WEBVTT

00:00:00.273 --> 00:00:04.679
Tôi muốn mời các bạn nhắm mắt lại.

NOTE Paragraph

00:00:04.679 --> 00:00:07.996
Tưởng tưởng mình đang đứng

00:00:07.996 --> 00:00:11.123
bên ngoài cửa trước nhà bạn.

00:00:11.123 --> 00:00:14.792
Các bạn hãy chú ý màu cửa,

00:00:14.792 --> 00:00:18.788
chất liệu của nó.

00:00:18.788 --> 00:00:25.508
Bây giờ hãy hình dung một nhóm người thừa cân theo chủ nghĩa khỏa thân đang chạy xe đạp.

00:00:25.508 --> 00:00:28.708
Họ đang thi đấu trong một cuộc đua xe đạp khỏa thân,

00:00:28.708 --> 00:00:32.458
và họ được phép chạy thẳng tới trước cửa nhà của bạn.

00:00:32.458 --> 00:00:34.408
Tôi cần các bạn phải thực sự thấy điều này.

00:00:34.408 --> 00:00:37.500
Họ đang đạp hết sức, người họ đẫm mồ hôi,

00:00:37.500 --> 00:00:40.404
họ cứ chạy lòng vòng quanh đó.

00:00:40.404 --> 00:00:44.208
Và họ đâm thẳng vào cửa trước nhà của bạn.

00:00:44.208 --> 00:00:48.127
Xe đạp bay tung tóe khắp nơi, những chiếc bánh xe lăn qua bạn,

00:00:48.127 --> 00:00:51.958
niềng xe văng ra những chỗ khác nhau.

00:00:51.958 --> 00:00:55.183
Bước qua thềm cửa nhà của bạn

00:00:55.183 --> 00:00:58.023
tiến đến tiền sảnh, hành lang, bất cứ thứ gì ở phía bên kia,

00:00:58.023 --> 00:01:01.929
và cảm nhận chất lượng ánh sáng tuyệt vời.

00:01:01.929 --> 00:01:07.606
Đèn chiếu xuống con rối Cookie Monster.

00:01:07.606 --> 00:01:10.792
Cookie Monster đang vẫy tay chào đón bạn

00:01:10.792 --> 00:01:13.496
từ chỗ ngồi của nó trên lưng một con ngựa rám nắng.

00:01:13.496 --> 00:01:15.304
Đó là một con ngựa biết nói.

00:01:15.304 --> 00:01:19.837
Bạn có thể thực sự cảm nhận được những chiếc lông màu xanh của nó đang ngoáy mũi bạn.

00:01:19.837 --> 00:01:24.114
Bạn có thể ngửi thấy mùi bánh quy nho khô làm bằng bột yến mạch mà nó sắp bỏ hết vào miệng.

00:01:24.114 --> 00:01:27.921
Đi qua nó đi. Đi qua nó để tới phòng khách nhà bạn.

00:01:27.921 --> 00:01:30.958
Trong phòng khách, bằng trí tưởng tượng phong phú của mình,

00:01:30.958 --> 00:01:33.770
ảnh của Britney Spears kìa.

00:01:33.770 --> 00:01:39.265
Cô đang mặc váy áo hở hang, cô đang nhún nhảy trên bàn cà phê của bạn,

00:01:39.265 --> 00:01:41.809
và cô ấy đang hát "Hit Me Baby One More Time."

00:01:41.809 --> 00:01:44.731
Và rồi hãy theo tôi vào nhà bếp của bạn.

00:01:44.731 --> 00:01:49.031
Trong nhà bếp, sàn lối đi được ốp gạch màu vàng

00:01:49.031 --> 00:01:52.725
và từ lò nướng chui ra, đang tiến đến phía bạn

00:01:52.725 --> 00:01:54.792
là cô bé Dorothy, người thiếc Tin Man,

00:01:54.792 --> 00:01:57.173
Scarecrow và con sư tử hèn nhát trong "Phù thủy xứ Oz",

00:01:57.173 --> 00:02:00.000
họ đang tay trong tay tiến thẳng đến bạn.

NOTE Paragraph

00:02:00.000 --> 00:02:04.333
Được rồi, các bạn có thể mở mắt ra.

NOTE Paragraph

00:02:04.333 --> 00:02:07.792
Tôi muốn nói với các bạn về một cuộc thi rất kỳ lạ

00:02:07.792 --> 00:02:10.875
được tổ chức vào mỗi mùa xuân ở thành phố New York.

00:02:10.875 --> 00:02:14.362
Gọi là Cuộc Thi Vô Địch Nước Mỹ Về Trí Nhớ (United States Memory Championship).

00:02:14.362 --> 00:02:17.260
Cách đây một vài năm, tôi đã theo dõi cuộc thi này

00:02:17.260 --> 00:02:19.457
với tư cách là một phóng viên khoa học

00:02:19.457 --> 00:02:21.792
mong chờ, tôi đoán, cuộc thi này

00:02:21.792 --> 00:02:24.621
kiểu như là Giải vô địch của các nhà bác học.

00:02:24.621 --> 00:02:28.130
Đây là cuộc thi của một nhóm những anh chàng trai và một số cô gái,

00:02:28.130 --> 00:02:32.869
rất khác nhau từ tuổi tác đến chuyện... giữ vệ sinh.

NOTE Paragraph

00:02:32.869 --> 00:02:35.150
(Tiếng cười)

NOTE Paragraph

00:02:35.150 --> 00:02:39.359
Họ sẽ ghi nhớ hàng trăm con số ngẫu nhiên,

00:02:39.359 --> 00:02:40.771
mà chỉ nhìn chúng qua một lần duy nhất.

00:02:40.771 --> 00:02:45.133
Họ sẽ ghi nhớ tên của hàng tá tá những người xa lạ.

