000 --> 00:12:47.000
ઑડ્કાર આવશે તે પહેલાં જ

00:12:47.000 --> 00:12:49.000
તમારા પગારમાંથી ૪૦૧(ક)પ્લાનમાં

00:12:49.000 --> 00:12:52.000
બચત આપોઆપ જ થયા કરશે.

00:12:52.000 --> 00:12:55.000
પરંતુ આપણે પેલા વાંદરાઓ , જેમને નુકસાનમાટે અણગમો છે

00:12:55.000 --> 00:12:57.000
તેમનું શું કરીશું?

00:12:57.000 --> 00:12:59.000
આવતા જાન્યુઆરીમાં

00:12:59.000 --> 00:13:01.000
જ્યારે લોકો વધારાની બચત કરશે ત્યારે તેમનાં ખર્ચ પર કાપ અનુભવશે,

00:13:01.000 --> 00:13:04.000
ત્યારે દુઃખ તો થશે.

00:13:05.000 --> 00:13:07.000
આમ તો આવું જાન્યુઆરીમાં જ થાય તે જરૂરી નથી.

00:13:07.000 --> 00:13:10.000
આપણે એવું પણ કરી શકીએ કે જ્યારે લોકો વધારે કમાય ત્યારે જ

00:13:10.000 --> 00:13:13.000
વધારે બચત કરે.

00:13:13.000 --> 00:13:16.000
એ રીતે,જ્યારે તેઓને વધારાની આવક થાય કે તેમનો પગાર વધે

00:13:16.000 --> 00:13:20.000
ત્યારે તેમના ખર્ચ પર કાપ ન આવે.

00:13:20.000 --> 00:13:22.000
તેઓ થોડો પગાર વધારો

00:13:22.000 --> 00:13:24.000
ઘરે પણ લઇ જઇ શકે

00:13:24.000 --> 00:13:26.000
અને ખર્ચી શકે --

00:13:26.000 --> 00:13:28.000
અને થોડો વધારો

00:13:28.000 --> 00:13:30.000
૪૦૧(ક) પ્લાનમાં રોકી પણ શકે.

NOTE Paragraph

00:13:30.000 --> 00:13:32.000
આમ, આ યોજના છે,

00:13:32.000 --> 00:13:34.000
દેખીતી રીતે સાવ સરળ,

00:13:34.000 --> 00:13:36.000
પરંતુ, આપણે આગળ જોશું તેમ,

00:13:36.000 --> 00:13:38.000
ખુબ જ અસરકારક.

00:13:38.000 --> 00:13:40.000
અમે, રીચર્ડ થૅલર અને મેં,

00:13:40.000 --> 00:13:42.000
તે સહુથી પહેલી વાર તે અમલ કરી હતી

00:13:42.000 --> 00:13:45.000
છેક ૧૯૯૮માં.

00:13:45.000 --> 00:13:48.000
મધ્યપશ્ચિમની એક બહુ મોટી નહીં તેવી કંપનીના

00:13:48.000 --> 00:13:50.000
શ્રમજીવી કર્મચારીઓે

00:13:50.000 --> 00:13:52.000
જેઓ તેમના ખર્ચાને પહોંચી વળવા ઝઝૂમતા હોય છે

00:13:52.000 --> 00:13:54.000
વારંવાર અમને કહેતા કે

00:13:54.000 --> 00:13:57.000
તેઓ સીધેસીધી તો બચત કરી શકે તેમ નથી.

00:13:57.000 --> 00:14:00.000
આજે બચત કરવી તે તેમનામાટે વિકલ્પ જ નથી.

00:14:00.000 --> 00:14:02.000
અમે તેમને તેમના દરેક પગાર વધારા કરતાં

00:14:02.000 --> 00:14:05.000
ત્રણ ટકા વધારે

00:14:05.000 --> 00:14:08.000
બચાવવા સમજાવ્યું.

00:14:08.000 --> 00:14:11.000
અને આ છે તેનાં પરિણામો.

00:14:11.000 --> 00:14:13.000
આપણે સાડા ત્રણ વર્ષ અને

00:14:13.000 --> 00:14:15.000
ચાર પગાર વધારાના સમયગાળા દરમ્યાન,

00:14:15.000 --> 00:14:17.000
જે લોકો તેમના પગારના ત્રણ ટકા,

00:14:17.000 --> 00:14:19.000
બચાવવા મથી રહ્યા હતા,

00:14:19.000 --> 00:14:21.000
તેઓ સાડા ત્રણ વર્ષ પછી

00:14:21.000 --> 00:14:24.000
તેનાથી લગભગ ચાર ગણું,

00:14:24.000 --> 00:14:27.000
એટલે કે ૧૪% બચાવતા હતા.

