WEBVTT

00:00:00.273 --> 00:00:04.679
Zamknijcie oczy.

NOTE Paragraph

00:00:04.679 --> 00:00:07.996
Wyobraźcie sobie, że stoicie

00:00:07.996 --> 00:00:11.123
przed drzwiami domu.

00:00:11.123 --> 00:00:14.792
Zauważcie kolor drzwi,

00:00:14.792 --> 00:00:18.788
materiał, z jakiego są wykonane.

00:00:18.788 --> 00:00:25.508
Teraz wyobraźcie sobie gołych grubasów na rowerach.

00:00:25.508 --> 00:00:28.708
Ścigają się nago na rowerach

00:00:28.708 --> 00:00:32.458
i jadą prosto na drzwi.

00:00:32.458 --> 00:00:34.408
Musicie to zobaczyć.

00:00:34.408 --> 00:00:37.500
Pedałują z całych sił, są spoceni,

00:00:37.500 --> 00:00:40.404
podskakują.

00:00:40.404 --> 00:00:44.208
Wpadają z impetem w drzwi wejściowe.

00:00:44.208 --> 00:00:48.127
Rowery rozlatują się, koła przetaczają się obok,

00:00:48.127 --> 00:00:51.958
szprychy lądują w dziwnych miejscach.

00:00:51.958 --> 00:00:55.183
Teraz przejdźcie przez próg

00:00:55.183 --> 00:00:58.023
do przedpokoju czy korytarza

00:00:58.023 --> 00:01:01.929
i zacznijcie delektować się światłem.

00:01:01.929 --> 00:01:07.606
Światło pada na Ciasteczkowego Potwora.

00:01:07.606 --> 00:01:10.792
Ciasteczkowy Potwór macha do was,

00:01:10.792 --> 00:01:13.496
siedząc na gniadym koniu.

00:01:13.496 --> 00:01:15.304
Ten koń mówi.

00:01:15.304 --> 00:01:19.837
Futerko Potwora łaskocze was po nosie.

00:01:19.837 --> 00:01:24.114
Zjada aromatyczne owsiane ciasteczko.

00:01:24.114 --> 00:01:27.921
Teraz omińcie go i przejdźcie do salonu.

00:01:27.921 --> 00:01:30.958
W salonie, największym wysiłkiem wyobraźni,

00:01:30.958 --> 00:01:33.770
zobaczcie Britney Spears.

00:01:33.770 --> 00:01:39.265
Jest skąpo ubrana, tańczy na stoliku do kawy

00:01:39.265 --> 00:01:41.809
i śpiewa "Hit Me Baby One More Time".

00:01:41.809 --> 00:01:44.731
Teraz idziemy do kuchni.

00:01:44.731 --> 00:01:49.031
Podłoga jest brukowana żółtą kostką,

00:01:49.031 --> 00:01:52.725
a z piekarnika wychodzą:

00:01:52.725 --> 00:01:54.792
Dorota, Blaszany Drwal, Strach na Wróble

00:01:54.792 --> 00:01:57.173
i Lew z "Czarnoksiężnika z krainy Oz".

00:01:57.173 --> 00:02:00.000
Skaczą w waszą stronę.

NOTE Paragraph

00:02:00.000 --> 00:02:04.333
Otwórzcie oczy.

NOTE Paragraph

00:02:04.333 --> 00:02:07.792
Opowiem o dziwacznym konkursie,

00:02:07.792 --> 00:02:10.875
który odbywa się co roku w Nowym Jorku.

00:02:10.875 --> 00:02:14.362
To Mistrzostwa USA w Zapamiętywaniu.

00:02:14.362 --> 00:02:17.260
Parę lat temu pojechałem tam

00:02:17.260 --> 00:02:19.457
jako dziennikarz naukowy.

00:02:19.457 --> 00:02:21.792
Oczekiwałem czegoś w rodzaju

00:02:21.792 --> 00:02:24.621
meczu futbolowego dla erudytów.

00:02:24.621 --> 00:02:28.130
Zobaczyłem grupę facetów i kilka pań,

00:02:28.130 --> 00:02:32.869
różniących się wiekiem i poziomem higieny osobistej.

NOTE Paragraph

00:02:32.869 --> 00:02:35.150
(Śmiech)

NOTE Paragraph

00:02:35.150 --> 00:02:39.359
Zapamiętywali setki losowych liczb,

00:02:39.359 --> 00:02:40.771
patrząc na nie tylko raz.

00:02:40.771 --> 00:02:45.133
Zapamiętywali dziesiątki imion obcych ludzi.