00:02:45.133 --> 00:02:48.571
Họ sẽ ghi nhớ toàn bộ bài thơ chỉ trong một vài phút.

00:02:48.571 --> 00:02:50.750
Họ sẽ thi xem ai có thể ghi nhớ

00:02:50.750 --> 00:02:54.750
thứ tự của bộ bài đã được xáo trộn một cách nhanh nhất.

00:02:54.750 --> 00:02:56.594
Tôi cảm thấy như không thể tin được điều này.

00:02:56.594 --> 00:02:59.750
Những người này chắc phải là...
quái nhân của tạo hoá.

NOTE Paragraph

00:02:59.750 --> 00:03:03.375
Và tôi bắt đầu gợi chuyện với một số người dự thi.

00:03:03.375 --> 00:03:04.750
Đây là anh chàng tên Ed Cook

00:03:04.750 --> 00:03:06.317
đến từ nước Anh

00:03:06.317 --> 00:03:08.283
nơi mà anh sở hữu một trong những trí nhớ được rèn luyện tốt nhất.

00:03:08.283 --> 00:03:12.048
Và tôi nói với anh: "Ed, khi nào thì anh nhận ra rằng

00:03:12.048 --> 00:03:14.556
anh là một nhà bác học?"

00:03:14.556 --> 00:03:17.320
Ed trả lời: "Tôi không phải là một nhà bác học.

00:03:17.320 --> 00:03:19.896
Thực sự thì tôi chỉ có một trí nhớ trung bình.

00:03:19.896 --> 00:03:21.568
Mọi người tham dự cuộc thi này sẽ cho anh biết

00:03:21.568 --> 00:03:24.829
họ chỉ có một trí nhớ trung bình mà thôi.

00:03:24.829 --> 00:03:26.708
Chúng tôi đều tự rèn luyện

00:03:26.708 --> 00:03:30.929
để thể hiện những thành công cực kỳ siêu phàm của trí nhớ bằng cách

00:03:30.929 --> 00:03:32.987
sử dụng một tập hợp những kỹ thuật cổ xưa,

00:03:32.987 --> 00:03:36.535
những kỹ thuật được phát minh ra cách đây 2500 năm ở Hy Lạp,

00:03:36.535 --> 00:03:39.667
những kỹ thuật tương tự mà Cicero đã từng áp dụng

00:03:39.667 --> 00:03:41.527
để ghi nhớ bài phát biểu của ông,

00:03:41.527 --> 00:03:45.721
và những học giả trung cổ dùng để ghi nhớ toàn bộ các quyển sách".

00:03:45.721 --> 00:03:49.437
Và tôi: "Chà. Sao tôi chưa từng nghe về điều này trước đây nhỉ?"

NOTE Paragraph

00:03:49.437 --> 00:03:52.156
Chúng tôi đứng bên ngoài hội trường của cuộc thi,

00:03:52.156 --> 00:03:55.833
và Ed, một anh chàng người Anh rất thông minh, tuyệt vời

00:03:55.833 --> 00:03:58.898
nhưng có phần nào đó hơi lập dị

00:03:58.898 --> 00:04:03.333
nói với tôi: "Josh, anh là một phóng viên người Mỹ.

00:04:03.333 --> 00:04:05.439
Vậy anh có biết Britney Spears không?"

00:04:05.439 --> 00:04:10.252
Tôi kiểu như: "Cái gì? À không. Sao vậy?"

00:04:10.252 --> 00:04:13.333
"Vì tôi thực sự muốn chỉ cho Britney Spears

00:04:13.333 --> 00:04:15.962
làm thế nào để ghi nhớ thứ tự của một bộ bài đã được xáo trộn

00:04:15.962 --> 00:04:18.208
trên đài truyền hình quốc gia Mỹ.

00:04:18.208 --> 00:04:21.479
Nó sẽ chứng minh cho cả thế giới thấy bất cứ ai cũng có thể làm được điều này."

NOTE Paragraph

00:04:21.479 --> 00:04:25.893
(Tiếng cười)

NOTE Paragraph

00:04:25.893 --> 00:04:29.383
Tôi nói: "Tôi không phải Britney Spears,

00:04:29.383 --> 00:04:32.148
nhưng có lẽ anh có thể dạy tôi.

00:04:32.148 --> 00:04:34.583
Ý tôi là anh sẽ phải bắt đầu từ đâu đó, phải không?"

00:04:34.583 --> 00:04:38.375
Và đó là điểm khởi đầu của cuộc hành trình rất kỳ lạ đối với tôi.

NOTE Paragraph

00:04:38.375 --> 00:04:41.279
Cuối cùng thì, tôi dành cả năm sau đó cho phần hay nhất của cuộc hành trình

00:04:41.279 --> 00:04:43.375
không chỉ để rèn luyện trí nhớ của mình,

00:04:43.375 --> 00:04:45.125
mà còn nghiên cứu về nó,

00:04:45.125 --> 00:04:47.231
cố gắng hiểu xem nó hoạt động như thế nào,

00:04:47.231 --> 00:04:49.502
tại sao đôi lúc nó lại không hoạt động

00:04:49.502 --> 00:04:51.987
và tiềm năng của nó có thể là gì.

NOTE Paragraph

00:04:51.987 --> 00:04:54.293
Tôi đã gặp rất nhiều người thực sự thú vị.

00:04:54.293 --> 00:04:56.075
Người đàn ông này tên E.P.

00:04:56.075 --> 00:04:58.583
Ông bị mắc chứng mất trí nhớ

00:04:58.583 --> 00:05:01.292
có thể ông là người có trí nhớ tệ nhất trên thế giới.

00:05:01.292 --> 00:05:02.952
Trí nhớ của ông rất kém

00:05:02.952 --> 00:05:05.702
đến nỗi thậm chí ông không nhớ rằng mình có vấn đề về trí nhớ,

00:05:05.702 --> 00:05:07.589
điều này thật ngạc nhiên.