NOTE Paragraph

00:14:27.000 --> 00:14:29.000
આ ચાર્ટમાં તમે પગરખાં અને સાયકલ

00:14:29.000 --> 00:14:31.000
અને તેવી બીજી વસ્તુઓ પણ જોઇ શકશો

00:14:31.000 --> 00:14:33.000
કારણકે હું તમને માત્ર શુન્યાવકાશમાં

00:14:33.000 --> 00:14:35.000
આંકડા બતાવવા નથી માગતો.

00:14:35.000 --> 00:14:38.000
હકીકતમાં તો, હું એમ કહેવા માંગીશ કે

00:14:38.000 --> 00:14:40.000
ચાર ગણી બચત કરવાથી

00:14:40.000 --> 00:14:42.000
લોકોની જીવનશૈલિમાં

00:14:42.000 --> 00:14:44.000
તેઓને પરવડે તેનાં કરતાં

00:14:44.000 --> 00:14:46.000
ઘણો વધારે તફાવત પડી શકે છે.

00:14:46.000 --> 00:14:48.000
અને આ સાવ સાચા આંકડા છે.

00:14:48.000 --> 00:14:51.000
માત્ર કાગળપરના આંકડા નથી.

00:14:51.000 --> 00:14:53.000
ત્રણ ટકા બચતથી લોકો

00:14:53.000 --> 00:14:55.000
કદાચ સારા શુઝ કે ચપ્પલ વસાવી શક્યાં હોત,

00:14:55.000 --> 00:14:57.000
જેથી ચાલવામાં સરળતા રહે,

00:14:57.000 --> 00:15:01.000
કારણ કે તેનાથી વધારે તો કંઇ પરવડત નહીં,

00:15:01.000 --> 00:15:03.000
જ્યારે તેઓ ૧૪ ટકા બચાવે ત્યારે

00:15:03.000 --> 00:15:06.000
ત્યારે એવું પણ બને કે તેઓ મોંઘા ફેશનેબલ પગરખાં પણ લઇ શકે

00:15:06.000 --> 00:15:09.000
જેમાં તેઓ તેમની કારમાં બેસવા માટે ઠાઠથી જઇ શકે.

00:15:09.000 --> 00:15:11.000
આ ખાસ્સો મોટો તફાવત કહી શકાય.

00:15:11.000 --> 00:15:16.000
અત્યાર સુધીમાં, લગભગ ૬૦ ટકા મોટી કંપનીઓમાં પણ

00:15:16.000 --> 00:15:19.000
આવી યોજનાઓ સફળતાથી અમલ કરી ચુકાઇ છે.

00:15:19.000 --> 00:15:22.000
આ હવે પેન્શન બચત કાયદાનો ભાગ થઇ ચૂકેલ છે.

00:15:22.000 --> 00:15:24.000
અને એ કહેવાની જરૂર ન હોવી જોઇએ કે મારાં અને થૅલરનાં

00:15:24.000 --> 00:15:27.000
સદનસીબ છે કે અમે આ યોજનાનો હિસ્સો બનીને

00:15:27.000 --> 00:15:29.000
ફરક પાડી શક્યા છીએ.

NOTE Paragraph

00:15:29.000 --> 00:15:31.000
છેલ્લે, સમાપન કરતાં

00:15:31.000 --> 00:15:34.000
મારે મહત્વના બે સંદેશા આપવાના છે.

00:15:34.000 --> 00:15:37.000
એક તો એ કે વર્તણૂક નાણાશાસ્ત્ર ખુબ જ

00:15:37.000 --> 00:15:40.000
પ્રભાવશાળી છે.

00:15:40.000 --> 00:15:43.000
આ તો માત્ર એક જ ઉદાહરણ છે.

00:15:43.000 --> 00:15:45.000
અને બીજો સંદેશો

00:15:45.000 --> 00:15:47.000
એ છે કે હજૂ ઘણું કરવાનું રહે છે.

00:15:47.000 --> 00:15:50.000
આ તો હીમશીલાની ટોચ માત્ર જ છે.

