1
00:00:00,273 --> 00:00:04,679
Tôi muốn mời các bạn nhắm mắt lại.

2
00:00:04,679 --> 00:00:07,996
Tưởng tưởng mình đang đứng

3
00:00:07,996 --> 00:00:11,123
bên ngoài cửa trước nhà bạn.

4
00:00:11,123 --> 00:00:14,792
Các bạn hãy chú ý màu cửa,

5
00:00:14,792 --> 00:00:18,788
chất liệu của nó.

6
00:00:18,788 --> 00:00:25,508
Bây giờ hãy hình dung một nhóm người thừa cân theo chủ nghĩa khỏa thân đang chạy xe đạp.

7
00:00:25,508 --> 00:00:28,708
Họ đang thi đấu trong một cuộc đua xe đạp khỏa thân,

8
00:00:28,708 --> 00:00:32,458
và họ được phép chạy thẳng tới trước cửa nhà của bạn.

9
00:00:32,458 --> 00:00:34,408
Tôi cần các bạn phải thực sự thấy điều này.

10
00:00:34,408 --> 00:00:37,500
Họ đang đạp hết sức, người họ đẫm mồ hôi,

11
00:00:37,500 --> 00:00:40,404
họ cứ chạy lòng vòng quanh đó.

12
00:00:40,404 --> 00:00:44,208
Và họ đâm thẳng vào cửa trước nhà của bạn.

13
00:00:44,208 --> 00:00:48,127
Xe đạp bay tung tóe khắp nơi, những chiếc bánh xe lăn qua bạn,

14
00:00:48,127 --> 00:00:51,958
niềng xe văng ra những chỗ khác nhau.

15
00:00:51,958 --> 00:00:55,183
Bước qua thềm cửa nhà của bạn

16
00:00:55,183 --> 00:00:58,023
tiến đến tiền sảnh, hành lang, bất cứ thứ gì ở phía bên kia,

17
00:00:58,023 --> 00:01:01,929
và cảm nhận chất lượng ánh sáng tuyệt vời.

18
00:01:01,929 --> 00:01:07,606
Đèn chiếu xuống con rối Cookie Monster.

19
00:01:07,606 --> 00:01:10,792
Cookie Monster đang vẫy tay chào đón bạn

20
00:01:10,792 --> 00:01:13,496
từ chỗ ngồi của nó trên lưng một con ngựa rám nắng.

21
00:01:13,496 --> 00:01:15,304
Đó là một con ngựa biết nói.

22
00:01:15,304 --> 00:01:19,837
Bạn có thể thực sự cảm nhận được những chiếc lông màu xanh của nó đang ngoáy mũi bạn.

23
00:01:19,837 --> 00:01:24,114
Bạn có thể ngửi thấy mùi bánh quy nho khô làm bằng bột yến mạch mà nó sắp bỏ hết vào miệng.

24
00:01:24,114 --> 00:01:27,921
Đi qua nó đi. Đi qua nó để tới phòng khách nhà bạn.

25
00:01:27,921 --> 00:01:30,958
Trong phòng khách, bằng trí tưởng tượng phong phú của mình,

26
00:01:30,958 --> 00:01:33,770
ảnh của Britney Spears kìa.

27
00:01:33,770 --> 00:01:39,265
Cô đang mặc váy áo hở hang, cô đang nhún nhảy trên bàn cà phê của bạn,

28
00:01:39,265 --> 00:01:41,809
và cô ấy đang hát "Hit Me Baby One More Time."

29
00:01:41,809 --> 00:01:44,731
Và rồi hãy theo tôi vào nhà bếp của bạn.

30
00:01:44,731 --> 00:01:49,031
Trong nhà bếp, sàn lối đi được ốp gạch màu vàng

31
00:01:49,031 --> 00:01:52,725
và từ lò nướng chui ra, đang tiến đến phía bạn

32
00:01:52,725 --> 00:01:54,792
là cô bé Dorothy, người thiếc Tin Man,

33
00:01:54,792 --> 00:01:57,173
Scarecrow và con sư tử hèn nhát trong "Phù thủy xứ Oz",

34
00:01:57,173 --> 00:02:00,000
họ đang tay trong tay tiến thẳng đến bạn.

35
00:02:00,000 --> 00:02:04,333
Được rồi, các bạn có thể mở mắt ra.

36
00:02:04,333 --> 00:02:07,792
Tôi muốn nói với các bạn về một cuộc thi rất kỳ lạ

37
00:02:07,792 --> 00:02:10,875
được tổ chức vào mỗi mùa xuân ở thành phố New York.

38
00:02:10,875 --> 00:02:14,362
Gọi là Cuộc Thi Vô Địch Nước Mỹ Về Trí Nhớ (United States Memory Championship).

39
00:02:14,362 --> 00:02:17,260
Cách đây một vài năm, tôi đã theo dõi cuộc thi này

40
00:02:17,260 --> 00:02:19,457
với tư cách là một phóng viên khoa học

41
00:02:19,457 --> 00:02:21,792
mong chờ, tôi đoán, cuộc thi này

42
00:02:21,792 --> 00:02:24,621
kiểu như là Giải vô địch của các nhà bác học.

43
00:02:24,621 --> 00:02:28,130
Đây là cuộc thi của một nhóm những anh chàng trai và một số cô gái,

44
00:02:28,130 --> 00:02:32,869
rất khác nhau từ tuổi tác đến chuyện... giữ vệ sinh.

45
00:02:32,869 --> 00:02:35,150
(Tiếng cười)

46
00:02:35,150 --> 00:02:39,359
Họ sẽ ghi nhớ hàng trăm con số ngẫu nhiên,

47
00:02:39,359 --> 00:02:40,771
mà chỉ nhìn chúng qua một lần duy nhất.

48
00:02:40,771 --> 00:02:45,133
Họ sẽ ghi nhớ tên của hàng tá tá những người xa lạ.

49
00:02:45,133 --> 00:02:48,571
Họ sẽ ghi nhớ toàn bộ bài thơ chỉ trong một vài phút.