00:05:07.589 --> 00:05:09.304
Ông là một trường hợp vô cùng bi thảm,

00:05:09.304 --> 00:05:11.292
nhưng ông cũng là cánh cửa mở đến giới hạn

00:05:11.292 --> 00:05:15.102
mà trí nhớ của chúng ta tạo nên con người mà chúng ta hiện là.

NOTE Paragraph

00:05:15.102 --> 00:05:18.140
Ở một khía cạnh khác: Tôi đã gặp người đàn ông này.

00:05:18.140 --> 00:05:19.877
Đây là Kim Peek.

00:05:19.877 --> 00:05:23.364
Ông là một điển hình của nhân vật do Dustin Hoffman đóng vai trong phim "Rain Man"

00:05:23.364 --> 00:05:26.046
Chúng tôi ngồi với nhau cả buổi trưa

00:05:26.046 --> 00:05:29.683
trong Thư viện công cộng thành phố Salt Lake để ghi nhớ những quyển danh bạ điện thoại,

00:05:29.683 --> 00:05:32.770
chuyện này thật (điên) rực rỡ.

NOTE Paragraph

00:05:32.770 --> 00:05:35.727
(Tiếng cười)

NOTE Paragraph

00:05:35.727 --> 00:05:39.157
Khi trở về, tôi đã đọc toàn bộ các tài liệu ghi chép về trí nhớ,

00:05:39.157 --> 00:05:42.990
những luận thuyết được viết cách đây hơn 2000 năm

00:05:42.990 --> 00:05:44.896
bằng tiếng Lating cổ

00:05:44.896 --> 00:05:47.233
rồi sau đó bằng tiếng Latinh Trung Cổ

00:05:47.233 --> 00:05:49.796
Và tôi đã học được rất nhiều điều thú vị.

00:05:49.796 --> 00:05:53.038
Một trong những điều cực thú vị mà tôi đã học được

00:05:53.038 --> 00:05:55.514
là ngày xửa ngày xưa

00:05:55.514 --> 00:06:01.286
ý tưởng về việc có một trí nhớ được huấn luyện, rèn tập và trau dồi

00:06:01.286 --> 00:06:06.314
gần như không quá kỳ lạ với người xưa như đối với chúng ta ngày nay.

00:06:06.314 --> 00:06:11.071
Vào thời xa xưa, con người đầu tư cho trí nhớ

00:06:11.071 --> 00:06:16.096
bằng cách chăm chỉ trang hoàng cho tâm trí của họ .

NOTE Paragraph

00:06:16.096 --> 00:06:18.219
Qua một vài thiên niên kỷ

00:06:18.219 --> 00:06:20.965
chúng ta đã phát minh ra hàng loạt những công nghệ --

00:06:20.965 --> 00:06:23.375
từ bảng chữ cái đến giấy để viết

00:06:23.375 --> 00:06:25.694
đến sách chép tay, tài liệu in ấn, nhiếp ảnh,

00:06:25.694 --> 00:06:27.608
máy tính, điện thoại thông minh --

00:06:27.608 --> 00:06:30.540
những thứ mà dần dần giúp dễ dàng hơn và dễ dàng hơn

00:06:30.540 --> 00:06:33.125
giúp chúng ta bành trướng trí nhớ của chúng ta,

00:06:33.125 --> 00:06:35.367
cho chúng ta gần như thuê nguồn lực bên ngoài

00:06:35.367 --> 00:06:39.080
thực hiện dùm bản năng cơ bản này của con người.

00:06:39.080 --> 00:06:42.679
Những công nghệ này tạo ra tính khả thi cho thế giới hiện đại của chúng ta,

00:06:42.679 --> 00:06:44.477
nhưng chúng cũng đã thay đổi chúng ta.

00:06:44.477 --> 00:06:46.227
Chúng thay đổi chúng ta về mặt văn hóa,

00:06:46.227 --> 00:06:49.761
và tôi sẽ chứng minh rằng chúng đã thay đổi chúng ta về mặt nhận thức nữa.

00:06:49.761 --> 00:06:52.327
Ít có nhu cầu để ghi nhớ thêm,

00:06:52.327 --> 00:06:55.444
điều này đôi khi giống như việc chúng ta đã quên đi cách làm sao để ghi nhớ.

NOTE Paragraph

00:06:55.444 --> 00:06:57.183
Một trong những nơi cuối cùng trên trái đất

00:06:57.183 --> 00:07:00.287
nơi mà các bạn vẫn còn tìm thấy những người đam mê với ý tưởng

00:07:00.287 --> 00:07:03.529
về một trí nhớ được luyện tập, rèn luyện và trau dồi

00:07:03.529 --> 00:07:06.288
duy nhất chính là ở cuộc thi về trí nhớ rất khác thường này.

00:07:06.288 --> 00:07:07.604
Nó thực sự không phải là duy nhất,

00:07:07.604 --> 00:07:09.929
có những cuộc thi được tổ chức khắp nơi trên thế giới.

00:07:09.929 --> 00:07:14.087
Và tôi đã bị cuốn hút, tôi muốn biết những người này làm điều đó như thế nào.

NOTE Paragraph

00:07:14.087 --> 00:07:18.806
Một vài năm trước, một nhóm các nhà nghiên cứu ở trường đại học Luân Đôn

00:07:18.806 --> 00:07:21.583
đã mời các nhà vô địch trí nhớ 
đến phòng thí nghiệm.

00:07:21.583 --> 00:07:23.089
Họ muốn biết:

00:07:23.089 --> 00:07:24.456
Bộ não của những người này

00:07:24.456 --> 00:07:28.898
có khác với những người còn lại về phương diện cấu trúc và giải phẫu học không?

00:07:28.898 --> 00:07:31.902
Câu trả lời là: Không.

00:07:31.902 --> 00:07:35.006
Họ có thông minh hơn chúng ta không?