00:02:45.133 --> 00:02:48.571
W kilka minut zapamiętywali całe wiersze.

00:02:48.571 --> 00:02:50.750
Ścigali się, kto pierwszy zapamięta

00:02:50.750 --> 00:02:54.750
kolejność przetasowanej talii kart.

00:02:54.750 --> 00:02:56.594
To było niewiarygodne.

00:02:56.594 --> 00:02:59.750
Ci ludzie to wybryki natury.

NOTE Paragraph

00:02:59.750 --> 00:03:03.375
Porozmawiałem z nimi.

00:03:03.375 --> 00:03:04.750
Ten facet to Ed Cook.

00:03:04.750 --> 00:03:06.317
Przyjechał z Anglii, gdzie słynął

00:03:06.317 --> 00:03:08.283
ze świetnie wyćwiczonej pamięci.

00:03:08.283 --> 00:03:12.048
Spytałem: "Kiedy uświadomiłeś sobie,

00:03:12.048 --> 00:03:14.556
że masz genialną pamięć?"

00:03:14.556 --> 00:03:17.320
Odpowiedział: "Nie mam genialnej pamięci.

00:03:17.320 --> 00:03:19.896
Mam przeciętną pamięć.

00:03:19.896 --> 00:03:21.568
Każdy zawodnik powie ci,

00:03:21.568 --> 00:03:24.829
że ma przeciętną pamięć.

00:03:24.829 --> 00:03:26.708
Wyćwiczyliśmy robienie tych sztuczek

00:03:26.708 --> 00:03:30.929
Wyćwiczyliśmy robienie tych sztuczek

00:03:30.929 --> 00:03:32.987
przy pomocy pewnych technik,

00:03:32.987 --> 00:03:36.535
wymyślonych 2500 lat temu w Grecji,

00:03:36.535 --> 00:03:39.667
technik, których używał Cyceron,

00:03:39.667 --> 00:03:41.527
by zapamiętać swoje mowy,

00:03:41.527 --> 00:03:45.721
a średniowieczni uczeni, by zapamiętać księgi".

00:03:45.721 --> 00:03:49.437
Ja: "Dlaczego nigdy o tym nie słyszałem?"

NOTE Paragraph

00:03:49.437 --> 00:03:52.156
Staliśmy przed salą konkursową

00:03:52.156 --> 00:03:55.833
i Ed, który jest wspaniałym, bystrym,

00:03:55.833 --> 00:03:58.898
ale dość ekscentrycznym Anglikiem,

00:03:58.898 --> 00:04:03.333
spytał: "Jesteś dziennikarzem.

00:04:03.333 --> 00:04:05.439
Znasz może Britney Spears?"

00:04:05.439 --> 00:04:10.252
Ja: "Nie. A dlaczego?"

00:04:10.252 --> 00:04:13.333
"Bo chciałbym ją nauczyć,

00:04:13.333 --> 00:04:15.962
jak zapamiętać kolejność przetasowanej talii kart

00:04:15.962 --> 00:04:18.208
w amerykańskiej telewizji.

00:04:18.208 --> 00:04:21.479
Udowodnię światu, że każdy to potrafi".

NOTE Paragraph

00:04:21.479 --> 00:04:25.893
(Śmiech)

NOTE Paragraph

00:04:25.893 --> 00:04:29.383
Ja: "Nie jestem Britney Spears,

00:04:29.383 --> 00:04:32.148
ale może nauczyłbyś mnie.

00:04:32.148 --> 00:04:34.583
Musisz od czegoś zacząć".

00:04:34.583 --> 00:04:38.375
To był początek mojej dziwnej podróży.

NOTE Paragraph

00:04:38.375 --> 00:04:41.279
Prawie cały kolejny rok

00:04:41.279 --> 00:04:43.375
nie tylko ćwiczyłem pamięć,

00:04:43.375 --> 00:04:45.125
ale też uczyłem się o niej,

00:04:45.125 --> 00:04:47.231
próbując zrozumieć, jak działa,

00:04:47.231 --> 00:04:49.502
dlaczego czasem nie działa,

00:04:49.502 --> 00:04:51.987
i jaki jest jej potencjał.

NOTE Paragraph

00:04:51.987 --> 00:04:54.293
Poznałem wiele ciekawych osób.

00:04:54.293 --> 00:04:56.075
Ten facet nazywa się E.P.

00:04:56.075 --> 00:04:58.583
Cierpiał na amnezję i miał chyba

00:04:58.583 --> 00:05:01.292
najgorszą pamięć na świecie.

00:05:01.292 --> 00:05:02.952
Miał tak słabą pamięć,

00:05:02.952 --> 00:05:05.702
że zapomniał nawet o problemach z pamięcią.