50
00:02:48,571 --> 00:02:50,750
Họ sẽ thi xem ai có thể ghi nhớ

51
00:02:50,750 --> 00:02:54,750
thứ tự của bộ bài đã được xáo trộn một cách nhanh nhất.

52
00:02:54,750 --> 00:02:56,594
Tôi cảm thấy như không thể tin được điều này.

53
00:02:56,594 --> 00:02:59,750
Những người này chắc phải là...
quái nhân của tạo hoá.

54
00:02:59,750 --> 00:03:03,375
Và tôi bắt đầu gợi chuyện với một số người dự thi.

55
00:03:03,375 --> 00:03:04,750
Đây là anh chàng tên Ed Cook

56
00:03:04,750 --> 00:03:06,317
đến từ nước Anh

57
00:03:06,317 --> 00:03:08,283
nơi mà anh sở hữu một trong những trí nhớ được rèn luyện tốt nhất.

58
00:03:08,283 --> 00:03:12,048
Và tôi nói với anh: "Ed, khi nào thì anh nhận ra rằng

59
00:03:12,048 --> 00:03:14,556
anh là một nhà bác học?"

60
00:03:14,556 --> 00:03:17,320
Ed trả lời: "Tôi không phải là một nhà bác học.

61
00:03:17,320 --> 00:03:19,896
Thực sự thì tôi chỉ có một trí nhớ trung bình.

62
00:03:19,896 --> 00:03:21,568
Mọi người tham dự cuộc thi này sẽ cho anh biết

63
00:03:21,568 --> 00:03:24,829
họ chỉ có một trí nhớ trung bình mà thôi.

64
00:03:24,829 --> 00:03:26,708
Chúng tôi đều tự rèn luyện

65
00:03:26,708 --> 00:03:30,929
để thể hiện những thành công cực kỳ siêu phàm của trí nhớ bằng cách

66
00:03:30,929 --> 00:03:32,987
sử dụng một tập hợp những kỹ thuật cổ xưa,

67
00:03:32,987 --> 00:03:36,535
những kỹ thuật được phát minh ra cách đây 2500 năm ở Hy Lạp,

68
00:03:36,535 --> 00:03:39,667
những kỹ thuật tương tự mà Cicero đã từng áp dụng

69
00:03:39,667 --> 00:03:41,527
để ghi nhớ bài phát biểu của ông,

70
00:03:41,527 --> 00:03:45,721
và những học giả trung cổ dùng để ghi nhớ toàn bộ các quyển sách".

71
00:03:45,721 --> 00:03:49,437
Và tôi: "Chà. Sao tôi chưa từng nghe về điều này trước đây nhỉ?"

72
00:03:49,437 --> 00:03:52,156
Chúng tôi đứng bên ngoài hội trường của cuộc thi,

73
00:03:52,156 --> 00:03:55,833
và Ed, một anh chàng người Anh rất thông minh, tuyệt vời

74
00:03:55,833 --> 00:03:58,898
nhưng có phần nào đó hơi lập dị

75
00:03:58,898 --> 00:04:03,333
nói với tôi: "Josh, anh là một phóng viên người Mỹ.

76
00:04:03,333 --> 00:04:05,439
Vậy anh có biết Britney Spears không?"

77
00:04:05,439 --> 00:04:10,252
Tôi kiểu như: "Cái gì? À không. Sao vậy?"

78
00:04:10,252 --> 00:04:13,333
"Vì tôi thực sự muốn chỉ cho Britney Spears

79
00:04:13,333 --> 00:04:15,962
làm thế nào để ghi nhớ thứ tự của một bộ bài đã được xáo trộn

80
00:04:15,962 --> 00:04:18,208
trên đài truyền hình quốc gia Mỹ.

81
00:04:18,208 --> 00:04:21,479
Nó sẽ chứng minh cho cả thế giới thấy bất cứ ai cũng có thể làm được điều này."

82
00:04:21,479 --> 00:04:25,893
(Tiếng cười)

83
00:04:25,893 --> 00:04:29,383
Tôi nói: "Tôi không phải Britney Spears,

84
00:04:29,383 --> 00:04:32,148
nhưng có lẽ anh có thể dạy tôi.

85
00:04:32,148 --> 00:04:34,583
Ý tôi là anh sẽ phải bắt đầu từ đâu đó, phải không?"

86
00:04:34,583 --> 00:04:38,375
Và đó là điểm khởi đầu của cuộc hành trình rất kỳ lạ đối với tôi.

87
00:04:38,375 --> 00:04:41,279
Cuối cùng thì, tôi dành cả năm sau đó cho phần hay nhất của cuộc hành trình

88
00:04:41,279 --> 00:04:43,375
không chỉ để rèn luyện trí nhớ của mình,

89
00:04:43,375 --> 00:04:45,125
mà còn nghiên cứu về nó,

90
00:04:45,125 --> 00:04:47,231
cố gắng hiểu xem nó hoạt động như thế nào,

91
00:04:47,231 --> 00:04:49,502
tại sao đôi lúc nó lại không hoạt động

92
00:04:49,502 --> 00:04:51,987
và tiềm năng của nó có thể là gì.

93
00:04:51,987 --> 00:04:54,293
Tôi đã gặp rất nhiều người thực sự thú vị.

94
00:04:54,293 --> 00:04:56,075
Người đàn ông này tên E.P.

95
00:04:56,075 --> 00:04:58,583
Ông bị mắc chứng mất trí nhớ

96
00:04:58,583 --> 00:05:01,292
có thể ông là người có trí nhớ tệ nhất trên thế giới.

97
00:05:01,292 --> 00:05:02,952
Trí nhớ của ông rất kém

98
00:05:02,952 --> 00:05:05,702
đến nỗi thậm chí ông không nhớ rằng mình có vấn đề về trí nhớ,

99
00:05:05,702 --> 00:05:07,589
điều này thật ngạc nhiên.