00:15:50.000 --> 00:15:53.000
આપણે લોકો અને તેમનાં દેવાં વિશે વિચારવાનું છે,

00:15:53.000 --> 00:15:56.000
લોકો ઘર ખરીદે તો છે,પણ તેનું દેવું ભરપાઇ નથી કરી શકતાં,

00:15:56.000 --> 00:15:58.000
તે અંગે પણ વિચારવું જોઇશે.

00:15:58.000 --> 00:16:01.000
આપણે તો લોકો વધારે પડતું જોખમ વહોરી લે છે,

00:16:01.000 --> 00:16:04.000
જેનો તેમને અંદાજ પણ નથી

00:16:04.000 --> 00:16:06.000
કે પછી બહુ ઓછું જોખમ લે છે,

00:16:06.000 --> 00:16:08.000
તે વિશે વિચારવાની જરૂર છે.

00:16:08.000 --> 00:16:11.000
આપણે તો એ પણ વિચારવાની જરૂર છે કે કેમ લોકો દર વર્ષે

00:16:11.000 --> 00:16:13.000
લૉટરીની ટિકિટૉ પાછળ

00:16:13.000 --> 00:16:15.000
હજારો ડૉલર ખર્ચી નાખે છે.

00:16:15.000 --> 00:16:17.000
આ અંગેની સરેરાશ બાબતે

00:16:17.000 --> 00:16:19.000
સીંગપૉરનો રૅકર્ડ છે.

00:16:19.000 --> 00:16:21.000
ત્યાં એક સરેરાશ કુટુંબ

00:16:21.000 --> 00:16:24.000
વર્ષે $૪૦૦૦ લૉટરી પાછળ ખર્ચે છે.

00:16:24.000 --> 00:16:26.000
આપણે હજૂ ઘણું કામ કરવાનું છે

00:16:26.000 --> 00:16:28.000
અને રીટાયરમૅન્ટ ક્ષેત્રે પણ

00:16:28.000 --> 00:16:31.000
ઘણા ઉપાયો શોધવાના છે

00:16:31.000 --> 00:16:33.000
ખાસ કરીને લોકો રીટાયરમેન્ટ પછી તેમનાં નાણાંનું

00:16:33.000 --> 00:16:35.000
શું કરે છે તે બાબતે.

NOTE Paragraph

00:16:35.000 --> 00:16:37.000
અને એક છેલ્લો સવાલઃ

00:16:37.000 --> 00:16:40.000
તમારાંમાંનાં કેટલા એ સગવડભરી હાલતમાં છે

00:16:40.000 --> 00:16:42.000
કે તમે તમારાં રીટાયરમૅન્ટ વિષે આયોજન કર્યું છે

00:16:42.000 --> 00:16:45.000
એક એવું નક્કર આયોજન કે

00:16:45.000 --> 00:16:47.000
જ્યારે તમે રીટાયર થાઓ,

00:16:47.000 --> 00:16:50.000
જ્યારે તમને સામાજીક સુરક્ષાના લાભ મળે,

00:16:50.000 --> 00:16:52.000
ત્યારે તમે કયા પ્રકારની જીવનશૈલિની આશા રાખો છો,

00:16:52.000 --> 00:16:54.000
દરેક મહિને તમારૂં ખર્ચ કેટલું હશે

00:16:54.000 --> 00:16:56.000
કે જેથી તમારી પાસેના પૈસા ખૂટી ન પડે?

00:16:56.000 --> 00:16:59.000
તમારામાનાં કેટલાં એવું માને છે કે તેમનીપાસે રીટાયરમૅન્ટના નિર્ણયોઅંગે

00:16:59.000 --> 00:17:03.000
ભવિષ્યમાટે નક્કર આયોજન છે.

00:17:04.000 --> 00:17:07.000
એક, બે, ત્રણ, ચાર.

00:17:07.000 --> 00:17:09.000
આટલાં સભ્ય શ્રોતાગણમાંથી પણ

00:17:09.000 --> 00:17:11.000
ત્રણ ટકાથી પણ ઓછા.

00:17:11.000 --> 00:17:14.000
વર્તણુક નાણાશાસ્ત્ર એ હજૂ ઘણો પંથ કાપવાનો બાકી છે.

00:17:14.000 --> 00:17:16.000
તેને ફરીને, ફરીને, પ્રભાવશાળી કરવા માટે

00:17:16.000 --> 00:17:20.000
હજૂ ઘણી તકો ઉપલબ્ધ છે.

NOTE Paragraph

00:17:20.000 --> 00:17:22.000
આપનો આભાર.

NOTE Paragraph

00:17:22.000 --> 00:17:24.000
[તાળીઓ]