00:05:05.702 --> 00:05:07.589
To zadziwiające.

00:05:07.589 --> 00:05:09.304
Jego historia jest niewiarogodnie tragiczna,

00:05:09.304 --> 00:05:11.292
ale pokazuje, jak bardzo

00:05:11.292 --> 00:05:15.102
nasze wspomnienia tworzą nas samych.

NOTE Paragraph

00:05:15.102 --> 00:05:18.140
Po drugiej stronie stoi ten facet.

00:05:18.140 --> 00:05:19.877
To Kim Peek, pierwowzór postaci Hoffmana

00:05:19.877 --> 00:05:23.364
w filmie "Rain Man".

00:05:23.364 --> 00:05:26.046
Spędziliśmy popołudnie, zapamiętując

00:05:26.046 --> 00:05:29.683
książki telefoniczne w bibliotece w Salt Lake City.

00:05:29.683 --> 00:05:32.770
Ekscytujące zajęcie.

NOTE Paragraph

00:05:32.770 --> 00:05:35.727
(Śmiech)

NOTE Paragraph

00:05:35.727 --> 00:05:39.157
Potem przeczytałem mnóstwo traktatów o pamięci,

00:05:39.157 --> 00:05:42.990
napisanych ponad 2000 lat temu

00:05:42.990 --> 00:05:44.896
po łacinie, w starożytności,

00:05:44.896 --> 00:05:47.233
i później, w średniowieczu.

00:05:47.233 --> 00:05:49.796
Dowiedziałem się wielu ciekawych rzeczy.

00:05:49.796 --> 00:05:53.038
Interesujące było to,

00:05:53.038 --> 00:05:55.514
że kiedyś posiadanie

00:05:55.514 --> 00:06:01.286
wyćwiczonej pamięci

00:06:01.286 --> 00:06:06.314
nie było tak nietypowe, jak się dziś wydaje.

00:06:06.314 --> 00:06:11.071
Dawniej inwestowano w pamięć,

00:06:11.071 --> 00:06:16.096
mozolnie trenując umysły.

NOTE Paragraph

00:06:16.096 --> 00:06:18.219
W ciągu kilku tysiącleci

00:06:18.219 --> 00:06:20.965
wymyśliliśmy szereg technologii,

00:06:20.965 --> 00:06:23.375
od alfabetu przez zwoje papieru,

00:06:23.375 --> 00:06:25.694
kodeksy, prasę drukarską, fotografię,

00:06:25.694 --> 00:06:27.608
do komputera i smartfona.

00:06:27.608 --> 00:06:30.540
Stopniowo ułatwiły one stworzenie

00:06:30.540 --> 00:06:33.125
pamięci zewnętrznej dla wspomnień,

00:06:33.125 --> 00:06:35.367
tak że oddelegowaliśmy

00:06:35.367 --> 00:06:39.080
tę podstawową ludzką umiejętność.

00:06:39.080 --> 00:06:42.679
Technologie stworzyły dzisiejszy świat,

00:06:42.679 --> 00:06:44.477
ale też nas zmieniły.

00:06:44.477 --> 00:06:46.227
Zmieniły pod względem kulturowym

00:06:46.227 --> 00:06:49.761
i poznawczym.

00:06:49.761 --> 00:06:52.327
Nie musząc już zapamiętywać,

00:06:52.327 --> 00:06:55.444
zapomnieliśmy, jak to się robi.

NOTE Paragraph

00:06:55.444 --> 00:06:57.183
Jednym z ostatnich miejsc,

00:06:57.183 --> 00:07:00.287
gdzie można znaleźć

00:07:00.287 --> 00:07:03.529
pasjonatów wyćwiczonej pamięci

00:07:03.529 --> 00:07:06.288
jest ten konkurs w zapamiętywaniu.

00:07:06.288 --> 00:07:07.604
Nie jest on jedyny,

00:07:07.604 --> 00:07:09.929
na całym świecie są podobne.

00:07:09.929 --> 00:07:14.087
Musiałem wiedzieć, jak oni to robią.

NOTE Paragraph

00:07:14.087 --> 00:07:18.806
Parę lat temu naukowcy z University College London

00:07:18.806 --> 00:07:21.583
zbadali kilku mistrzów w zapamiętywaniu.

00:07:21.583 --> 00:07:23.089
Chcieli odkryć,

00:07:23.089 --> 00:07:24.456
czy mózgi tych ludzi

00:07:24.456 --> 00:07:28.898
są inaczej zbudowane anatomicznie?