00:07:35.006 --> 00:07:36.717
Các nhà nghiên cứu đã cho những người này thực hiện một loạt những bài kiểm tra về nhận thức,

00:07:36.717 --> 00:07:38.987
và câu trả lời là không hẳn vậy.

NOTE Paragraph

00:07:38.987 --> 00:07:42.315
Tuy nhiên, có một điều thực sự thú vị và nói lên sự khác biệt

00:07:42.315 --> 00:07:44.423
giữa bộ não của các nhà vô địch trí nhớ 
và những điểm kiểm soát

00:07:44.423 --> 00:07:46.990
khi các nhà nghiên cứu so sánh chúng với nhau.

00:07:46.990 --> 00:07:49.667
Khi các nhà nghiên cứu đưa những người này qua máy MRI (máy chụp cộng hưởng từ),

00:07:49.667 --> 00:07:51.711
quét qua bộ não của họ

00:07:51.711 --> 00:07:56.717
trong khi họ đang ghi nhớ những con số, những khuôn mặt người và hình ảnh những bông tuyết,

00:07:56.717 --> 00:07:59.033
các nhà nghiên cứu nhận ra các nhà vô địch trí nhớ

00:07:59.033 --> 00:08:01.277
có những điểm sáng khác nhau trong não

00:08:01.277 --> 00:08:03.288
nhiều hơn những người khác.

00:08:03.288 --> 00:08:06.573
Đặc biệt, họ đang sử dụng, hoặc có vẻ như sử dụng

00:08:06.573 --> 00:08:10.790
một phần của bộ não mà có liên quan đến trí nhớ thuộc không gian và định vị.

00:08:10.790 --> 00:08:17.033
Tại sao? 
Và chúng ta có thể học được gì từ điều này không?

NOTE Paragraph

00:08:17.033 --> 00:08:21.233
Môn thể thao cạnh tranh về trí nhớ

00:08:21.233 --> 00:08:24.081
được tiếp diễn như kiểu một cuộc chạy đua vũ trang

00:08:24.081 --> 00:08:27.125
nơi mà mỗi năm có ai đó

00:08:27.125 --> 00:08:29.813
tìm ra một phương pháp mới để ghi nhớ nhiều hơn, một cách nhanh hơn,

00:08:29.813 --> 00:08:31.652
và rồi những người còn lại phải rượt theo.

NOTE Paragraph

00:08:31.652 --> 00:08:33.500
Đây là một người bạn của tôi tên Ben Pridmore,

00:08:33.500 --> 00:08:35.250
ba lần vô địch thế giới về trí nhớ.

00:08:35.250 --> 00:08:37.083
Trên bàn trước mặt anh

00:08:37.083 --> 00:08:40.777
là 36 bộ bài đã được xáo trộn

00:08:40.777 --> 00:08:43.525
mà anh chuẩn bị cố ghi nhớ chúng trong một giờ,

00:08:43.525 --> 00:08:47.881
bằng cách sử dụng một kỹ thuật mà anh phát minh ra và chỉ có anh thành thạo nó.

00:08:47.881 --> 00:08:49.792
Anh đã dùng một kỹ thuật tương tự

00:08:49.792 --> 00:08:52.234
để ghi nhớ thứ tự chính xác

00:08:52.234 --> 00:08:58.042
của 4140 chữ số nhị phân ngẫu nhiên

00:08:58.042 --> 00:09:00.944
trong vòng nửa giờ đồng hồ.

00:09:00.944 --> 00:09:02.875
Đúng thế.

NOTE Paragraph

00:09:02.875 --> 00:09:06.423
Và trong khi có cả một tập hợp đầy những cách

00:09:06.423 --> 00:09:10.000
để ghi nhớ ở những cuộc thi như thế này,

00:09:10.000 --> 00:09:12.892
mọi thứ, tất cả những kỹ thuật đã được sử dụng,

00:09:12.892 --> 00:09:15.500
cuối cùng cũng quay về một khái niệm

00:09:15.500 --> 00:09:19.148
mà các nhà tâm lý học gọi là 
mã hóa chi tiết.

NOTE Paragraph

00:09:19.148 --> 00:09:21.829
Nó được minh họa rõ bằng một nghịch lý đỉnh cao

00:09:21.829 --> 00:09:23.875
gọi là nghịch lý Baker/baker

00:09:23.875 --> 00:09:25.437
mà hoạt động nó là như thế này:

00:09:25.437 --> 00:09:28.333
Nếu tôi nói hai người phải ghi nhớ cùng một từ,

00:09:28.333 --> 00:09:29.900
nếu tôi nói với bạn này:

00:09:29.900 --> 00:09:33.527
"Hãy ghi nhớ có một người đàn ông tên là Baker."

00:09:33.527 --> 00:09:35.033
Đó là tên của anh ta.

00:09:35.033 --> 00:09:40.819
Rồi tôi nói với bạn kia: "Hãy ghi nhớ có một người đàn ông làm nghề "baker" (người làm bánh)"

00:09:40.819 --> 00:09:44.061
Và một lúc sau tôi quay lại với hai bạn đó,

00:09:44.061 --> 00:09:47.100
và tôi hỏi: "Các bạn có nhớ từ mà

00:09:47.100 --> 00:09:48.477
tôi đã nói với các bạn trước đó không?

00:09:48.477 --> 00:09:50.275
Các bạn có nhớ nó là từ gì không?"

00:09:50.275 --> 00:09:53.542
Người mà được bảo là phải ghi nhớ người đàn ông 
tên là Baker

00:09:53.542 --> 00:09:55.861
thì ít có khả năng nhớ từ tương tự

00:09:55.861 --> 00:09:59.712
so với người được bảo phải ghi nhớ nghề nghiệp của ông ấy là một "baker" (người làm bánh).