100
00:05:07,589 --> 00:05:09,304
Ông là một trường hợp vô cùng bi thảm,

101
00:05:09,304 --> 00:05:11,292
nhưng ông cũng là cánh cửa mở đến giới hạn

102
00:05:11,292 --> 00:05:15,102
mà trí nhớ của chúng ta tạo nên con người mà chúng ta hiện là.

103
00:05:15,102 --> 00:05:18,140
Ở một khía cạnh khác: Tôi đã gặp người đàn ông này.

104
00:05:18,140 --> 00:05:19,877
Đây là Kim Peek.

105
00:05:19,877 --> 00:05:23,364
Ông là một điển hình của nhân vật do Dustin Hoffman đóng vai trong phim "Rain Man"

106
00:05:23,364 --> 00:05:26,046
Chúng tôi ngồi với nhau cả buổi trưa

107
00:05:26,046 --> 00:05:29,683
trong Thư viện công cộng thành phố Salt Lake để ghi nhớ những quyển danh bạ điện thoại,

108
00:05:29,683 --> 00:05:32,770
chuyện này thật (điên) rực rỡ.

109
00:05:32,770 --> 00:05:35,727
(Tiếng cười)

110
00:05:35,727 --> 00:05:39,157
Khi trở về, tôi đã đọc toàn bộ các tài liệu ghi chép về trí nhớ,

111
00:05:39,157 --> 00:05:42,990
những luận thuyết được viết cách đây hơn 2000 năm

112
00:05:42,990 --> 00:05:44,896
bằng tiếng Lating cổ

113
00:05:44,896 --> 00:05:47,233
rồi sau đó bằng tiếng Latinh Trung Cổ

114
00:05:47,233 --> 00:05:49,796
Và tôi đã học được rất nhiều điều thú vị.

115
00:05:49,796 --> 00:05:53,038
Một trong những điều cực thú vị mà tôi đã học được

116
00:05:53,038 --> 00:05:55,514
là ngày xửa ngày xưa

117
00:05:55,514 --> 00:06:01,286
ý tưởng về việc có một trí nhớ được huấn luyện, rèn tập và trau dồi

118
00:06:01,286 --> 00:06:06,314
gần như không quá kỳ lạ với người xưa như đối với chúng ta ngày nay.

119
00:06:06,314 --> 00:06:11,071
Vào thời xa xưa, con người đầu tư cho trí nhớ

120
00:06:11,071 --> 00:06:16,096
bằng cách chăm chỉ trang hoàng cho tâm trí của họ .

121
00:06:16,096 --> 00:06:18,219
Qua một vài thiên niên kỷ

122
00:06:18,219 --> 00:06:20,965
chúng ta đã phát minh ra hàng loạt những công nghệ --

123
00:06:20,965 --> 00:06:23,375
từ bảng chữ cái đến giấy để viết

124
00:06:23,375 --> 00:06:25,694
đến sách chép tay, tài liệu in ấn, nhiếp ảnh,

125
00:06:25,694 --> 00:06:27,608
máy tính, điện thoại thông minh --

126
00:06:27,608 --> 00:06:30,540
những thứ mà dần dần giúp dễ dàng hơn và dễ dàng hơn

127
00:06:30,540 --> 00:06:33,125
giúp chúng ta bành trướng trí nhớ của chúng ta,

128
00:06:33,125 --> 00:06:35,367
cho chúng ta gần như thuê nguồn lực bên ngoài

129
00:06:35,367 --> 00:06:39,080
thực hiện dùm bản năng cơ bản này của con người.

130
00:06:39,080 --> 00:06:42,679
Những công nghệ này tạo ra tính khả thi cho thế giới hiện đại của chúng ta,

131
00:06:42,679 --> 00:06:44,477
nhưng chúng cũng đã thay đổi chúng ta.

132
00:06:44,477 --> 00:06:46,227
Chúng thay đổi chúng ta về mặt văn hóa,

133
00:06:46,227 --> 00:06:49,761
và tôi sẽ chứng minh rằng chúng đã thay đổi chúng ta về mặt nhận thức nữa.

134
00:06:49,761 --> 00:06:52,327
Ít có nhu cầu để ghi nhớ thêm,

135
00:06:52,327 --> 00:06:55,444
điều này đôi khi giống như việc chúng ta đã quên đi cách làm sao để ghi nhớ.

136
00:06:55,444 --> 00:06:57,183
Một trong những nơi cuối cùng trên trái đất

137
00:06:57,183 --> 00:07:00,287
nơi mà các bạn vẫn còn tìm thấy những người đam mê với ý tưởng

138
00:07:00,287 --> 00:07:03,529
về một trí nhớ được luyện tập, rèn luyện và trau dồi

139
00:07:03,529 --> 00:07:06,288
duy nhất chính là ở cuộc thi về trí nhớ rất khác thường này.

140
00:07:06,288 --> 00:07:07,604
Nó thực sự không phải là duy nhất,

141
00:07:07,604 --> 00:07:09,929
có những cuộc thi được tổ chức khắp nơi trên thế giới.

142
00:07:09,929 --> 00:07:14,087
Và tôi đã bị cuốn hút, tôi muốn biết những người này làm điều đó như thế nào.

143
00:07:14,087 --> 00:07:18,806
Một vài năm trước, một nhóm các nhà nghiên cứu ở trường đại học Luân Đôn

144
00:07:18,806 --> 00:07:21,583
đã mời các nhà vô địch trí nhớ 
đến phòng thí nghiệm.

145
00:07:21,583 --> 00:07:23,089
Họ muốn biết:

146
00:07:23,089 --> 00:07:24,456
Bộ não của những người này

147
00:07:24,456 --> 00:07:28,898
có khác với những người còn lại về phương diện cấu trúc và giải phẫu học không?

148
00:07:28,898 --> 00:07:31,902
Câu trả lời là: Không.

149
00:07:31,902 --> 00:07:35,006
Họ có thông minh hơn chúng ta không?