00:07:28.898 --> 00:07:31.902
Odpowiedź była przecząca.

00:07:31.902 --> 00:07:35.006
Czy są bardziej inteligentni od nas?

00:07:35.006 --> 00:07:36.717
Dostali szereg testów kognitywnych

00:07:36.717 --> 00:07:38.987
i okazało się, że nie.

NOTE Paragraph

00:07:38.987 --> 00:07:42.315
Była jednak znacząca różnica

00:07:42.315 --> 00:07:44.423
między mózgami mistrzów

00:07:44.423 --> 00:07:46.990
a grupą kontrolną.

00:07:46.990 --> 00:07:49.667
Kiedy badano pracę ich mózgów

00:07:49.667 --> 00:07:51.711
w funkcjonalnym rezonansie magnetycznym

00:07:51.711 --> 00:07:56.717
gdy zapamiętywali liczby, twarze i płatki śniegu,

00:07:56.717 --> 00:07:59.033
okazało się, że mistrzowie

00:07:59.033 --> 00:08:01.277
aktywują inne części mózgu

00:08:01.277 --> 00:08:03.288
niż cała reszta.

00:08:03.288 --> 00:08:06.573
Używali części mózgu związanej

00:08:06.573 --> 00:08:10.790
z pamięcią przestrzenną i sterowaniem.

00:08:10.790 --> 00:08:17.033
Czy możemy się od nich czegoś nauczyć?

NOTE Paragraph

00:08:17.033 --> 00:08:21.233
Zawody w zapamiętywaniu to sport

00:08:21.233 --> 00:08:24.081
podobny do wyścigu zbrojeń:

00:08:24.081 --> 00:08:27.125
każdego roku pojawia się osoba

00:08:27.125 --> 00:08:29.813
z lepszą techniką pamięciową

00:08:29.813 --> 00:08:31.652
i pozostali próbują jej dorównać.

NOTE Paragraph

00:08:31.652 --> 00:08:33.500
To mój przyjaciel Ben Pridmore,

00:08:33.500 --> 00:08:35.250
trzykrotny mistrz świata w zapamiętywaniu.

00:08:35.250 --> 00:08:37.083
Na biurku przed nim leży

00:08:37.083 --> 00:08:40.777
36 potasowanych talii kart.

00:08:40.777 --> 00:08:43.525
Spróbuje zapamiętać je w godzinę

00:08:43.525 --> 00:08:47.881
przy pomocy swojej autorskiej techniki.

00:08:47.881 --> 00:08:49.792
Podobnie

00:08:49.792 --> 00:08:52.234
zapamiętał kolejność

00:08:52.234 --> 00:08:58.042
4140 losowych cyfr binarnych

00:08:58.042 --> 00:09:00.944
w ciągu pół godziny.

00:09:00.944 --> 00:09:02.875
Tak.

NOTE Paragraph

00:09:02.875 --> 00:09:06.423
Mimo że w zawodach używa się

00:09:06.423 --> 00:09:10.000
różnych technik pamięciowych,

00:09:10.000 --> 00:09:12.892
wszystkie ostatecznie

00:09:12.892 --> 00:09:15.500
polegają na jednym.

00:09:15.500 --> 00:09:19.148
Psycholodzy nazywają to przetwarzaniem głębokim.

NOTE Paragraph

00:09:19.148 --> 00:09:21.829
Zilustruję to przykładem znanym jako

00:09:21.829 --> 00:09:23.875
paradoks Piekarza/piekarza.

00:09:23.875 --> 00:09:25.437
Każę dwóm osobom zapamiętać

00:09:25.437 --> 00:09:28.333
to samo słowo,

00:09:28.333 --> 00:09:29.900
do ciebie powiem:

00:09:29.900 --> 00:09:33.527
"Pamiętaj o facecie,

00:09:33.527 --> 00:09:35.033
który nazywa się Piekarz",

00:09:35.033 --> 00:09:40.819
a do ciebie: "Pamiętaj o facecie,

00:09:40.819 --> 00:09:44.061
który jest piekarzem".

00:09:44.061 --> 00:09:47.100
Po chwili zapytam: "Pamiętasz słowo,

00:09:47.100 --> 00:09:48.477
które ci powiedziałem?

00:09:48.477 --> 00:09:50.275
Pamiętasz je?"

00:09:50.275 --> 00:09:53.542
Mniej prawdopodobne, że słowo zapamięta ten,

00:09:53.542 --> 00:09:55.861
kto usłyszał o człowieku nazwiskiem Piekarz.

00:09:55.861 --> 00:09:59.712
Zapamięta je ten, kto usłyszał o piekarzu.