00:09:59.712 --> 00:10:02.791
Cùng một từ ngữ, khả năng ghi nhớ khác nhau 
điều này thật khó hiểu.

00:10:02.791 --> 00:10:04.768
Điều gì đang diễn ra ở đây?

NOTE Paragraph

00:10:04.768 --> 00:10:09.804
Đúng vậy. Cái tên Baker thực sự không có ý nghĩa gì đối với bạn.

00:10:09.804 --> 00:10:12.095
Nó hoàn toàn không bị buộc lại

00:10:12.095 --> 00:10:15.333
trong toàn bộ các ghi nhớ khác đang trôi nổi xung quanh bộ óc của bạn.

00:10:15.333 --> 00:10:17.223
Nhưng danh từ chung "baker" (người làm bánh),

00:10:17.223 --> 00:10:19.094
chúng ta biết những người làm bánh.

00:10:19.094 --> 00:10:21.123
Những người làm bánh đội những chiếc nón màu trắng ngộ nghĩnh.

00:10:21.123 --> 00:10:22.750
Những người làm bánh trên tay dính đầy bột.

00:10:22.750 --> 00:10:24.825
Những người làm bánh có mùi thơm khi họ đi làm về.

00:10:24.825 --> 00:10:26.952
Có lẽ chúng ta thậm chí quen biết với một người làm bánh.

00:10:26.952 --> 00:10:28.363
Khi chúng ta thoạt đầu nghe từ đó,

00:10:28.363 --> 00:10:31.208
chúng ta bắt đầu đặt những chiếc móc liên kết vào nó

00:10:31.208 --> 00:10:35.279
khiến chúng ta dễ dàng tìm lại nó sau một thời gian.

00:10:35.279 --> 00:10:38.237
Toàn bộ nghệ thuật của những gì đang diễn ra

00:10:38.237 --> 00:10:40.352
trong những cuộc thi về trí nhớ này

00:10:40.352 --> 00:10:43.579
và toàn bộ nghệ thuật ghi nhớ mọi việc tốt hơn trong cuộc sống hàng ngày

00:10:43.579 --> 00:10:47.565
là tìm cho ra những phương pháp chuyển đổi chữ B viết hoa trong B-Bakers

00:10:47.565 --> 00:10:49.561
thành chữ B thường trong b-bakers (người làm bánh) --

00:10:49.561 --> 00:10:52.948
để lấy thông tin mà bị thiếu hụt về ngữ cảnh,

00:10:52.948 --> 00:10:55.254
về ý nghĩa, về ngữ nghĩa

00:10:55.254 --> 00:10:56.804
và chuyển đổi nó bằng cách nào đó

00:10:56.804 --> 00:10:58.979
để nó trở nên có ý nghĩa

00:10:58.979 --> 00:11:03.764
liên kết với tất cả những thứ khác đã tồn tại trong tâm trí bạn.

NOTE Paragraph

00:11:03.764 --> 00:11:07.498
Một trong những kỹ thuật chi tiết hơn 
để làm điều này

00:11:07.498 --> 00:11:11.417
đã có từ cách đây 2500 năm thời Hy Lạp Cổ Đại.

00:11:11.417 --> 00:11:13.395
Người ta biết đến nó như một cung điện trí nhớ.

00:11:13.395 --> 00:11:16.820
Câu chuyện đằng sau việc hình thành cung điện trí nhớ là như thế này:

00:11:16.820 --> 00:11:19.792
Có một nhà thơ tên là Simondies

00:11:19.792 --> 00:11:21.698
đang dự một bữa tiệc lớn.

00:11:21.698 --> 00:11:23.946
Thực ra ông được thuê để trình diễn giải trí,

00:11:23.946 --> 00:11:26.958
vào thời điểm đó nếu bạn muốn tổ chức một bữa tiệc thật linh đình,

00:11:26.958 --> 00:11:30.170
bạn sẽ không thuê một D.J mà là một nhà thơ.

00:11:30.170 --> 00:11:35.040
Ông đứng dậy, đọc bài thơ của ông từ trí nhớ,
bước ra khỏi cửa

00:11:35.040 --> 00:11:40.152
và ngay lúc ông vừa bước ra khỏi cửa
cả hội trường yến tiệc bị sập đổ,

00:11:40.152 --> 00:11:42.833
làm chết hết tất cả mọi người bên trong đó.

00:11:42.833 --> 00:11:45.398
Không chỉ giết hết tất cả mọi người,

00:11:45.398 --> 00:11:49.262
nó còn làm nát thi thể đến nỗi không nhận ra được.

00:11:49.262 --> 00:11:51.583
Không ai có thể nói những ai ở bên trong,

00:11:51.583 --> 00:11:54.754
không ai có thể nói vị trí họ đã ngồi.

00:11:54.754 --> 00:11:56.993
Thi thể không thể được chôn cất đàng hoàng.

00:11:56.993 --> 00:12:00.836
Đó thực sự là một bi kịch nối tiếp bi kịch.

00:12:00.836 --> 00:12:03.540
Simonides, đứng bên ngoài,

00:12:03.540 --> 00:12:05.671
người sống sót duy nhất giữa đống đổ nát,

00:12:05.671 --> 00:12:09.307
ông nhắm mắt lại và nhận ra điều này,

00:12:09.307 --> 00:12:11.845
những gì mà có trong con mắt tâm trí của ông,

00:12:11.845 --> 00:12:16.990
ông có thể thấy vị trí từng vị khách đang ngồi trong bữa tiệc.

00:12:16.990 --> 00:12:19.333
Và ông cầm tay những người thân của các vị khách

00:12:19.333 --> 00:12:23.391
tới nơi mà người thân yêu của họ đã mất giữa đống đổ nát.

