1
00:00:00,273 --> 00:00:04,679
Կխնդրեի փակել Ձեր աչքերը:

2
00:00:04,679 --> 00:00:07,996
Պատկերացրեք, որ կանգնած եք

3
00:00:07,996 --> 00:00:11,123
Ձեր տան դռան առջև:

4
00:00:11,123 --> 00:00:14,792
Կցանկանայի ուշադրություն դարձնեիք դռան գույնին,

5
00:00:14,792 --> 00:00:18,788
և թե ինչ նյութից է այն պատրաստված:

6
00:00:18,788 --> 00:00:25,508
Այժմ, երևակայեցեք մի խումբ գեր նուդիստներ հեծանիվների վրա:

7
00:00:25,508 --> 00:00:28,708
Նրանք մրցում են հեծանվային մրցույթում,

8
00:00:28,708 --> 00:00:32,458
և նրանք առաջանում են ուղիղ դեպի Ձեր դուռը:

9
00:00:32,458 --> 00:00:34,408
Ինձ հարկավոր է, որ դուք իրականում տեսնեք այս ամենը:

10
00:00:34,408 --> 00:00:37,500
Նրանք ամբողջ ուժով քշում են հեծանիվը, քրտինքի մեջ են,

11
00:00:37,500 --> 00:00:40,404
ուժգին թռնում են վերուվար:

12
00:00:40,404 --> 00:00:44,208
Եվ նրանք բախվում են ուղիղ Ձեր տան առջևի դռանը:

13
00:00:44,208 --> 00:00:48,127
Հեծանիվները թռչում են ամենուրեք, անիվները գլորվում անցնում են Ձեր կողքով,

14
00:00:48,127 --> 00:00:51,958
սանդղամատերը հայտնվում են տարօրինակ վայրերում:

15
00:00:51,958 --> 00:00:55,183
Անցե՛ք Ձեր շեմքի վրայով

16
00:00:55,183 --> 00:00:58,023
դեպի Ձեր ճեմասրահ, միջանցք, կարևոր չէ, թե ինչ է շեմքի հետևում,

17
00:00:58,023 --> 00:01:01,929
և գնահատեք լույսի որակը:

18
00:01:01,929 --> 00:01:07,606
Լույսը իր շողերն է սփռում Թխվածքաբլիթ հրեշի վրա:

19
00:01:07,606 --> 00:01:10,792
Թխվածքաբլիթ հրեշը թափահարում է իր ձեռքը Ձեր ուղղությամբ

20
00:01:10,792 --> 00:01:13,496
դարչնագույն ձիու վրա թառած դիրքից:

21
00:01:13,496 --> 00:01:15,304
Այն խոսացող ձի է:

22
00:01:15,304 --> 00:01:19,837
Դուք իրականում զգում եք, որ նրա կապույտ մորթը խուտուտ է տալիս Ձեր քիթը:

23
00:01:19,837 --> 00:01:24,114
Դուք զգում եք չամիչով թխվածքաբլիթի հոտը, որը նա պատրաստվում նետել իր բերանի մեջ:

24
00:01:24,114 --> 00:01:27,921
Անցեք նրա կողքով: Անցեք նրա կողքով դեպի հյուրասենյակ

25
00:01:27,921 --> 00:01:30,958
Ձեր հյուրասենյակում, լրիվ երևակայական լայնաշերտ

26
00:01:30,958 --> 00:01:33,770
Բրիթնի Սփիրսի նկարն է:

27
00:01:33,770 --> 00:01:39,265
Նա խղճուկ է հագնված, նա պարում է Ձեր սուրճի սեղանի վրա,

28
00:01:39,265 --> 00:01:41,809
և նա երգում է «Հիթ մի բեյբի ուան մոր թայմ» (Մի անգամ էլ սերս):

29
00:01:41,809 --> 00:01:44,731
Ապա հետևեք ինձ դեպի խոհանոց:

30
00:01:44,731 --> 00:01:49,031
Խոհանոցում հատակը սփռվել է դեղին աղյուսե ճանապարհով

31
00:01:49,031 --> 00:01:52,725
և Ձեր վառարանից դեպի Ձեզ են գալիս

32
00:01:52,725 --> 00:01:54,792
Դորոթին, Թիթեղագործը,

33
00:01:54,792 --> 00:01:57,173
Խրտվիլակը և Առյուծը «Օզի Կախարդը» հեքիաթից

34
00:01:57,173 --> 00:02:00,000
ձեռք ձեռքի թռչկոտում են ուղիղ դեպի Ձեզ:

35
00:02:00,000 --> 00:02:04,333
Լավ: Բացեք ձեր աչքերը:

36
00:02:04,333 --> 00:02:07,792
Ես ուզում եմ ձեզ պատմել մի շատ տարօրինակ մրցույթի մասին,

37
00:02:07,792 --> 00:02:10,875
որը տեղի է ունենում ամեն գարուն Նյու-Յորք քաղաքում:

38
00:02:10,875 --> 00:02:14,362
Այն կոչվում է Միացիալ Նահանգների Հիշողությոան առաջնություն:

39
00:02:14,362 --> 00:02:17,260
Եվ ես գնացել էի լուսաբանելու այս մրցույթը մի քանի տարի առաջ,

40
00:02:17,260 --> 00:02:19,457
որպես գիտական լրագրող՝

41
00:02:19,457 --> 00:02:21,792
ակնկալելով, որ այն նման կլինի

42
00:02:21,792 --> 00:02:24,621
գիտնականների սուպերբոլի:

43
00:02:24,621 --> 00:02:28,130
Սրանք մի խումբ տղաներ էին և մի քանի տիկնայք, ովքեր

44
00:02:28,130 --> 00:02:32,869
շատ տարբերվում էին և տարիքով և հիգիենիկ մաքրությամբ:

45
00:02:32,869 --> 00:02:35,150
(Ծիծաղ)

46
00:02:35,150 --> 00:02:39,359
Նրանք փորձում էին անգիր անել հարյուրավոր պատահական թվեր՝

47
00:02:39,359 --> 00:02:40,771
նայելով դրանց միայն մեկ անգամ:

48
00:02:40,771 --> 00:02:45,133
Նրանք անգիր էին անում տասնյակ և տասնյակ անծանոթ մարդկանց անուններ:

49
00:02:45,133 --> 00:02:48,571
Նրանք անգիր էին սովորում ամբողջական բանաստեղծություններ մի քանի րոպեների ընթացքում:

50
00:02:48,571 --> 00:02:50,750
Նրանք մրցում էին, որ տեսնեն թե ով կարող է ամենաարագ անգիր անել

51
00:02:50,750 --> 00:02:54,750
մի տուփ խառնած խաղաքարտերի հերթականությունը:

52
00:02:54,750 --> 00:02:56,594
Ես չէի հավատում աչքերիս:

53
00:02:56,594 --> 00:02:59,750
Այս մարդիկ կարծես բնության հրեշներ լինեին:

54
00:02:59,750 --> 00:03:03,375
Եվ ես սկսեցի խոսել մրցողներից մի քանիսի հետ:

55
00:03:03,375 --> 00:03:04,750
Սա մի տղա է Էդ Քուք անունով,

56
00:03:04,750 --> 00:03:06,317
ով եկել էր Անգլիայից,

57
00:03:06,317 --> 00:03:08,283
որտեղ նա ուներ լավագույն վարժեցված հիշողություններից մեկը:

58
00:03:08,283 --> 00:03:12,048
Եվ ես հարցրեցի նրան, «Էդ, ե՞րբ Դուք հասկացաք,

59
00:03:12,048 --> 00:03:14,556
որ դուք գիտնական եք»:

60
00:03:14,556 --> 00:03:17,320
Եվ Էդը ասաց․ «Ես գիտնական չեմ»:

61
00:03:17,320 --> 00:03:19,896
Իրականում, ես ունեմ միջին ունակության հիշողություն:

62
00:03:19,896 --> 00:03:21,568
Բոլորը, ովքեր մասնակցում են այս մրցույթին

63
00:03:21,568 --> 00:03:24,829
կասեն Ձեզ, որ նրանք ունեն միայն միջին հիշողություն:

64
00:03:24,829 --> 00:03:26,708
Մենք բոլորս էլ վարժեցրել ենք ինքներս մեզ

65
00:03:26,708 --> 00:03:30,929
կատարելու այս բոլորովին զարմանահրաշ հիշողության սխրանքները՝

66
00:03:30,929 --> 00:03:32,987
օգտագործելով մի շարք հնադարյան մեթոդներ,

67
00:03:32,987 --> 00:03:36,535
մեթոդներ ստեղծված 2500 տարի առաջ Հունաստանում,

68
00:03:36,535 --> 00:03:39,667
նույն մեթոդները, որոնք Կիկերոնն էր օգտագործել,

69
00:03:39,667 --> 00:03:41,527
իր ճառերը անգիր անելու համար,

70
00:03:41,527 --> 00:03:45,721
որոնք միջնադարյան գիտնականները օգտագործում էին ամբողջական գրքեր անգիր սովորելու համար»:

71
00:03:45,721 --> 00:03:49,437
Եվ ես ապշած մտածեցի, «Ուոաաա՜: Ինչպե՞ս ես երբեք չեմ լսել սրա մասին»։

72
00:03:49,437 --> 00:03:52,156
Եվ մենք կանգնած էինք մրցույթի դահլիճից դուրս

73
00:03:52,156 --> 00:03:55,833
և Էդը, ով հրաշալի, փայլուն,

74
00:03:55,833 --> 00:03:58,898
բայց որոշ չափով տարօրինակ անգլիացի տղա է,

75
00:03:58,898 --> 00:04:03,333
ասում է ինձ, «Ջոշ, Դուք ամերիկյան լրագրող էք.

76
00:04:03,333 --> 00:04:05,439
Դուք գիտե՞ք Բրիթնի Սփիրսին:»

77
00:04:05,439 --> 00:04:10,252
Ես զարմացած՝ «Ի՞նչ: Ոչ: Ի՞նչու»:

78
00:04:10,252 --> 00:04:13,333
«Քանի որ ես իսկապես ուզում եմ սովորեցնել Բրիթնի Սփիրսին

79
00:04:13,333 --> 00:04:15,962
ինչպես անգիր անել խառնած մի տուփ խաղաքարտերի հերթականությունը

80
00:04:15,962 --> 00:04:18,208
Ամերիկայի ազգային հեռուստակայանով:

81
00:04:18,208 --> 00:04:21,479
Այն կապացույցի աշխարհին, որ ամենը կարող են անել այն»:

82
00:04:21,479 --> 00:04:25,893
(Ծիծաղ)

83
00:04:25,893 --> 00:04:29,383
Ես պատասխանեցի, «Դե, ես Բրիթնի Սփիրսը չեմ,

84
00:04:29,383 --> 00:04:32,148
բայց միգուցե Դուք կարող էիք ինձ սովորեցնել:

85
00:04:32,148 --> 00:04:34,583
Չէ որ պետք է որևէ մեկից սկսես, այդպես չէ՞»:

86
00:04:34,583 --> 00:04:38,375
Եվ դա իմ համար մի շատ տարօինակ ճանապարհորդության սկիզբն էր:

87
00:04:38,375 --> 00:04:41,279
Ի վերջո ես անցկացրեցի հաջորդ տարվա լավագույն մասը

88
00:04:41,279 --> 00:04:43,375
ոչ միայն վարժեցնելով իմ հիշողությունը,

89
00:04:43,375 --> 00:04:45,125
այլ նաև ուսումնասիրելով այն,

90
00:04:45,125 --> 00:04:47,231
փորձելով հասկանալ, թե ինչպես է այն աշխատում,

91
00:04:47,231 --> 00:04:49,502
ինչու այն մեկ-մեկ չի աշխատում,

92
00:04:49,502 --> 00:04:51,987
և ինչ ներուժ այն կարող է ունենալ:

93
00:04:51,987 --> 00:04:54,293
Ես հանդիպեցի մի շարք իրոք հետաքրքիր մարդկանց:

94
00:04:54,293 --> 00:04:56,075
Սա մի տղա է, ում անունն է Ի.Փի:

95
00:04:56,075 --> 00:04:58,583
Նա ամնեզիայով տառապող մարդ է, ով ունի հնարավոր է

96
00:04:58,583 --> 00:05:01,292
ամենավատ հիշողությունը աշխարհում:

97
00:05:01,292 --> 00:05:02,952
Նրա հիշողությունն այնքան վատն էր,

98
00:05:02,952 --> 00:05:05,702
որ նա նույնիսկ չէր հիշում, որ ուներ հիշողության խնդիր,

99
00:05:05,702 --> 00:05:07,589
ինչը զարմանահրաշ է։

100
00:05:07,589 --> 00:05:09,304
Եվ նա այս անհավատալիորեն ողբերգական կերպարն էր,

101
00:05:09,304 --> 00:05:11,292
սակայն նա մի վառ օրինակ էր այնքանով,

102
00:05:11,292 --> 00:05:15,102
որքանով մեր հիշողությունները ներկայացնում են, թե ով ենք մենք:

103
00:05:15,102 --> 00:05:18,140
Սպեկտրի մյուս կողմում ես հանդիպեցի այս տղային:

104
00:05:18,140 --> 00:05:19,877
Սա Քիմ Փիքն է:

105
00:05:19,877 --> 00:05:23,364
Նա Դասթին Հոֆմանի պատկերի հիմքն էր «Անձրևի Մարդ» ֆիլմի մեջ:

106
00:05:23,364 --> 00:05:26,046
Մենք անցկացրեցինք մի ամբողջ օր միասին

107
00:05:26,046 --> 00:05:29,683
Սոլթ Լեյք քաղաքի հանրային գրադարանում անգիր անելով հեռախոսագրքերը,

108
00:05:29,683 --> 00:05:32,770
ինչը հանճարեղ էր:

109
00:05:32,770 --> 00:05:35,727
(Ծիծաղ)

110
00:05:35,727 --> 00:05:39,157
Եվ ես վերադարձա և կարդացի մի շարք հիշողության գիտական աշխատություններ,

111
00:05:39,157 --> 00:05:42,990
աշխատություններ՝ գրված 2000 տարուց ավելի առաջ

112
00:05:42,990 --> 00:05:44,896
լատիներենով հնադարում

113
00:05:44,896 --> 00:05:47,233
և ավելի ուշ՝ միջնադարում:

114
00:05:47,233 --> 00:05:49,796
Եվ ես սովորեցի մի քանի հետաքրքիր բան:

115
00:05:49,796 --> 00:05:53,038
Իսկապես հետաքրքիր բաներից մեկն այն է

116
00:05:53,038 --> 00:05:55,514
որ ժամանակին,

117
00:05:55,514 --> 00:06:01,286
վարժեցված, կարգապահ, մշակված հիշողություն ունենալու այս գաղափարը

118
00:06:01,286 --> 00:06:06,314
այնքան խորթ չէր, ինչքան այն թվում է մեզ այսօր:

119
00:06:06,314 --> 00:06:11,071
Ժամանակին, մարդիկ ջանք էին ներդնում իրենց հիշողությունների մեջ,

120
00:06:11,071 --> 00:06:16,096
ջանասիրաբար զարգացնելով իրենց հիշողությունը:

121
00:06:16,096 --> 00:06:18,219
Վերջին մի քանի հազարամյակների ընթացքում

122
00:06:18,219 --> 00:06:20,965
մենք ստեղծել ենք մի շարք տեխնոլոգիաներ.

123
00:06:20,965 --> 00:06:23,375
այբուբենից մինչև ձեռագրեր,

124
00:06:23,375 --> 00:06:25,694
մինչև գրքեր, մամուլի տպագրություն, լուսանկարչություն,

125
00:06:25,694 --> 00:06:27,608
համակարգիչ, սմարթֆոն

126
00:06:27,608 --> 00:06:30,540
որոնք աստիճանաբար ավելի են հեշտացրել և դյուրացրել

127
00:06:30,540 --> 00:06:33,125
մեզ համար մեր հիշողությունները այլ տեղում պահելը,

128
00:06:33,125 --> 00:06:35,367
դրդելով մեզ էապես հրաժարվել

129
00:06:35,367 --> 00:06:39,080
այս հիմնարար մարդկային կարողությունից:

130
00:06:39,080 --> 00:06:42,679
Այս տեխնոլոգիաները մեր ժամանակակից աշխարհը հնարավոր են դարձրել,

131
00:06:42,679 --> 00:06:44,477
բայց նրանք նաև մեզ փոխել են:

132
00:06:44,477 --> 00:06:46,227
Նրանք փոխել են մեր մշակույթը

133
00:06:46,227 --> 00:06:49,761
և ես կասեի, որ նրանք փոխել են մեզ իմացության մակարդակի վրա:

134
00:06:49,761 --> 00:06:52,327
Այլեւս ստիպված չլինելով հիշել,

135
00:06:52,327 --> 00:06:55,444
մենք գրեթե մոռացել ենք ինչպես են դա անում:

136
00:06:55,444 --> 00:06:57,183
Աշխարհի միակ վայրերը,

137
00:06:57,183 --> 00:07:00,287
որտեղ դուք դեռ կարող եք գտնել մարդկանց, ովքեր

138
00:07:00,287 --> 00:07:03,529
տարված են հիշողության վարժեցման և մշակման գաղափարով,

139
00:07:03,529 --> 00:07:06,288
այս ամբողջովին եզակի հիշողության մրցույթն է:

140
00:07:06,288 --> 00:07:07,604
Իրականում այն այդքան էլ եզակի չէ,

141
00:07:07,604 --> 00:07:09,929
այդպիսի մրցույթներ անցկացվում են ամբողջ աշխահով մեկ:

142
00:07:09,929 --> 00:07:14,087
Եվ ես հիացած էի, ես ուզում էի իմանալ՝ ինչպես են այս տղաները անում դա:

143
00:07:14,087 --> 00:07:18,806
Մի քանի տարի առաջ մի խումբ հետազոտողներ Լոնդոնի համալսարանական քոլեջում

144
00:07:18,806 --> 00:07:21,583
իրենց լաբորատորիա էին բերել մի խումբ հիշողության չեմպիոններ:

145
00:07:21,583 --> 00:07:23,089
Նրանք ուզում էին իմանալ՝

146
00:07:23,089 --> 00:07:24,456
արդյո՞ք այս տղաների ուղեղները,

147
00:07:24,456 --> 00:07:28,898
իրենց ձևով ու կառուցվածքով տարբեր են մեր ուղեղներից:

148
00:07:28,898 --> 00:07:31,902
Պատասխանը ոչ էր:

149
00:07:31,902 --> 00:07:35,006
Նրանք ավելի խելացի՞ են քան մենք:

150
00:07:35,006 --> 00:07:36,717
Նրանց հանձնարարեցին մի շարք կոգնիտիվ թեստեր,

151
00:07:36,717 --> 00:07:38,987
և պատասխանը իսկապես ոչ էր:

152
00:07:38,987 --> 00:07:42,315
Սակայն կար մի իսկապես հետաքրքիր տարբերություն

153
00:07:42,315 --> 00:07:44,423
այս հիշողության չեմպիոնների

154
00:07:44,423 --> 00:07:46,990
և սովորական մարդկանց ուղեղների միջև, որոնց հետ նրանց համեմատում էին:

155
00:07:46,990 --> 00:07:49,667
Երբ նրանք դրեցին այս տղաներին Ֆունկցիոնալ մագնիսա-ռեզոնանսային տոմոգրաֆիայի մեքենայի մեջ,

156
00:07:49,667 --> 00:07:51,711
սկան արեցին իրենց ուղեղները

157
00:07:51,711 --> 00:07:56,717
մինչ նրանք անգիր էին անում թվեր, մարդկանց դեմքեր ու ձյան փաթիլների նկարներ,

158
00:07:56,717 --> 00:07:59,033
նրանք հայտնաբերեցին, որ հիշողության չեմպիոնների

159
00:07:59,033 --> 00:08:01,277
ուղեղները լուսավորում էին այլ մասերում

160
00:08:01,277 --> 00:08:03,288
քան մյուս մարդկանց ուղեղները:

161
00:08:03,288 --> 00:08:06,573
Արժե նշել, որ նրանք օգտագործում էին, կամ թվում էր թե օգտագործում էին

162
00:08:06,573 --> 00:08:10,790
ուղեղի այն մասը, որը պատասխանատու է տարածական հիշողության համար:

163
00:08:10,790 --> 00:08:17,033
Ինչու՞: Եվ կա՞ ինչ-որ մի բան, որ մենք կարող են սովորել սրանից:

164
00:08:17,033 --> 00:08:21,233
Մրցակցային հիշողության սպորտը

165
00:08:21,233 --> 00:08:24,081
նման է ռազմական մրցավազքի,

166
00:08:24,081 --> 00:08:27,125
որտեղ ամեն տարի մեկը հնարում է

167
00:08:27,125 --> 00:08:29,813
մի նոր ձև ավելի շատ նյութ, ավելի արագ հիշելու համար,

168
00:08:29,813 --> 00:08:31,652
իսկ հետո մնացած մրցակիցները պետք է կարողանան անել նույնը:

169
00:08:31,652 --> 00:08:33,500
Սա իմ ընկեր Բեն Փրիդմորն է,

170
00:08:33,500 --> 00:08:35,250
աշխարհի հիշողության եռակի չեմպիոնը:

171
00:08:35,250 --> 00:08:37,083
Նրա առջև իր գրասեղանի վրա

172
00:08:37,083 --> 00:08:40,777
կան խառնած խաղաքարտերի 36 տուփ,

173
00:08:40,777 --> 00:08:43,525
որը նա պատրաստվում է փորձել անգիր անել մեկ ժամում,

174
00:08:43,525 --> 00:08:47,881
օգտագործելով մի մեթոդ, որը նա էր հնարել և միայն նա էր տիրապետում դրան:

175
00:08:47,881 --> 00:08:49,792
Նա օգտագործել էր նմանատիպ մի մեթոդ

176
00:08:49,792 --> 00:08:52,234
հիշելու ճիշտ կարգը

177
00:08:52,234 --> 00:08:58,042
4,140 պատահական երկուական նիշերի

178
00:08:58,042 --> 00:09:00,944
կես ժամվա ընթացքում:

179
00:09:00,944 --> 00:09:02,875
Այո:

180
00:09:02,875 --> 00:09:06,423
Եվ թեև կան մի շարք ձևեր

181
00:09:06,423 --> 00:09:10,000
նյութը հիշելու այս մրցույթներում,

182
00:09:10,000 --> 00:09:12,892
բոլոր մեթոդները, որոնք օգտագործվում են,

183
00:09:12,892 --> 00:09:15,500
ի վերջո հանգում են մի հայեցակարգի,

184
00:09:15,500 --> 00:09:19,148
որը հոգեբանները կոչում են զարգացող կոդավորում:

185
00:09:19,148 --> 00:09:21,829
Եվ այս մեթոդը լավ ներկայացված է հիանալի պարադոքսի միջոցով

186
00:09:21,829 --> 00:09:23,875
հայտնի որպես Հացթուխ/հացթուխ պարադոքս,

187
00:09:23,875 --> 00:09:25,437
որը, հետևյալն է.

188
00:09:25,437 --> 00:09:28,333
եթե ես խնդրեմ երկու մարդու հիշել նույն բառը,

189
00:09:28,333 --> 00:09:29,900
եթե ես ասեմ մեկին

190
00:09:29,900 --> 00:09:33,527
«Հիշիր, որ կա մի տղա Հացթուխ անունով»:

191
00:09:33,527 --> 00:09:35,033
Դա իր անունն է:

192
00:09:35,033 --> 00:09:40,819
Իսկ մյուսին ասեմ, «Հիշիր, որ կա մի տղա, որը հացթուխ է»:

193
00:09:40,819 --> 00:09:44,061
Եվ որոշ ժամանակ հետո ես վերադառնամ իրենց

194
00:09:44,061 --> 00:09:47,100
և ասեմ, «Դուք հիշու՞մ եք այն բառը,

195
00:09:47,100 --> 00:09:48,477
որը ես ասել էի ձեզ մի քիչ առաջ։

196
00:09:48,477 --> 00:09:50,275
Դուք հիշու՞մ եք այն»:

197
00:09:50,275 --> 00:09:53,542
Անձը, ում ասել էի, որ իր անունը Հացթուխ է

198
00:09:53,542 --> 00:09:55,861
ավելի քիչ հավանական է, որ կհիշեր նույն բառը

199
00:09:55,861 --> 00:09:59,712
քան այն անձը ում ասել էի, որ իր աշխատանքն է հացթուխ լինելը:

200
00:09:59,712 --> 00:10:02,791
Նույն բառն է, բայց տարօրինակ է, որ մի դեպքում հիշվում է, իսկ մյուս դեպքում՝ ոչ:

201
00:10:02,791 --> 00:10:04,768
Ի՞նչ է տեղի ունենում այստեղ:

202
00:10:04,768 --> 00:10:09,804
Հացթուխ անունն իրականում ոչինչ չի նշանակում Ձեզ համար:

203
00:10:09,804 --> 00:10:12,095
Այն ամբողջովին հեռու է

204
00:10:12,095 --> 00:10:15,333
Ձեր գլխում պտտվող բոլոր մյուս հիշողություններից:

205
00:10:15,333 --> 00:10:17,223
Բայց բոլորը գիտեն հացթուխ գոյականը,

206
00:10:17,223 --> 00:10:19,094
մենք ճանաչում ենք հացթուխների:

207
00:10:19,094 --> 00:10:21,123
Հացթուխները կրում են ծիծաղաշարժ սպիտակ գլխարկներ:

208
00:10:21,123 --> 00:10:22,750
Հացթուխների ձեռքերը ալյուրի մեջ են:

209
00:10:22,750 --> 00:10:24,825
Հացթուխներից լավ հոտ է գալիս, երբ նրանք վերադառնում են տուն:

210
00:10:24,825 --> 00:10:26,952
Միգուցե մենք նույնիսկ ճանաչում ենք հացթուխի:

211
00:10:26,952 --> 00:10:28,363
Եվ երբ մենք առաջին անգամ լսում ենք այդ բառը,

212
00:10:28,363 --> 00:10:31,208
մենք անմիջապես սկսում ենք կառուցել ասոցիացիաներ,

213
00:10:31,208 --> 00:10:35,279
որոնք ավելի ուշ օգնում են մեզ ավելի հեշտ հիշել այդ բառը:

214
00:10:35,279 --> 00:10:38,237
Հիշելու ամբողջ արվեստը,

215
00:10:38,237 --> 00:10:40,352
որի վրա հիմնված են այս մրցույթները,

216
00:10:40,352 --> 00:10:43,579
ինչպես նաև փաստերը ավելի լավ հիշելու արվեստը առօրյա կյանքում,

217
00:10:43,579 --> 00:10:47,565
հանգում է մեծատառ Հ-ով Հացթուխներին

218
00:10:47,565 --> 00:10:49,561
փոքրատառ հ-ով հացթուխների փոխակերպելուն,

219
00:10:49,561 --> 00:10:52,948
վերցնելով տեղեկատվությունը, որը բացակայում է համատեքստում

220
00:10:52,948 --> 00:10:55,254
նշանակությամբ ու իմաստաով,

221
00:10:55,254 --> 00:10:56,804
և փոխակերպել այն այնպես,

222
00:10:56,804 --> 00:10:58,979
որ այն դառնա իմաստալից

223
00:10:58,979 --> 00:11:03,764
Ձեր գլխում եղած մնացած ինֆորմացիայի հետ:

224
00:11:03,764 --> 00:11:07,498
Այս անելու համար ավելի մշակված մեթոդներից մեկը

225
00:11:07,498 --> 00:11:11,417
ստեղծվել է 2500 տարի առաջ հին Հունաստանում:

226
00:11:11,417 --> 00:11:13,395
Այն հայտնի էր հիշողության պալատ անունով:

227
00:11:13,395 --> 00:11:16,820
Ահա դրա ստեղծման պատմությունը:

228
00:11:16,820 --> 00:11:19,792
Կար մի բանաստեղծ Սիմոնիդես անունով,

229
00:11:19,792 --> 00:11:21,698
ով գնացել էր հանդիսավոր ճաշկերույթի:

230
00:11:21,698 --> 00:11:23,946
Իրականում նրան վարձել էին զվարճանքի համար,

231
00:11:23,946 --> 00:11:26,958
քանի որ այն ժամանակ, եթե Դուք ցանկանում էիք կազմակերպել յուրահատուկ խնջույք,

232
00:11:26,958 --> 00:11:30,170
Դուք չէիք վարձում դիջեյ, Դուք վարձում էիք բանաստեղծ:

233
00:11:30,170 --> 00:11:35,040
Եվ նա կանգնում է, ասմունքում իր բանաստեղծությունը, դուրս գալիս սրահի դռնից,

234
00:11:35,040 --> 00:11:40,152
և այդ պահին, ամբողջ ճաշկերույթի սրահը փլուզվում է՝

235
00:11:40,152 --> 00:11:42,833
սպանելով ներսում գտնվող բոլորին:

236
00:11:42,833 --> 00:11:45,398
Այն ոչ միայն սպանում է բոլորին,

237
00:11:45,398 --> 00:11:49,262
այլ անճանաչելիորեն աղավաղում է բոլորի մարմինները:

238
00:11:49,262 --> 00:11:51,583
Ոչ ոք չի կարող ասել, թե ով կար ներսում,

239
00:11:51,583 --> 00:11:54,754
ոչ ոք չի կարող ցույց տալ, թե ով որտեղ էր նստած:

240
00:11:54,754 --> 00:11:56,993
Մարմինները չեն կարող պատշաճ կերպով թաղված լինել:

241
00:11:56,993 --> 00:12:00,836
Դա մի ողբերգություն է, որին գումարվել է մեկ այլ ողբերգություն:

242
00:12:00,836 --> 00:12:03,540
Սիմոնիդեսը, դուրսը կանգնած,

243
00:12:03,540 --> 00:12:05,671
ավերակների մեջ միակ ողջ մնացածը,

244
00:12:05,671 --> 00:12:09,307
փակում է իր աչքերը և գիտակցում է,

245
00:12:09,307 --> 00:12:11,845
որ իր մտքում

246
00:12:11,845 --> 00:12:16,990
նա կարող է տեսնել, թե ճաշկերույթի սրահում յուրաքանչյուր հյուրը որտեղ է նստած է եղել:

247
00:12:16,990 --> 00:12:19,333
Եվ նա բռնում է զոհվածների հարազատներին ձեռքերից

248
00:12:19,333 --> 00:12:23,391
ու ուղղորդում նրանց ավերակների միջով իրենց սիրելիների մոտ:

249
00:12:23,391 --> 00:12:26,655
Սիմոնիդեսը հասկանում է այդ պահին

250
00:12:26,655 --> 00:12:30,088
մի բան, որ ես կարծում էմ մենք բոլորս բնազդաբար գիտենք,