150
00:07:35,006 --> 00:07:36,717
Các nhà nghiên cứu đã cho những người này thực hiện một loạt những bài kiểm tra về nhận thức,

151
00:07:36,717 --> 00:07:38,987
và câu trả lời là không hẳn vậy.

152
00:07:38,987 --> 00:07:42,315
Tuy nhiên, có một điều thực sự thú vị và nói lên sự khác biệt

153
00:07:42,315 --> 00:07:44,423
giữa bộ não của các nhà vô địch trí nhớ 
và những điểm kiểm soát

154
00:07:44,423 --> 00:07:46,990
khi các nhà nghiên cứu so sánh chúng với nhau.

155
00:07:46,990 --> 00:07:49,667
Khi các nhà nghiên cứu đưa những người này qua máy MRI (máy chụp cộng hưởng từ),

156
00:07:49,667 --> 00:07:51,711
quét qua bộ não của họ

157
00:07:51,711 --> 00:07:56,717
trong khi họ đang ghi nhớ những con số, những khuôn mặt người và hình ảnh những bông tuyết,

158
00:07:56,717 --> 00:07:59,033
các nhà nghiên cứu nhận ra các nhà vô địch trí nhớ

159
00:07:59,033 --> 00:08:01,277
có những điểm sáng khác nhau trong não

160
00:08:01,277 --> 00:08:03,288
nhiều hơn những người khác.

161
00:08:03,288 --> 00:08:06,573
Đặc biệt, họ đang sử dụng, hoặc có vẻ như sử dụng

162
00:08:06,573 --> 00:08:10,790
một phần của bộ não mà có liên quan đến trí nhớ thuộc không gian và định vị.

163
00:08:10,790 --> 00:08:17,033
Tại sao? 
Và chúng ta có thể học được gì từ điều này không?

164
00:08:17,033 --> 00:08:21,233
Môn thể thao cạnh tranh về trí nhớ

165
00:08:21,233 --> 00:08:24,081
được tiếp diễn như kiểu một cuộc chạy đua vũ trang

166
00:08:24,081 --> 00:08:27,125
nơi mà mỗi năm có ai đó

167
00:08:27,125 --> 00:08:29,813
tìm ra một phương pháp mới để ghi nhớ nhiều hơn, một cách nhanh hơn,

168
00:08:29,813 --> 00:08:31,652
và rồi những người còn lại phải rượt theo.

169
00:08:31,652 --> 00:08:33,500
Đây là một người bạn của tôi tên Ben Pridmore,

170
00:08:33,500 --> 00:08:35,250
ba lần vô địch thế giới về trí nhớ.

171
00:08:35,250 --> 00:08:37,083
Trên bàn trước mặt anh

172
00:08:37,083 --> 00:08:40,777
là 36 bộ bài đã được xáo trộn

173
00:08:40,777 --> 00:08:43,525
mà anh chuẩn bị cố ghi nhớ chúng trong một giờ,

174
00:08:43,525 --> 00:08:47,881
bằng cách sử dụng một kỹ thuật mà anh phát minh ra và chỉ có anh thành thạo nó.

175
00:08:47,881 --> 00:08:49,792
Anh đã dùng một kỹ thuật tương tự

176
00:08:49,792 --> 00:08:52,234
để ghi nhớ thứ tự chính xác

177
00:08:52,234 --> 00:08:58,042
của 4140 chữ số nhị phân ngẫu nhiên

178
00:08:58,042 --> 00:09:00,944
trong vòng nửa giờ đồng hồ.

179
00:09:00,944 --> 00:09:02,875
Đúng thế.

180
00:09:02,875 --> 00:09:06,423
Và trong khi có cả một tập hợp đầy những cách

181
00:09:06,423 --> 00:09:10,000
để ghi nhớ ở những cuộc thi như thế này,

182
00:09:10,000 --> 00:09:12,892
mọi thứ, tất cả những kỹ thuật đã được sử dụng,

183
00:09:12,892 --> 00:09:15,500
cuối cùng cũng quay về một khái niệm

184
00:09:15,500 --> 00:09:19,148
mà các nhà tâm lý học gọi là 
mã hóa chi tiết.

185
00:09:19,148 --> 00:09:21,829
Nó được minh họa rõ bằng một nghịch lý đỉnh cao

186
00:09:21,829 --> 00:09:23,875
gọi là nghịch lý Baker/baker

187
00:09:23,875 --> 00:09:25,437
mà hoạt động nó là như thế này:

188
00:09:25,437 --> 00:09:28,333
Nếu tôi nói hai người phải ghi nhớ cùng một từ,

189
00:09:28,333 --> 00:09:29,900
nếu tôi nói với bạn này:

190
00:09:29,900 --> 00:09:33,527
"Hãy ghi nhớ có một người đàn ông tên là Baker."

191
00:09:33,527 --> 00:09:35,033
Đó là tên của anh ta.

192
00:09:35,033 --> 00:09:40,819
Rồi tôi nói với bạn kia: "Hãy ghi nhớ có một người đàn ông làm nghề "baker" (người làm bánh)"

193
00:09:40,819 --> 00:09:44,061
Và một lúc sau tôi quay lại với hai bạn đó,

194
00:09:44,061 --> 00:09:47,100
và tôi hỏi: "Các bạn có nhớ từ mà

195
00:09:47,100 --> 00:09:48,477
tôi đã nói với các bạn trước đó không?

196
00:09:48,477 --> 00:09:50,275
Các bạn có nhớ nó là từ gì không?"

197
00:09:50,275 --> 00:09:53,542
Người mà được bảo là phải ghi nhớ người đàn ông 
tên là Baker

198
00:09:53,542 --> 00:09:55,861
thì ít có khả năng nhớ từ tương tự

199
00:09:55,861 --> 00:09:59,712
so với người được bảo phải ghi nhớ nghề nghiệp của ông ấy là một "baker" (người làm bánh).

200
00:09:59,712 --> 00:10:02,791
Cùng một từ ngữ, khả năng ghi nhớ khác nhau 
điều này thật khó hiểu.