NOTE Paragraph

00:12:23.391 --> 00:12:26.655
Những gì mà Simonides khám phá ra vào lúc đó

00:12:26.655 --> 00:12:30.088
là điều mà tôi nghĩ rằng tất cả chúng ta đều phần nào biết được bằng trực giác

00:12:30.088 --> 00:12:32.500
điều đó là... bên cạnh việc chúng ta rất kém

00:12:32.500 --> 00:12:35.394
khi phải nhớ tên và số điện thoại hay là

00:12:35.394 --> 00:12:38.052
từng-từ-một các hướng dẫn trong sách vở ở trường,

00:12:38.052 --> 00:12:43.542
chúng ta thực sự có những ký ức thuộc thị giác và không gian rất đặc biệt.

00:12:43.542 --> 00:12:47.138
Nếu tôi đề nghị các bạn nói lại 10 từ đầu tiên

00:12:47.138 --> 00:12:49.602
trong câu chuyện mà tôi vừa kể cho các bạn nghe về Simonides,

00:12:49.602 --> 00:12:52.090
khả năng rất lớn là các bạn sẽ gặp khó khăn.

00:12:52.090 --> 00:12:54.404
Nhưng tôi sẽ đặt cược rằng

00:12:54.404 --> 00:12:57.087
nếu tôi đề nghị các bạn hãy nhớ lại

00:12:57.087 --> 00:13:01.643
ai đang ngồi trên con ngựa rám nắng biết nói

00:13:01.643 --> 00:13:03.641
ở trong phòng sảnh nhà bạn bây giờ,

00:13:03.641 --> 00:13:05.966
các bạn sẽ có thể thấy được.

NOTE Paragraph

00:13:05.966 --> 00:13:08.496
Ý tưởng đằng sau cung điện trí nhớ

00:13:08.496 --> 00:13:13.129
là để tạo nên một dinh thự tưởng tượng trong đôi mắt tâm trí của các bạn

00:13:13.129 --> 00:13:14.875
và đưa vào đó những hình ảnh

00:13:14.875 --> 00:13:17.083
của những thứ mà bạn muốn nhớ --

00:13:17.083 --> 00:13:20.412
hình ảnh càng điên dại, kỳ lạ, quái đản,

00:13:20.412 --> 00:13:24.012
vui nhộn, tục tĩu, bốc mùi

00:13:24.012 --> 00:13:26.887
thì nó càng có khó quên hơn.

00:13:26.887 --> 00:13:29.721
Đây là lời khuyên có từ cách đây hơn 2000 năm

00:13:29.721 --> 00:13:32.506
từ những luận thuyết Latin đầu tiên về trí nhớ.

NOTE Paragraph

00:13:32.506 --> 00:13:34.335
Vậy nó hoạt động như thế nào?

00:13:34.335 --> 00:13:36.875
Giả sử là bạn được mời

00:13:36.875 --> 00:13:40.681
đến sân khấu trung tâm của TED để nói chuyện

00:13:40.681 --> 00:13:43.215
và bạn muốn thực hiện nó bằng trí nhớ,

00:13:43.215 --> 00:13:48.260
bạn muốn làm theo cách mà Cicero đã từng làm

00:13:48.260 --> 00:13:52.919
nếu ông được mời đến TEDxRome 2000 năm trước.

00:13:52.919 --> 00:13:55.177
Những gì bạn có thể làm

00:13:55.177 --> 00:14:00.396
là hình dung bản thân mình đang đứng ở cửa trước nhà bạn.

00:14:00.396 --> 00:14:02.438
Và bạn tưởng tượng ra vài

00:14:02.438 --> 00:14:05.946
hình ảnh khá là điên rồ, mắc cười và khó quên

00:14:05.946 --> 00:14:08.929
để nhắc nhớ điều đầu tiên mà bạn muốn nói đến

00:14:08.929 --> 00:14:11.721
là cuộc thi rất kỳ quái này.

00:14:11.721 --> 00:14:14.554
Và rồi bạn bước vào bên trong ngôi nhà của mình

00:14:14.554 --> 00:14:17.406
bạn sẽ thấy hình ảnh của Cookie Monster

00:14:17.406 --> 00:14:19.293
ngồi trên đỉnh Mister Ed.

00:14:19.293 --> 00:14:20.562
Và nó sẽ gợi nhớ chuyện

00:14:20.562 --> 00:14:23.736
bạn muốn giới thiệu người bạn Ed Cook của mình.

00:14:23.736 --> 00:14:26.400
Rồi bạn sẽ thấy hình ảnh của Britney Spears

00:14:26.400 --> 00:14:29.212
gợi bạn nhớ về câu chuyện vui bạn muốn kể.

00:14:29.212 --> 00:14:30.884
Sau đó bạn sẽ đi vào nhà bếp,

00:14:30.884 --> 00:14:32.729
chủ đề tiếp theo mà bạn sẽ nói

00:14:32.729 --> 00:14:35.667
là hành trình kỳ lạ mà bạn đã đi trong suốt một năm,

00:14:35.667 --> 00:14:40.631
và có những người bạn giúp bạn nhớ về điều đó.

NOTE Paragraph

00:14:40.631 --> 00:14:44.850
Đây là cách mà những nhà diễn thuyết La Mã thuộc lòng các bài phát biểu của họ --

00:14:44.850 --> 00:14:48.244
không phải từng-từ-một vì nó sẽ chỉ làm hỏng bài phát biểu của bạn mà thôi,

00:14:48.244 --> 00:14:50.656
mà là theo từng chủ đề một.

00:14:50.656 --> 00:14:53.563
Thực ra, cụm từ "topic sentence" (câu chủ đề),

00:14:53.563 --> 00:14:56.863
xuất phát từ từ "topos" trong tiếng Hy lạp

00:14:56.863 --> 00:14:58.583
có nghĩa là "nơi chốn".

00:14:58.583 --> 00:15:00.150
Đó là một vết tích

00:15:00.150 --> 00:15:02.470
từ thời con người đã từng nghĩ về diễn thuyết và hùng biện

00:15:02.470 --> 00:15:04.708
theo những khái niệm không gian này.