251
00:12:30,088 --> 00:12:32,500
որ չնայած նրա, որ մենք տկար ենք

252
00:12:32,500 --> 00:12:35,394
անուններ ու հեռախոսահամարներ անգիր անելու մեջ

253
00:12:35,394 --> 00:12:38,052
և մեր գործընկերներից բառացի հրահանգներ հիշելու գործում,

254
00:12:38,052 --> 00:12:43,542
մենք ունենք իսկապես բացառիկ տեսողական և տարածական հիշողություն:

255
00:12:43,542 --> 00:12:47,138
Եթե ես խնդրեմ ձեզ ասել ինձ առաջին 10 բառը

256
00:12:47,138 --> 00:12:49,602
այն պատմության, որը ես ձեզ պատմեցի Սիմոնիդիսի մասին

257
00:12:49,602 --> 00:12:52,090
հնարավոր է, որ ձեզ շատ դժվար լինի անել այն:

258
00:12:52,090 --> 00:12:54,404
Բայց ես կարող եմ գրազ գալ,

259
00:12:54,404 --> 00:12:57,087
որ եթե ես խնդրեի Ձեզ հիշել,

260
00:12:57,087 --> 00:13:01,643
թե ով է նստած թուխ խոսացող ձիու վրա

261
00:13:01,643 --> 00:13:03,641
ձեր ֆոյեյում հենց հիմա,

262
00:13:03,641 --> 00:13:05,966
դուք կկարողանաք տեսնել դա։

263
00:13:05,966 --> 00:13:08,496
Հիշողության պալատի գաղափարը

264
00:13:08,496 --> 00:13:13,129
այս երևակայական երևույթ Ձեր մտքում ստեղծելու

265
00:13:13,129 --> 00:13:14,875
և այն պատկերներով լցնելու մեջ է,

266
00:13:14,875 --> 00:13:17,083
որոնք Դուք ուզում եք հիշել՝

267
00:13:17,083 --> 00:13:20,412
ինչքան ավելի խենթ, ավելի տարօրինակ, ավելի արտառոց,

268
00:13:20,412 --> 00:13:24,012
ավելի զվարճալի, ավելի անպարկեշտ, ավելի նողկալի է պատկերը

269
00:13:24,012 --> 00:13:26,887
ավելի անմոռանալի այն կլինի։

270
00:13:26,887 --> 00:13:29,721
Ահա մի խորհուրդ, որը 2000 տարուց ավելի հին է,

271
00:13:29,721 --> 00:13:32,506
որը կարելի է գտնել ամենավաղ լատինական հիշողության պայմանագրերում:

272
00:13:32,506 --> 00:13:34,335
Այսպիսով, ինպե՞ս է այն գործում:

273
00:13:34,335 --> 00:13:36,875
Ասենք թե Ձեզ հրավիրել են

274
00:13:36,875 --> 00:13:40,681
TED-ի բեմ ելույթ ունենալու

275
00:13:40,681 --> 00:13:43,215
և Դուք ուզում եք այն անգիր սովորել

276
00:13:43,215 --> 00:13:48,260
և Դուք ուզում եք անել այն այնպես, ինչպես Կեկերոնը կաներ,

277
00:13:48,260 --> 00:13:52,919
եթե նա հրավիրված լիներ TEDxRome-ին 2000 տարի առաջ:

278
00:13:52,919 --> 00:13:55,177
Դուք կարող եք

279
00:13:55,177 --> 00:14:00,396
պատկերացնել ինքներդ Ձեզ Ձեր տան դռան առջև:

280
00:14:00,396 --> 00:14:02,438
Եվ Դուք կարող եք պատկերացնել մի ինչ-որ

281
00:14:02,438 --> 00:14:05,946
ամբողջովին խենթ, անհեթեթ, անմոռանալի պատկեր,

282
00:14:05,946 --> 00:14:08,929
որը կհիշացնի Ձեզ այն բանի մասին, ինչի մասին, որ Դուք ուզում էք խոսել առաջինը, այն է՝

283
00:14:08,929 --> 00:14:11,721
այս ամբողջովին արտառոց մրցույթը:

284
00:14:11,721 --> 00:14:14,554
Եվ հետո Դուք կմտնեք Ձեր տուն

285
00:14:14,554 --> 00:14:17,406
և կտեսնեք Թխվածքաբլիթ հրեշին

286
00:14:17,406 --> 00:14:19,293
պարոն Էդի վրա:

287
00:14:19,293 --> 00:14:20,562
Եվ այն կհիշեցնի Ձեզ,

288
00:14:20,562 --> 00:14:23,736
որ Դուք ուզում եք ներկայացնել Ձեր ընկեր Էդ Քուքին:

289
00:14:23,736 --> 00:14:26,400
Եվ հետո Դուք կտեսնեք Բրիթնի Սփիրսի մի նկար,

290
00:14:26,400 --> 00:14:29,212
որը կհիշեցնի Ձեզ այս ծիծաղաշարժ կատակը, որը Դուք ուզում եք պատմել:

291
00:14:29,212 --> 00:14:30,884
Եվ Դուք մտնում եք խոհանոց,

292
00:14:30,884 --> 00:14:32,729
և չորրորդ թեման, որի մասին դուք պատրաստվում եք խոսել

293
00:14:32,729 --> 00:14:35,667
այս տարօրինակ ճանապարհորդությունն էր, որին Դուք մասնակից եք դարձել մեկ տարի,

294
00:14:35,667 --> 00:14:40,631
և Դուք ունեք ընկերներ, որոնք կօգնեն Ձեզ հիշել այն:

295
00:14:40,631 --> 00:14:44,850
Ահա ինչպես են Հռոմեկան հռետորները անգիր արել իրենց ճառերը.