00:09:59.712 --> 00:10:02.791
Jedno słowo, inaczej zapamiętane.

00:10:02.791 --> 00:10:04.768
O co tu chodzi?

NOTE Paragraph

00:10:04.768 --> 00:10:09.804
Nazwisko Piekarz nic wam nie mówi.

00:10:09.804 --> 00:10:12.095
Nie jest w ogóle powiązane

00:10:12.095 --> 00:10:15.333
ze wspomnieniami w waszej głowie.

00:10:15.333 --> 00:10:17.223
Zaś rzeczownik zwykły, piekarz,

00:10:17.223 --> 00:10:19.094
wszyscy znamy piekarzy.

00:10:19.094 --> 00:10:21.123
Piekarze noszą śmieszne białe czapki.

00:10:21.123 --> 00:10:22.750
Piekarze mają mąkę na rękach.

00:10:22.750 --> 00:10:24.825
Piekarze ładnie pachną po powrocie z pracy.

00:10:24.825 --> 00:10:26.952
Może znacie jakiegoś piekarza.

00:10:26.952 --> 00:10:28.363
Po usłyszeniu tego słowa

00:10:28.363 --> 00:10:31.208
przypisujemy mu skojarzenia,

00:10:31.208 --> 00:10:35.279
i potem możemy je sobie przypomnieć.

00:10:35.279 --> 00:10:38.237
Cała sztuka zapamiętywania,

00:10:38.237 --> 00:10:40.352
czy na konkursach,

00:10:40.352 --> 00:10:43.579
czy w codziennym życiu,

00:10:43.579 --> 00:10:47.565
polega na zmianie dużego P w Piekarzu

00:10:47.565 --> 00:10:49.561
na małe p w piekarzu,

00:10:49.561 --> 00:10:52.948
na zebraniu informacji bez kontekstu,

00:10:52.948 --> 00:10:55.254
bez znaczenia,

00:10:55.254 --> 00:10:56.804
i przekształceniu ich tak,

00:10:56.804 --> 00:10:58.979
by nabrały znaczenia

00:10:58.979 --> 00:11:03.764
na tle innych rzeczy w naszej głowie.

NOTE Paragraph

00:11:03.764 --> 00:11:07.498
Jedna z takich technik

00:11:07.498 --> 00:11:11.417
pochodzi sprzed 2500 lat z Grecji.

00:11:11.417 --> 00:11:13.395
Nazywa się pałac pamięci.

00:11:13.395 --> 00:11:16.820
Anegdota opowiada takie zdarzenie:

00:11:16.820 --> 00:11:19.792
pewnego razu poeta Symonides

00:11:19.792 --> 00:11:21.698
poszedł na ucztę.

00:11:21.698 --> 00:11:23.946
Miał bawić gości,

00:11:23.946 --> 00:11:26.958
gdyż dawniej, aby impreza się udała,

00:11:26.958 --> 00:11:30.170
nie wynajmowano didżeja, a poetę.

00:11:30.170 --> 00:11:35.040
Wyrecytował wiersz z pamięci, wyszedł

00:11:35.040 --> 00:11:40.152
i wtedy właśnie zawalił się sufit

00:11:40.152 --> 00:11:42.833
i zabił wszystkich gości.

00:11:42.833 --> 00:11:45.398
Nie tylko ich zabił,

00:11:45.398 --> 00:11:49.262
ale też zniekształcił ciała nie do rozpoznania.

00:11:49.262 --> 00:11:51.583
Nie wiedziano, kto był w środku,

00:11:51.583 --> 00:11:54.754
gdzie kto siedział.

00:11:54.754 --> 00:11:56.993
Nie można było godnie pochować umarłych.

00:11:56.993 --> 00:12:00.836
Jedna tragedia za drugą.

00:12:00.836 --> 00:12:03.540
Kiedy Symonides stał na zewnątrz,

00:12:03.540 --> 00:12:05.671
jako jedyny ocalały wśród ruin,

00:12:05.671 --> 00:12:09.307
zamknął oczy i uświadomił sobie,

00:12:09.307 --> 00:12:11.845
że oczyma wyobraźni

00:12:11.845 --> 00:12:16.990
widzi wszystkich gości na uczcie.

00:12:16.990 --> 00:12:19.333
Zebrał więc bliskich ofiar

00:12:19.333 --> 00:12:23.391
i wskazał im ciała ukochanych osób.