201
00:10:02,791 --> 00:10:04,768
Điều gì đang diễn ra ở đây?

202
00:10:04,768 --> 00:10:09,804
Đúng vậy. Cái tên Baker thực sự không có ý nghĩa gì đối với bạn.

203
00:10:09,804 --> 00:10:12,095
Nó hoàn toàn không bị buộc lại

204
00:10:12,095 --> 00:10:15,333
trong toàn bộ các ghi nhớ khác đang trôi nổi xung quanh bộ óc của bạn.

205
00:10:15,333 --> 00:10:17,223
Nhưng danh từ chung "baker" (người làm bánh),

206
00:10:17,223 --> 00:10:19,094
chúng ta biết những người làm bánh.

207
00:10:19,094 --> 00:10:21,123
Những người làm bánh đội những chiếc nón màu trắng ngộ nghĩnh.

208
00:10:21,123 --> 00:10:22,750
Những người làm bánh trên tay dính đầy bột.

209
00:10:22,750 --> 00:10:24,825
Những người làm bánh có mùi thơm khi họ đi làm về.

210
00:10:24,825 --> 00:10:26,952
Có lẽ chúng ta thậm chí quen biết với một người làm bánh.

211
00:10:26,952 --> 00:10:28,363
Khi chúng ta thoạt đầu nghe từ đó,

212
00:10:28,363 --> 00:10:31,208
chúng ta bắt đầu đặt những chiếc móc liên kết vào nó

213
00:10:31,208 --> 00:10:35,279
khiến chúng ta dễ dàng tìm lại nó sau một thời gian.

214
00:10:35,279 --> 00:10:38,237
Toàn bộ nghệ thuật của những gì đang diễn ra

215
00:10:38,237 --> 00:10:40,352
trong những cuộc thi về trí nhớ này

216
00:10:40,352 --> 00:10:43,579
và toàn bộ nghệ thuật ghi nhớ mọi việc tốt hơn trong cuộc sống hàng ngày

217
00:10:43,579 --> 00:10:47,565
là tìm cho ra những phương pháp chuyển đổi chữ B viết hoa trong B-Bakers

218
00:10:47,565 --> 00:10:49,561
thành chữ B thường trong b-bakers (người làm bánh) --

219
00:10:49,561 --> 00:10:52,948
để lấy thông tin mà bị thiếu hụt về ngữ cảnh,

220
00:10:52,948 --> 00:10:55,254
về ý nghĩa, về ngữ nghĩa

221
00:10:55,254 --> 00:10:56,804
và chuyển đổi nó bằng cách nào đó

222
00:10:56,804 --> 00:10:58,979
để nó trở nên có ý nghĩa

223
00:10:58,979 --> 00:11:03,764
liên kết với tất cả những thứ khác đã tồn tại trong tâm trí bạn.

224
00:11:03,764 --> 00:11:07,498
Một trong những kỹ thuật chi tiết hơn 
để làm điều này

225
00:11:07,498 --> 00:11:11,417
đã có từ cách đây 2500 năm thời Hy Lạp Cổ Đại.

226
00:11:11,417 --> 00:11:13,395
Người ta biết đến nó như một cung điện trí nhớ.

227
00:11:13,395 --> 00:11:16,820
Câu chuyện đằng sau việc hình thành cung điện trí nhớ là như thế này:

228
00:11:16,820 --> 00:11:19,792
Có một nhà thơ tên là Simondies

229
00:11:19,792 --> 00:11:21,698
đang dự một bữa tiệc lớn.

230
00:11:21,698 --> 00:11:23,946
Thực ra ông được thuê để trình diễn giải trí,

231
00:11:23,946 --> 00:11:26,958
vào thời điểm đó nếu bạn muốn tổ chức một bữa tiệc thật linh đình,

232
00:11:26,958 --> 00:11:30,170
bạn sẽ không thuê một D.J mà là một nhà thơ.

233
00:11:30,170 --> 00:11:35,040
Ông đứng dậy, đọc bài thơ của ông từ trí nhớ,
bước ra khỏi cửa

234
00:11:35,040 --> 00:11:40,152
và ngay lúc ông vừa bước ra khỏi cửa
cả hội trường yến tiệc bị sập đổ,

235
00:11:40,152 --> 00:11:42,833
làm chết hết tất cả mọi người bên trong đó.

236
00:11:42,833 --> 00:11:45,398
Không chỉ giết hết tất cả mọi người,

237
00:11:45,398 --> 00:11:49,262
nó còn làm nát thi thể đến nỗi không nhận ra được.

238
00:11:49,262 --> 00:11:51,583
Không ai có thể nói những ai ở bên trong,

239
00:11:51,583 --> 00:11:54,754
không ai có thể nói vị trí họ đã ngồi.

240
00:11:54,754 --> 00:11:56,993
Thi thể không thể được chôn cất đàng hoàng.

241
00:11:56,993 --> 00:12:00,836
Đó thực sự là một bi kịch nối tiếp bi kịch.

242
00:12:00,836 --> 00:12:03,540
Simonides, đứng bên ngoài,

243
00:12:03,540 --> 00:12:05,671
người sống sót duy nhất giữa đống đổ nát,

244
00:12:05,671 --> 00:12:09,307
ông nhắm mắt lại và nhận ra điều này,

245
00:12:09,307 --> 00:12:11,845
những gì mà có trong con mắt tâm trí của ông,

246
00:12:11,845 --> 00:12:16,990
ông có thể thấy vị trí từng vị khách đang ngồi trong bữa tiệc.

247
00:12:16,990 --> 00:12:19,333
Và ông cầm tay những người thân của các vị khách

248
00:12:19,333 --> 00:12:23,391
tới nơi mà người thân yêu của họ đã mất giữa đống đổ nát.