00:15:04.708 --> 00:15:06.645
Cụm từ "in the first place" (đầu tiên)

00:15:06.645 --> 00:15:10.068
cũng giống như nơi đầu tiên trong cung điện trí nhớ.

NOTE Paragraph

00:15:10.068 --> 00:15:12.048
Tôi nghĩ điều này hết sức thu hút,

00:15:12.048 --> 00:15:13.948
và tôi thực sự hứng thú với nó.

00:15:13.948 --> 00:15:16.696
Vậy nên tôi đã tìm đến thêm một vài cuộc thi trí nhớ.

00:15:16.696 --> 00:15:19.257
Tôi có ý tưởng để có thể viết dài hơn

00:15:19.257 --> 00:15:22.550
về nhóm văn hóa của những người 
cạnh tranh về trí nhớ này.

00:15:22.550 --> 00:15:24.577
Nhưng lại có một vấn đề.

00:15:24.577 --> 00:15:27.325
Vấn đề là một cuộc thi trí nhớ

00:15:27.325 --> 00:15:31.054
là một sự kiện nhàm chán chưa từng có.

00:15:31.054 --> 00:15:33.660
(Tiếng cười)

00:15:33.660 --> 00:15:38.210
Thực sự, kiểu như một nhóm người ngồi lại nói về điểm SAT

00:15:38.210 --> 00:15:39.904
ý tôi là kịch tính nhất

00:15:39.904 --> 00:15:41.283
là khi ai đó bắt đầu xoa bóp thái dương của mình.

00:15:41.283 --> 00:15:44.321
Tôi là một nhà báo, ôi cần có chuyện xảy ra để viết.

00:15:44.321 --> 00:15:48.098
Tôi biết rằng điều lạ thường đó xảy ra trong tâm trí của những người này,

00:15:48.098 --> 00:15:50.198
nhưng tôi không tiếp cận được nó.

NOTE Paragraph

00:15:50.198 --> 00:15:52.917
Và tôi nhận ra rằng, nếu tôi kể lại câu chuyện này,

00:15:52.917 --> 00:15:55.667
tôi cần đặt mình trong hoàn cảnh của họ một chút,

00:15:55.667 --> 00:15:59.248
Và vì vậy tôi bắt đầu trải qua 15 rồi 20 phút

00:15:59.248 --> 00:16:02.083
mỗi buổi sáng trước khi ngồi đọc tờ New York Times của mình

00:16:02.083 --> 00:16:04.604
chỉ để có gắng nhớ về một chuyện gì đó.

00:16:04.604 --> 00:16:06.273
Có thể đó là một bài thơ.

00:16:06.273 --> 00:16:08.312
Có thể đó là những cái tên từ cuốn biên niêm giám cũ

00:16:08.312 --> 00:16:10.571
mà tôi đã mua ở một chợ trời.

00:16:10.571 --> 00:16:16.067
Và tôi thấy rằng điều này cực kỳ thú vị một cách ngạc nhiên.

00:16:16.067 --> 00:16:18.145
Tôi chưa bao giờ mong đợi như thế.

00:16:18.145 --> 00:16:21.508
Thú vị vì đây không chỉ để rèn luyện trí nhớ của bạn.

00:16:21.508 --> 00:16:24.546
Những gì bạn đang làm là bạn sẽ cố gắng tốt hơn và tốt hơn và tốt hơn

00:16:24.546 --> 00:16:26.975
trong việc sáng tạo, trong việc tưởng tượng ra

00:16:26.975 --> 00:16:29.869
nhưng hình ảnh cực kỳ buồn cười, tục tĩu, vui nhộn

00:16:29.869 --> 00:16:33.994
và hy vọng không thể nào quên trong đôi mắt của tâm trí bạn.

00:16:33.994 --> 00:16:35.577
Và tôi khá là có hứng thú với nó.

NOTE Paragraph

00:16:35.577 --> 00:16:42.234
Đây là tôi đang mang một bộ dụng cụ rèn luyện trí nhớ dành cho những thí sinh.

00:16:42.234 --> 00:16:44.200
Đó là một cặp chụp tai chống ồn

00:16:44.200 --> 00:16:47.609
và một bộ kính an toàn đã được che chắn toàn bộ

00:16:47.609 --> 00:16:50.282
chỉ còn lại hai lỗ rất nhỏ để nhìn,

00:16:50.282 --> 00:16:55.608
vì sự phân tâm là kẻ thù lớn nhất của những người đi thi khả năng ghi nhớ.

NOTE Paragraph

00:16:55.608 --> 00:17:01.375
Tôi quay lại cuộc thi tương tự mà tôi đã tham dự với tư cách phóng viên một năm trước.

00:17:01.375 --> 00:17:03.481
Và tôi có ý tưởng rằng mình có thể tham gia,

00:17:03.481 --> 00:17:06.783
kiểu như một trải nghiệm khi tham gia trong ngành báo chí.

00:17:06.783 --> 00:17:11.304
Nó sẽ làm, tôi nghĩ, có thể là một phần kết đẹp cho toàn bộ các nghiên cứu của tôi.

00:17:11.304 --> 00:17:15.042
Vấn đề là cuộc thực nghiệm này trở nên rối rắm.

00:17:15.042 --> 00:17:17.779
Tôi đã thắng cuộc thi,

00:17:17.779 --> 00:17:20.882
điều mà thực sự không nghĩ rằng sẽ xảy ra.

NOTE Paragraph

00:17:20.882 --> 00:17:26.731
(Vỗ tay)

NOTE Paragraph

00:17:26.731 --> 00:17:28.436
Bây giờ, thật tuyệt

00:17:28.436 --> 00:17:31.263
để có thể ghi nhớ những bài diễn thuyết

00:17:31.263 --> 00:17:34.357
số điện thoại và danh sách cần mua sắm,

00:17:34.357 --> 00:17:37.133
nhưng thực sự nó nằm bên ngoài điểm mấu chốt.