296
00:14:44,850 --> 00:14:48,244
ոչ բառ առ բառ, որը Ձեզ պարզապես կխենթացնի,

297
00:14:48,244 --> 00:14:50,656
այլ թեմա առ թեմա:

298
00:14:50,656 --> 00:14:53,563
Իրականում, «Թեմատիկ նախադասություն» արտահայտությունը,

299
00:14:53,563 --> 00:14:56,863
գալիս է հունական «topos» բառից,

300
00:14:56,863 --> 00:14:58,583
որը նշանակում է «տեղ»:

301
00:14:58,583 --> 00:15:00,150
Սա հետք է այն ժամանակվա,

302
00:15:00,150 --> 00:15:02,470
երբ մարդիկ մտածում էին հռետորության և հայտարարության արվեստի մասին

303
00:15:02,470 --> 00:15:04,708
այս տեսակի տարածական տերմիններով:

304
00:15:04,708 --> 00:15:06,645
«Առաջին հերթին» արտահայտությունը

305
00:15:06,645 --> 00:15:10,068
նշանակում է Ձեր հիշողության պալատի առաջին հերթը:

306
00:15:10,068 --> 00:15:12,048
Ես մտածեցի, որ սա հրաշալի էր,

307
00:15:12,048 --> 00:15:13,948
և իսկապես տարվեցի դրանով:

308
00:15:13,948 --> 00:15:16,696
Եվ ես հաճախեցի մի քանի հիշողության մրցույթներ:

309
00:15:16,696 --> 00:15:19,257
Եվ ես հասկացա, որ ուզում եմ ինչ-որ մի ավելի երկար բան գրել

310
00:15:19,257 --> 00:15:22,550
այս մրցակցային հիշողների ենթամշակույթի մասին:

311
00:15:22,550 --> 00:15:24,577
Սակայն կար խնդիր:

312
00:15:24,577 --> 00:15:27,325
Խնդիրը նրանում էր, որ հիշողության մրցույթը

313
00:15:27,325 --> 00:15:31,054
ահավոր ձանձրալի միջոցառում է:

314
00:15:31,054 --> 00:15:33,660
(Ծիծաղ)

315
00:15:33,660 --> 00:15:38,210
Իրավ, այն նման է մի խումբ մարդկանց, ովքեր դպրոցական քննական թեստ են հանձնում:

316
00:15:38,210 --> 00:15:39,904
Ամենադրամատիկն պահն այն ժամանակն է,

317
00:15:39,904 --> 00:15:41,283
երբ ինչ որ մեկը սկսում է մերսել իր քունքերը:

318
00:15:41,283 --> 00:15:44,321
Եվ ես լրագորղ եմ, ինձ պետք է ինչ որ մի բանի մասին գրել:

319
00:15:44,321 --> 00:15:48,098
Ես գիտեմ, որ այս մարդկանց ուղեղում տեղի է ունենում անհավատալի գործընթաց,

320
00:15:48,098 --> 00:15:50,198
բայց այն մատչելի չէ ինձ համար:

321
00:15:50,198 --> 00:15:52,917
Եվ ես հասկացա, եթե ես ուզում եմ պատմել այս պատմությունը,

322
00:15:52,917 --> 00:15:55,667
ես պետք է մի քիչ իրենց նման լինեմ։

323
00:15:55,667 --> 00:15:59,248
Եվ այսպիսով ես սկսեցի փորձել անցկացնել 15 կամ 20 րոպե

324
00:15:59,248 --> 00:16:02,083
ամեն առավոտ մինչ Նյու-Յորք Թայմս կարդալը

325
00:16:02,083 --> 00:16:04,604
պարզաես փորձելով հիշել ինչ-որ մի բան:

326
00:16:04,604 --> 00:16:06,273
Միգուցե բանաստեղծություն:

327
00:16:06,273 --> 00:16:08,312
Միգուցե անուններ հին տարեգրքից,

328
00:16:08,312 --> 00:16:10,571
որը ես գնել էի շուկայից:

329
00:16:10,571 --> 00:16:16,067
Եվ ես հայտնաբերեցի, որ այն ահավոր հետաքրքիր է:

330
00:16:16,067 --> 00:16:18,145
Ես երբեք չէի ակնկալի դա։

331
00:16:18,145 --> 00:16:21,508
Այն հետաքրքիր էր, քանի որ այն իրականում հիշողության վարժեցման մասին չէ:

332
00:16:21,508 --> 00:16:24,546
Դուք փորձում եք ավելի ու ավելի կատարելագործվել

333
00:16:24,546 --> 00:16:26,975
ստեղծագործելու

334
00:16:26,975 --> 00:16:29,869
այս ամբողջովին անհեթեթ, անպարկեշտ, զվարճալի

335
00:16:29,869 --> 00:16:33,994
և անմոռանալի պատկերները Ձեր մտքում:

336
00:16:33,994 --> 00:16:35,577
Եվ ես սրանով շատ տարվեցի:

337
00:16:35,577 --> 00:16:42,234
Սա ես եմ իմ ստանդարտ մրցակցային հիշողություն ունեցողի վարժեցման հանդերձանքով:

338
00:16:42,234 --> 00:16:44,200
Դրանք մի զույգ ձայնամեկուցացնող ականջակալներ են,

339
00:16:44,200 --> 00:16:47,609
և մի զույգ քողարկված պաշտպանիչ ակնոցներ,

340
00:16:47,609 --> 00:16:50,282
որոնք ունեն երկու փոքր ծակ,

341
00:16:50,282 --> 00:16:55,608
քանի որ շեղումը հիշողության մրցակիցների ամենամեծ թշնամին է:

342
00:16:55,608 --> 00:17:01,375
Ի վերջո ես վերադարձա նույն մրցույթին, որը ես լուսաբանել էի մեկ տարի առաջ:

343
00:17:01,375 --> 00:17:03,481
Եվ ես հասկանում էի, որ կարող եմ մասնակցել այդ մրցույթին

344
00:17:03,481 --> 00:17:06,783
որպես լրագրության մի փորձ։

345
00:17:06,783 --> 00:17:11,304
Կարծում էի, որ այն կարող է լինել մի գեղեցիկ վերջաբան իմ ամբողջ ուսումնասիրության համար:

346
00:17:11,304 --> 00:17:15,042
Խնդիրը նրանում էր, որ փորձը հաջողվեց:

347
00:17:15,042 --> 00:17:17,779
Ես հաղթեցի մրցույթը,

348
00:17:17,779 --> 00:17:20,882
ինչն իրականում չպետք է պատահեր:

349
00:17:20,882 --> 00:17:26,731
(Ծափահարություններ)