249
00:12:23,391 --> 00:12:26,655
Những gì mà Simonides khám phá ra vào lúc đó

250
00:12:26,655 --> 00:12:30,088
là điều mà tôi nghĩ rằng tất cả chúng ta đều phần nào biết được bằng trực giác

251
00:12:30,088 --> 00:12:32,500
điều đó là... bên cạnh việc chúng ta rất kém

252
00:12:32,500 --> 00:12:35,394
khi phải nhớ tên và số điện thoại hay là

253
00:12:35,394 --> 00:12:38,052
từng-từ-một các hướng dẫn trong sách vở ở trường,

254
00:12:38,052 --> 00:12:43,542
chúng ta thực sự có những ký ức thuộc thị giác và không gian rất đặc biệt.

255
00:12:43,542 --> 00:12:47,138
Nếu tôi đề nghị các bạn nói lại 10 từ đầu tiên

256
00:12:47,138 --> 00:12:49,602
trong câu chuyện mà tôi vừa kể cho các bạn nghe về Simonides,

257
00:12:49,602 --> 00:12:52,090
khả năng rất lớn là các bạn sẽ gặp khó khăn.

258
00:12:52,090 --> 00:12:54,404
Nhưng tôi sẽ đặt cược rằng

259
00:12:54,404 --> 00:12:57,087
nếu tôi đề nghị các bạn hãy nhớ lại

260
00:12:57,087 --> 00:13:01,643
ai đang ngồi trên con ngựa rám nắng biết nói

261
00:13:01,643 --> 00:13:03,641
ở trong phòng sảnh nhà bạn bây giờ,

262
00:13:03,641 --> 00:13:05,966
các bạn sẽ có thể thấy được.

263
00:13:05,966 --> 00:13:08,496
Ý tưởng đằng sau cung điện trí nhớ

264
00:13:08,496 --> 00:13:13,129
là để tạo nên một dinh thự tưởng tượng trong đôi mắt tâm trí của các bạn

265
00:13:13,129 --> 00:13:14,875
và đưa vào đó những hình ảnh

266
00:13:14,875 --> 00:13:17,083
của những thứ mà bạn muốn nhớ --

267
00:13:17,083 --> 00:13:20,412
hình ảnh càng điên dại, kỳ lạ, quái đản,

268
00:13:20,412 --> 00:13:24,012
vui nhộn, tục tĩu, bốc mùi

269
00:13:24,012 --> 00:13:26,887
thì nó càng có khó quên hơn.

270
00:13:26,887 --> 00:13:29,721
Đây là lời khuyên có từ cách đây hơn 2000 năm

271
00:13:29,721 --> 00:13:32,506
từ những luận thuyết Latin đầu tiên về trí nhớ.

272
00:13:32,506 --> 00:13:34,335
Vậy nó hoạt động như thế nào?

273
00:13:34,335 --> 00:13:36,875
Giả sử là bạn được mời

274
00:13:36,875 --> 00:13:40,681
đến sân khấu trung tâm của TED để nói chuyện

275
00:13:40,681 --> 00:13:43,215
và bạn muốn thực hiện nó bằng trí nhớ,

276
00:13:43,215 --> 00:13:48,260
bạn muốn làm theo cách mà Cicero đã từng làm

277
00:13:48,260 --> 00:13:52,919
nếu ông được mời đến TEDxRome 2000 năm trước.

278
00:13:52,919 --> 00:13:55,177
Những gì bạn có thể làm

279
00:13:55,177 --> 00:14:00,396
là hình dung bản thân mình đang đứng ở cửa trước nhà bạn.

280
00:14:00,396 --> 00:14:02,438
Và bạn tưởng tượng ra vài

281
00:14:02,438 --> 00:14:05,946
hình ảnh khá là điên rồ, mắc cười và khó quên

282
00:14:05,946 --> 00:14:08,929
để nhắc nhớ điều đầu tiên mà bạn muốn nói đến

283
00:14:08,929 --> 00:14:11,721
là cuộc thi rất kỳ quái này.

284
00:14:11,721 --> 00:14:14,554
Và rồi bạn bước vào bên trong ngôi nhà của mình

285
00:14:14,554 --> 00:14:17,406
bạn sẽ thấy hình ảnh của Cookie Monster

286
00:14:17,406 --> 00:14:19,293
ngồi trên đỉnh Mister Ed.

287
00:14:19,293 --> 00:14:20,562
Và nó sẽ gợi nhớ chuyện

288
00:14:20,562 --> 00:14:23,736
bạn muốn giới thiệu người bạn Ed Cook của mình.

289
00:14:23,736 --> 00:14:26,400
Rồi bạn sẽ thấy hình ảnh của Britney Spears

290
00:14:26,400 --> 00:14:29,212
gợi bạn nhớ về câu chuyện vui bạn muốn kể.

291
00:14:29,212 --> 00:14:30,884
Sau đó bạn sẽ đi vào nhà bếp,

292
00:14:30,884 --> 00:14:32,729
chủ đề tiếp theo mà bạn sẽ nói

293
00:14:32,729 --> 00:14:35,667
là hành trình kỳ lạ mà bạn đã đi trong suốt một năm,

294
00:14:35,667 --> 00:14:40,631
và có những người bạn giúp bạn nhớ về điều đó.

295
00:14:40,631 --> 00:14:44,850
Đây là cách mà những nhà diễn thuyết La Mã thuộc lòng các bài phát biểu của họ --

296
00:14:44,850 --> 00:14:48,244
không phải từng-từ-một vì nó sẽ chỉ làm hỏng bài phát biểu của bạn mà thôi,

297
00:14:48,244 --> 00:14:50,656
mà là theo từng chủ đề một.

298
00:14:50,656 --> 00:14:53,563
Thực ra, cụm từ "topic sentence" (câu chủ đề),

299
00:14:53,563 --> 00:14:56,863
xuất phát từ từ "topos" trong tiếng Hy lạp

300
00:14:56,863 --> 00:14:58,583
có nghĩa là "nơi chốn".

301
00:14:58,583 --> 00:15:00,150
Đó là một vết tích

302
00:15:00,150 --> 00:15:02,470
từ thời con người đã từng nghĩ về diễn thuyết và hùng biện

303
00:15:02,470 --> 00:15:04,708
theo những khái niệm không gian này.