NOTE Paragraph

00:12:23.391 --> 00:12:26.655
Symonides uzmysłowił sobie coś,

00:12:26.655 --> 00:12:30.088
co każdy intuicyjnie wie:

00:12:30.088 --> 00:12:32.500
chociaż jesteśmy kiepscy

00:12:32.500 --> 00:12:35.394
w zapamiętywaniu imion i numerów telefonów

00:12:35.394 --> 00:12:38.052
lub dosłownych poleceń kolegów,

00:12:38.052 --> 00:12:43.542
mamy wyjątkową pamięć wizualną i przestrzenną.

00:12:43.542 --> 00:12:47.138
Jeśli poprosiłbym o podanie

00:12:47.138 --> 00:12:49.602
pierwszych 10 słów historii o poecie,

00:12:49.602 --> 00:12:52.090
pewnie mielibyście z tym kłopot.

00:12:52.090 --> 00:12:54.404
Ale założę się,

00:12:54.404 --> 00:12:57.087
że gdybym zapytał,

00:12:57.087 --> 00:13:01.643
kto siedzi na gniadym koniu, który mówi,

00:13:01.643 --> 00:13:03.641
w waszym korytarzu,

00:13:03.641 --> 00:13:05.966
moglibyście to zobaczyć.

NOTE Paragraph

00:13:05.966 --> 00:13:08.496
W pałacu pamięci chodzi o to,

00:13:08.496 --> 00:13:13.129
aby stworzyć w wyobraźni budowlę

00:13:13.129 --> 00:13:14.875
i wypełnić ją obrazami rzeczy,

00:13:14.875 --> 00:13:17.083
które chcemy zapamiętać.

00:13:17.083 --> 00:13:20.412
Im bardziej dziwne, śmieszne,

00:13:20.412 --> 00:13:24.012
czy nieprzyzwoite będą te obrazy,

00:13:24.012 --> 00:13:26.887
tym łatwiej je zapamiętamy.

00:13:26.887 --> 00:13:29.721
To rada z pierwszych traktatów o pamięci;

00:13:29.721 --> 00:13:32.506
ma ponad 2000 lat.

NOTE Paragraph

00:13:32.506 --> 00:13:34.335
Jak to działa?

00:13:34.335 --> 00:13:36.875
Powiedzmy, że zostaliście zaproszeni

00:13:36.875 --> 00:13:40.681
na konferencję TED, aby wygłosić mowę

00:13:40.681 --> 00:13:43.215
i chcecie to zrobić z pamięci,

00:13:43.215 --> 00:13:48.260
tak, jak zrobiłby to Cyceron,

00:13:48.260 --> 00:13:52.919
gdyby zaproszono go 2000 lat temu na TEDxRzym.

00:13:52.919 --> 00:13:55.177
Możecie wyobrazić sobie,

00:13:55.177 --> 00:14:00.396
że stoicie u drzwi domu.

00:14:00.396 --> 00:14:02.438
Potem wymyślacie jakiś szalony,

00:14:02.438 --> 00:14:05.946
niedorzeczny obraz,

00:14:05.946 --> 00:14:08.929
aby zapamiętać, że najpierw powiecie

00:14:08.929 --> 00:14:11.721
o tym dziwacznym konkursie.

00:14:11.721 --> 00:14:14.554
Potem wchodzicie do domu,

00:14:14.554 --> 00:14:17.406
i widzicie Ciasteczkowego Potwora

00:14:17.406 --> 00:14:19.293
na Edzie - koniu, który mówi.

00:14:19.293 --> 00:14:20.562
To przypomni wam,

00:14:20.562 --> 00:14:23.736
o waszym kumplu Edzie Cook'u.

00:14:23.736 --> 00:14:26.400
Potem widzicie Britney Spears,

00:14:26.400 --> 00:14:29.212
która przypomni o śmiesznej anegdotce.

00:14:29.212 --> 00:14:30.884
Wchodzicie do kuchni,

00:14:30.884 --> 00:14:32.729
a czwartym tematem

00:14:32.729 --> 00:14:35.667
jest dziwna, roczna podróż;

00:14:35.667 --> 00:14:40.631
przypomni wam o niej kilku przyjaciół.

NOTE Paragraph

00:14:40.631 --> 00:14:44.850
Tak oratorzy rzymscy zapamiętywali mowy:

00:14:44.850 --> 00:14:48.244
nie słowo po słowie, bo to męczące,

00:14:48.244 --> 00:14:50.656
ale temat po temacie.

00:14:50.656 --> 00:14:53.563
Angielskie "topic sentence" (zdanie kluczowe)

00:14:53.563 --> 00:14:56.863
pochodzi od greckiego słowa "topos",

00:14:56.863 --> 00:14:58.583
które oznacza "miejsce".