00:17:37.133 --> 00:17:39.331
Đây chỉ là những mẹo vặt.

00:17:39.331 --> 00:17:41.333
Chúng là những mẹo vặt có thể sử dụng

00:17:41.333 --> 00:17:44.516
vì chúng dựa trên một vài nguyên lý khá cơ bản

00:17:44.516 --> 00:17:46.292
liên quan đến cách mà bộ não chúng ta hoạt động.

00:17:46.292 --> 00:17:50.244
Các bạn không cần phải xây nên 
những cung điện trí nhớ

00:17:50.244 --> 00:17:52.250
hay ghi nhớ thứ tự các lá bài

00:17:52.250 --> 00:17:54.263
để hưởng lợi một chút xíu trong chuyện

00:17:54.263 --> 00:17:56.907
tâm trí bạn hoạt động thế nào.

NOTE Paragraph

00:17:56.907 --> 00:17:58.700
Chúng ta hay nói về người có trí nhớ tuyệt vời

00:17:58.700 --> 00:18:01.000
như thể nó là năng khiếu bẩm sinh,

00:18:01.000 --> 00:18:02.890
nhưng không phải vậy.

00:18:02.890 --> 00:18:06.658
Những trí nhớ tuyệt vời là điều có thể học được.

00:18:06.658 --> 00:18:10.127
Ở mức độ cơ bản nhất, chúng ta nhớ khi chúng ta chú ý.

00:18:10.127 --> 00:18:13.333
Chúng ta nhớ khi chúng ta 
có liên quan một cách sâu sắc.

00:18:13.333 --> 00:18:14.854
Chúng ta nhớ khi chúng ta có thể

00:18:14.854 --> 00:18:17.625
nhận một mảnh thông tin và trải nghiệm

00:18:17.625 --> 00:18:19.731
và khám phá ra tại sao nó lại có ý nghĩa đối với chúng ta,

00:18:19.731 --> 00:18:22.154
tại sao nó lại quan trọng, tại sao nó lại đầy màu sắc,

00:18:22.169 --> 00:18:25.098
khi chúng ta có thể chuyển đổi nó bằng cách nào đó

00:18:25.098 --> 00:18:26.592
hợp lý - trong sự liên quan

00:18:26.592 --> 00:18:28.819
với tất cả những thứ đang trôi nổi quanh tâm trí ta,

00:18:28.819 --> 00:18:34.079
khi chúng ta có thể chuyển đổi 
từ Bakers thành bakers.

NOTE Paragraph

00:18:34.079 --> 00:18:36.505
Cung điện trí nhớ, những kỹ thuật ghi nhớ này,

00:18:36.505 --> 00:18:38.375
chúng chỉ là những đường tắt.

00:18:38.375 --> 00:18:40.940
Thực sự, chúng thậm chí không hẳn là 
những đường tắt.

00:18:40.940 --> 00:18:44.343
Chúng hoạt động vì chúng khiến các bạn hoạt động.

00:18:44.343 --> 00:18:48.283
Chúng buộc bạn làm việc xử lý theo chiều sâu,

00:18:48.283 --> 00:18:49.804
kiểu như sự quan tâm thật sự,

00:18:49.804 --> 00:18:54.032
mà hầu hết chúng ta không hay tập luyện.

00:18:54.032 --> 00:18:56.594
Nhưng thực sự không có những đường tắt.

00:18:56.594 --> 00:18:59.450
Đây là cái cách mà mọi thứ được ghi nhớ.

NOTE Paragraph

00:18:59.450 --> 00:19:03.593
Và tôi nghĩ nếu có một điều mà tôi muốn đọng lại trong các bạn,

00:19:03.593 --> 00:19:06.327
đó là E.P,

00:19:06.327 --> 00:19:10.125
người bị mắc chứng mất trí đến nỗi thậm chí không nhớ rằng mình có vấn đề về trí nhớ,

00:19:10.125 --> 00:19:11.615
đã làm cho tôi

00:19:11.615 --> 00:19:13.713
có suy nghĩ rằng

00:19:13.713 --> 00:19:18.750
cuộc sống của chúng ta sự tổng hợp những ký ức.

00:19:18.750 --> 00:19:24.583
Chúng ta sẵn sàng đánh mất bao nhiêu

00:19:24.583 --> 00:19:28.250
từ quãng đời ngắn ngủi đã qua của chúng ta

00:19:28.250 --> 00:19:35.210
bằng cách đánh mất bản thân trong Blackberries, iPhones

00:19:35.210 --> 00:19:39.008
thông qua việc không chú ý đến những người đang đi qua cuộc đời chúng ta

00:19:39.008 --> 00:19:40.583
những người đang trò chuyện với chúng ta,

00:19:40.583 --> 00:19:42.654
hay quá làm biếng đến nỗi chúng ta không sẵn sàng

00:19:42.654 --> 00:19:46.344
xử lý thông tin một cách sâu sắc?

NOTE Paragraph

00:19:46.344 --> 00:19:48.788
Tôi học được trước tiên

00:19:48.788 --> 00:19:52.185
rằng còn nhiều lắm khả năng ghi nhớ tuyệt vời

00:19:52.185 --> 00:19:54.188
tiềm ẩn trong tất cả chúng ta.

00:19:54.188 --> 00:19:57.585
Nhưng nếu bạn muốn sống một cuộc đời đáng nhớ,

00:19:57.585 --> 00:19:59.971
các bạn phải là dạng người

00:19:59.971 --> 00:20:02.937
nhớ để nhớ.

NOTE Paragraph

00:20:02.937 --> 00:20:04.706
Cám ơn các bạn.

NOTE Paragraph

00:20:04.706 --> 00:20:07.796
(Tiếng vỗ tay)