304
00:15:04,708 --> 00:15:06,645
Cụm từ "in the first place" (đầu tiên)

305
00:15:06,645 --> 00:15:10,068
cũng giống như nơi đầu tiên trong cung điện trí nhớ.

306
00:15:10,068 --> 00:15:12,048
Tôi nghĩ điều này hết sức thu hút,

307
00:15:12,048 --> 00:15:13,948
và tôi thực sự hứng thú với nó.

308
00:15:13,948 --> 00:15:16,696
Vậy nên tôi đã tìm đến thêm một vài cuộc thi trí nhớ.

309
00:15:16,696 --> 00:15:19,257
Tôi có ý tưởng để có thể viết dài hơn

310
00:15:19,257 --> 00:15:22,550
về nhóm văn hóa của những người 
cạnh tranh về trí nhớ này.

311
00:15:22,550 --> 00:15:24,577
Nhưng lại có một vấn đề.

312
00:15:24,577 --> 00:15:27,325
Vấn đề là một cuộc thi trí nhớ

313
00:15:27,325 --> 00:15:31,054
là một sự kiện nhàm chán chưa từng có.

314
00:15:31,054 --> 00:15:33,660
(Tiếng cười)

315
00:15:33,660 --> 00:15:38,210
Thực sự, kiểu như một nhóm người ngồi lại nói về điểm SAT

316
00:15:38,210 --> 00:15:39,904
ý tôi là kịch tính nhất

317
00:15:39,904 --> 00:15:41,283
là khi ai đó bắt đầu xoa bóp thái dương của mình.

318
00:15:41,283 --> 00:15:44,321
Tôi là một nhà báo, ôi cần có chuyện xảy ra để viết.

319
00:15:44,321 --> 00:15:48,098
Tôi biết rằng điều lạ thường đó xảy ra trong tâm trí của những người này,

320
00:15:48,098 --> 00:15:50,198
nhưng tôi không tiếp cận được nó.

321
00:15:50,198 --> 00:15:52,917
Và tôi nhận ra rằng, nếu tôi kể lại câu chuyện này,

322
00:15:52,917 --> 00:15:55,667
tôi cần đặt mình trong hoàn cảnh của họ một chút,

323
00:15:55,667 --> 00:15:59,248
Và vì vậy tôi bắt đầu trải qua 15 rồi 20 phút

324
00:15:59,248 --> 00:16:02,083
mỗi buổi sáng trước khi ngồi đọc tờ New York Times của mình

325
00:16:02,083 --> 00:16:04,604
chỉ để có gắng nhớ về một chuyện gì đó.

326
00:16:04,604 --> 00:16:06,273
Có thể đó là một bài thơ.

327
00:16:06,273 --> 00:16:08,312
Có thể đó là những cái tên từ cuốn biên niêm giám cũ

328
00:16:08,312 --> 00:16:10,571
mà tôi đã mua ở một chợ trời.

329
00:16:10,571 --> 00:16:16,067
Và tôi thấy rằng điều này cực kỳ thú vị một cách ngạc nhiên.

330
00:16:16,067 --> 00:16:18,145
Tôi chưa bao giờ mong đợi như thế.

331
00:16:18,145 --> 00:16:21,508
Thú vị vì đây không chỉ để rèn luyện trí nhớ của bạn.

332
00:16:21,508 --> 00:16:24,546
Những gì bạn đang làm là bạn sẽ cố gắng tốt hơn và tốt hơn và tốt hơn

333
00:16:24,546 --> 00:16:26,975
trong việc sáng tạo, trong việc tưởng tượng ra

334
00:16:26,975 --> 00:16:29,869
nhưng hình ảnh cực kỳ buồn cười, tục tĩu, vui nhộn

335
00:16:29,869 --> 00:16:33,994
và hy vọng không thể nào quên trong đôi mắt của tâm trí bạn.

336
00:16:33,994 --> 00:16:35,577
Và tôi khá là có hứng thú với nó.

337
00:16:35,577 --> 00:16:42,234
Đây là tôi đang mang một bộ dụng cụ rèn luyện trí nhớ dành cho những thí sinh.

338
00:16:42,234 --> 00:16:44,200
Đó là một cặp chụp tai chống ồn

339
00:16:44,200 --> 00:16:47,609
và một bộ kính an toàn đã được che chắn toàn bộ

340
00:16:47,609 --> 00:16:50,282
chỉ còn lại hai lỗ rất nhỏ để nhìn,

341
00:16:50,282 --> 00:16:55,608
vì sự phân tâm là kẻ thù lớn nhất của những người đi thi khả năng ghi nhớ.

342
00:16:55,608 --> 00:17:01,375
Tôi quay lại cuộc thi tương tự mà tôi đã tham dự với tư cách phóng viên một năm trước.

343
00:17:01,375 --> 00:17:03,481
Và tôi có ý tưởng rằng mình có thể tham gia,

344
00:17:03,481 --> 00:17:06,783
kiểu như một trải nghiệm khi tham gia trong ngành báo chí.

345
00:17:06,783 --> 00:17:11,304
Nó sẽ làm, tôi nghĩ, có thể là một phần kết đẹp cho toàn bộ các nghiên cứu của tôi.

346
00:17:11,304 --> 00:17:15,042
Vấn đề là cuộc thực nghiệm này trở nên rối rắm.

347
00:17:15,042 --> 00:17:17,779
Tôi đã thắng cuộc thi,

348
00:17:17,779 --> 00:17:20,882
điều mà thực sự không nghĩ rằng sẽ xảy ra.

349
00:17:20,882 --> 00:17:26,731
(Vỗ tay)

350
00:17:26,731 --> 00:17:28,436
Bây giờ, thật tuyệt

351
00:17:28,436 --> 00:17:31,263
để có thể ghi nhớ những bài diễn thuyết

352
00:17:31,263 --> 00:17:34,357
số điện thoại và danh sách cần mua sắm,

353
00:17:34,357 --> 00:17:37,133
nhưng thực sự nó nằm bên ngoài điểm mấu chốt.