00:14:58.583 --> 00:15:00.150
To pozostałość z czasów,

00:15:00.150 --> 00:15:02.470
kiedy krasomówstwo i retorykę

00:15:02.470 --> 00:15:04.708
pojmowano w taki przestrzenny sposób.

00:15:04.708 --> 00:15:06.645
Wyrażenie "przede wszystkim" określa

00:15:06.645 --> 00:15:10.068
jakby pierwsze miejsce w pałacu pamięci.

NOTE Paragraph

00:15:10.068 --> 00:15:12.048
To fascynujące,

00:15:12.048 --> 00:15:13.948
wciągnąłem się w to.

00:15:13.948 --> 00:15:16.696
Byłem na jeszcze kilku konkursach

00:15:16.696 --> 00:15:19.257
i chciałem napisać coś dłuższego

00:15:19.257 --> 00:15:22.550
o tej subkulturze.

00:15:22.550 --> 00:15:24.577
Ale był jeden problem:

00:15:24.577 --> 00:15:27.325
zawody w zapamiętywaniu

00:15:27.325 --> 00:15:31.054
są koszmarnie nudne.

00:15:31.054 --> 00:15:33.660
(Śmiech)

00:15:33.660 --> 00:15:38.210
Jakby grupa osób zdawała maturę.

00:15:38.210 --> 00:15:39.904
Emocje sięgają szczytu,

00:15:39.904 --> 00:15:41.283
gdy ktoś masuje sobie skronie.

00:15:41.283 --> 00:15:44.321
Jako dziennikarz muszę mieć temat.

00:15:44.321 --> 00:15:48.098
W ich umysłach dzieją się niesamowite rzeczy,

00:15:48.098 --> 00:15:50.198
ale nie mam do nich dostępu.

NOTE Paragraph

00:15:50.198 --> 00:15:52.917
Aby o tym opowiedzieć,

00:15:52.917 --> 00:15:55.667
muszę wejść w ich skórę.

00:15:55.667 --> 00:15:59.248
I tak każdego ranka przed lekturą gazet

00:15:59.248 --> 00:16:02.083
zacząłem spędzać 15 - 20 minut,

00:16:02.083 --> 00:16:04.604
próbując coś zapamiętać.

00:16:04.604 --> 00:16:06.273
Na przykład wiersz,

00:16:06.273 --> 00:16:08.312
lub nazwiska ze starego rocznika,

00:16:08.312 --> 00:16:10.571
kupionego na pchlim targu.

00:16:10.571 --> 00:16:16.067
To zaskakująco dobra zabawa.

00:16:16.067 --> 00:16:18.145
Zabawa, bo nie chodzi

00:16:18.145 --> 00:16:21.508
o ćwiczenie pamięci,

00:16:21.508 --> 00:16:24.546
lecz o bycie coraz lepszym

00:16:24.546 --> 00:16:26.975
w zmyślaniu tych niedorzecznych

00:16:26.975 --> 00:16:29.869
nieprzyzwoitych,

00:16:29.869 --> 00:16:33.994
i niezapomnianych obrazów.

00:16:33.994 --> 00:16:35.577
Wkręciłem się w to.

NOTE Paragraph

00:16:35.577 --> 00:16:42.234
To ja w zestawie zapamiętywacza.

00:16:42.234 --> 00:16:44.200
Para nauszników

00:16:44.200 --> 00:16:47.609
i zaciemnione okulary ochronne

00:16:47.609 --> 00:16:50.282
z dwoma otworkami, bo dekoncentracja

00:16:50.282 --> 00:16:55.608
to największy wróg zapamiętywacza.

NOTE Paragraph

00:16:55.608 --> 00:17:01.375
Wróciłem na konkurs, o którym pisałem,

00:17:01.375 --> 00:17:03.481
i wystartowałem w nim.

00:17:03.481 --> 00:17:06.783
Taki dziennikarski eksperyment.

00:17:06.783 --> 00:17:11.304
Dobry epilog do moich badań.

00:17:11.304 --> 00:17:15.042
Jednak przesadziłem

00:17:15.042 --> 00:17:17.779
i wygrałem konkurs,

00:17:17.779 --> 00:17:20.882
a przecież nie o to chodziło.

NOTE Paragraph

00:17:20.882 --> 00:17:26.731
(Brawa)

NOTE Paragraph

00:17:26.731 --> 00:17:28.436
To fajne,

00:17:28.436 --> 00:17:31.263
umieć zapamiętać przemówienia,

00:17:31.263 --> 00:17:34.357
numery telefonów czy listy zakupów,

00:17:34.357 --> 00:17:37.133
ale nie o to chodzi.