350
00:17:26,731 --> 00:17:28,436
Հիմա շատ հաճելի է

351
00:17:28,436 --> 00:17:31,263
անգիր անել ճառերը,

352
00:17:31,263 --> 00:17:34,357
հեռախոսահամարներն ու գնումների ցուցակները,

353
00:17:34,357 --> 00:17:37,133
սակայն կարևորը դա չէ։

354
00:17:37,133 --> 00:17:39,331
Սրանք պարզապես հնարքներ են:

355
00:17:39,331 --> 00:17:41,333
Դրանք աշխատող հնարքներ են,

356
00:17:41,333 --> 00:17:44,516
քանի որ դրանք հիմնված են մի քանի բավականին տարրական սկզբունքների վրա այն բանի մասին,

357
00:17:44,516 --> 00:17:46,292
թե ինչպես է մեր ուղեղը աշխատում:

358
00:17:46,292 --> 00:17:50,244
Եվ կարիք չունեք կառուցել հիշողության պալատներ

359
00:17:50,244 --> 00:17:52,250
կամ անգիր անել խաղաքարտերի տուփեր,

360
00:17:52,250 --> 00:17:54,263
որպեսզի կարողանաք օգտվել այս փոքր գաղափարից, այն մասին,

361
00:17:54,263 --> 00:17:56,907
թե ինչպես է աշխատում Ձեր ուղեղը:

362
00:17:56,907 --> 00:17:58,700
Մենք հաճախ խոսում ենք մեծ հիշողություն ունեցող մարդկանց մասին,

363
00:17:58,700 --> 00:18:01,000
կարծես այն իրենց բնածին պարգևն է,

364
00:18:01,000 --> 00:18:02,890
բայց դա այդպես չէ:

365
00:18:02,890 --> 00:18:06,658
Լավ հիշողությունը վարժեցնում են:

366
00:18:06,658 --> 00:18:10,127
Ամենատարրական մակարդակում, մենք հիշում ենք, երբ մենք կենտրոնանում ենք:

367
00:18:10,127 --> 00:18:13,333
Մենք հիշում ենք երբ, որ մենք ուժեղ հետաքրքրված ենք:

368
00:18:13,333 --> 00:18:14,854
Մենք հիշում ենք, երբ մենք կարող ենք

369
00:18:14,854 --> 00:18:17,625
ընկալել ինֆորմացիան և փորձը

370
00:18:17,625 --> 00:18:19,731
և հասկանում ենք, թե ինչու է այն իմաստալից մեզ համար,

371
00:18:19,731 --> 00:18:22,154
ինչու է այն կարևոր,

372
00:18:22,169 --> 00:18:25,098
երբ որ մենք կարող ենք վերափոխել այն ինչ-որ կերպ,

373
00:18:25,098 --> 00:18:26,592
որ այն իմաստ ունենա

374
00:18:26,592 --> 00:18:28,819
մեր գլխում պտտվող մնացած բոլոր ինֆորմացիայի հետ,

375
00:18:28,819 --> 00:18:34,079
երբ մենք կարող են փոխակերպել Հացթուխները հացթուների:

376
00:18:34,079 --> 00:18:36,505
Հիշողության պալատը, մեթոդները

377
00:18:36,505 --> 00:18:38,375
պարզապես դյուրացնող հնարքներ են:

378
00:18:38,375 --> 00:18:40,940
Իրականում, նրանք նույնիսկ իրական հնարքներ չեն:

379
00:18:40,940 --> 00:18:44,343
Նրանք աշխատում են, քանի որ նրանք ստիպում են Ձեզ աշխատել:

380
00:18:44,343 --> 00:18:48,283
Նրանք մի տեսակ հոգեբանական խորը ազդեցություն են թողնում,

381
00:18:48,283 --> 00:18:49,804
ստիպելով մեզ խորհել,

382
00:18:49,804 --> 00:18:54,032
որը մեզանից շատերը սովորաբար չեն անում:

383
00:18:54,032 --> 00:18:56,594
Բայց դրանք իրականում դյուրին հնարքներ չեն:

384
00:18:56,594 --> 00:18:59,450
Ահա այսպես է նյութը հիշելի դառնում:

385
00:18:59,450 --> 00:19:03,593
Եվ կարծում եմ, կա մի բան, որը ես կուզենայի, որ Դուք հիշեիք

386
00:19:03,593 --> 00:19:06,327
դա այն է ինչ Է.Փ-ին,

387
00:19:06,327 --> 00:19:10,125
ամնեզիայով տառապող մարդը, ով նույնիսկ չէր կարող հիշել որ նա հիշողության խնդիր ունի,

388
00:19:10,125 --> 00:19:11,615
փոխանցել էր ինձ,

389
00:19:11,615 --> 00:19:13,713
այն է, որ

390
00:19:13,713 --> 00:19:18,750
մեր կյանքը մեր հիշողությունների գումարն է:

391
00:19:18,750 --> 00:19:24,583
Որքա՞ն ենք մենք ցանկանում կորցնել

392
00:19:24,583 --> 00:19:28,250
արդեն իսկ մեր կարճատև կյանքերից

393
00:19:28,250 --> 00:19:35,210
մոռանալով մեզ մեր Բլեքբերիներում, այՖոներում,

394
00:19:35,210 --> 00:19:39,008
ուշադրություն չդարձնելով մարդուն,

395
00:19:39,008 --> 00:19:40,583
ով խոսում է մեզ հետ,

396
00:19:40,583 --> 00:19:42,654
լինելով այնքան ծույլ, որ մենք չենք կամենում

397
00:19:42,654 --> 00:19:46,344
խորը մտածել այս ամենի մասին:

398
00:19:46,344 --> 00:19:48,788
Ես իմ փորձից սովորեցի,

399
00:19:48,788 --> 00:19:52,185
որ աննախադեպ հիշողության կարողություններ

400
00:19:52,185 --> 00:19:54,188
թաքնված են մեզ բոլորիս մեջ:

401
00:19:54,188 --> 00:19:57,585
Եվ եթե Դուք ուզում եք վարել կյանք լի հիշողություններով,

402
00:19:57,585 --> 00:19:59,971
Դուք պետք է լինեք այնպիսի մարդ,

403
00:19:59,971 --> 00:20:02,937
ով հիշում է հիշել:

404
00:20:02,937 --> 00:20:04,706
Շնորհակալություն:

405
00:20:04,706 --> 00:20:07,796
(Ծափահարություն)