354
00:17:37,133 --> 00:17:39,331
Đây chỉ là những mẹo vặt.

355
00:17:39,331 --> 00:17:41,333
Chúng là những mẹo vặt có thể sử dụng

356
00:17:41,333 --> 00:17:44,516
vì chúng dựa trên một vài nguyên lý khá cơ bản

357
00:17:44,516 --> 00:17:46,292
liên quan đến cách mà bộ não chúng ta hoạt động.

358
00:17:46,292 --> 00:17:50,244
Các bạn không cần phải xây nên 
những cung điện trí nhớ

359
00:17:50,244 --> 00:17:52,250
hay ghi nhớ thứ tự các lá bài

360
00:17:52,250 --> 00:17:54,263
để hưởng lợi một chút xíu trong chuyện

361
00:17:54,263 --> 00:17:56,907
tâm trí bạn hoạt động thế nào.

362
00:17:56,907 --> 00:17:58,700
Chúng ta hay nói về người có trí nhớ tuyệt vời

363
00:17:58,700 --> 00:18:01,000
như thể nó là năng khiếu bẩm sinh,

364
00:18:01,000 --> 00:18:02,890
nhưng không phải vậy.

365
00:18:02,890 --> 00:18:06,658
Những trí nhớ tuyệt vời là điều có thể học được.

366
00:18:06,658 --> 00:18:10,127
Ở mức độ cơ bản nhất, chúng ta nhớ khi chúng ta chú ý.

367
00:18:10,127 --> 00:18:13,333
Chúng ta nhớ khi chúng ta 
có liên quan một cách sâu sắc.

368
00:18:13,333 --> 00:18:14,854
Chúng ta nhớ khi chúng ta có thể

369
00:18:14,854 --> 00:18:17,625
nhận một mảnh thông tin và trải nghiệm

370
00:18:17,625 --> 00:18:19,731
và khám phá ra tại sao nó lại có ý nghĩa đối với chúng ta,

371
00:18:19,731 --> 00:18:22,154
tại sao nó lại quan trọng, tại sao nó lại đầy màu sắc,

372
00:18:22,169 --> 00:18:25,098
khi chúng ta có thể chuyển đổi nó bằng cách nào đó

373
00:18:25,098 --> 00:18:26,592
hợp lý - trong sự liên quan

374
00:18:26,592 --> 00:18:28,819
với tất cả những thứ đang trôi nổi quanh tâm trí ta,

375
00:18:28,819 --> 00:18:34,079
khi chúng ta có thể chuyển đổi 
từ Bakers thành bakers.

376
00:18:34,079 --> 00:18:36,505
Cung điện trí nhớ, những kỹ thuật ghi nhớ này,

377
00:18:36,505 --> 00:18:38,375
chúng chỉ là những đường tắt.

378
00:18:38,375 --> 00:18:40,940
Thực sự, chúng thậm chí không hẳn là 
những đường tắt.

379
00:18:40,940 --> 00:18:44,343
Chúng hoạt động vì chúng khiến các bạn hoạt động.

380
00:18:44,343 --> 00:18:48,283
Chúng buộc bạn làm việc xử lý theo chiều sâu,

381
00:18:48,283 --> 00:18:49,804
kiểu như sự quan tâm thật sự,

382
00:18:49,804 --> 00:18:54,032
mà hầu hết chúng ta không hay tập luyện.

383
00:18:54,032 --> 00:18:56,594
Nhưng thực sự không có những đường tắt.

384
00:18:56,594 --> 00:18:59,450
Đây là cái cách mà mọi thứ được ghi nhớ.

385
00:18:59,450 --> 00:19:03,593
Và tôi nghĩ nếu có một điều mà tôi muốn đọng lại trong các bạn,

386
00:19:03,593 --> 00:19:06,327
đó là E.P,

387
00:19:06,327 --> 00:19:10,125
người bị mắc chứng mất trí đến nỗi thậm chí không nhớ rằng mình có vấn đề về trí nhớ,

388
00:19:10,125 --> 00:19:11,615
đã làm cho tôi

389
00:19:11,615 --> 00:19:13,713
có suy nghĩ rằng

390
00:19:13,713 --> 00:19:18,750
cuộc sống của chúng ta sự tổng hợp những ký ức.

391
00:19:18,750 --> 00:19:24,583
Chúng ta sẵn sàng đánh mất bao nhiêu

392
00:19:24,583 --> 00:19:28,250
từ quãng đời ngắn ngủi đã qua của chúng ta

393
00:19:28,250 --> 00:19:35,210
bằng cách đánh mất bản thân trong Blackberries, iPhones

394
00:19:35,210 --> 00:19:39,008
thông qua việc không chú ý đến những người đang đi qua cuộc đời chúng ta

395
00:19:39,008 --> 00:19:40,583
những người đang trò chuyện với chúng ta,

396
00:19:40,583 --> 00:19:42,654
hay quá làm biếng đến nỗi chúng ta không sẵn sàng

397
00:19:42,654 --> 00:19:46,344
xử lý thông tin một cách sâu sắc?

398
00:19:46,344 --> 00:19:48,788
Tôi học được trước tiên

399
00:19:48,788 --> 00:19:52,185
rằng còn nhiều lắm khả năng ghi nhớ tuyệt vời

400
00:19:52,185 --> 00:19:54,188
tiềm ẩn trong tất cả chúng ta.

401
00:19:54,188 --> 00:19:57,585
Nhưng nếu bạn muốn sống một cuộc đời đáng nhớ,

402
00:19:57,585 --> 00:19:59,971
các bạn phải là dạng người

403
00:19:59,971 --> 00:20:02,937
nhớ để nhớ.

404
00:20:02,937 --> 00:20:04,706
Cám ơn các bạn.

405
00:20:04,706 --> 00:20:07,796
(Tiếng vỗ tay)