00:17:37.133 --> 00:17:39.331
To są tylko sztuczki.

00:17:39.331 --> 00:17:41.333
Sztuczki, które działają,

00:17:41.333 --> 00:17:44.516
bo są oparte na głównych zasadach

00:17:44.516 --> 00:17:46.292
działania naszego mózgu.

00:17:46.292 --> 00:17:50.244
Nie musicie budować pałaców pamięci,

00:17:50.244 --> 00:17:52.250
ani zapamiętywać talii kart,

00:17:52.250 --> 00:17:54.263
aby skorzystać ze zrozumienia

00:17:54.263 --> 00:17:56.907
pracy umysłu.

NOTE Paragraph

00:17:56.907 --> 00:17:58.700
Mówimy o ludziach z dobrą pamięcią tak,

00:17:58.700 --> 00:18:01.000
jakby to był ich dar wrodzony,

00:18:01.000 --> 00:18:02.890
ale tak nie jest.

00:18:02.890 --> 00:18:06.658
Dobrą pamięć się wypracowuje.

00:18:06.658 --> 00:18:10.127
Zapamiętujemy, gdy jesteśmy uważni.

00:18:10.127 --> 00:18:13.333
Zapamiętujemy, gdy coś nas pochłania.

00:18:13.333 --> 00:18:14.854
Zapamiętujemy, kiedy możemy

00:18:14.854 --> 00:18:17.625
uchwycić jakąś wiadomość

00:18:17.625 --> 00:18:19.731
i doświadczyć jej, określić,

00:18:19.731 --> 00:18:22.154
dlaczego ma znaczenie,

00:18:22.169 --> 00:18:25.098
kiedy potrafimy ją tak zmienić,

00:18:25.098 --> 00:18:26.592
że nabiera sensu

00:18:26.592 --> 00:18:28.819
na tle innych spraw w naszej głowie,

00:18:28.819 --> 00:18:34.079
kiedy zmieniamy Piekarzy w piekarzy.

NOTE Paragraph

00:18:34.079 --> 00:18:36.505
Pałac pamięci i inne techniki

00:18:36.505 --> 00:18:38.375
to tylko ułatwienia.

00:18:38.375 --> 00:18:40.940
To nawet nie ułatwienia.

00:18:40.940 --> 00:18:44.343
One nas mobilizują.

00:18:44.343 --> 00:18:48.283
Wymuszają głębsze przetwarzanie,

00:18:48.283 --> 00:18:49.804
uważność,

00:18:49.804 --> 00:18:54.032
której zwykle nie ćwiczymy.

00:18:54.032 --> 00:18:56.594
Nie ma ułatwień.

00:18:56.594 --> 00:18:59.450
Tak zapamiętujemy.

NOTE Paragraph

00:18:59.450 --> 00:19:03.593
Chciałbym zostawić wam myśl

00:19:03.593 --> 00:19:06.327
którą dostałem od E.P.,

00:19:06.327 --> 00:19:10.125
chorego na amnezję, który zapomniał,

00:19:10.125 --> 00:19:11.615
o problemach z pamięcią.

00:19:11.615 --> 00:19:13.713
Świadomość, że życie

00:19:13.713 --> 00:19:18.750
jest sumą naszych wspomnień.

00:19:18.750 --> 00:19:24.583
Ile z nich chcemy utracić

00:19:24.583 --> 00:19:28.250
z naszego krótkiego życia

00:19:28.250 --> 00:19:35.210
przez zatracenie się w smartfonach,

00:19:35.210 --> 00:19:39.008
przez ignorowanie człowieka,

00:19:39.008 --> 00:19:40.583
który stoi obok i mówi do nas,

00:19:40.583 --> 00:19:42.654
przez lenistwo, brak chęci,

00:19:42.654 --> 00:19:46.344
by głębiej przetwarzać?

NOTE Paragraph

00:19:46.344 --> 00:19:48.788
Na własnej skórze poczułem,

00:19:48.788 --> 00:19:52.185
że drzemią w nas

00:19:52.185 --> 00:19:54.188
niesamowite pokłady pamięci.

00:19:54.188 --> 00:19:57.585
Ale jeśli chcecie mieć niezapomniane życie,

00:19:57.585 --> 00:19:59.971
musicie stać się ludźmi,

00:19:59.971 --> 00:20:02.937
którzy pamiętają o pamiętaniu.

NOTE Paragraph

00:20:02.937 --> 00:20:04.706
Dziękuję.

NOTE Paragraph

00:20:04.706 --> 00:20:07.796
(Brawa)